Gedwongen verzet door Gijs Wanders

Zakelijke gegevens Titel Gedwongen verzet Auteur Gijs Wanders. Uitgever Lemniscaat Jaar van uitgave 1995 Bekroond Kinderjury 1996 Korte uitleg waarom het boek gekozen is De titel heeft voor het grootste gedeelte invloed op mijn keuze gehad, omdat je meestal in het verzet gaat wanneer je dat wilt. Hier staat ‘Gedwongen verzet’. Ik werd nieuwsgierig waarom het in dit geval gedwongen is. Ook het plaatje trok mijn aandacht. Twee mannen die een bebloede man door het hoge gras meeslepen. Er moet in het boek dus iets staan wat een verklaring hiervoor geeft. Ik heb veel mensen horen zeggen, dat Gijs Wanders een goede schrijver is. Dit heeft de doorslag gegeven om dit boek te gaan lezen. Eerste persoonlijke reactie Het leek mij een interessant boek, omdat ik wel van avontuurlijke boeken houd. Het onderwerp was mij onbekend, dus heb ik het nodige bijgeleerd. Het is een heel spannend boek omdat er zoveel dingen gebeuren. Het draait niet alleen om de hoofdpersoon, maar er zijn meerdere personen waar je medelijden mee krijgt. Dit komt doordat er veel gedachten en gevoelens worden beschreven. Het is wel allemaal gemakkelijk te volgen, omdat het goed aan elkaar geschreven is. Het boek is nergens saai. Bovendien heeft het een open einde, waardoor je er over na blijft denken. Maar als ik eerlijk ben houd ik zelf meer van een gesloten einde.
Samenvatting De hoofdpersoon in het boek is Thomas Morales. Het verhaal vindt plaats in Midden-Amerika, de plek waar tegenwoordig ook nog de meeste Indianen leven. Het speelt zich af eind 20e eeuw op een koffieplantage in Zuid-Amerika. Thomas' vader, Don Morales, is eigenaar van een finca. Finca’s zijn plantages. Op de finca van Thomas’ vader werken veel Indianen. De vrouw van Don Morales, Sylvia, is tevens stiefmoeder van Thomas. Thomas haat haar en mist zijn eigen moeder. Een andere belangrijke persoon is Carmen, de huishoudster van de familie Morales. De Indianen op de finca's worden erg slecht behandeld. Vooral Navarro, de voorman van de opzichters draagt hier een belangrijk steentje aan bij. Het gaat zelfs zover dat op een dag een van de jongere Indianen sterft. De oorzaak hiervan is, dat Navarro giftige pesticiden gebruikt ondanks het feit dat dit verboden is. De vader van Thomas neemt echter geen maatregelen hiertegen, dit tot grote woede van de Indianen. Als de boosheid onder de Indianen oplaait, dreigt er een opstand te ontstaan. Thomas neemt het op voor de Indianen, omdat hij het totaal oneens is met de manier waarop Navarro en zijn vader de Indianen behandelen. Onder invloed van Thomas’ stiefmoeder gaat Don Morales niet in op de kritiek van Thomas. Enkele dagen later gaat het toch mis. Dit komt doordat Navarro een van de Indianen misbruikt. Hij bedreigt de jonge Felicia Ramirez en dwingt haar zichzelf uit te kleden. Thomas ziet dit en besluit om in te grijpen. Hierbij wordt Navarro per ongeluk gedood. Dit is het eigenlijke begin van het verhaal. Thomas vlucht de bergen in. In de tijd dat hij zich hier verbergt, ontmoet hij vele nieuwe mensen en krijgt een heel andere kijk op het volk van de Indianen. Ook met deze indianen kan Thomas het prima vinden, samen met hen begint hij de strijd tegen de onderdrukking en uitbuiting. De leider van dat dorp is Leon Ortiz, de oom van Carmen. Hij is tegen geweld en helemaal tegen het gebruik van wapens. Maar wanneer de blanken naar hun kamp toekomen en zeggen dat ze dat moeten verlaten besluit hij naar de hoofdstad te gaan om zo veel