Titelverklaring
Het boek vertelt het verhaal van Eddy tijdens de Tweede Wereldoorlog in concentratiekamp Auschwitz. Auschwitz stond centraal in Eddy zijn leven; er was voor hem vóór Auschwitz, Auschwitz zelf en ná Auschwitz. Doordat hij met de trein naar Auschwitz werd gebracht, heeft de schrijver gekozen voor de titel 'Eindstation Auschwitz'.
Quote
“Ik moet blijven leven om dit te vertellen, om iedereen ervan te vertellen, om de mensen ervan te overtuigen, dat dit waar was…” ~ Eddy de Wind
Over de acteur
De auteur, Eddy de Wind is arts van Joodse afkomst en werd geboren in 1916 als enig kind. Op driejarige komt zijn vader te overlijden aan een hersentumor. Wanneer Eddy twintig jaar is studeert hij geneeskunde aan de Universiteit van Leiden. Na het afronden van de HBS begint hij een nieuwe studie aan medicijnen in Leiden. In 1942 wordt Eddy’s moeder samen met onderhand haar derde man afgevoerd naar Auschwitz waar ze beide worden omgebracht. Niet veel later wordt Eddy verliefd op Friedel, met wie hij in Westerbork trouwt. Na de oorlog vervolgt Eddy zijn opleiding tot psychoanalyticus en begint een eigen praktijk. In 1957 gaan Eddy en Friedel uit elkaar, het gezamenlijk lijden blijkt uiteindelijk te groot voor de relatie. Hij hertrouwt met een vrouw waarmee hij drie kinderen krijgt. Eddy krijgt in 1987 een hartinfarct en na ruim een maand overlijdt hij op 71-jarige leeftijd.
Samenvatting
In 1942 ging de Joodse arts Eddy de Wind (in het boek onder de naam Hans) vrijwillig werken in Westerbork om zijn moeder uit het kamp te krijgen, maar zij was al naar Auschwitz gestuurd. In Westerbork ontmoette hij de verpleegster Friedel, ze werden verliefd en trouwden in het kamp.
In het voorjaar van 1943 werd Hans samen met zijn vrouw Friedel met een goederentrein naar Auschwitz vervoerd. Bij aankomst werden mannen en vrouwen van elkaar gescheiden, zo werden ook Hans en Friedel van elkaar gescheiden. Doordat Hans dokter was kwam hij terecht in block 9 waar hij aan het werk moest als Pfleger. Friedel kwam terecht in block 10, een vrouwenblok waar allerlei experimenten werden uitgevoerd.
Doordat block 9 en 10 naast elkaar liggen krijgen Hans en Friedel af en toe de kans elkaar te spreken. Hans sprak met een SS-officier om Friedel vrij te stellen van de experimenten, de officier gaf aan zijn best te doen voor Hans. Friedel komt te werken in het personeel, daardoor werden de experimenten voor haar uitgesteld. Block 10 werd onder de gruwelijke omstandigheden van Auschwitz als een goed block gezien, ze kregen er tenminste voldoende te eten. Ook block 9 waar Hans werkzaam is werd gezien als een relatief goed commando. Hoewel dat misschien zo was onder de verschillende commando’s waren de omstandigheden er vreselijk. Elke dag moesten dezelfde verschrikkelijk routines uitgevoerd worden. De meest toegetakelde gevangenen moesten verzorgd worden. Terwijl dat vaak niet mogelijk bleek wegens een gebrek aan medicijnen en andere medische middelen. Hans had graag willen uitrusten door ’s morgens lang op bed te liggen en ’s middags even naar buiten in de zon. Maar dat mocht niet, het principe was immers om altijd in beweging te zijn, ook al was er vaak niets te doen. Maar wat had Hans te klagen, hij kon tenminste zijn energie besparen en voorkomen dat hij een muzelman werd. Muzelmannen in het kamp werden vermoord, en doordat gevangenen onvoldoende eten kregen was dat vaak het lot. Altijd weer die angst, dat jij na de miljoenen de volgende bent. De volgende om de laatste weken van je leven te werken in een zwaar commando tot je er dood bij neervalt.
Het einde kwam langzaam in zicht, het rode leger naderde op 200 kilometer afstand van Auschwitz. Dat liet de gevangenen afvragen wat er zou gaan gebeuren. Werden ze allemaal omgebracht, verplaatst naar een ander kamp, of werden ze bevrijd of vrijgelaten? Er waren twee jaren verstreken en iedereen die kon lopen moest op transport, lopend door de sneeuw verder Duitsland in. Een gevreesde tocht waarvan onduidelijk was of je beter af zou zijn als je blijft of vertrekt. Hans moest blijven om de zieken te verzorgen, Friedel moest mee op transport. Hans besloot dat er iets moest gebeuren, hij ging uitbreken met drie andere groepen. Uitbreken was vrij eenvoudig, het kamp was behoorlijk verlaten. Ze vonden na een half uur een huisje in het dorp dat niet op slot zat. Daar gingen ze slapen in de kou, van slapen kwam het alleen niet voor Hans. Hij kon alleen maar denken aan Friedel die in de sneeuw lag, langzaam dood te gaan. Ruim een week later begonnen ze op verkenning te gaan, naar Birkenau om informatie te verschaffen en eten te vinden. Ze hoorden steeds hetzelfde verhaal, het hele kamp moest aantreden om te vertrekken. Iedereen die enigszins voort konden moesten mee, de zieken werden achtergelaten en er was niemand die ze te eten gaf en verzorgde. De weg lag vol lijken en mensen die langzaam dood lagen te gaan. De SS telde voor iemand die neergevallen was tot drie om op te slaan en schoot de neergevallen persoon anders dood.
