Zakelijke gegevens: Schrijver: Robert Anker
Titel: Hajar en Daan
Uitgever, plaats en jaar van uitgave: Em. Querido’s Uitgeverij BV, Amsterdam 2004
Druk: 1e, 2e of 3e (onduidelijk) Aantal Bladzijden: 288 Bladzijden
Datum leesverslag: Motivatie: Ik wist dat ik een boek moest kiezen dat betrekking had op een van de thema’s: dader slachtoffer of vreemdelingen. Ik heb toen gekozen voor het thema vreemdelingen omdat dit thema mij meer aansprak dan daders en slachtoffers. Ik had al een boek thuis liggen dat ik kon gebruiken en omdat het boek mij heel mooi leek, ben ik het gaan lezen. Dit boek zou gaan over de moderne wereld, dus het speelt zich als het ware af op dit moment. Dat sprak mij erg aan en daarbij komt ook nog dat ik geen zin had om weer een boek te moeten lezen over gastarbeiders of dergelijke omdat ik mij daar toch erg moeilijk in kan verplaatsen omdat die boeken meestal toch niet meer van deze tijd zijn. Op de achterkant van het boek en in recensies heb ik gelezen dat het over een Nederlandse leraar Daan zou gaan, die zijn liefde vindt bij een Marokkaans moslimmeisje Hajar (Hazjar) dat ongeveer 15 jaar jonger is dan Daan. Ik weet dat het problemen kan opleveren als een moslimmeisje met een Nederlandse jongen thuis komt. Het leek mij daarom interessant om dit boek te lezen en te ontdekken wat de bezwaren zijn tegen deze ‘verboden’ liefde. Voordat ik begon te lezen had ik vermoedens waar het boek over zou kunnen gaan. Op de eerste plaats verwachte ik al dat de relatie tussen Hajar en Daan afgekeurd zou worden vanwege het leeftijdsverschil en het feit dat Daan leraar was en Hajar zijn leerling. Dat waren al twee dingen die hun liefde in de wegstond. Ik kon van te voren ook al bedenken dat het in de familie van Hajar niet goed gekeurd zou worden, want een moslimmeisje “hoort” te trouwen met een moslimjongen en in dit boek dus met een Marokkaan. Dus voor ik begon te lezen, wist ik al een beetje wat in het boek de problemen zouden vormen. Eerste reactie: In het begin van het boek kwamen mijn verwachtingen van het boek totaal niet uit. Ik leerde alleen Daans dagelijks leven kennen en zijn verleden. Ik las stukjes over wat Daan in zijn geschiedenislessen aan de leerlingen vertelde. Ik kon het toen allemaal maar moeilijk begrijpen en snapte niet wat dat met het onderwerp te maken kon hebben. Op dat moment vond ik het ook niet leuk om het boek te lezen. Maar hoe verder ik in het boek kwam, hoe meer ik ging begrijpen dat het verleden en het soort leven dat Daan leefde voor hij Hajar kende, wel degelijk van toepassing was op de latere gebeurtenissen en zijn relatie met Hajar. Vanaf dat moment begon het boek mij meer te boeien. Ik leerde toen ook Hajar langzamerhand kennen en kon de verschillen in hun levensstijl zo goed zien. Dat maakte het leuk om te lezen. Toen Hajar en Daan een relatie kregen vond ik het boek erg leuk en herkende ik veel dingen. Ik herkende de liefde voor een ander en de angst dat er problemen komen door de verschillende achtergronden. Ik vond het dan ook erg leuk dat Daan en Hajar voor elkaar bleven vechten en dat ze elkaar elke keer weer terug vonden. Maar toen Hajar weg ging bij Daan begreep ik het niet. Toen later bleek dat ze getrouwd was, maar toch wou scheiden om zich weer te herenigen bij Daan, vond ik het verschrikkelijk dat ze ineens verdween. Toen werd het boek ineens erg verdrietig. Maar toen Hajar toch terug keerde bij Daan was ik zo blij, dat ik eigenlijk wilde stoppen met lezen. Voor mij was het verhaal toen af, terwijl het boek toen nog niet uit was. Ik moest het boek wel uitlezen, want anders kon ik mijn boekverslag niet maken. Maar het einde vond ik zo verdrietig. Ik werd echt mee gesleurd in de gebeurtenissen van het boek en kon me steeds beter inleven in Daan.
