Titel Eilandgasten (roman)
Jaar 1999
Druk zesendertigste
Uitgeverij Uitgeverij Contact
Vertaald Duits, Frans, Spaans, Servisch, Turks
Eilandgasten
Bibliografie:
Boeken van Vonne van der Meer zijn:
Het limonadegevoel en andere verhalen (1985)
Bekroond met de Geetjan Lubberhuizenprijs.
Een warme rug (1987, roman)
De reis naar het kind (1989, roman)
Genomineerd voor de Europese Minerva Prijs, boek van het jaar.
Zo is hij (1991, roman)
Nachtgoed (1993, verhalen)
Spookliefde (1995, novelle)
Weiger nooit een dans (1996, toneelstuk)
Gespeeld door het Ro-theater.
De verhalen (1997, een keuze uit eigen werk)
Eilandgasten (1999, roman)
De avondboot (2001, roman)
Laatste seizoen (2002, roman)
Ik verbind u door (2004, roman)
Take 7 (2007, roman)
Biografie
Vonne van der Meer werd in 1952 in Eindhoven geboren.
Ze was het jongste kind in een gezin van drie.
Haar moeder was een gretig lezer die haar kinderen vaak en graag voorlas.
De familie verhuisde naar Laren, waar Van der Meer na de lagere school de MMS bezocht. Omdat ze zich bij de lessen Nederlands onderscheidde bij het opstelschrijven mocht Van der Meer bij haar eindexamen verhalen inleveren. Na haar eindexamen ging ze een jaar naar een high school in de Verenigde Staten, waar haar liefde voor het toneel werd aangewakkerd door de acteerlessen die ze volgde.
Twee jaar later werd ze toegelaten tot de regieafdeling van de Amsterdamse Theaterschool. Tijdens deze opleiding bleef ze schrijven: verhalen, toneel, scènes.
Al snel werd ze de tekstleverancier van haar klas:
"Als er voor koninginnedag een straattheaterstuk gemaakt moest worden, bewerkte ik in één nacht een sprookje. Als twee medeleerlingen een stuk zochten om samen aan te werken, maar niks konden vinden wat bij hun leeftijd en mogelijkheden paste, schreef ik het. Daar ontdekte het ook dat het niet handig is om je eigen werk te regisseren. De afstand ontbreekt dan. Als een scène niet meteen lukt ben je geneigd te gaan herschrijven, in plaats van de acteurs een andere opdracht te geven.
In 1976 werd Van der Meers monoloog De Behandeling door toneelgroep Centrum op het repertoire genomen. In 1978 sloot ze haar toneelopleiding af en werd ze regieassistent van Franz Marijnen bij het RO-theater.
Al snel regisseerde ze zelf stukken van Goethe, Osborne, Frisch en een bewerking van Plato's Symposium. Daarna regisseerde ze een kleine tien jaar bij uiteenlopende gezelschappen als Baal, Centrum, De Haagse Komedie en het RO-theater. Bij het laatste gezelschap ging in 1996 ook haar toneelstuk Weiger nooit een dans in première.
Van der Meers verzamelde verhalen uit Hollands Maandblad werden in 1995 gebundeld tot haar debuutbundel Het limonadegevoel en andere verhalen. Daarna publiceerde ze ongeveer om de twee jaar een boek: romans, verhalenbundels en novelles.
Samenvatting:
In Duinroos, een eenvoudig maar gastvrij huurhuis op een waddeneiland, volgen de vakantiegangers elkaar op. Een stel jonge ouders komt naar het eiland in een poging hun huwelijk te redden; een weduwnaar met het voornemen een einde aan zijn leven te maken; een twintigjarig meisje dat net ontdekt heeft dat ze zwanger is; een veertiger die op zijn werk wordt ingehaald door een jongere, energiekere collega; drie studenten die twijfelen wie voor wie bestemd is. De tijdelijke bewoners van Duinroos kennen elkaar niet, maar doordat ze van dezelfde tafel eten, in hetzelfde bed slapen en in het gastenboek schrijven, komen ze met elkaar in aanraking. Zonder het te weten en haast onmerkbaar beïnvloeden ze elkaars leven en voegen ze zich tot één verhaal.
De werkster, die het huis aan het begin van de zomer schoonmaakt en aan het einde van het seizoen winterklaar afsluit, beziet van een afstand het komen en gaan. Alleen de lezer is getuige van alle dromen en geheimen die schuilgaan achter de zinnetjes in het gastenboek.
Vonne van der Meer
Uitgeverij Contact Amsterdam/ Antwerpen 1999
Zesde druk november 1999
Motto
Het motto’s van het boek zijn, het gastenboek en de schoonmaakster. Bijna alle gasten schrijven iets in het gastenboek waar later de nieuwe gasten weer en lezen en iets van leren. Zo schrijft Sanne in het gastenboek “All shall be well” terwijl zij aan het bedenken is of ze de zwangerschap wil voortzetten af afbreken. Andere gasten die dat zinnetje in het gastenboek lezen worden erdoor geïnspireerd en krijgen daardoor weer moed om verder te gaan.
Ook de schoonmaakster is een motto, als zij het huis zomerklaar maakt zegt ze “Soms zou ik willen dat mijn armen de muren waren, mijn ogen de ramen. Dat ik kon zien en horen wat Duinroos meemaakt.” Iedere ochtend fietst ze langs Duinroos om te zien of de gasten het naar hun zin hebben. Tussen de gasten door bekijkt ze het gastenboek en legt het op een nieuw plekje waar het opvalt, ruimt het huisje weer even op en gaat weg voordat de nieuwe gasten aankomen.
De verdeling van het boek
Er zijn zes hoofdstukken, bij een nieuwe vakantieganger begint een nieuw hoofdstuk, er zijn dan ook zes families beschreven in het boek. De hoofdstukken hebben geen naam, maar wel een hoofdstuknummer, één tot en met zes. De schoonmaakster verteld een voor, tussen en nawoord. Het boek heeft een gesloten einde, het zomerseizoen is voorbij en alle gasten voor dit jaar zijn vertrokken. De enige die er nog is, is de schoonmaakster, die het verhaal afsluit met de gedachte aan volgend jaar.