De eerste russen kwamen aangewandeld, er was een lange dankbare handdruk. En alles werd even later levendig van het verkeer van paard en wagens. Maar Hans had een schuldgevoel, waarom leefde hij? Waarom had hij het lot van al die miljoenen, die omgekomen waren niet gedeeld?
Bij terugkomst in Nederland wordt hij herenigd met Friedel. Ze zijn heftig geschonden uit de oorlog gekomen. Vrijwel al hun familie en vrienden zijn vermoord. Ze pakken het leven dapper weer op, maar er was weinig belangstelling voor hun verhaal, het kwam nu aan op de wederopbouw van Nederland. Twaalf jaar na Auschwitz scheiden ze, de pijn van hun gezamenlijk trauma blijkt uiteindelijk te zwaar. Eddy vind een nieuwe vrouw waarmee hij 3 kinderen krijgt. In zijn laatste jaren start hij een stichting voor psychische oorlogsgevolgen op. Maar werkend aan de stichting krijgt hij een zwaar hartinfarct. Na een ziekbed van ruim een maand overlijdt hij op 27 september 1987.
Tijd, plaats en vertelwijze
Het verhaal speelt zich af tussen 1943 en 1945 in concentratiekamp Auschwitz. Eddy heeft zijn verhaal onmiddellijk na de bevrijding opgeschreven. Dat maakt dat er geen sprake is van herinneringsverlies. Hij heeft het verhaal vanuit een 3e personage opgeschreven. Het is chronologisch geschreven en eindigt met een gesloten einde. Bekend is namelijk hoe Eddy zijn leven eruit heeft gezien.
Personages
Hans: De hoofdpersoon van het verhaal, geboren op 6 februari 1916 in de Piet Heinstraat in Den Haag. Hij is enig kind in een Joods gezin. Zijn ouders hebben goedlopende servieswinkels. Hij heeft geen slechte start in het leven, groeit op in een succesvol Joods middenstandsgezin. Hij is intelligent en geïnteresseerd in de wereld om hem heen. Hij weet een sociaal leven op te bouwen en is opgeleid tot dokter.
Friedel: Een verpleegster die Hans ontmoet in Westerbork waar en waar ze even later mee trouwt. Ze is moedig en liefdevol, ze geeft erg om de medegevangene en helpt ze waar mogelijk.
Dit zijn de belangrijkste personages. Het boek vertelt grotendeels Hans zijn verhaal. Er vinden interacties met medegevangenen plaats, maar die spelen een kleine rol en is vaak weinig van bekend.
Structuur
Het verhaal is niet opgedeeld in delen, er is dan ook geen inhoudsopgave. Het wordt verteld vanuit het perspectief en de beleving van de hoofdpersoon en heeft daardoor één verhaallijn. Het einde van het boek heeft een woordenlijst en een kaart met legenda van Auschwitz I. Daarnaast is er een naschrift door de familie De Wind en tenslotte een toelichting van de uitgave.
Thematiek
Eddy de Wind verteld zijn eigen verhaal over hoe hij Auschwitz heeft overleefd en beleefd. Hij wil laten zien hoe erg Auschwitz was en waarom zulke vreselijke dingen nooit meer mogen gebeuren. Het boek gaat over doorzettingsvermogen en menselijkheid, zelfs in de ergste omstandigheden. Het laat zien dat soms moeilijke keuzes moeten worden gemaakt. En wil duidelijk maken hoe belangrijk het is om deze geschiedenis niet te vergeten, zodat we kunnen voorkomen dat zulke gruwlijkheden opnieuw plaatsvinden.
Mening
Het boek is vervelend om te lezen vanwege de schrijfstijl, dat komt doordat het in een 3e personage is geschreven. En omdat er veel onduidelijke begrippen zijn, welke grotendeels achteraan het boek zijn opgenomen in een woordenlijst. Alleen staat dat niet voorafgaand aan het boek aangegeven waardoor ik daar te laat achter kwam. Als je te lang aan één stukdoor leest begint het saai en eentonig te worden, vooral de échte grote verhalen waar Eddy bij betrokken was waren makkelijk weg te lezen. Het is een bijzonder, informatief en tegelijkertijd gruwelijk verhaal om te lezen. De gedachten dat het waargebeurd is verstevigd de gebeurtenissen in het boek voor mij enorm. Het was uniek om zo’n indrukwekkend en triest verhaal te lezen. Ik raad aan om tenminste één keer in je leven zo’n boek te lezen, het geeft namelijk een goed beeld hoe een oorlog eruitziet.
Dit boekverslag is gemaakt voor lezen voor de lijst 'leesdossier' havo en is daardoor niet beoordeeld. Bron: "Boek: Eindstation Auschwitz"
REACTIES
1 seconde geleden