mogelijk mensen ervan te overtuigen dat de enige manier om dit te overleven is om in opstand te komen. Helaas wordt hij onderweg hier naartoe opgepakt en uitgehoord. Natuurlijk zegt hij helemaal niets dus vermoorden ze hem maar ‘gewoon’. Voor de indianen in het kamp en de rest van het land is dit de druppel. Ze komen dan ook allen samen om vervolgens in opstand te komen tegen de dictatuur en te streven naar gerechtigheid. Bespreking van de volgende aspecten Spanning In dit verhaal komen erg veel spanning en open plekken voor. De gebeurtenissen maken je nieuwsgierig omdat je steeds meer te weten komt over een bepaald onderwerp. Er worden ook veel terugblikken en herinneringen toegepast. Toen Thomas bijvoorbeeld vluchtte voor zijn vader naar het indianenkamp, deed dat hem weer denken aan de vakantie van een paar jaar terug in een ander indianendorp. Wat de schrijver ook vaak doet is overschakelen op een andere verhaallijn. Hij is dan bijvoorbeeld aan het vertellen over Carmen die wapens moet gaan zoeken dan schrijft hij weer over Leon die een bepaald bedrag moet betalen zonder dat hij geld daarvoor heeft. Daarna komt de schrijver weer terug op de situatie van Carmen. De schrijver verwekt heel veel vermoedens wat ook voor erg veel spanning zorgt. Eerst kreeg ik het vermoeden dat Leon Navarro ging vermoorden, maar daarna bleek het Thomas te zijn. Personages Thomas is de hoofdpersoon. Hij is de zoon van Ted Morales en de stiefzoon van Viola Morales. Thomas heeft doorzettingsvermogen, want als zijn vader niet naar hem luistert, gaat hij nog een keer met z’n vader praten. Als Thomas bij de indianen woont en hij krijgt heimwee, gaat hij toch nog niet naar huis, hij zet door. Thomas is voor sommige mensen behulpzaam. Hij wil de indianen graag helpen, omdat hij vindt dat ze niet eerlijk worden behandeld door de blanke mensen, terwijl hij zelf ook blank is. Ook helpt Thomas Felicia Ramirez als zij bijna door Navarro wordt verkracht. Thomas vindt dat de indianen niet goed worden behandeld. Hij vindt het niet
eerlijk en is het niet eens met de bazen en opzichters van de plantages en stukken land. Daarom gaat hij mee in opstand met de indianen. Hij weet goed wat hij wel en niet wil. Ted Morales is de vader van Thomas. Hij is een ‘tegenstander’ van de hoofdpersoon, omdat hij niet wil luisteren naar wat Thomas zegt. Hij is ongeïnteresseerd. Hij is de baas van de plantage. Hij is later in het verhaal ongelukkig, want zijn zoon is weggelopen van huis, hij krijgt een beetje spijt waardoor je hem niet echt haat als tegenspeler. Ted Morales vindt dat Navarro zijn werk goed doet. Hij wil niet naar Thomas luisteren, omdat hij anders een goede hulp kwijt raakt. Carmen is het dienstmeisje van de familie Morales. Ze is vriendelijk, ook al behandelen de mensen haar als oud vuil. Ze laat alleen een beetje over zich heenlopen door de rijke blanken mensen, maar dat komt doordat ze nooit iets anders gewend is. Ze wil graag bij de familie blijven werken want zo kan ze haar familie helpen met het verbouwen van de groenten. Carmen is behulpzaam, ze hielp Thomas met vluchten en regelde voor hem een woonplaats bij haar oom. Ze is een helper van de hoofdpersoon. Navarro komt alleen in het begin van het verhaal voor want in het midden van het verhaal wordt hij vermoord door Thomas Hij is ook ‘tegenstander’ in het verhaal. Hij is in tegenstelling tot Thomas helemaal niet meelevend. Hij vindt dat een indiaan niets waard is. Dit kan je weten, omdat er in het boek staat dat hij ze