Samenvatting: Het boek gaat over een geschiedenis leraar Daan Hollander. Daan werkt op het Datacare college en geeft les aan 5 VWO. In die klas zit het Marokkaanse moslimmeisje Hajar Nait Sibaha. Daan en Hajar leren elkaar steeds beter kennen en worden verliefd op elkaar. Hajar is een ijverige leerling en is ook bezig om een aantal Moslim vrouwen Nederlands te leren. Er komen steeds meer vrouwen bij, daarom besluit ze een stichting op te richten, Moeder Marokko Vadertje Holland. Om steun bij van de imam te krijgen moet ze zich meer als een moslim gaan gedragen. Ze gaat een hijab en een djellaba gebruiken. Hajar verdiept zich steeds meer in MMVH en het contact tussen Daan en Hajar neemt steeds meer af. Daan heeft het daar erg moeilijk mee en wanneer hij met de eeuwwisseling een brief van Hajar ontvangt, weet hij al wat er in staat. Hajar zal altijd van Daan blijven houden maar de verschillen zijn te groot, ze passen niet bij elkaar. Daan is er kapot van en weet niet wat hij moet doen. Het enige wat hij doet is zuipen, slapen, janken en zich zelf aftrekken. Na de vakantie meldt Daan zich een week ziek. Maar dan wil hij weer naar school, want school is de enige plek waar hij Hajar kan zien. Maar er verandert niets tussen hen. In de zomervakantie gaat Daan met zijn vriend Jim Pretzel mee naar Venetië. In Venetië verandert Daan, hij probeert zich te concentreren op de cultuur daar en hij wordt serieuzer. Het lukt hem zelf om minder aan Hajar te denken. Terug in Nederland zet hij zijn aandacht voor de geschiedenis voort en besteedt hij veel aandacht aan de stad Amsterdam. Ook gaat hij meer lezen. Wanneer de school weer begint wordt hij ook steeds serieuzer in zijn werk. Hij doet actief mee aan de PV en wordt MR. Ook koopt hij een nieuw huis en hij krijgt een nieuwe vriendin Maaike. Daan heeft haar verteld over Hajar, maar het gaat redelijk goed tussen hen. Hij denkt niet meer zoveel aan Hajar tot hij een interview en foto van haar in het Parool ziet. Hij valt weer terug in zijn oude patroon, meldt zich weer ziek en begint weer met zuipen, slapen, janken en zich zelf aftrekken. Op een middag in de zomervakantie is Daan aan het shoppen en herkent hij Hajar die op dat moment op de universiteit zit. Ze praten wat en vertellen elkaar hoe erg ze elkaar gemist hebben. Hajar is getrouwd met een Marokkanse man maar Hajar wil niet verder met deze man. Ze besluit te gaan scheiden. Hajar vertrekt naar Marokko om aan haar man te vragen of hij haar wil verstoten. Maar dat wil hij niet, dus de scheiding zal nog lang duren. Hajar besluit dan ook nog even naar haar opa te gaan, maar die is helemaal niet blij met Hajars besluit om te scheiden. Hij sluit Hajar op, maar een buurjongen helpt haar te ontsnappen. Hajar vertrekt weer naar Nederland en Daan en Hajar hebben de tijd van hun leven. Alles lijkt goed te gaan tot Daan op 5 december thuis komt en Hajar verdwenen is. Daan voelt meteen dat er iets niet klopt. Hij weet zich geen raad dus hij belt de ambassade in Rabat, hij doet aangifte en hij zoekt contact met Hajar’s zus in Brussel. Maar niets helpt. Daan besluit zich weer ziek te melden van school want hij is er helemaal kapot van. Met Kerst loopt Daan op straat en voelt hij zich erg eenzaam. Bij een kerk stopt hij even en luistert naar de kerstliederen die uit de kerk komen. Op dat moment wordt hij geslagen en belandt hij op de grond. Hij wordt in elkaar geslagen door Khalid, de broer van Hajar omdat hij van zijn zus een slet heeft gemaakt. Daan komt in het ziekenhuis terecht. Als hij ontslagen is, gaat hij zolang bij zijn moeder wonen. Tijdens zijn herstel maakt hij plannen om naar Marokko te gaan om Hajar te zoeken. Hij vertrekt in de Krokusvakantie voor een week naar Marokko. Hij bezoekt een aantal adressen waar familie van Hajar woont, maar hij komt niets te weten. Maar hij voelt dat Hajar daar wel ergens moet zijn. Daan moet terug naar Nederland en pakt zijn werk en leventje weer een beetje op. Maar hij kan zich niet concentreren op zijn werk en hij vergeet alles. Dat gevoel heeft hij in die week in Marokko niet gehad. Hij meldt zich weer ziek. Na een paar weken ziek thuis te zijn, weet hij wat hij wil. Hij neemt ontslag en verkoopt zijn huis en vertrekt naar Fès om daar te gaan wonen. Hij