Titel: Het Dwaallicht
Auteur: Willem Elsschot

Samenvatting:
Het is een miezerige novemberavond en de ik-figuur, Laarmans, vindt het te ver om naar zijn stamkroeg te gaan. Hij besluit om voor het eerst sinds lange tijd weer eens gewoon naar huis te gaan, waar vrouw en zes kinderen zijn ontijdige intrede zullen beschouwen als een stap op weg die tot inkeer leidt.
Bij de winkel waar hij eerst nog een krant koopt, ontmoet hij drie "zwartjes", die later Afghanen blijken te zijn. Zij laten hem een stukje karton zien (de bodem van een sigarettenkistje) waarop een naam en een adres staan gekrabbeld: Maria van Dam, Kloosterstraat 15. Zij willen deze Maria bezoeken en Laarmans wijst hun de weg. Een man die zich met het gesprek bemoeit wil de drie naar de goedkope meisjes van de "Jolly Joker" sturen, maar de Afghanen willen niet naar "de meisjes van lieveling en centen", maar naar hun Maria.
Als Laarmans wacht tot zijn tram vertrekt, ziet hij de drie mannen opnieuw. In gedachten loopt hij door Bombay te dwalen op zoek naar zijn Fathma en omdat hij zich goed kan voorstellen hoe moeilijk het is om iemand te vinden in een vreemde stad, besluit hij de drie persoonlijk de weg te wijzen. Bovendien is Maria voor hem de mooiste van alle meisjesnamen. Voor de zekerheid vraagt hij aan de leider van de drie Afghanen, die hij Ali Khan noemt, of Maria wel echt bestaat. Deze verzekert hem dat Maria een zeer mooie, jonge vrouw is. Zij was die ochtend aan boord van hun schip gekomen om zakken te verstellen en zij hadden haar elk een geschenk gegeven: een sjaaltje, een pot gember en zes doosjes sigaretten.

Onderweg kopen ze op aanraden van Laarmans een bosje bloemen voor Maria. Kloosterstraat 15 blijkt een winkel in vogelkooien te zijn; Maria van Dam is hier onbekend.
Laarmans wil nu het liefst naar huis gaan, maar Ali wijst hem op de inmiddels opgeklaarde hemel en zegt: "Stars, good hope." Laarmans besluit de zoektocht voort te zetten en gaat bij de politie informeren naar het adres van Maria van Dam. Een dikke politieagent helpt hem met behulp van de kiezerslijst van de wijk. Er zijn twee Maria's die in aanmerking komen: een op het Zand 15 en een op de Lange Ridderstraat 71. Ali wordt door een andere agent het politiebureau binnengebracht; hij stond door het sleutelgat te loeren. Tot verdriet van Laarmans schijnt Ali geen vertrouwen in hem te hebben. De dikke agent laat Ali weer gaan, en buiten vertelt Laarmans dat hij het adres van Maria waarschijnlijk gevonden heeft. De andere twee Afghanen, die gevlucht waren, worden weer opgetrommeld en het gezelschap gaat naar Zand 15, het Carlton Hotel. Dit is een duister kroegje, en ook hier woont Maria van Dam niet, niemand kent haar zelfs. Ze blijven hier even zitten en bestellen wat te drinken Laarmans een borrel, de Afghanen water. Er ontstaat een gesprek over liefde, politiek (communisme) en vooral over godsdienst, waarin islam en christendom tegenover elkaar komen te staan. Laarmans heeft er moeite mee om zijn God te verdedigen. Dan stappen ze op. Ali geeft de bloemen aan een jonge vrouw die haar kind de borst geeft. Laarmans brengt de drie Afghanen naar de Werf en neemt afscheid. Hij krijgt van Ali een doos sigaretten.
Op de terugweg komt hij langs de Lange Ridderstraat. Nummer 71 is een krot en Laarmans is er zeker van dat Maria van Dam hier woont. Nog even twijfelt hij of hij zal aankloppen om in Ali's naam Maria voor zich op te eisen, maar dan zegt hij tegen zichzelf: "Kom, oude sater, het is genoeg." En hij loopt door en gaat naar huis.
Het verhaal eindigt met de verzuchting van Laarmans om maar niet te wanhopen wat Maria en Fathma betreft, "want de wil des Heren is immers ondoorgrondelijk".

