Verhaalanalyse
Wij hebben Ronald Giphart’s boekenweekgeschenk gelezen.
De titel luidt Gala en er is geen ondertitel.
Het boek is gedrukt in Amsterdam. Wij hebben de 1e druk gelezen uit het jaar 2003. in dit jaar verscheen het boek dus ook.
Het boek telt 89 pagina’s en er zijn 6 verschillende hoofdstukken:
- Mijn mensen
- Er is een kus gebeurd
- Elkaars nieren
- Met allen dwaas
- Het hoogtepunt van het dieptepunt
- Worstelen en ontzwemmen
De eerst 4 hoofdstukken hebben ongeveer de zelfde lengte. De laatste twee zijn korter. Er is ook een motto in voor in het boek. Het is een gedicht van Goethe en luidt: Vooruit! benut dat dichterlijk vermogen, beschrijf wat je komt aangevlogen
alsof je een liefdesavontuur bedrijft:
een vluchtig oogcontact, je voelt, je blijft,
je waant je met de ander nauw verbonden,
geluk bloeit op en wordt geschonden,
de lust verkeert in leed, ach man!
voor je het weet heb je ’n roman.
Grapjas in Faust van J.W. Goethe
( vertaling Ard Posthuma)
Ook is er een soort van opdracht aanwezig. Voor in het boek staat namelijk: ‘ter nagedachtenis aan Wouter Natter (1965-2000)’
Volgens ons houdt de vormgeving van het boek verband met de inhoud omdat er op de omslag van het boek een vrouw te zien is. Dat moet de actrice Meija voorstellen welke de hoofdrolspeelster in het verhaal. Zij vertelt het verhaal.
Er is ook een tekst achterop het boek te lezen, maar die bevat geen bijzondere opmerkingen.
Hier volgt het sujet van het boek:
Meija, een jonge actrice, heeft een geheime relatie met haar baas, Panc. Vanwege het 15-jarig bestaan van de acteergroep waarvan Panc agent was, wordt er een Gala georganiseerd. Dan komt Panc plotseling te overlijden. Meija kan dit niet echt verwerken omdat hun relatie geheim was en dat hij getrouwd was. Meija kan haar verdriet niet kwijt aan haar vriend Fraser. Uiteindelijk vertelt ze alles aan haar vader, die adviseert haar om een brief aan Panc te schrijven. Die brief, dat is eigenlijk het hele boek. Het Gala gaat ondanks alles toch door en wordt een soort herdenkingsfeest. Voor Meija is het allemaal niet zo feestelijk…
Het boek ‘Gala’ is een novelle en het subgenre van het boek is een combinatie van liefdes- en psychologisch verhaal.
Een aantal belangrijke motieven zijn: liefde; dood; trouw/ontrouw; het Gala; Mijn Mensen; seksualiteit en sterilisatie.
Maar het thema van het boek is de dood.
Ook de idee van het boek heeft hiermee te maken. Wij denk dat de idee ‘een einde is onvermijdelijk’ is. Dus alweer wordt de dood met dat ‘einde’ bedoeld.
Het thema is ook in verband te brengen met het thema. Er wordt steeds al gepraat over Het Gala. Dat zou georganiseerd worden omdat Mijn Mensen 15 jaar bestond. Een jubileumfeest dus. Panc had in principe alles al geregeld, tot hijzelf overleed aan een ernstige ziekte. Daarom werd het Gala alsnog gehouden: als een soort eerbetoon aan Panc.
We kunnen de ondertitel niet verklaren omdat er gewoonweg geen ondertitel is.
Wel kunnen we een thematisch verband leggen met het motto omdat er voor in het boek: ‘Ter nagedachtenis aan Wouter Natter’ staat. Giphart kan de dood van deze jongeman als inspiratie gebruikt hebben voor dit boek, dat hij Panc’s rol vertolkte.
