Titelbeschrijving: Robert Anker, ‘Hajar en Daan’ Motivatie: Het boek ‘Hajar en Daan’ werd in de klas door de docent getipt. Zij las een stuk uit het boek voor en het leek mij toen wel een leuk boek om te lezen. Ik houd wel van verhalen over liefdesrelaties. Bovendien leek het mij op een erg leuke manier geschreven. Ook hoorde ik anderen positief over het boek praten. Een vriendin had het boek zelf, en raadde het mij niet af om ook te lezen. Ik kon het boek van haar lenen, wat mij ook nog eens tijd bespaarde, omdat ik niet hoefde te zoeken naar een geschikt boek in de bibliotheek. Samenvatting: De moslimse Hajar Nait Sibaha is verliefd op haar geschiedenisleraar Daan Hollander. Zij is ook zijn grote liefde en samen raken ze hierdoor in een lastig pakket, omdat het onbegrip van de buitenwereld voor deze relatie zeer groot is. Het mocht dan misschien soms wat uitzichtloos lijken, Daan en Hajar weten hun liefde toch een kans te geven. Daan is dan wel geschiedenisleraar, maar houdt er daarbij ook nog een heel wild leven op na, met seks, drugs en veel feesten. Samen met zijn beste vriend Jim gaat hij menig feestje af. Jim is een succesvol zakenman, die een eigen ICT bedrijf heeft, Datacare. Zijn leven blijft echter niet alleen maar voor de wind gaan, hij gaat failliet en beland in de bijstand. Met Daan en Hajar lijkt alles goed te gaan, ook al moet hun relatie geheim blijven, maar op een gegeven moment gaat Hajar opeens bij Daan weg. Daan is hier helemaal kapot van, maar weet uiteindelijk toch zijn leven weer een klein beetje op te pakken, al blijft het knagende verlangen naar Hajar bestaan. Wanneer Daan Hajar weer tegenkomt, na de vakantie, blijkt Hajar getrouwd te zijn met een Marokkaanse man. Hajar besluit dat ze met Daan verder wil en niet met deze man en vertrekt daarom naar Marokko om een scheiding te regelen. Wanneer ze langer wegblijft dan waar Daan op rekende, maakt Daan zich zorgen. Hij probeert uit te vinden waar ze zit, maar wordt niets wijzer. Twee weken later keert Hajar terug en vertelt dat ze gevangen heeft gezeten bij familie. Tussen Hajar en Daan lijkt alles nu weer helemaal goed, ze lijken hun geluk niet op te kunnen, maar dan verdwijnt Hajar opnieuw. Daan hoort tijden niets van haar en gaat naar haar op zoek in Marokko. Hij vindt haar niet en neemt ontslag van het Datacare College om naar Marokko te verhuizen. In Marokko start hij een zoektocht en komt Hajar dan plotseling weer tegen in de medina.
Titelverklaring: De titel, ‘Hajar en Daan’, verwijst naar de twee personages waar de hoofdlijn van het verhaal om draait. Daan Hollander, geschiedenisleraar, en Hajar Nait Sibaha. Uitgewerkte persoonlijke reactie: Het hoofdonderwerp van het verhaal is de verboden liefde tussen de geschiedenisleraar Daan en zijn moslimse leerlinge Hajar. Ik vind het een zeer actueel onderwerp, en daarom ook interessant. De verboden liefde tussen hen wordt wel uitgewerkt, maar er wordt niet alleen over de onmogelijke liefde gesproken, er wordt ook veel meer verteld over het leven en de achtergrond van Daan Hollander. Het verhaal vertelt vanuit een standpunt waar ik me goed in kan inleven. Bijvoorbeeld de visie die vanuit Daan wordt gegeven op de steeds groter wordende groep allochtonen binnen de school. Zelf maak ik dit nu binnen school niet direct zo mee, maar op mijn basisschool in Heerhugowaard zaten veel meer allochtonen. Er wordt ook vanuit andere standpunten verteld, vanuit mensen die vinden dat allochtonen zich helemaal moeten aanpassen of anders het land uit moeten, maar ook vanuit anderen die vinden dat de autochtonen ook respect moeten hebben voor de cultuur van de buitenlanders. De belangrijkste gebeurtenis in dit verhaal is de scheiding tussen Daan en Hajar, wanneer Hajar Daan laat weten dat zij bij hem weggaat, dat ze met een Marokkaanse man zal trouwen. Het gevoel van de personages wordt hier goed bij uitgewerkt. Daan’s reacties en gevoelens worden direct weergegeven wanneer hij te weten komt dat Hajar weggaat. Achter Hajar’s gevoelens kom je pas veel later in het verhaal, wanneer zij en Daan weer bij elkaar komen. Het is niet helemaal een logische gebeurtenis dat Hajar met een Marokkaanse man trouwt. Zij had immers zelf kenbaar gemaakt dat ze van Daan hield, dat ze het achterlijk vond dat meisjes uitgehuwelijkt werden. Aan de andere kant komt het in het verhaal in geheel onverwacht, omdat je er toch vanuit gaat dan hun liefde niet helemaal over rozen zal verlopen en dat het vrij logisch is dat het Marokkaanse meisje