Waarom heb je het boek gekozen?
Ik was een beetje in de bibliotheek aan het rondneuzen. Ik zocht een beetje een dun boekje. Na een aantal willekeurige boeken gepakt te hebben, had ik ook ‘Het dwaallicht’ in mijn handen. Hij voldeed aan mijn voorwaarde (de dikte ervan), dus heb ik hem genomen.

Verwachtingen:
Ik had er niet echt bepaalde verwachtingen bij dus kan ik niet zeggen of mijn verwachtingen uitgekomen zijn. De reden dat ik er niet echt bepaalde verwachtingen bij had is denk ik, dat het (voor mensen die het boek nog niet gelezen hebben) een ongewone naam heeft: ‘Het dwaallicht’, je zou wel denken dat er bij zo’n titel een saai boek hoort, maar dat was in ieder geval niet zo.

Eerste reactie:
Ik vind het een heel goed en vooral ook een leuk boekje. Dat komt denk ik vooral omdat je zo goed mee kan leven met Laarmans. Ik kan de situaties precies voor me zien en dat is heel leuk als je een boek leest. Het boek is qua schrijfstijl niet echt gemakkelijk, dat komt doordat het boekje is geschreven in oud Nederlands/ Belgisch.


Belangrijkste passages:
De eerste passage die ik heel belangrijk vind, is natuurlijk de passage waarin Laarmans de drie Zwartjes tegenkomt (blz. 7 t/m 8):
Waarachtig, als ik naar buiten kom en mijn kraag opzet voor een drafje naar de tram toe, wordt mijn aanloop verhinderd door drie zwartje die mij de weg versperren... Bij nadere inspectie blijkt het iets als de bodem van een sigarettendoosje te zijn. Er is met potlood een hobbelige tekst ingegrift waaruit ik, zo op het eerste gezicht, onmogelijk wijs kan worden. Dan maar even bij de winkelruit, waar het lichter is. En na een laatste inspanning ontcijfer ik het raadsel: Maria Van Dam, Kloosterstraat 15.
De reden dat ik zei dat ik dit natuurlijk een belangrijke passage vind, is dat dit een passage is die tekenend is voor de rest van het boek. Als Laarmans de drie zwartjes niet tegen gekomen was, had de rest van het boek niet bestaan.

De tweede passage die mij belangrijk lijkt is degene waarbij Laarmans in het politiebureau staat, om te vragen waar Maria Van Dam woont (blz. 26 t/m 28):
In de wachtkamer, achter een tafel zit een dikke agent en met dikke mensen kan men meestal praten. Het is alsof hun verzadigd lichaam aan hun karakter een zekere gulheid verleent, ofwel hebben zei hun zware pens aan hun gulheid te danken…………Ons nummer is 37.03.04. Ik geloof dat je op ’t goede spoor bent en je hoeft je niet eens te haasten want hij sluit nooit.

Dit lijkt me ook een belangrijke passage, omdat de mannen, maar natuurlijk ook vooral de lezer, hier weer hoop door krijgt. En daardoor denkt dat het ze wel gaat lukken

Verdiepingsopdracht:
Ik heb verdiepingsopdracht 22 uitgekozen. Dus heb ik een bijpassend schilderij opgezocht. Ik heb gekozen voor een schilderij van bijbelfiguur Maria, de moeder van Jezus, omdat er verschillende overeenkomsten tussen ‘Het dwaallicht’ en de Bijbel zijn. Hier volgen er een paar:
- De drie Afghanen = De drie wijzen uit het Oosten.
- Maria van Damme = Maria, moeder van Jezus.
- de zoektocht naar Maria = De tocht naar Bethlehem.
- Het Dwaallicht = De ster die de weg wijst aan de wijzen.

- Verder worden er door de Afghanen en Laarmans ook gesprekken gehouden over het geloof.

Eindoordeel:
Ik verwachtte dat ik problemen zou gaan krijgen met die verdiepingsopdracht, maar achteraf gezien viel dat allemaal heel erg mee. Ik vond het eigenlijk ook wel goed gevonden van mezelf. Het was wel even behoorlijk zoeken naar zo’n plaatje!