slaat en verkracht. Hij is de hoofdopzichter van de finca. Ook is Navarro heel onvriendelijk, want hij kat iedereen af terwijl hij de mensen helemaal niet goed kent. Leon Ortiz (Oom Leon),een oude man rond de 55 jaar, is de oom van het dienstmeisje Carmen. Hij is ook wel de helper in het verhaal. Hij is een Indiaan en ook het opperhoofd van de Indianen. Hij raakt goed bevriend met Thomas. Het enige wat hij echt wil is vrede, want als de opstand uitbreekt wil hij absoluut geen wapens gebruiken. Hij probeert ook om problemen op te lossen (als de blanke man op het paard in het dorp komt om geld voor de grond te vragen waar ze hun huizen op hebben staan wil Oom Leon geen geweld maar wil hij eerst praten hij probeert het eerst op een goede manier op te lossen.). Hij erg heldhaftig, want hij zou hoe dan ook naar de hoofdstad gaan ook al moet hij het met zijn leven betalen. Thema Het thema van dit boek is onderdrukking van de Indianen dat kan je ook goed in het verhaal lezen. Want ze moeten voor hele lage lonen werken en ook laten ze zich zomaar oplichten waar ze bij staan, maar ze doen er niets aan want ze durven niet iets te doen te bang om te worden gestraft.
Opbouw Het verhaal speelt zich af in een niet-chronologische volgorde, omdat er in het verhaal terugblikken en herinneringen voorkomen. Het verhaal is in medias res geschreven, want je begint in een gebeurtenis en komt daarna pas het probleem van de hoofdpersoon te weten. Tijd Het verhaal speelt zich af aan het eind van de 20e eeuw. Je kan dit herkennen in het boek doordat er auto’s en andere voertuigen rondrijden. Er worden ook machinegeweren gebruikt. De tijdsduur van het verhaal is ongeveer 5 à 6 weken. Vertelsituatie Het verhaal is geschreven in een alwetende vertelsituatie. Het verhaal wordt met terugblikken toegelicht. De verteller weet alles van de personen. Je ziet van ieder persoon een stukje, zo kan je zien dat het verhaal niet in de ikvertelsituatie is geschreven. Grondige leeservaring Onderwerp Het onderwerp van het verhaal leek me van tevoren al erg interessant. Ik hou van realistische en spannende boeken waarin mensen op een bepaalde manier achter gesteld worden, zoals onderdrukking, mishandeling of iemand die gepest wordt. Ik ben het verhaal daardoor ook gaan lezen. Ik had wel verwacht dat het zo uitgewerkt zou worden, er is een probleem en een jongen probeert daar iets aan te doen. Dit in tegenstelling tot zijn ouders. Er waren wel een aantal verrassende wendingen in het verhaal waardoor het toch leuk bleef. Zo doodde Thomas Navarro en niet de Indiaanse vrouw. Het onderwerp werd naar mijn mening best goed uitgewerkt. Alle kanten kwamen wel aan bod. Ik zou dan ook niet weten waar meer aandacht aan besteed had moeten worden en wat wel iets korter had gekund. Gebeurtenissen Dit boek bevat veel gebeurtenissen die ook soms onverwacht zijn. De gebeurtenissen lopen goed in elkaar over dat is aan dit boek zo goed, als net de ene gebeurtenis is afgelopen dan wordt het meteen overgenomen door de andere. De gebeurtenissen worden heel boeiend en spannend geschreven. Het is zo boeiend dat ik de eerste helft van het boek