Titelverklaring
De titel van het boek is “Eilandgasten”, de staat waarschijnlijk voor alle gasten die de hele zomer door in het Duinroos logeren en het eiland komen bezoeken. Het woord eiland kan ook staan voor heel veel kleine eilandjes, omdat iedere bezoeker op zijn eigen eiland leeft met zijn eigen levensverhaal waar hij mee bezig is. Ik denk dat het eiland daarvoor staat en dat gasten ervoor staat dat ze allemaal in het zelfde huis verblijven, al leven ze toch allemaal op hun eigen eiland.
Personages
In dit verhaal is geen hoofdpersoon, het zijn allemaal losse families die niks met elkaar te maken hebben, ze kennen elkaar alleen door in het gastenboek te lezen en te schrijven en doordat ze in hetzelfde huis verblijven en in hetzelfde bed slapen.
De eerste eilandgasten
Dana: Moeder van Floris en getrouwd met Chiel. Als ze erachter komt dat Chiel is vreemdgegaan is ze erg kwaad, toch vergeeft ze het hem omdat ze haar huwelijk wil redden en ze wil dat Floris gelukkig wordt. Toch is het erg moeilijk voor haar om haar gevoelens de baas te blijven.
Chiel: Sinds zijn verraad aan zijn vrouw doet hij er alles aan het goed te maken en geeft hij haar bij alles haar zin. Ook geeft hij opeens heelveel tijd en liefde aan zijn zoon Floris omdat hij zich erg schuldig voelt vanwege zijn verraad.
Floris: Zoontje van Dana en Chiel, hij is zeventien maanden oud. Het is een nieuwsgierig kind dat alles vast wil pakken en weten wat het is. Hij is alleen bang voor de douche.
De tweede eilandgasten
Sanne: Ze is zwanger en weet niet of ze het kind wil houden of weg laten halen. Sinds haar zwangerschap is ze erg onzeker over wat ze wil. Als ze van de trap valt is ze doodsbang dat ze het kindje verloren is.
Martine: Martine wil Sanne graag helpen, een soort moeder voor haar zijn. Als ze erachter komt dat Sanne zwanger is wordt het toch wel erg moeilijk om haar te helpen. Dat komt doordat ze zelf toen ze zo oud als Sanne was ook een kindje weg heeft laten halen waar ze nog steeds spijt van heeft, maar toen kon het niet anders. Martine is erg onzeker.
De derde eilandgast
Leo: Sinds de dood van zijn vrouw is hij erg depressief en nu heeft hij besloten dat hij een einde aan zijn leven wil maken. Toch zit er meer leven in hem dan hij dacht, hij zingt weer op de fiets en ruikt weer de geur van pannenkoeken. Hij houd veel van zijn kinderen en kleinkinderen, die zou hij niet in de steek kunnen laten.
De vierde eilandgasten
Simone: Ze is getrouwd met Nils en heeft twee kinderen waar ze erg veel van houd, Karlien en Roos. Ze wil Nils graag begrijpen, maar hoe moet dat als hij niet wil praten? Ze probeert een zo gezellig mogelijke moeder te zijn voor haar kinderen en haar verwarring over Nils zo veel mogelijk te verbergen.
Nils: Sinds het telefoontje van zijn werk weet hij niet goed wat hij nou wil. Waarom is hij zo boos? Tijdens zijn vakantie probeert hij erachter te komen waarom hij zo boos is vanwege een baan die hij niet eens wou hebben. Hij ligt erg overhoop met zijn gevoelens.
Karlien en Roos: Twee heel nieuwsgierige kinderen die alles willen weten en vragen kunnen blijven stellen tot je er gek van wordt. Ze vinden het erg leuk om voorgelezen te worden en te tekenen.
De Vijfde eilandgasten
Willemijn: Ze denkt verliefd te zijn op Tom, maar weet ook niet precies wat ze voor Walter voelt. Ze is op zoek naar haar gevoelens voor Walter en probeert er tegelijk achter te komen wat ze nou precies voor Tom voelt.
Walter: Hij is al twee en een half jaar bevriend met Willemijn, maar toen hij drie maanden op vakantie was dacht hij toch meer voor haar te voelen dan vriendschap. Zouden die gevoelens nu weer tevoorschijn komen? Of valt hij toch op jongens in plaats van op meiden. Hij probeert erachter te komen wat hij wil met zijn leven.
Tom: Hij is al erg lang verliefd op Willemijn, maar weet niet zeker of zij ook hetzelfde voor hem voelt. Hij is erg verlegen en onzeker. Als Walter hem verteld dat Willemijn hetzelfde voelt voor hem als hij voor haar is hij dolgelukkig. Hij blijft maar fantaseren over een gelukkig leven met Willemijn.
De Zesde eilandgast
Marleen: Ze weet dat ze niet lang meer te leven heeft, daarom wil ze zich verzoenen met haar moeder. Ze schrijft briefen waarin alle leuke dingen uit haar leven staan. In die briefen schrijft ze hoeveel ze van haar kinderen en man houd. Ze neemt afscheid van het leven.
Werkster: Ze houd erg veel van het huis, ze maakt het met veel liefde schoon. Iedere dag fietst ze langs Duinroos, dan zegt ze de gasten gedag en bekijkt het huis. Het gastenboek legt ze op een zichtbare plaats zodat andere mensen ook hun liefde en gelukkige tijden op kunnen schrijven.
Vertelperspectief
Het vertelperspectief is een opvallend ding in dit boek, er wordt vanuit veel verschillende perspectieven vertel. Als je leest vanuit het perspectief van de schoonmaakster word het verhaal verteld vanuit de ik-vorm. Maar als je vanuit het perspectief van de gasten leest word het verhaal verteld vanuit de verborgen ik-vorm. Die verborgen ‘ik” figuur wisselt ook steeds van personage, alle personages komen aan het woord. Er is nog een afwisseling in het perspectief, dat is als de gasten in het gastenboek dingen vertellen, dat staat ook in de ik-vorm geschreven.