gaat een djellaba dragen en laat zich Daniil noemen. Daar droomt hij dat hij Hajar ziet. Op het zelfde moment komen er op Daan’s oude adres in Nederland brieven aan van Hajar. Personen: Bij dit thema zijn de opvattingen over verschillende culturen erg belangrijk. Daarom zijn ook de mening van personen in het boek erg belangrijk. In dit boek zijn er twee hoofdpersonen; Daan en Hajar, maar ook de mening van bijpersonen en de omgeving waarin zij zich bevinden spelen een erg belangrijke rol bij het krijgen van een goed beeld in de verschillende opvattingen over vooral moslims. Daarom geef ik van Daan en Hajar een uitgebreide persoonsbeschrijving en van een aantal bijpersonen een korte schets over hun ‘karakter’. Daan: Daan is een man van 32 jaar (in het begin van het boek). Zijn uiterlijk wordt beschreven als een man met wild dik donkerblond haar, een brede kop, stekend blauwe ogen, brede, dunne lippen (wrede mond) en met een lengte van 1,86. Hij is meestal met zijn kleding bij de tijd. Vaak draagt hij dan ook een (Armani-) jeans met cowboylaarzen een sweatshirt van Replay en een gele Guzzi (zonnebril) in zijn dikke bruine haren. Hij is opgegroeid bij zijn moeder die hem al op vroege leeftijd kreeg. Zijn vader en moeder waren toen min of meer gedwongen bij elkaar te gaan wonen, maar dat was niet van lange duur. Zijn moeder houdt van simpel leven en geniet van de natuur, zijn vader is juist een actieve politicus en is tegen van alles. Zo is hij ook tegen het christendom en de islam. Daan heeft zijn vader in zijn jeugd dan ook maar weinig gezien en beschrijft hem als geen echte aardige vader. Hij had liever een stoeivader gehad, waarmee je plezier kunt maken. Daan was als puber erg wild en hield erg van wilde feestjes. Hij had niet veel interesse voor school. Hij had voor alles net een 6 en het enige vak wat hem echt interesseerde was geschiedenis. Niet om het vak, maar omdat de leraar prachtige verhalen kon vertellen over de avontuurlijke gebeurtenissen in het verleden. Daan maakte vroeger dan ook deel uit van een groepje leerlingen dat na de les graag rond de tafel van een leraar, een anti-Hiltermann om zijn toestand in de wereld te horen, al begreep hij er geen snars van, want hij las (en leest nog steeds) nooit de krant. Daan had het tijdens zijn schoolperiode er druk mee om cool te zijn. Hij was samen met zijn vriend Brain hevig fan van Duran Duran, met een sterke voorkeur voor bassist John Taylor. Hij was hater van Spandau Ballet, maar vond punk wel goed. Zijn muziekstijl was dus ook te herkennen in zijn wilde karakter. Na het halen van zijn diploma weet Daan zeker dat hij meer wil weten van de geschiedenis. Hij heeft alleen geen zin in de beroepen die daar bij horen. Dus hij besluit geschiedenisleraar te worden dan kan hij in ieder geval nog even genieten van de mooie verhalen. Dit lukt hem en hij gaat aan het werk op het Datacare College. Daan denkt nogal gemakkelijk en leeft ontspannen. Het leraarschap vindt hij in tegen stelling tot een aantal collega’s van hem een makkie. Hij werkt 24 uur per week verdeeld over 4 dagen en maakt zich niet zo snel druk. Als iemand zich niet aan zijn klassikale regels houd, krijgt hij straf. Dan scheurt hij gewoon een bladzijde uit een telefoonboek en laat die overschrijven. De meeste collega’s zijn van mening dat strafwerk zinvol moet zijn, maar Daan vind het al goed als het werkt. Dat principiële, dat echte leraarachtige, en daar conflicten voor willen aangaan, dat is hem vreemd. Daan is 4 jaar getrouwd met Evelien en heeft een dochter Jessica, die hij Dakkie noemt. Het huwelijk ging niet goed en Daan had toch heel vaak een vriendin, vandaar dat ze hadden besloten om te scheiden. Zijn dochter komt af en toe bij hem langs om te spelen. Daan hield niet alleen in zijn jeugd van feesten. Nee, hij is er op zijn 32ste nog steeds gek op. Hij is er niet vies van af en toe drugs te gebruiken en drank gaat er bij hem ook wel in. Zijn feestjes eindigen vaak in een vrijpartij met een mooi (gevuld) meisje dat hij ontmoet heeft. Hij is dol op vrouwen, en de vrouwen ook op hem. Op zijn 32ste geeft hij les aan een vwo 5 klas, waarin de moslimse Hajar ook zit. Hij valt als een blok voor haar. Hij vindt haar mond, wenkbrauwen en neus erg mooi. Hij vindt dat