toch met een man van dezelfde afkomst moet trouwen omwille van bijvoorbeeld haar familie. De hoofdpersoon komt op mij niet over als een held. Hij vormt eerder in sommige opzichten zelfs de anti-held. Dit komt hoofdzakelijk omdat hij leraar is, maar toch een heel wild leven leidt, met drank, drugs en seks. Dit voldoet niet aan het beeld dat ik over het algemeen heb bij een leraar. Ik kan me ook niet goed inleven in Daan zelf, omdat ik helemaal niet zo leef, ik gebruik geen drugs, ben daar ook echt geen voorstander van, ik ga niet een hele week feesten. Hajar lijkt mij een erg slim en pienter meisje. Met haar kan ik me aan de ene kant niet goed identificeren, omdat ik niet van allochtone afkomst ben en geen ander geloof heb, maar ik kan me wel in haar als scholiere verplaatsen. De verschillende beslissingen die Hajar en Daan nemen vind ik wel begrijpbaar. Ik denk ook niet dat ik zelf zo snel een punt achter een relatie zou zetten wanneer deze eigenlijk ‘onmogelijk’ is. Ik zou alleen nooit een relatie aangaan met een leraar, dus daar ligt dan denk ik voornamelijk het verschil. De opbouw van het verhaal vind ik wel duidelijk, er is niet veel bijzonders aan. Ik vind alleen wel dat er erg veel achtergrondinformatie wordt verteld over het leven van Daan, zijn familie en zijn vrienden. Dit maakte het verhaal voor mij soms wat saai, omdat ik graag door wilde lezen over hoe het verder ging tussen Hajar en Daan. De gebeurtenissen worden grotendeels verteld vanuit Daan, maar zo af en toe krijg je ook een meer algemeen beschouwende blik, vanuit een soort verteller. Het einde vond ik een beetje slap. Daan heeft Hajar in eerste instantie niet gevonden in Marokko, maar wanneer hij terugkeert, komt hij haar opeens plotseling tegen. Voor mij is dit iets te toevallig. Het komt op mij over alsof Robert Anker toch nog graag even een goed einde aan het verhaal wilde breien. Ik denk dat hij misschien beter het verhaal had kunnen laten stoppen wanneer Daan Hajar niet weet te vinden. Het blijft dan een echt open einde, wat beter is dan zo’n ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’ einde. De laatste alinea’s van het verhaal vind ik niet echt duidelijk, waarin een aantal brieven worden weergegeven. Ik snap niet echt wat deze voor functie hebben en waarom, waar en wanneer deze geschreven zijn. Het taalgebruik vind ik erg popi-jopie. Het heeft erg veel weg van spreektaal. In sommige gevallen geeft dit een leuke toevoegende waarde aan het verhaal, maar naarmate dit taalgebruik aanhield, begon het mij te irriteren. Het taalgebruik past wel heel goed bij de personages, omdat er vaak het accent van de personage mee word verwoord, of juist de groep waartoe hij behoort, denk aan een bepaald ‘leerlingenjargon’. Het is mij opgevallen dat er veel toevoegingen tussen haakjes zijn gegeven. Alles bij elkaar wordt het verhaal op een erg nieuwe, populaire manier verteld. Het is voor mij teveel spreektaal. Technische deel: 1. De relatie tussen ‘Hajar en Daan’ en de maatschappij van nu. In het verhaal komt onderwerpen discriminatie, islam en allochtonen veel aan bod. Het verhaal vertelt over de relatie tussen een leerling en een leraar, een Nederlander en een moslima. Dit is zeer actueel, omdat het twee soorten relaties zijn die in de huidige maatschappij vaak niet goed gekeurd worden, waar discussies over zijn. Het steeds groter worden van de groep allochtonen in Nederland is ook duidelijk een thema in het boek. Op de school waar het verhaal zich grotendeels rond afspeelt, zitten veel allochtone leerlingen. De discussies die ook in de huidige maatschappij vaak worden gehouden, zoals over het dragen van hoofddoekjes, integratie en respect voor de andere cultuur, worden in het verhaal ook gehouden. Deze discussies komen op verschillende manieren tot uiting in het boek, bijvoorbeeld door middel van een lerarenvergadering op de school, een gesprek tussen het moslim meisje Hajar en haar geliefde, de geschiedenisleraar Daan Hollander. In het huidige Nederland krijgt de Nederlander veel te maken met andere culturen en geloven, waaronder ook de islam. In het verhaal wordt deze cultuur duidelijk belicht, maar grotendeels wel vanuit een Nederlander, hoe deze de islam ziet. Ik denk dat dit een zeer herkenbaar beeld is voor vele Nederlanders. Ook wordt er gesproken over de aanslag van 11 september, over terrorisme. Zo wordt er aan de hand van waargebeurde feiten ingegaan op deze kwesties. De schoolcultuur komt ook duidelijk aan bod. Er wordt verteld over de relaties tussen leraar en leerling, hoe dat vroeger ging en hoe dat nu gaat. Een redelijk waarheidsgetrouw beeld wordt ook geschetst van de omgang tussen leerlingen onderling. 