Tijd
Het verhaal speelt zich af in 1999, maar het zou zich ook in 2008 af kunnen spelen, er wordt dus niet veel waarde aan de tijd gehecht. Het verhaal speelt zich tijdens het zomerseizoen af, dat ongeveer vijf maanden duurt. Er zit een vertraging in het boek op bladzijde 137-138. Daarin loopt Nils gefrustreerd op de Badweg en komt hij de schoonmaakster tegen, die hem vriendelijk gedag zegt. Dit stukje is voor hem de omslag van zijn dip naar dankbaarheid voor al zijn zegenigen, daarom is het belangrijk, maar ook omdat je ziet dat de schrijfster hier wel invloed heeft op het leven van de eilandgasten. Op bladzijde 57-58 staat een flashback van Martine, hierin denkt ze terug aan hoe zij zwanger was geworden en waarom zij toentertijd voor abortus had gekozen.
Deze flashback laat zien waarom Martine zo een andere kijk op de zwangerschap van Sanne heeft. Ook is deze flashback voor Martine heel belangrijk, ze probeert hiermee zichzelf te overtuigen dat ze toen niet anders had kunnen handelen.
Ruimte
De gebeurtenissen spelen zich af op Vlieland, zowel in het huisje “Duinroos” als op het eiland zelf. Alle vakantiehuisjes die in het boek genoemd worden bestaan in het echt ook. De meeste eilandgasten komen op het eiland tot rust, bijvoorbeeld bij het fietsen over het eiland en tijdens het lopen over het strand. Om je in de personen in te leven is het soms wel belangrijk om te weten waar ze zich bevinden en wat dat met ze doet. Ik vind de ruimte dus wel belangrijk voor het interpreteren van de roman.
Thema, motieven, leidmotief
Het thema van dit boek is eilandgasten die een vakantiehuisje vullen met hun verschillende levensverhalen en problemen om aan het einde van hun vakantie tot een inzicht te komen, onbewust zijn ze verbonden door het gezamenlijke huis Duinroos, de verhalen van de eilandgasten in het gastenboek en de zorgzame werkster.
De motieven van dit boek zijn dood, problemen en oplossing daarvoor, tegenstelling van blijdschap en verdriet, het gastenboek en het vakantiehuis ‘Duinroos’.
Het motief dood komt vaker voor: Leo die zelfmoord wilde plegen, het zwangere meisje Sanne dat van de trap viel en bang was dat ze haar kindje verloren was, terwijl ze ook nog aan abortus dacht. En bij Marleen de vrouw met kanker die weer dat ze niet lang meer te leven heeft.
Het motief problemen en oplossing daarvan komt vaker voor. Iedereen komt met een probleem dat tijdens de vakantie op Vlieland in het huisje Duinroos langzamerhand word opgelost.
De tegenstelling van blijdschap en verdriet komt voor bij de studenten, ze proberen uit te vinden wie bij wie hoort. De twee die bij elkaar horen, Tom en Willemijn zijn uiteindelijk heel gelukkig, maar de Walter de beste vriend van Willemijn is hierdoor ook erg verdrietig, omdat hij haar nu minder zal zien. Ook bij Nils de man die gepromoveerd kon worden, maar daar nog niet aan toe was, raakt erg van streek als zijn jongere collega wel gepromoveerd wordt. Uiteindelijk was hij toch tevreden met zijn baan, hij vond het alleen vervelend dat een jongere collega hem inhaalde.
Het gastenboek is een motief, omdat de problemen en verhalen hierin opgeschreven worden en de schoonmaakster zo de gasten leert kennen. Ook de lezer leert hierdoor de personages kennen.
Duinroos is een ook een motief, het vakantiehuisje speelt een grote rol bij het oplossen van de problemen van de gasten.
Natuurlijk is het belangrijkste kenmerk van dit boek: de verschillende levensverhalen. Dit is dan ook mijn leidmotief.
De motieven in de verhalen zijn dus: het gastenboek dat tevens alle verhalen samenbindt, de schoonmaakster en haar zorgzaamheid en alle verschillende levensverhalen. En dit allemaal in één huisje.. genaamd Duinroos.
Stijl
Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld. Het is geschreven in moderne taal. Door de kleine verhaaltjes kun je je niet echt inleven in de personen, daarvoor zijn de verhaaltjes net iets te kort. Je krijgt wel een beeld van de problemen van de personages op dat moment, ieder personage heeft zijn eigen problemen.
Samenvatting van de inhoud
De eerste eilandgasten Dana, Chiel en Floris
Chiel heeft de hele familie als verrassing meegenomen naar het eiland Vlieland, waar hij hoopt zijn huwelijk met Dana te kunnen redden. Dana heeft Chiel vergeven dat hij is vreemdgegaan tijdens zijn zakenreis, maar kan het nog niet vergeten. Als blijkt dat Chiel het boek dat Dana op haar dertigste verjaardag van haar vader heeft gekregen aan zijn Duitse minnares heeft gegeven is Dana woedend. In dat boek heeft haar vader in de kaft geschreven hoeveel hij van haar houd en hoe blij hij is met zijn eerste kleinkind. Het boek betekende erg veel voor haar. Tijdens een uitje naar het dorp koopt Dana een nieuw boek. Chiel wil Dana dolgraag terug krijgen, daarom doet hij alles wat ze van hem vraagt en gaat niet meer met haar in discussie. Aan het eind van de vakantie is Dana dit zat en zegt dat ze dolgraag wil dat hij weer gewoon de oude wordt.