ook fantastisch dat zij ook interesse toont in hem. Hij voelt voor Hajar iets anders dan voor de andere meiden die hij gehad heeft. Het voelt echt, iets wat hij steeds vaker mondjesmaat begint te voelen. Hij is echt verliefd op Hajar en Hajar voelt hetzelfde voor hem. Ze hebben het samen erg goed. Totdat Hajar het druk krijgt met haar stichting MMVH. Ze zien elkaar minder en Hajar gaat zich steeds meer aan de kledingregels van het geloof houden. Hij voelt de afstand groeien, maar kan niet meer zonder haar leven. Wanneer Hajar het uit maakt, valt hij in een diep gat. Een gat met veel verdriet en pijn diep in zijn hart. Hij kan het verdriet en de pijn niet aan waardoor hij zich ziek meldt. Hij begint een sombere tijd. Maar na een vakantie beseft hij, dat hij Hajar nooit meer ziet als hij niet weer gaat werken. Dus hij gaat weer werken om de hoop te houden dat het goed komt. Dit gebeurt echter niet. Hajar sluit zich totaal af van Daan en ze richt zich op haar geloof en op MMVH. Na een tijd gaat het weer iets beter met Daan. Hij weet na een reisje met Jim een goede vriend van hem, zijn leven te verbeteren. Van de oude Daan blijft niet veel over. Daan (34) houdt zich serieuzer bezig met zijn werk en wordt zelf voorzitter van de PV. Hij gaat boeken lezen, iets wat hij daarvoor echt niet deed en hij verhuist naar een serieuzer huis in Amsterdam. Hij ontmoet dan ook zijn nieuwe vriendin: Maaike Bles, 26 jaar en een van de jongste redacteuren van de krant, afgestudeerd, politicologe, dikke krullen, ogen met iets groens erin, volle lippen, een lichte Semitische buiging van de neus, vrij lang en wat je noemt smaakvol gekleed, met zweempje mantelpakjachtigheid dat Daan intrigeert in combinatie namelijk met haar kennis van zaken, haar gedrevenheid, haar houding in de wereld, die zo anders is dan die van Daan en dat zal hij natuurlijk niet echt voor haar verborgen kunnen houden, evenmin als zij de roede zal kunnen sparen, maar ze is verslaafd aan Daan. Daan vindt de seks met haar erg goed, maar hij mist iets. Hij mist Hajar nog steeds. Wanneer hij Hajar, die op dat moment al op het universiteit zit, weer tegen komt weet hij het zeker, zij is de ware, zij is zijn bruid. Maar Hajar is getrouwd, dus hij vraagt haar om te gaan scheiden, om met hem mee te gaan en dat wil ze. Daan kan zijn geluk niet op. Er komen een aantal geweldige maanden voor hem aan, waarschijnlijk de maanden van zijn leven en tegelijk ook de laatste maanden van zijn leven waarin hij gelukkig leeft. Want Hajar verdwijnt daarna weer. Dit keer is hij echt radeloos. Hij voelt allemaal nare gevoelens door elkaar en het ergste is, dat hij weet dat het nu echt mis is. Dat blijkt ook wel wanneer hij Khalid tegen komt en helemaal in elkaar geslapen/getrapt wordt. Daan heeft een lange tijd nodig om te genezen, maar maakt wel plannen om naar Marokko te gaan. Hij wil en kan niet meer leven zonder Hajar! Daarom geeft hij het zoeken niet op en vertrekt naar Marokko. Hij bezoekt daar veel adressen waar familie van Hajar woont, maar vindt Hajar niet. Toch voelt hij dat ze daar ergens moet zijn. Hij moet terug naar Nederland omdat zijn vakantie eindigt, maar hij wil terug naar Marokko want in Nederland voelt hij zich zo rot, dat had hij niet in Marokko. In Marokko voelde hij zich dicht bij Hajar en daar voelde hij hoop. Die hoop maakt hem rustiger. Dus hij verkoopt zijn huis en gaat in Marokko wonen. Hij gaat een gestreepte Djellaba dragen en laat zich Daniil noemen en laat een kort ringbaartje staan. Bij elk meisje dat langst loopt kijkt hij of het Hajar is. Daan heeft ook een uitgesproken mening over het geloof van Hajar. Maar die mening verandert wel in de loop van de tijd en vooral nadat hij Hajar echt goed leert kennen. Zijn mening over hoofddoeken is dat het betekent; afblijven, dit is mijn vrouw, mijn dochter, mijn bezit. Een hoofddoek bevestigt de tweederangs positie van de moslimvrouw. Het is een teken van achterstelling, desnoods van achterlijkheid. Hij heeft zich zelf dan ook aangeleerd om het woord achterlijk in combinatie met islamitische landen te gebruiken om zo de mensen niet te kwetsen en vooral de leerlingen van het Datacare college, want daar is bijna 90% buitenlander. Daan gelooft ook niet in god. Hij denkt dan god geschapen