in een avond heb uitgelezen. Het wordt spannend gemaakt, doordat de gevoelens en de dingen daar omheen goed worden verteld. Een voorbeeld van een spannend stuk is wanneer Thomas de opzichter vermoord en hem wegsleept om hem in een rivier te gooien: “Navarro ligt op zijn rug alsof hij slaapt en ieder moment wakker kan worden. Thomas schrikt van elk geluid. Als een grote vogel opeens uit het riet omhoog schiet en laag over hem heen fladdert, staat zijn hart heel even stil. De minuten verstrijken langzaam. Hij denkt na over de gevaren die dreigen.” Personages De hoofdpersoon komt goed voor zich zelf op en staat achter zijn eigen beslissingen. Dit vind ik zelf hele goede eigenschappen. De hoofdpersoon ( Thomas Morales ) is heel goed uitgebeeld met veel kenmerken zowel innerlijk als uiterlijk, dus die gaat voor je leven. Van deze persoon kom je natuurlijk het meeste van te weten. Ik vind dat de hoofdpersoon de goede keuzes heeft gemaakt. Opbouw Het verhaal is niet altijd helemaal volledig. Er zijn soms stukken in het verhaal, waar de schrijver gewoon niet vertelt hoe het verder gaat. Als Thomas en een aantal indianen naar een stad gaan komen ze een groep vluchtelingen tegen, daar gaan ze dan een kijkje nemen. Als ze dat aan het doen zijn, springt het verhaal over op een andere verhaallijn, maar later wordt er dan niets meer over die vluchtelingen verteld. Dat is wel vreemd. Het verhaal is daardoor misschien ook wel spannend. Daardoor blijf je wel gewoon doorlezen. Er wordt ook geen enkele keer teruggeblikt, alle dingen gebeuren in de juiste volgorde. Het einde is een beetje vreemd. Je weet namelijk helemaal niet hoe het afloopt. Het verhaal is zomaar afgelopen, terwijl je verwacht dat er nog wel een hoofdstuk achteraan komt. Dat is wel jammer, want ik houd meer van boeken zonder een open einde. Zo weet je hoe het verhaal eindigt en snap je het eind van het verhaal ook. Taalgebruik Het verhaal is niet lastig om te lezen, er worden bijna geen moeilijke woorden gebruikt en als die er wel zijn worden ze goed uitgelegd. Je begrijpt het verhaal gemakkelijk. De makkelijke woorden passen goed bij de personages en het onderwerp. De verhouding tussen de gesprekken, beschrijving en weergave van gedachten of gevoelens is een beetje vreemd. Er wordt veel beschreven over wat er allemaal gebeurt, maar er wordt weinig vertelt over de gevoelens en gedachten van de helpers en tegenstanders van de hoofdpersoon. Soms is dat wel vervelend, want je wilt toch weten hoe de andere mensen zich voelen. Verwerkingsopdracht “WERELD” “We kijken naar buiten en zien een zon met schijn
Maar aan de andere kant van de wereld schreeuwt er iemand van de pijn
Waarom gaat het zo slecht met de wereld ? Waarom brengen we ons zo veel schade aan? Laten we hier maar niet aan denken, we moeten ons niet laten gaan
Waarom zouden we de mensen helpen die het slecht hebben ? Nee we moeten maar aan ons zelf denken
En ons van alles schenken

Maar vooral niet aan de mensen die het slechter hebben denken." Dit gedicht past goed bij het boek, omdat het aangeeft dat mensen niet alleen aan zichzelf moeten denken. In het boek wordt beschreven, dat de Indianen het slecht hebben, ze worden slecht betaald en slecht mishandeld. De ‘blanken’ denken in het boek alleen maar aan zichzelf. Thomas wil de mensen die het slecht hebben helpen. Hij denk wel aan deze mensen. Vrijheid niet de wonden
de grafstenen of het prikkeldraad
maar de donkere wolken
doen ons denken aan de oorlog
die heer afspeelden
tot de dood vechten ze mee
duizenden zijn overleden
voor vrijheid
die hebben we nu
maar niet iedereen
waarschijnlijk zullen we die nooit hebben
Dit gedicht geeft de situatie aan, hoe het voor de Indianen geweest moet zijn na de opstand. De gevolgen die aan de zware slag zijn gebonden. Veel familie en vrienden verloren, maar ze hebben bereikt waar ze voor in opstand zijn gekomen.