De tweede eilandgasten Martine en Sanne
Jetta is de beste vriendin van Martine is ziek en kan daardoor niet mee op vakantie, omdat Sanne de laatste tijd een beetje in een dipje zit gaat zij met Martine mee op vakantie. Tot ergernis van Martine is Sanne erg stil en in tegenstelling tot Martine die iedere ochtend aan het hartlopen is op het strand helemaal niet energiek. Als Sanne een pak macaroni van boven moet halen valt ze van de trap, pas dan durft ze te vertellen dat ze zwanger is en niet weet of het kind wil houden of weg wil laten halen. Martine die vroeger abortus heeft gepleegd omdat het toen echt niet anders kon is nu weer van mening dat abortus echt beter is. Ze kan veel beter eerst haar school afmaken en dan aan kinderen beginnen. Toch is Sanne het hier niet helemaal mee eens. Na veel gesprekken te hebben gevoerd besluit Sanne het kind te houden. Martine sluit haar verleden af op het eiland, ze heeft al die jaren spijt gehad dat ze toen abortus heeft gepleegd. Op Vlieland neemt zij voorgoed afscheid van het baby’tje dat zij toen heeft weg laten halen.
De derde eilandgast Leo
Elf maanden geleden is zijn vrouw Johanna overleden. Hij mist haar erg en is daardoor erg depressief. Thuis zorgen zijn kinderen An en Bea erg goed voor hem en doen er alles aan om hem op te vrolijken. Als Leo met nieuw jaar naar de nieuwjaarsduik op tv kijkt bedenkt hij een plan. Hij gaat op vakantie naar Vlieland, daar schrijft hij twee briefen aan zijn dochters en om middernacht zwemt hij zo ver mogelijk de zee in, zodat hij zou worden meegesleurd door een onderstroom en aan de verdrinkingsdood zou sterven. Het schrijven van de briefen bleek veel moeilijker dan hij gedacht. Daarom besluit hij een rondje te fietsen over het eiland en een pannenkoek te gaan eten in een restaurantje, hoe langer hij op het eiland verblijft hoe levendiger hij zich gaat voelen. Uiteindelijk besluit hij dat hij helemaal geen zelfmoord wil plegen, hij wil zijn dochters niet in de steek laten. Na een heerlijke vakantie te hebben gehad gaat hij weer met een levendig gevoel naar huis.
De vierde eilandgasten Simone, Nils, Roos en Karlien
Als ze met het hele gezin op vakantie gaan weten ze al dat Nils een berichtje kan krijgen dat hij terug naar huis toe moet omdat hij op zijn werk gepromoveerd kan worden naar een hogere functie. Dit gebeurt echter niet, als ze nog maar net op het eiland zijn aangekomen wordt Nils gebeld en krijgt het bericht dat zijn veel jongere college de baan heeft gekregen. Nils voelt zich erg teleurgesteld, maar waarom weet hij eigenlijk niet, hij wou die baan niet eens hebben! Toch is hij het niet eens met deze beslissing. Een van de collega’s die net zo lang als hij bij het bedrijf werkte had die baan moeten krijgen. De rest van de vakantie is Nils erg in zichzelf gekeerd, wat voor Simone en de kinderen niet erg gezellig is. Als Nils na twee hele weken nog steeds niks zegt en nergens over wil praten met Simone besluit Simone dat ze met de kinderen naar huis teruggaat als hij niet nog diezelfde dag normaal gaat doen. Net op dat moment heeft Nils de beslissing genomen, hij wou die baan helemaal niet hebben dus moet hij ook niet zeuren dat hij hem niet heeft gekregen. De laatste week van de vakantie wordt alsnog een heel gezellige week.
De vijfde eilandgasten Willemijn, Walter en Tom
Willemijn en Walter wonen al twee en een half jaar samen, toch hebben ze geen relatie, ze zijn gewoon heel goede vrienden. Tom is verliefd op Willemijn, maar durft dit niet te zeggen en negeert haar daarom. Willemijn is ook verliefd op Tom, maar ook zij durft dit niet te vertellen. Tijdens de vakantie denkt Walter steeds meer na over zijn relatie met Willemijn, hij wou toch niet meer dan vrienden zijn? Ook weet Walter nog niet helemaal zeker of hij wel op meiden valt. Als Tom samen met Walter naar het dorp gaat en hem verteld wat hij voor Willemijn voelt beloofd Walter dat hij met Willemijn zal gaan praten. Als Willemijn uiteindelijk hoort dat Tom het zelfde voelt voor haar als zij voor hem zijn ze het gelukkigste stel ter wereld. In de tussentijd is Walter naar huis gegaan.
De zesde eilandgast Marleen
Marleen weet als een tijdje dat ze kanker heeft en dat ze niet lang meer te leven heeft. Tijdens deze vakantie wil ze zich weer verzoenen met haar overleven moeder, omdat ze niet wrokkig wil sterven. Het grootste gedeelte van haar leven heeft ze haar moeder gehaat, toch wil ze een goede herinnering aan haar moeder hebben als ze sterft. Na zeven kantjes te hebben volgeschreven in het gastenboek is ze er eindelijk achtergekomen dat haar moeder wel van haar heeft gehouden, maar dat ze dat alleen niet zo duidelijk liet zien. Ze neemt het veertje uit het gastenboek mee zodat ze in het ziekenhuis iets heeft om naar te kijken en waar ze mooie herinneringen aan heeft. Voordat ze het eiland verlaat eet ze eerst nog even een kroketje bij het restaurantje zeezicht, waarna ze met het uitzicht op de laatste paar maanden van haar leven het eiland met een goed en gelukkig gevoel het eiland verlaat.
De schoonmaakster
Als het huisje in het begin van het seizoen is schoongemaakt legt ze het gastenboek op een mooi plekje neer zodat iedereen het goed kan zien. Iedere ochtend fietst ze langs het vakantiehuisje om de vakantiegangers gedag te zeggen. Ook tussen de vakantiegangers door controleert ze het huisje nog even en leest ze het gastenboek, ze leeft met het huisje Duinroos mee. Aan het einde van de vakantie maakt ze het huisje weer winterklaar en kijkt nog even in het gastenboek om alle verhaaltjes te lezen. Als ze ziet dat er wel zeven bladzijden uit zijn gescheurd is ze erg verdrietig, maar die persoon zal er vast wel een goede reden voor hebben gehad. Ze stuurt het gastenboek op naar de eigenaar van het huisje Duinroos, maar of hij het gastenboek ooit leest, dat weet niemand.