is door de mens en vind het dus min of meer onzin. Toch wordt hij fel wanneer de hoofddoekjes van de meisjes op het Datacare College worden besproken. Hij krijgt steeds meer respect voor de godsdienst (islam), dat komt doordat Hajar zich ook probeert te houden aan de normen en waarden van een moslim. Ondanks dit alles blijft hij bij zijn mening, niks valt te bewijzen. Hajar: Hajar [Hazjar] Nait Sibaha (volk van de zwemmers) is 17 jaar en haar ouders zijn afkomstig uit Marokko. Ze heeft bruinzwarte krullen, een krulmond, prachtig strak lijf, onverwachte zware borsten, zwarte ogen met Romaans geboogde leden, wenkbrauwen in een lichtgebogen omgedraaide Arabische faa vorm en kachelzwart van kleur, een getinte huid en een licht gebogen neus (zo omschrijft Daan haar). Ze woont in Nederland samen met haar broer Khalid en haar vader. Haar moeder is 4 jaar geleden overleden en die mist ze heel erg. Hajar heeft het gevoel dat ze taken van een moeder in het huishouden over moet nemen. Daarom zorgt ze voor haar onvoorspelbare broer en zorgt ze voor het eten. Dit moet ze ook wel, want haar vader is zakenman en zoals ze zelf zegt is hij altijd op reis. Maar ze vindt haar vader een zeer aardige man die altijd voor haar opkomt. Hajar is een ijverige leerling en vindt het prettig om goede punten te halen. Ze is erg goed in het schrijven van opstellen waarin ze haar mening kan geven over de samenleving. De samenleving houdt haar dan ook erg bezig, ze wil zelf graag meewerken aan het opbouwen van een goede samenleving, waarin allerlei soorten culturen met elkaar leven. Later wil ze misschien de politiek in, om haar doel te bereiken. Hajar zelf is ook een moslim. Haar geloof is best belangrijk voor haar, maar het is niet dat ze er dingen voor laat. Volgens haar zijn Allah en de god van de christenen en de joden een en dezelfde, ze gelooft in god, de naam maakt niet uit. Ze zoekt zelf eigenlijk nog een weg waarop ze het beste met haar geloof om kan gaan en hoe ze het moet uiten. In de loop van het verhaal verandert ze nogal eens van mening over hoofddoekjes. Zo draagt ze er in het begin van het verhaal wel een hoofddoek met de motivatie: “Een hoofddoek beschermt mij, mannen laten mij met rust, ik ben niemand’s bezit, maar het geeft mij het gevoel of ik ergens bij hoor, mijn cultuur, dat geeft mij steun”. Maar later in het boek lopen de emoties bij haar zo hoog op door haar scheiding en door het feit dat haar familie het niet met haar eens is, dat ze haar mening over hoofddoekjes ineens verandert: “Hoofddoekjes zijn een dergelijk onzin. Ik wil gewoon een Nederlands meisje zijn dat toevallig buitenlandse ouders heeft, nou en?” Dit geeft ook aan dat ze het toch moeilijk heeft dat ze tussen twee culturen in leeft. Maar ze heeft wel een sterke mening over hoe buitenlanders zich moeten integreren in de westerse samenleving. Ze vindt dat buitenlanders Nederlands moeten leren, dus geen onderwijs in de eigen taal en cultuur. Ze vindt dat de Nederlanders veel te tolerant zijn, in Nederland mag meer dan in Marokko zelf, daar gaan de meisjes ook niet met hoofddoekjes naar de universiteit. Maar een hoofddoekjes- verbod is volgens haar ook niet de oplossing, dat zet alleen maar kwaad bloed en het raakt de harde kern niet. Volgens haar moeten ook de Moslims zelf veranderen, kritischer worden, meer van deze tijd, dat ze leren dat, dat niet bedreigend hoeft te zijn. Ze moeten deel nemen aan de Nederlandse samenleving. Maar ze vindt ook dat de Nederlanders iets moeten doen, misschien is het belangrijkste dat ze de scheiding tussen zwarte en witte scholen opheffen want hoe moeten zwarte kinderen integreren in een witte samenleving als ze de hele dag door in een zwarte omgeving zitten? Ze vindt dat het desnoods met de harde hand moet, eisen stellen, Nederlands leren, op straffe van straf. Hajar heeft zelf ook een stichting opgericht; Moeder Marokko Vadertje Holland (MMHV), hiermee wil ze de vrouwen uit haar gemeenschap helpen bij het aanleren van de Nederlandse taal, om zo iets te betekenen voor haar medemens. Hajars liefde voor Daan is erg groot, ze heeft er veel voor over. Maar toch voelt ze dat ze anders zijn. Hoe graag ze ook bij hem wil blijven, het gaat niet, de culturen zijn zo anders. Toch probeert ze om