De volgorde van de gebeurtenissen lopen door elkaar heen, als Meija vertelt, is dat meestal over het verleden, ze haalt dan herinneringen aan Panc op. In de andere stukjes, dus niet de herinneringen, gaat het verhaal verder op chronologische wijze, maar wordt het ook verteld door Meija
De werking hiervan is soms verwarrend, je weet soms niet of dat nu gebeurt, of of dat al in het verleden gebeurde. Het verhaal wordt dus fragmentarisch verteld. Een voorbeeld: “Een paar uur later ( je zag er overweldigend uit in je smoking) won onze kunstfilm niet de Gouden Tulp, maar wel kregen we de speciale juryprijs. En dat was, zeurend als kiespijn, precies zoals ik me voelde” ( laatste zin van een hoofdstuk) en “Er is er één jarig hoera hoera!”( eerste regel van een nieuw hoofdstuk). er wordt telkens heen en weer geswitcht tussen gebeurtenis in het heden en gebeurtenis in het verleden. Er zijn 6 hoofdstukken van verschillende lengtes. Ze hebben titels maar zijn niet genummerd, ook is er geen inhoudsopgave. Het effect hiervan is wel verrassend, je weet namelijk nooit wanneer er een eind aan het hoofdstuk komt waarin je aan het lezen bent. In de hoofdstukken wordt de titel ervan ook letterlijk beschreven, dus je weet ook wel waarom ze die titel hebben. De samenhang tussen de hoofdstukken is groot, telkens wordt er over gebeurtenissen gesproken die misschien ook al in het vorige hoofdstuk werden beschreven. Dit maakt het boek wel tot een geheel, wat natuurlijk wel prettig leest. Er zijn twee verschillende verhaallijnen volgens ons, omdat Meija vertelt over het Gala en over Mijn Mensen na Panc’s dood en daardoorheen over de geheime relatie die ze met Panc had voor zijn dood, maar waar niemand (nog) van wist. De spanningsbogen zijn soms erg hoog, maar dat komt omdat er iets erg is gebeurt. Maar meestal vallen de spanningsbogen wel een beetje mee. Het verhaal begint met het advies van Meija’s vader om een brief aan Panc te schrijven waar Meija aan begint. Om het wat te verduidelijken is hier de 1e zin van het boek: ‘Mijn vader vindt dat ik je moet schrijven’. Eerst vindt Meija het maar een suf idee, maar ze beseft dat het toch goed is en probeert het uit. Het verhaal begint dus eigenlijk in medias res. Het boek heeft een gesloten einde, het Gala is geweest en het verhaal rond Panc is verteld. De protagonist is Meija, de vertelster van dit verhaal, de antagonist is Panc. Meija is een actrice van in de twintig en Panc is een man van in de veertig en baas van Meija. Hij werkt als agent voor Mijn Mensen. Meija is een round character en Panc een type. Meija wordt allereerst verliefd op journalist Fraser, waarmee ze een I see ya when I see ya-relatie mee heeft. Later komt ze in contact met de getrouwde Panc, haar baas waarvan ze de minnares wordt. Als Panc komt te overlijden door een slopende ziekte komt Meija in de knoop. Op het gala dat gehouden wordt kraamt ze dan ook de waanzinnigste dingen uit, maar is haar verdriet toch wat meer verwerkt. De belangrijkste tritagonisten zijn Fraser, Meija’s vader, Elaine. Ook zijn er verschillende flat characters zoals Denis; Rebecca; Nasousa; Lolitus; Rubber; Max; anchorwoman. De onderlinge verhoudingen zijn dat Denis de man van Rebecca is, Nasousa een allochtone dichteres die op het Gala een voordracht geeft en Lolitus en Rubber zorgen voor het Gala, dat alles georganiseerd wordt. Max is een klein mannetje die in Meija’s volgende film, Mental Midget, haar tegenspeler speelt. Het verhaal speelt zich in de eigentijdse tijd af. Dat wil zeggen dat het in 2002 of 2003 gebeurd is. Er verstrijkt ongeveer een maand tussen begin en eind van de gebeurtenissen, de vertelde tijd is dus een paar weken. Er zijn geen opvallende sprongen in de tijd, behalve dan dat