Jaar 1999
Druk zesendertigste
Uitgeverij Uitgeverij Contact
Vertaald Duits, Frans, Spaans, Servisch, Turks
Eilandgasten
Bibliografie:
Boeken van Vonne van der Meer zijn:
Het limonadegevoel en andere verhalen (1985)
Bekroond met de Geetjan Lubberhuizenprijs.
Een warme rug (1987, roman)
De reis naar het kind (1989, roman)
Genomineerd voor de Europese Minerva Prijs, boek van het jaar.
Zo is hij (1991, roman)
Spookliefde (1995, novelle)
Weiger nooit een dans (1996, toneelstuk)
Gespeeld door het Ro-theater.
De verhalen (1997, een keuze uit eigen werk)
Eilandgasten (1999, roman)
De avondboot (2001, roman)
Laatste seizoen (2002, roman)
Ik verbind u door (2004, roman)
Take 7 (2007, roman)
Biografie
Vonne van der Meer werd in 1952 in Eindhoven geboren.
Ze was het jongste kind in een gezin van drie.
Haar moeder was een gretig lezer die haar kinderen vaak en graag voorlas.
De familie verhuisde naar Laren, waar Van der Meer na de lagere school de MMS bezocht. Omdat ze zich bij de lessen Nederlands onderscheidde bij het opstelschrijven mocht Van der Meer bij haar eindexamen verhalen inleveren. Na haar eindexamen ging ze een jaar naar een high school in de Verenigde Staten, waar haar liefde voor het toneel werd aangewakkerd door de acteerlessen die ze volgde.
Twee jaar later werd ze toegelaten tot de regieafdeling van de Amsterdamse Theaterschool. Tijdens deze opleiding bleef ze schrijven: verhalen, toneel, scènes.
"Als er voor koninginnedag een straattheaterstuk gemaakt moest worden, bewerkte ik in één nacht een sprookje. Als twee medeleerlingen een stuk zochten om samen aan te werken, maar niks konden vinden wat bij hun leeftijd en mogelijkheden paste, schreef ik het. Daar ontdekte het ook dat het niet handig is om je eigen werk te regisseren. De afstand ontbreekt dan. Als een scène niet meteen lukt ben je geneigd te gaan herschrijven, in plaats van de acteurs een andere opdracht te geven.
In 1976 werd Van der Meers monoloog De Behandeling door toneelgroep Centrum op het repertoire genomen. In 1978 sloot ze haar toneelopleiding af en werd ze regieassistent van Franz Marijnen bij het RO-theater.
Al snel regisseerde ze zelf stukken van Goethe, Osborne, Frisch en een bewerking van Plato's Symposium. Daarna regisseerde ze een kleine tien jaar bij uiteenlopende gezelschappen als Baal, Centrum, De Haagse Komedie en het RO-theater. Bij het laatste gezelschap ging in 1996 ook haar toneelstuk Weiger nooit een dans in première.
Van der Meers verzamelde verhalen uit Hollands Maandblad werden in 1995 gebundeld tot haar debuutbundel Het limonadegevoel en andere verhalen. Daarna publiceerde ze ongeveer om de twee jaar een boek: romans, verhalenbundels en novelles.
Samenvatting:
In Duinroos, een eenvoudig maar gastvrij huurhuis op een waddeneiland, volgen de vakantiegangers elkaar op. Een stel jonge ouders komt naar het eiland in een poging hun huwelijk te redden; een weduwnaar met het voornemen een einde aan zijn leven te maken; een twintigjarig meisje dat net ontdekt heeft dat ze zwanger is; een veertiger die op zijn werk wordt ingehaald door een jongere, energiekere collega; drie studenten die twijfelen wie voor wie bestemd is. De tijdelijke bewoners van Duinroos kennen elkaar niet, maar doordat ze van dezelfde tafel eten, in hetzelfde bed slapen en in het gastenboek schrijven, komen ze met elkaar in aanraking. Zonder het te weten en haast onmerkbaar beïnvloeden ze elkaars leven en voegen ze zich tot één verhaal.
De werkster, die het huis aan het begin van de zomer schoonmaakt en aan het einde van het seizoen winterklaar afsluit, beziet van een afstand het komen en gaan. Alleen de lezer is getuige van alle dromen en geheimen die schuilgaan achter de zinnetjes in het gastenboek.
Vonne van der Meer
Uitgeverij Contact Amsterdam/ Antwerpen 1999
Zesde druk november 1999
Motto
Het motto’s van het boek zijn, het gastenboek en de schoonmaakster. Bijna alle gasten schrijven iets in het gastenboek waar later de nieuwe gasten weer en lezen en iets van leren. Zo schrijft Sanne in het gastenboek “All shall be well” terwijl zij aan het bedenken is of ze de zwangerschap wil voortzetten af afbreken. Andere gasten die dat zinnetje in het gastenboek lezen worden erdoor geïnspireerd en krijgen daardoor weer moed om verder te gaan.
Ook de schoonmaakster is een motto, als zij het huis zomerklaar maakt zegt ze “Soms zou ik willen dat mijn armen de muren waren, mijn ogen de ramen. Dat ik kon zien en horen wat Duinroos meemaakt.” Iedere ochtend fietst ze langs Duinroos om te zien of de gasten het naar hun zin hebben. Tussen de gasten door bekijkt ze het gastenboek en legt het op een nieuw plekje waar het opvalt, ruimt het huisje weer even op en gaat weg voordat de nieuwe gasten aankomen.