met Daan verder te gaan en heeft daar een langdurige en vervelende scheiding voor over. Dit wil niet vlotten en ze word vast gehouden. Toch weet ze te ontsnappen en is er van overtuigd dat haar hart bij Daan ligt. Wat er later met haar gebeurd weet je niet, want ze verdwijnt ineens. Maar ze blijft Daan schrijven, Daan ontvangt deze brieven nooit. Ze schrijft over haar liefde voor Daan, dat ze Daan zo ontzettend mist en dat hij haar alles is, maar ze schrijft nooit waar ze is en waarom. Bijpersonen: Jim: Jim Pretzel is de beste vriend van Daan. Jim is een zeer intelligente jongen en zijn talenten liggen bij tekenen, kunstbeschouwing en economie. Zijn vrienden kunnen hem allemaal niet volgen of snappen, maar succes heeft hij zeker. Hij is eigenaar van een ICT bedrijf Data Care. Het bedrijf gaat goed en Jim is rijk. Jim houdt net als Daan ook van het losse leven en gaat graag met vrienden op een luxe vakantie. Later in het verhaal gaat het bedrijfje van Jim failliet. Jim komt in de bijstand terecht, maar heel erg vindt hij dat niet. Hij vindt het ook wel weer fijn om echt te voelen wat het leven is. Hij besluit om zijn moeder in Israël te bezoeken en blijft daar wonen. Daar wordt hij joods. Ook Jim geeft zijn mening over de relatie die Daan heeft met Hajar. Hij maakt zich lichtelijk zorgen om Daan. Hij is bang dat Daan problemen krijgt:”straks knallen ze je kop eraf, weet jij veel waar die achterlijke moslims tegenwoordig toe in staat zijn? Daar komt bij dat de Marokkanen en Turken nauwelijks een zelfstandig economische eenheid vormen, die hangen als rafels aan het kleed van de Nederlandse samenleving.” Hieruit blijkt ook dat Jim geen hoge pet heeft over de moslims.
Khalid: Over Khalid is weinig bekend. Hij is een vervelende jongen, die vaak in de knoop zit met zichzelf. Hij weet zich vaak geen houding te geven en dat leidt tot vervelende situaties. Hij is dan ook al vaker door zijn vader naar een gesticht gestuurd. Khalid heeft zijn school ook verlaten zonder diploma en doet al 3 jaar niks. Hij wordt een radicale moslim en laat zijn leven geheel bepalen door zijn godsdienst. Dit geeft hem ook de reden om Daan in elkaar te slaan want Daan heeft van een moslimsmeisje een slet gemaakt en daarvoor moet je boeten. Brain: Brain is ook een goede vriend van Daan en Jim. Hij is een Surinamer en is opgegroeid in Drietabbetje. Hij heeft vaak dezelfde smaak als Daan en vooral met muziek. Hij werkt een tijdje bij waterbeheer maar neemt daar ontslag. Hij wil zijn leven liever verder zetten in Drietabbetje en gaat daar dan ook weer wonen. Hoe wordt er door de personen in dit boek tegen moslims aangekeken? De personen spreken geen haat uit tegen over de moslims. Maar op het Datacare college wordt er wel met een uitgesproken mening over gesproken door de leraren. Zij proberen een goede manier te vinden om de Nederlandse cultuur te combineren met die van de moslimse leerlingen. Het Datacare college is een school van veel buitenlandse leerlingen en is op het einde van het boek zelf 90% buitenlands. Daarom weten de leraren ook niet precies hoe ze het leerproces zo kunnen aanpassen dat alle culturen in hun waarde gelaten wordt, want dat is toch hun doel. Toch zijn veel leraren het er over eens dat de moslims op hun school te veel eisen stellen. De moslimleerlingen zouden graag een gebedsruimte willen in de school, maar het school bestuur (bestaande uit de leraren) keuren dit allemaal af. Als ze dit gaan accepteren waar eindigt dit dan, denken veel van de leraren. Zo wordt dit ook gezegd bij een van de vergaderingen: “ik kan het woord ‘respect’ niet meer ho-ren. Iedereen eist tegenwoordig maar respect. Weet je waar dat vandaan ko-omt? Van crimine-len, die eisen respect, anders knallen ze je kop eraf. Nooit lang naar ze kijken want dan toon je geen respect. Respect eisen betekent dat je eerbied vraagt voor iets waar je helemaal geen eerbied voor hebt. Moet ik respect hebben voor een achterlijke cultuur, waarin vrouwen tot tweedehands wezen worden gemaakt, wat zeg ik, tot alleen maar bezit, alsof het kamelen zijn? Een cultuur waarin homoseksuelen als lager dan varkens of honden worden beschouwd, die je eigenlijk moet stenigen, of van de hoogste minaret af flikkeren?”Gelach. “Moet ik daar respect voor