er steeds heen en weer geswitcht wordt tussen heden en verleden. De verteltijd is een paar uur, het zijn 89 pagina’s, een klein boekje dus. De verhouding vertelde tijd-verteltijd klopt wel ongeveer. Omdat het verhaal niet echt versnelt of vertraagt. Het verhaal is niet-chronologisch doordat er flashbacks gebruikt worden. Ook zijn er anticipaties of vooruitwijzingen. De vertelsituatie is dat er een ik-verteller is, Meija dus. Dit geeft een mooie werking: je zit helemaal in de belevenissen van haar, omdat ze het zelf vertelt en beschrijft. Ook weet je alleen maar hoe zij de dingen bekijkt, terwijl je dat van anderen in het boek dat ook wel wil weten. Het perspectief is dus vanuit Meija, de actrice, zoals iedereen haar ziet. Alleen zijzelf ziet zich als minnares van Panc. Zijzelf vindt dat dat moet kunnen, ook ten opzichte van Fraser. Dat is eigenlijk wel vreemd, want hijzelf heeft ook al gezegd dat ze gerust een minnaar mocht hebben, als ze hem maar niets vertelde. Later in het verhaal, op het Gala, als Fraser dronken is, komt hij er achter. Dan is hij ineens wel boos. Dan heeft Meija ook door dat hij echt van haar houdt en echt om haar geeft. De vertelsituatie is dus enkelvoudig, het verhaal wordt geheel door Meija verteld. dat is soms wel jammer, want we hadden graag gezien hoe het zou zijn als bijvoorbeeld Panc of Fraser op de zaak had teruggekeken. We denken dat het verhaal zich afspeelde in de (rand)stad. Daar wordt ook het Gala gehouden in Tivoli. Samen met Panc reist Meija ook wel eens naar Turkije, voor een filmpresentatie. Dan zijn ze daar in een hotel en in die stad daar. Volgens ons heft de ruimte geen samenhang met het thema, overal kun je toch doodgaan? Ook weersomstandigheden spelen geen rol. De taalgrondsoorten beschrijving en beschouwing overheersen. Dit komt doordat Meija vertelt wat er gebeurt en gebeurd is. Ook zie je de dingen door haar ogen, dus het is ook haar beschouwing. Dit geeft enigszins wel een eentonig effect, maar saai wordt het echter niet. Een karakteristiek van de stijl zullen we nu in enkele woorden geven: to the point; eenvoudig; humoristisch; poëtisch; levendig; persoonlijk; ironisch; slordig; afstotend; onnatuurlijk; spreektaalachtig; weinig beeldspraak; simpel; eenvoudige zinsopbouw en origineel. Persoonlijke reactie Onze mening over dit boek is verdeeld. Want de gevoelens die het boek oproept als je het leest zijn gemengd. Je leeft wel met Meija mee, maar ook wil je wel weten wat die andere personages ervan weten en vinden. De structuur is wel grappig, omdat je dus wel steeds in die ‘brief’ aan Panc zit, maar tegelijkertijd ook de gebeurtenissen meemaakt die op dat moment spelen. Meija vertelt dit in jou/jij- vorm, alsof ze rechtstreeks met Panc communiceert. Het verhaal is zeer werkelijk, het had zo kunnen gebeuren. Alleen is het niet zo werkelijk dat alles haar ook overkomt en dat bijvoorbeeld Elaine ook een geheime relatie met Lolitus had, waar ze zwanger van werd. Zulke boeken bestaan wel meer geloven wij, zo origineel en vernieuwend is het boek nou ook weer niet. Morele argumenten hebben we ook, de verhaalfiguren handelen namelijk nogal slecht. Panc gaat vreemd en Meija verleidt hem keer op keer. Ook zijn hedendaagse dingen heel normaal zoals euthanasie en abortus. In het boek wordt veel gevloekt en gescholden, om dat te lezen is ook niet altijd even plezierig. De bedoeling van de schrijver begrijpen wij niet echt. Hoe het overkomt dus ook niet. De stijl van het boek is wel bijzonder, het taalgebruik wat minder, het zijn eenvoudig opgebouwde zinnen, makkelijk te lezen dus. Veel moeilijke woorden worden er ook niet in gebruikt, alleen, dat gevloek had niet gehoeven. Kennelijk zijn dit kenmerken van de hedendaagse literatuur.