Er zijn zes hoofdstukken, bij een nieuwe vakantieganger begint een nieuw hoofdstuk, er zijn dan ook zes families beschreven in het boek. De hoofdstukken hebben geen naam, maar wel een hoofdstuknummer, één tot en met zes. De schoonmaakster verteld een voor, tussen en nawoord. Het boek heeft een gesloten einde, het zomerseizoen is voorbij en alle gasten voor dit jaar zijn vertrokken. De enige die er nog is, is de schoonmaakster, die het verhaal afsluit met de gedachte aan volgend jaar.
Titelverklaring
De titel van het boek is “Eilandgasten”, de staat waarschijnlijk voor alle gasten die de hele zomer door in het Duinroos logeren en het eiland komen bezoeken. Het woord eiland kan ook staan voor heel veel kleine eilandjes, omdat iedere bezoeker op zijn eigen eiland leeft met zijn eigen levensverhaal waar hij mee bezig is. Ik denk dat het eiland daarvoor staat en dat gasten ervoor staat dat ze allemaal in het zelfde huis verblijven, al leven ze toch allemaal op hun eigen eiland.
Personages
In dit verhaal is geen hoofdpersoon, het zijn allemaal losse families die niks met elkaar te maken hebben, ze kennen elkaar alleen door in het gastenboek te lezen en te schrijven en doordat ze in hetzelfde huis verblijven en in hetzelfde bed slapen.
De eerste eilandgasten
Dana: Moeder van Floris en getrouwd met Chiel. Als ze erachter komt dat Chiel is vreemdgegaan is ze erg kwaad, toch vergeeft ze het hem omdat ze haar huwelijk wil redden en ze wil dat Floris gelukkig wordt. Toch is het erg moeilijk voor haar om haar gevoelens de baas te blijven.
Chiel: Sinds zijn verraad aan zijn vrouw doet hij er alles aan het goed te maken en geeft hij haar bij alles haar zin. Ook geeft hij opeens heelveel tijd en liefde aan zijn zoon Floris omdat hij zich erg schuldig voelt vanwege zijn verraad.
Floris: Zoontje van Dana en Chiel, hij is zeventien maanden oud. Het is een nieuwsgierig kind dat alles vast wil pakken en weten wat het is. Hij is alleen bang voor de douche.
Sanne: Ze is zwanger en weet niet of ze het kind wil houden of weg laten halen. Sinds haar zwangerschap is ze erg onzeker over wat ze wil. Als ze van de trap valt is ze doodsbang dat ze het kindje verloren is.
Martine: Martine wil Sanne graag helpen, een soort moeder voor haar zijn. Als ze erachter komt dat Sanne zwanger is wordt het toch wel erg moeilijk om haar te helpen. Dat komt doordat ze zelf toen ze zo oud als Sanne was ook een kindje weg heeft laten halen waar ze nog steeds spijt van heeft, maar toen kon het niet anders. Martine is erg onzeker.
De derde eilandgast
Leo: Sinds de dood van zijn vrouw is hij erg depressief en nu heeft hij besloten dat hij een einde aan zijn leven wil maken. Toch zit er meer leven in hem dan hij dacht, hij zingt weer op de fiets en ruikt weer de geur van pannenkoeken. Hij houd veel van zijn kinderen en kleinkinderen, die zou hij niet in de steek kunnen laten.
De vierde eilandgasten
Simone: Ze is getrouwd met Nils en heeft twee kinderen waar ze erg veel van houd, Karlien en Roos. Ze wil Nils graag begrijpen, maar hoe moet dat als hij niet wil praten? Ze probeert een zo gezellig mogelijke moeder te zijn voor haar kinderen en haar verwarring over Nils zo veel mogelijk te verbergen.
Nils: Sinds het telefoontje van zijn werk weet hij niet goed wat hij nou wil. Waarom is hij zo boos? Tijdens zijn vakantie probeert hij erachter te komen waarom hij zo boos is vanwege een baan die hij niet eens wou hebben. Hij ligt erg overhoop met zijn gevoelens.
Karlien en Roos: Twee heel nieuwsgierige kinderen die alles willen weten en vragen kunnen blijven stellen tot je er gek van wordt. Ze vinden het erg leuk om voorgelezen te worden en te tekenen.
De Vijfde eilandgasten
Walter: Hij is al twee en een half jaar bevriend met Willemijn, maar toen hij drie maanden op vakantie was dacht hij toch meer voor haar te voelen dan vriendschap. Zouden die gevoelens nu weer tevoorschijn komen? Of valt hij toch op jongens in plaats van op meiden. Hij probeert erachter te komen wat hij wil met zijn leven.
Tom: Hij is al erg lang verliefd op Willemijn, maar weet niet zeker of zij ook hetzelfde voor hem voelt. Hij is erg verlegen en onzeker. Als Walter hem verteld dat Willemijn hetzelfde voelt voor hem als hij voor haar is hij dolgelukkig. Hij blijft maar fantaseren over een gelukkig leven met Willemijn.
De Zesde eilandgast
Marleen: Ze weet dat ze niet lang meer te leven heeft, daarom wil ze zich verzoenen met haar moeder. Ze schrijft briefen waarin alle leuke dingen uit haar leven staan. In die briefen schrijft ze hoeveel ze van haar kinderen en man houd. Ze neemt afscheid van het leven.
Werkster: Ze houd erg veel van het huis, ze maakt het met veel liefde schoon. Iedere dag fietst ze langs Duinroos, dan zegt ze de gasten gedag en bekijkt het huis. Het gastenboek legt ze op een zichtbare plaats zodat andere mensen ook hun liefde en gelukkige tijden op kunnen schrijven.
Vertelperspectief
Het vertelperspectief is een opvallend ding in dit boek, er wordt vanuit veel verschillende perspectieven vertel. Als je leest vanuit het perspectief van de schoonmaakster word het verhaal verteld vanuit de ik-vorm. Maar als je vanuit het perspectief van de gasten leest word het verhaal verteld vanuit de verborgen ik-vorm. Die verborgen ‘ik” figuur wisselt ook steeds van personage, alle personages komen aan het woord. Er is nog een afwisseling in het perspectief, dat is als de gasten in het gastenboek dingen vertellen, dat staat ook in de ik-vorm geschreven.