hebben? Straks moeten we uit respect onze schoenen uitdoen in het lokaal en moeten onze meisjes uit respect een hoofddoek om want anders kunnen die achterlijke moslimsjongens niet garanderen dat ze hun hormonen in bedwang houden. Dan kunnen we ons meteen wel opdopen tot ‘school met den koran’!” Hierom wordt gelachen. Toch hebben ze wel respect voor de moslims op hun school. Dat moet ook wel, want anders houdt het Datacare college op te bestaan, omdat bijna de helft van de school moslim is. Zo gaan ze met elke leerling hetzelfde om of hij nu “moslim” of “Nederlander” is. Thema’s: Het onderwerp in dit boek is liefde die tegengehouden wordt door culturele verschillen. Bij dit onderwerp horen de thema’s: angst, radeloosheid, verdriet, steun in geloof, diepe hartstochtelijke gevoelens en haat. In dit boek komt vooral naar voren hoe moeilijk het kan zijn om een relatie te hebben met iemand uit een andere cultuur. Hajar vindt steun in haar geloof. Ze voelt zich er sterker door en voelt zich ergens bij horen. Voor haar betekent geloof dan ook veel. Meer dan ze eigenlijk zelf verwacht had. Maar haar geloof en cultuur geven haar ook angst. Als meisje zijnde voelt ze dat ze niet alles kan doen dat ze wil. Ze moet steeds oppassen met hoe ze zich vertoont en vooral met wat ze draagt. De mensen uit haar moslimgemeenschap beginnen haar te ontlopen omdat ze volgens hen net niet genoeg aan haar geloof doet en omdat ze niet de juiste kleding draagt. Dit valt de imam ook op en hij keurt het ook af. Hajar voelt zich tussen twee werelden instaan en weet zich geen raad. Als ze zich meer als moslimmeisje gaat tonen krijgt ze meer steun van de imam en van de andere moslims. Die steun heeft ze hard nodig voor haar stichting MMVH. Van de andere kant wil ze graag bij Daan horen en met hem verder leven en Daan gelooft niet. Ze is radeloos en weet niet welke keuze ze moet maken, maar ze weet dat ze moslims is en dat ze dat niet kan veranderen. Dus ze kiest ervoor om de relatie met Daan te verbreken. Dit doet bij Hajar, maar vooral ook bij Daan pijn. Ze koesteren beide diepe hartstochtelijke liefdes gevoelens voor elkaar. Bij Hajar blijft de angst om door haar familie afgestoten te worden dus ze besluit te trouwen met een Marokkaan en haar gevoelens voor Daan aan de kant te zetten. Dit lukt haar echter niet. Bij een nieuwe ontmoeting met Daan na een lange tijd, voelen ze beide dat ze bij elkaar horen en samen verder willen. Hajar gaat terug naar haar familie in Marokko om een lang scheidingsproces aan te gaan. Het lukt haar niet om haar man over te halen haar af te stoten. Dus zonder scheiding keert ze terug naar Daan in Nederland. Ze gaan samen een tijd tegemoet met veel liefde en intens geluk. Dit geluk wordt echter verstoord door haat, de haat van haar familie en broer. Die zijn het niet eens met de gang van zaken en het is hoogst onbeschoft om te scheiden. Ze vinden dat Daan van Hajar een slet heeft gemaakt en dat Hajar zich niet als moslimsmeisje gedragen heeft. Hajar verdwijnt en Daan valt opnieuw in een diep gat. Een gat waarin alleen angst, verdriet, pijn en radeloosheid voorkomt. Hij heeft geen idee of hij zijn bruid, zijn grote liefde en hart terug zal vinden, maar toch blijft de hoop in Daan sterk door de liefde voor Hajar die steeds maar groter wordt. Perspectief: Het verhaal is geschreven met een Alwetend perspectief. Er is sprake van een verteller die niet deel genomen heeft aan het verhaal, maar wel alles weet. Hij weet dingen die de personen in het boek nog niet weten. Zo schrijft hij in een stukje dat Hajar hem later een brief zou schrijven: “O liefste” zal Hajar later schrijven. De schrijver beschrijft de meeste dingen objectief, maar laat ook de meningen van de personages horen via hem, dus daarom is het af en toe moeilijk te begrijpen van wie de mening is. De opbouw van het verhaal: Het verhaal wordt niet helemaal in chronologisch volgorde verteld. Het begint met een flashback, Hajar en Daan zijn dan al bij elkaar. Daarna wordt pas verteld hoe ze elkaar ontmoet hebben. Maar ook daarna komen er nog flashbacks voor. Er wordt veel verteld over de jeugd en het verleden van Daan. Maar doordat er een verteller is, wordt er soms ook al iets verteld wat pas veel later in het boek aan de orde komt.