De eerst 4 hoofdstukken hebben ongeveer de zelfde lengte. De laatste twee zijn korter. Er is ook een motto in voor in het boek. Het is een gedicht van Goethe en luidt: Vooruit! benut dat dichterlijk vermogen, beschrijf wat je komt aangevlogen
De werking hiervan is soms verwarrend, je weet soms niet of dat nu gebeurt, of of dat al in het verleden gebeurde. Het verhaal wordt dus fragmentarisch verteld. Een voorbeeld: “Een paar uur later ( je zag er overweldigend uit in je smoking) won onze kunstfilm niet de Gouden Tulp, maar wel kregen we de speciale juryprijs. En dat was, zeurend als kiespijn, precies zoals ik me voelde” ( laatste zin van een hoofdstuk) en “Er is er één jarig hoera hoera!”( eerste regel van een nieuw hoofdstuk). er wordt telkens heen en weer geswitcht tussen gebeurtenis in het heden en gebeurtenis in het verleden. Er zijn 6 hoofdstukken van verschillende lengtes. Ze hebben titels maar zijn niet genummerd, ook is er geen inhoudsopgave. Het effect hiervan is wel verrassend, je weet namelijk nooit wanneer er een eind aan het hoofdstuk komt waarin je aan het lezen bent. In de hoofdstukken wordt de titel ervan ook letterlijk beschreven, dus je weet ook wel waarom ze die titel hebben. De samenhang tussen de hoofdstukken is groot, telkens wordt er over gebeurtenissen gesproken die misschien ook al in het vorige hoofdstuk werden beschreven. Dit maakt het boek wel tot een geheel, wat natuurlijk wel prettig leest. Er zijn twee verschillende verhaallijnen volgens ons, omdat Meija vertelt over het Gala en over Mijn Mensen na Panc’s dood en daardoorheen over de geheime relatie die ze met Panc had voor zijn dood, maar waar niemand (nog) van wist. De spanningsbogen zijn soms erg hoog, maar dat komt omdat er iets erg is gebeurt. Maar meestal vallen de spanningsbogen wel een beetje mee. Het verhaal begint met het advies van Meija’s vader om een brief aan Panc te schrijven waar Meija aan begint. Om het wat te verduidelijken is hier de 1e zin van het boek: ‘Mijn vader vindt dat ik je moet schrijven’. Eerst vindt Meija het maar een suf idee, maar ze beseft dat het toch goed is en probeert het uit. Het verhaal begint dus eigenlijk in medias res. Het boek heeft een gesloten einde, het Gala is geweest en het verhaal rond Panc is verteld. De protagonist is Meija, de vertelster van dit verhaal, de antagonist is Panc. Meija is een actrice van in de twintig en Panc is een man van in de veertig en baas van Meija. Hij werkt als agent voor Mijn Mensen. Meija is een round character en Panc een type. Meija wordt allereerst verliefd op journalist Fraser, waarmee ze een I see ya when I see ya-relatie mee heeft. Later komt ze in contact met de getrouwde Panc, haar baas waarvan ze de minnares wordt. Als Panc komt te overlijden door een slopende ziekte komt Meija in de knoop. Op het gala dat gehouden wordt kraamt ze dan ook de waanzinnigste dingen uit, maar is haar verdriet toch wat meer verwerkt. De belangrijkste tritagonisten zijn Fraser, Meija’s vader, Elaine. Ook zijn er verschillende flat characters zoals Denis; Rebecca; Nasousa; Lolitus; Rubber; Max; anchorwoman. De onderlinge verhoudingen zijn dat Denis de man van Rebecca is, Nasousa een allochtone dichteres die op het Gala een voordracht geeft en Lolitus en Rubber zorgen voor het Gala, dat alles georganiseerd wordt. Max is een klein mannetje die in Meija’s volgende film, Mental Midget, haar tegenspeler speelt. Het verhaal speelt zich in de eigentijdse tijd af. Dat wil zeggen dat het in 2002 of 2003 gebeurd is. Er verstrijkt ongeveer een maand tussen begin en eind van de gebeurtenissen, de vertelde tijd is dus een paar weken. Er zijn geen opvallende sprongen in de tijd, behalve dan dat er steeds heen en weer geswitcht wordt tussen heden en verleden. De verteltijd is een paar uur, het zijn 89 pagina’s, een klein boekje dus. De verhouding vertelde tijd-verteltijd klopt wel ongeveer. Omdat het verhaal niet echt versnelt of vertraagt. Het verhaal is niet-chronologisch doordat er flashbacks gebruikt worden. Ook zijn er anticipaties of vooruitwijzingen. De vertelsituatie is dat er een ik-verteller is, Meija dus. Dit geeft een mooie werking: je zit helemaal in de belevenissen van haar, omdat ze het zelf vertelt en beschrijft. Ook weet je alleen maar hoe zij de dingen bekijkt, terwijl je dat van anderen in het boek dat ook wel wil weten. Het perspectief is dus vanuit Meija, de actrice, zoals iedereen haar ziet. Alleen zijzelf ziet zich als minnares van Panc. Zijzelf vindt dat dat moet kunnen, ook ten opzichte van Fraser. Dat is eigenlijk wel vreemd, want hijzelf heeft ook al gezegd dat ze gerust een minnaar mocht hebben, als ze hem maar niets vertelde. Later in het verhaal, op het Gala, als Fraser dronken is, komt hij er achter. Dan is hij ineens wel boos. Dan heeft Meija ook door dat hij echt van haar houdt en echt om haar geeft. De vertelsituatie is dus enkelvoudig, het verhaal wordt geheel door Meija verteld. dat is soms wel jammer, want we hadden graag gezien hoe het zou zijn als bijvoorbeeld Panc of Fraser op de zaak had teruggekeken. We denken dat het verhaal zich afspeelde in de (rand)stad. Daar wordt ook het Gala gehouden in Tivoli. Samen met Panc reist Meija ook wel eens naar Turkije, voor een filmpresentatie. Dan zijn ze daar in een hotel en in die stad daar. Volgens ons heft de ruimte geen samenhang met het thema, overal kun je toch doodgaan? Ook weersomstandigheden spelen geen rol. De taalgrondsoorten beschrijving en beschouwing overheersen. Dit komt doordat Meija vertelt wat er gebeurt en gebeurd is. Ook zie je de dingen door haar ogen, dus het is ook haar beschouwing. Dit geeft enigszins wel een eentonig effect, maar saai wordt het echter niet. Een karakteristiek van de stijl zullen we nu in enkele woorden geven: to the point; eenvoudig; humoristisch; poëtisch; levendig; persoonlijk; ironisch; slordig; afstotend; onnatuurlijk; spreektaalachtig; weinig beeldspraak; simpel; eenvoudige zinsopbouw en origineel. Persoonlijke reactie Onze mening over dit boek is verdeeld. Want de gevoelens die het boek oproept als je het leest zijn gemengd. Je leeft wel met Meija mee, maar ook wil je wel weten wat die andere personages ervan weten en vinden. De structuur is wel grappig, omdat je dus wel steeds in die ‘brief’ aan Panc zit, maar tegelijkertijd ook de gebeurtenissen meemaakt die op dat moment spelen. Meija vertelt dit in jou/jij- vorm, alsof ze rechtstreeks met Panc communiceert. Het verhaal is zeer werkelijk, het had zo kunnen gebeuren. Alleen is het niet zo werkelijk dat alles haar ook overkomt en dat bijvoorbeeld Elaine ook een geheime relatie met Lolitus had, waar ze zwanger van werd. Zulke boeken bestaan wel meer geloven wij, zo origineel en vernieuwend is het boek nou ook weer niet. Morele argumenten hebben we ook, de verhaalfiguren handelen namelijk nogal slecht. Panc gaat vreemd en Meija verleidt hem keer op keer. Ook zijn hedendaagse dingen heel normaal zoals euthanasie en abortus. In het boek wordt veel gevloekt en gescholden, om dat te lezen is ook niet altijd even plezierig. De bedoeling van de schrijver begrijpen wij niet echt. Hoe het overkomt dus ook niet. De stijl van het boek is wel bijzonder, het taalgebruik wat minder, het zijn eenvoudig opgebouwde zinnen, makkelijk te lezen dus. Veel moeilijke woorden worden er ook niet in gebruikt, alleen, dat gevloek had niet gehoeven. Kennelijk zijn dit kenmerken van de hedendaagse literatuur.
REACTIES
1 seconde geleden