Tijd
Het verhaal speelt zich af in 1999, maar het zou zich ook in 2008 af kunnen spelen, er wordt dus niet veel waarde aan de tijd gehecht. Het verhaal speelt zich tijdens het zomerseizoen af, dat ongeveer vijf maanden duurt. Er zit een vertraging in het boek op bladzijde 137-138. Daarin loopt Nils gefrustreerd op de Badweg en komt hij de schoonmaakster tegen, die hem vriendelijk gedag zegt. Dit stukje is voor hem de omslag van zijn dip naar dankbaarheid voor al zijn zegenigen, daarom is het belangrijk, maar ook omdat je ziet dat de schrijfster hier wel invloed heeft op het leven van de eilandgasten. Op bladzijde 57-58 staat een flashback van Martine, hierin denkt ze terug aan hoe zij zwanger was geworden en waarom zij toentertijd voor abortus had gekozen.
Ruimte
De gebeurtenissen spelen zich af op Vlieland, zowel in het huisje “Duinroos” als op het eiland zelf. Alle vakantiehuisjes die in het boek genoemd worden bestaan in het echt ook. De meeste eilandgasten komen op het eiland tot rust, bijvoorbeeld bij het fietsen over het eiland en tijdens het lopen over het strand. Om je in de personen in te leven is het soms wel belangrijk om te weten waar ze zich bevinden en wat dat met ze doet. Ik vind de ruimte dus wel belangrijk voor het interpreteren van de roman.
Thema, motieven, leidmotief
Het thema van dit boek is eilandgasten die een vakantiehuisje vullen met hun verschillende levensverhalen en problemen om aan het einde van hun vakantie tot een inzicht te komen, onbewust zijn ze verbonden door het gezamenlijke huis Duinroos, de verhalen van de eilandgasten in het gastenboek en de zorgzame werkster.
De motieven van dit boek zijn dood, problemen en oplossing daarvoor, tegenstelling van blijdschap en verdriet, het gastenboek en het vakantiehuis ‘Duinroos’.
Het motief dood komt vaker voor: Leo die zelfmoord wilde plegen, het zwangere meisje Sanne dat van de trap viel en bang was dat ze haar kindje verloren was, terwijl ze ook nog aan abortus dacht. En bij Marleen de vrouw met kanker die weer dat ze niet lang meer te leven heeft.
Het motief problemen en oplossing daarvan komt vaker voor. Iedereen komt met een probleem dat tijdens de vakantie op Vlieland in het huisje Duinroos langzamerhand word opgelost.
De tegenstelling van blijdschap en verdriet komt voor bij de studenten, ze proberen uit te vinden wie bij wie hoort. De twee die bij elkaar horen, Tom en Willemijn zijn uiteindelijk heel gelukkig, maar de Walter de beste vriend van Willemijn is hierdoor ook erg verdrietig, omdat hij haar nu minder zal zien. Ook bij Nils de man die gepromoveerd kon worden, maar daar nog niet aan toe was, raakt erg van streek als zijn jongere collega wel gepromoveerd wordt. Uiteindelijk was hij toch tevreden met zijn baan, hij vond het alleen vervelend dat een jongere collega hem inhaalde.
Het gastenboek is een motief, omdat de problemen en verhalen hierin opgeschreven worden en de schoonmaakster zo de gasten leert kennen. Ook de lezer leert hierdoor de personages kennen.
Natuurlijk is het belangrijkste kenmerk van dit boek: de verschillende levensverhalen. Dit is dan ook mijn leidmotief.
De motieven in de verhalen zijn dus: het gastenboek dat tevens alle verhalen samenbindt, de schoonmaakster en haar zorgzaamheid en alle verschillende levensverhalen. En dit allemaal in één huisje.. genaamd Duinroos.
Stijl
Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld. Het is geschreven in moderne taal. Door de kleine verhaaltjes kun je je niet echt inleven in de personen, daarvoor zijn de verhaaltjes net iets te kort. Je krijgt wel een beeld van de problemen van de personages op dat moment, ieder personage heeft zijn eigen problemen.
Samenvatting van de inhoud
De eerste eilandgasten Dana, Chiel en Floris
Chiel heeft de hele familie als verrassing meegenomen naar het eiland Vlieland, waar hij hoopt zijn huwelijk met Dana te kunnen redden. Dana heeft Chiel vergeven dat hij is vreemdgegaan tijdens zijn zakenreis, maar kan het nog niet vergeten. Als blijkt dat Chiel het boek dat Dana op haar dertigste verjaardag van haar vader heeft gekregen aan zijn Duitse minnares heeft gegeven is Dana woedend. In dat boek heeft haar vader in de kaft geschreven hoeveel hij van haar houd en hoe blij hij is met zijn eerste kleinkind. Het boek betekende erg veel voor haar. Tijdens een uitje naar het dorp koopt Dana een nieuw boek. Chiel wil Dana dolgraag terug krijgen, daarom doet hij alles wat ze van hem vraagt en gaat niet meer met haar in discussie. Aan het eind van de vakantie is Dana dit zat en zegt dat ze dolgraag wil dat hij weer gewoon de oude wordt.