2. De plaats van de auteur in de hedendaagse literatuur volgens recensies. Robert Anker wordt als vernieuwend gezien. Hij weet taboes, die toch nog steeds bestaan in de huidige tijd, in te spelen en hij speelt met taal, gebruikt verschillende taalregisters door elkaar heen. Hij won de Libris Literatuurprijs 2002 voor zijn boek ‘Een soort Engeland’. Over het algemeen wordt Robert Anker gezien als een groeiende schrijver, die steeds beter wordt en met dit boek waarschijnlijk zijn echt grote doorbraak heeft gemaakt. Sommigen verwachten dat hij misschien wel de Libris Literatuurprijs 2005 in de wacht zal kunnen slepen, anderen vragen zich af of Anker dit niveau vast zal kunnen houden. Anker wordt vergeleken met Adri van der Heijden, door zijn taalrijkdom, zijn manier van de werkelijkheid beschrijven en zijn verwijzingen naar het eigen werk. Zo komen in ‘Hajar en Daan’ personages voor die ook in eerder werk van hem zijn verschenen. 3. Het taalgebruik. Robert Anker speelt met de taal, hij laat accenten en dialecten duidelijk uitkomen. Zo ook in het volgende fragment waar Daan Hollander met zijn vriend Brian spreekt: ‘Oueet jah,’ roept Brian ineens met Surinaamse tongval, wat hij zelden doet, ‘dan gaan wee die boot fare!’ (blz 68) Op deze zelfde manier wordt af en toe ook het Amsterdamse accent weergegeven en de zachte ‘g’ van een Limburger. Ik vind dit niet storend, behalve dat het niet altijd duidelijk is wat er werkelijk gezegd wordt. Het verhaal is heel erg in spreektaal geschreven. Ik vind dit zelf storend lezen, omdat het niet altijd lekker lopende zinnen zijn. Het boek is hierdoor wel weer zeer geschikt om voor te lezen. De zinnen zijn vaak ook erg lang, soms echt te lang, waardoor ik de interesse in de zin verlies en de zin soms twee keer moet lezen voordat ik begrijp wat er staat. Er wordt vaak zoveel achtergrondinformatie in één zin verteld, dat de hoofdzaak niet altijd helder meer is. Zo ook de volgende zin: Bakken met tandenborstels, conservenblikjes in alle maten, kartonnen kaarten met knijpers erop geklemd, ondergoed, bezemstelen in een bosje gebonden, de bezems zelf in een ander bosje opgehangen, een slagerij, ‘Carneceria Mustafadaus’ staat er tussen het Arabisch, in de winkelopening hangen hele en halve lammeren en geiten aan haken boven grote hompen verder bewerkt vlees, een man met een bruine djellabapuntmuts zit ervoor op een stoel en kijkt naar de voorbij schuifelende menigte, in een timmermanszaakje staat een jongen ernstig een voor een kast bestemde plank te schaven, in de winkel ernaast zitten twee mannen in kleermakerszit een jurk te borderen, achter hen een and met vakken die gevuld zijn met ovale spoelen waarop kleurige zijden draden zijn gewikkeld – allemaal goed en wel Daan, maar zocht je niet een zekere Hajar? (blz. 274) Het meest storende aan dit boek vond ik dat er veel toevoegingen tussen haakjes worden gegeven in de zinnen. Bijvoorbeeld om aan te geven wie wat zegt. ‘Hoe dan ook’(Frank weer), ‘ik wil het woord “achterlijk” niet gebruiken, je moet niet denigrerend doen, die mensen kunnen er ook niets aan doen…’ Ik vind het netter en duidelijk er om dan gewoon in dit geval ‘sprak Frank opnieuw’ neer te zetten. Bovendien, zoals ook in bovenstaand voorbeeld te zien is, wordt er gebruik gemaakt van de toevoeging ‘…’, dit is voor mij duidelijk spreektaal, taal die ik zelf gebruik wanneer ik chat met vrienden, niet wanneer ik een verhaal schrijf. Het is wel zo dat door dit soort taalgebruik het verhaal realistisch wordt, alsof iemand werkelijk tegen je staat te praten, maar ik vind het er ook slordig van worden. Wat wel weer heel leuk gedaan is, is het ‘leerlingenjargon’ dat gebruikt wordt: ‘Oké jongens,’ roept Daan met stemverheffing, ‘wie heeft er een spreekbeurt vandaag?’ De meesten draaien zich om. Spreekbeurt? Waar heeft hij het over? Het is nog maar de eerste les, man. Moet je bij geschiedenis een spreekbeurt houden? Nee, man. Natuurlijk niet, man. Sssukkel! (blz. 24) Dit soort gesprekken zijn heel herkenbaar en daarom humoristisch en leuk. Samenvattend kan ik zeggen dat Robert Anker goed met taal kan spelen, er onverwachte dingen mee weet te doen en de taal als toevoegende waarde gebruikt in zijn verhaal. Maar ik vind het vaak teveel op spreektaal gaan lijken, te slordig worden, waardoor ik het niet meer prettig om te lezen vindt.