De tijd en plaats van het verhaal: Het verhaal speelt zich duidelijk in deze tijd af. Veel problemen die in het boek voorkomen, vinden op dit moment ook plaats. In het boek wordt er veel gesproken over hoe je een vreemde cultuur samenvoegt of leert aanpassen aan de cultuur die we in Nederland kennen. Er wordt ook gesproken over de strijd tegen het terrorisme. Dat het boek van deze tijd is, merk je ook vooral doordat er een aantal belangrijke gebeurtenissen in terug te vinden zijn, die nog niet lang geleden plaatsgevonden hebben, zoals de terroristische aanslag in Amerika op 11 september. Het verhaal speelt zich af in het huis van Daan, bij Hajar thuis, op het Datacare college. Ook speelt het verhaal zich af in Marokko. Titel: De volledige titel van het boek is: “Hajar en Daan”. Dat zijn de namen van de twee hoofdpersonen in het boek. Wat mij opvalt en wat ik wel leuk vind, is dat het een typisch Hollands klinkende naam is en een echte Marokkaanse naam. Dat geeft meteen weer dat het om twee totaal verschillende mensen gaat, maar door ze bij elkaar te zetten zie je ook dat de personen bij elkaar horen. Stijl: Robert Anker heeft een opvallende speelse manier van schrijven. Hij laat duidelijk het verschil tussen spreektaal en leestaal zien, door bijvoorbeeld de accenten van de personen ook zo te schrijven. Het is leuk dat hij zo de karakters net wat extra’s mee geeft, maar soms is het wel moeilijk om te begrijpen wat er staat. Iets wat ik wel minder vind, zijn de lange zinnen met veel moeilijke woorden en bijzaken. Sommige zinnen zijn soms wel één halve bladzijde en bevatten zoveel, vaak overbodige informatie, dat je aan het einde van de zin niet meer weet waar het werkelijk om gaat. Dan moet je de hele zin weer opnieuw lezen om weer te weten waar het over ging. Ik vind het wel geweldig hoe hij soms woorden gebruikt in de brieven aan Hajar, mooie poëtische woorden om de liefde weer te geven. Die stukken vind ik erg mooi en legt net nog iets meer aandacht op hoeveel Hajar en Daan van elkaar houden. Eindoordeel: Ik had in het begin echt moeite met het lezen van dit boek. Het boek was toen zo vaag. Er werd beschreven hoe Daan les gaf op school en daarbij werd zelfs verteld welke verhalen hij in de klas vertelde. De zinnen waren vaak echt te lang en wat hij vertelde over de geschiedenis interesseerde mij niet en ik begreep het vaak niet. Daardoor was ik snel afgeleid en wist ik helemaal niet meer wat ik las. Naarmate ik me verder in het boek worstelde, begon het echte verhaal pas en ging het over Hajar en Daan. Toen begon het verhaal mijn verwachtingen waar te maken en werd ik volkomen mee gezogen in het boek. Ik wilde weten hoe het met Hajar en Daan verder zou gaan en of ze bij elkaar blijven. Ik weet zelf dat het soms best lastig is om een relatie te hebben met iemand uit een andere cultuur, maar ik weet ook dat echte liefde alles overwint! Dus ik moest verder lezen. Ik vond het einde dan ook echt verschrikkelijk. Ik wilde zo graag dat ze weer bij elkaar kwamen, maar je weet niet eens waar Hajar is, en waarom en hoe! Dat vond ik verschrikkelijk. Ik had stiekem de laatste bladzijden al gelezen toen Hajar en Daan, na het vasthouden van Hajar in Marokko, weer bij elkaar waren. Dus toen wilde ik eigenlijk niet verder lezen. Ik vond het verhaal zo wel goed, maar ik heb het toch gedaan. Wat ik soms wel hinderlijk vond, is dat het verhaal zoveel lange zinnen met moeilijke woorden bevat. Dat is jammer, want daardoor raakte je soms je concentratie op de zin kwijt. Maar van de andere kant vond ik de manier van schrijven erg mooi. Hij gebruikte veel mooie woorden in de brieven Hajar en hij gaf de karakters net iets meer kleur door het accent van ze ook te schrijven. Ik vond dit boek een erg mooi geschreven boek met een verdrietig einde, maar ik ga het boek zeker nog een keer lezen.