De tweede eilandgasten Martine en Sanne
Jetta is de beste vriendin van Martine is ziek en kan daardoor niet mee op vakantie, omdat Sanne de laatste tijd een beetje in een dipje zit gaat zij met Martine mee op vakantie. Tot ergernis van Martine is Sanne erg stil en in tegenstelling tot Martine die iedere ochtend aan het hartlopen is op het strand helemaal niet energiek. Als Sanne een pak macaroni van boven moet halen valt ze van de trap, pas dan durft ze te vertellen dat ze zwanger is en niet weet of het kind wil houden of weg wil laten halen. Martine die vroeger abortus heeft gepleegd omdat het toen echt niet anders kon is nu weer van mening dat abortus echt beter is. Ze kan veel beter eerst haar school afmaken en dan aan kinderen beginnen. Toch is Sanne het hier niet helemaal mee eens. Na veel gesprekken te hebben gevoerd besluit Sanne het kind te houden. Martine sluit haar verleden af op het eiland, ze heeft al die jaren spijt gehad dat ze toen abortus heeft gepleegd. Op Vlieland neemt zij voorgoed afscheid van het baby’tje dat zij toen heeft weg laten halen.
Elf maanden geleden is zijn vrouw Johanna overleden. Hij mist haar erg en is daardoor erg depressief. Thuis zorgen zijn kinderen An en Bea erg goed voor hem en doen er alles aan om hem op te vrolijken. Als Leo met nieuw jaar naar de nieuwjaarsduik op tv kijkt bedenkt hij een plan. Hij gaat op vakantie naar Vlieland, daar schrijft hij twee briefen aan zijn dochters en om middernacht zwemt hij zo ver mogelijk de zee in, zodat hij zou worden meegesleurd door een onderstroom en aan de verdrinkingsdood zou sterven. Het schrijven van de briefen bleek veel moeilijker dan hij gedacht. Daarom besluit hij een rondje te fietsen over het eiland en een pannenkoek te gaan eten in een restaurantje, hoe langer hij op het eiland verblijft hoe levendiger hij zich gaat voelen. Uiteindelijk besluit hij dat hij helemaal geen zelfmoord wil plegen, hij wil zijn dochters niet in de steek laten. Na een heerlijke vakantie te hebben gehad gaat hij weer met een levendig gevoel naar huis.
De vierde eilandgasten Simone, Nils, Roos en Karlien
Als ze met het hele gezin op vakantie gaan weten ze al dat Nils een berichtje kan krijgen dat hij terug naar huis toe moet omdat hij op zijn werk gepromoveerd kan worden naar een hogere functie. Dit gebeurt echter niet, als ze nog maar net op het eiland zijn aangekomen wordt Nils gebeld en krijgt het bericht dat zijn veel jongere college de baan heeft gekregen. Nils voelt zich erg teleurgesteld, maar waarom weet hij eigenlijk niet, hij wou die baan niet eens hebben! Toch is hij het niet eens met deze beslissing. Een van de collega’s die net zo lang als hij bij het bedrijf werkte had die baan moeten krijgen. De rest van de vakantie is Nils erg in zichzelf gekeerd, wat voor Simone en de kinderen niet erg gezellig is. Als Nils na twee hele weken nog steeds niks zegt en nergens over wil praten met Simone besluit Simone dat ze met de kinderen naar huis teruggaat als hij niet nog diezelfde dag normaal gaat doen. Net op dat moment heeft Nils de beslissing genomen, hij wou die baan helemaal niet hebben dus moet hij ook niet zeuren dat hij hem niet heeft gekregen. De laatste week van de vakantie wordt alsnog een heel gezellige week.
De vijfde eilandgasten Willemijn, Walter en Tom
Willemijn en Walter wonen al twee en een half jaar samen, toch hebben ze geen relatie, ze zijn gewoon heel goede vrienden. Tom is verliefd op Willemijn, maar durft dit niet te zeggen en negeert haar daarom. Willemijn is ook verliefd op Tom, maar ook zij durft dit niet te vertellen. Tijdens de vakantie denkt Walter steeds meer na over zijn relatie met Willemijn, hij wou toch niet meer dan vrienden zijn? Ook weet Walter nog niet helemaal zeker of hij wel op meiden valt. Als Tom samen met Walter naar het dorp gaat en hem verteld wat hij voor Willemijn voelt beloofd Walter dat hij met Willemijn zal gaan praten. Als Willemijn uiteindelijk hoort dat Tom het zelfde voelt voor haar als zij voor hem zijn ze het gelukkigste stel ter wereld. In de tussentijd is Walter naar huis gegaan.
De zesde eilandgast Marleen
Marleen weet als een tijdje dat ze kanker heeft en dat ze niet lang meer te leven heeft. Tijdens deze vakantie wil ze zich weer verzoenen met haar overleven moeder, omdat ze niet wrokkig wil sterven. Het grootste gedeelte van haar leven heeft ze haar moeder gehaat, toch wil ze een goede herinnering aan haar moeder hebben als ze sterft. Na zeven kantjes te hebben volgeschreven in het gastenboek is ze er eindelijk achtergekomen dat haar moeder wel van haar heeft gehouden, maar dat ze dat alleen niet zo duidelijk liet zien. Ze neemt het veertje uit het gastenboek mee zodat ze in het ziekenhuis iets heeft om naar te kijken en waar ze mooie herinneringen aan heeft. Voordat ze het eiland verlaat eet ze eerst nog even een kroketje bij het restaurantje zeezicht, waarna ze met het uitzicht op de laatste paar maanden van haar leven het eiland met een goed en gelukkig gevoel het eiland verlaat.
De schoonmaakster
Als het huisje in het begin van het seizoen is schoongemaakt legt ze het gastenboek op een mooi plekje neer zodat iedereen het goed kan zien. Iedere ochtend fietst ze langs het vakantiehuisje om de vakantiegangers gedag te zeggen. Ook tussen de vakantiegangers door controleert ze het huisje nog even en leest ze het gastenboek, ze leeft met het huisje Duinroos mee. Aan het einde van de vakantie maakt ze het huisje weer winterklaar en kijkt nog even in het gastenboek om alle verhaaltjes te lezen. Als ze ziet dat er wel zeven bladzijden uit zijn gescheurd is ze erg verdrietig, maar die persoon zal er vast wel een goede reden voor hebben gehad. Ze stuurt het gastenboek op naar de eigenaar van het huisje Duinroos, maar of hij het gastenboek ooit leest, dat weet niemand.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden