Zakelijke gegevens.

TITELBESCHRIJVING
Naam auteur: Remco W. Campert
Titel: Een liefde in Parijs
Plaats van Uitgave: Amsterdam
Jaar van Uitgave: Maart 2004
Hoeveelste druk: 5e druk
Jaar eerste druk: 2004
Aantal bladzijdes: 160

MOTTO & OPDRACHT
Het boek bevat geen motto of opdracht.

KORTE INHOUD
Een boek van Richard is vertaald naar het Frans. Om de nieuwe uitgaven te promoten, gaat Richard naar Parijs. Hij gaat daar zijn boek presenteren. Tovèr, een Nederlandse kunstenaar die het in Frankrijk gemaakt heeft, en waar Richard vroeger bevriend mee was, heeft een nieuwe expositie. De uitgever van Richard vindt het wel een goed idee om de expositie en de boekpresentatie samen te voegen. Richard vindt het prima, al heeft hij Tovèr al een tijdje niet meer gezien of gesproken.

Zodra Richard in Parijs aankomt en zijn hotel uitloopt, komt hij een vrouw tegen die hem aanspreekt met ‘Rik?’. Richard noemde zichzelf Rik in de tijd dat hij in Antwerpen verbleef. De vrouw roept echter totaal geen herkenning op. Ze vertelt hoe ze heet: Sacha. Ook die naam doet bij Richard geen belletje rinkelen. De vrouw loopt door, en laat Richard met een raadsel achter. Hij weet alleen dat ze elkaar hebben ontmoet in de Leopoldstraat in Antwerpen.


Richard vindt het erg opmerkelijk dat een vrouw hem na al die jaren herkent, terwijl hij zich totaal niets meer kan herinneren. De vrouw kent hem uit Antwerpen: een tijd waar Richard niet veel meer van weet, omdat hij altijd dronken was. Maar hij vergeet ook veel omdat hij oud wordt. Op één of andere manier blijft de gedachte aan Sacha Richard achtervolgen. Maar hij kan het zich nauwelijks herinneren.

Er zijn verschillende flashback naar de periode waarin Richard in Parijs woont. Samen met zijn beste vriend Tovèr hebben ze een klein kamertje. Ze willen allebei beroemd worden in Parijs. Want daar moest je zijn als kunstenaar. Richard leeft een beetje met het geld van Tovèr, want Tovèr verdient veel beter met zijn tekeningen dan Richard. Omdat Tovèr steeds beroemder wordt groeien de twee steeds meer uit elkaar en op een dag besluit Richard om terug te gaan naar Nederland. In Nederland is hij wel bekend als schrijver en hij denkt dat hij daar dan beter kan verdienen.

Richard heeft ook een periode in Antwerpen gewoond. Maar daar was hij elke dag dronken en hij kan zich dan ook niet veel meer van die tijd herinneren. Wel heeft hij daar zijn eerste vriendin gehad met wie hij naar bed is geweest. Ze heette Antionette. En ze hebben elkaar ontmoet in een jazzcafé. Het was een korte verhouding, maar later in het komen ze elkaar nog een keer tegen.

Er wordt verteld hoe Richard zijn vrouw heeft ontmoet. Richard had een boek geschreven en werd daarover geïnterviewd. Na zijn interview werd ook Gerda geïnterviewd. Na het interview zijn ze samen wat gaan drinken en zo is hun relatie tot stand gekomen. Ze waren getrouwd en ze wilden ook kinderen. Maar Gerda heeft twee miskramen gehad en toen hebben ze het niet meer geprobeerd.

Op de dag van de presentatie in Parijs komt hij Sacha weer tegen. Ze beginnen een gesprek en Sacha vertelt over vroeger. Samen hebben ze een relatie in Antwerpen gehad, maar na een tijdje liet Richard haar in de steek. Weken heeft zij op hem zitten wachten, maar hij kwam niet terug. Richard was toen naar Nederland teruggegaan. Richard kan het zich eigenlijk niet meer herinneren. Bij het gesprek was er nog een andere man bij Sacha, genaamd Bruno. Richard dacht dat het de man van haar was. Maar dan vertelt Sacha dat Bruno de zoon van Richard is.


Analyse.

STRUCTUUR
In Een liefde in Parijs, een beknopte roman van krap 160 pagina's, wordt het verhaal van Richard Sanders verteld in tien hoofdstukken, alle zonder titel, van heel ongelijke omvang. Hoofdstuk 1 bijvoorbeeld telt maar zes pagina's, hoofdstuk 7 echter negenentwintig. Het verhaal beschrijft drie dagen in maart die Richard in Parijs doorbrengt. De chronologie wordt steeds duidelijk in de tekst aangegeven ('s middags', 'de volgende ochtend', enzovoort). De hele roman wordt personaal verteld, vanuit Richard. In Parijs heeft Richard weinig om handen. Een groot deel van de roman bestaat dan ook uit herinneringen en flashbacks. Sommige hoofdstukken (3, 4 en 6) bestaan zelfs louter uit flashbacks. Daarin passeert, trapsgewijs en niet chronologisch, Richards leven de revue vanaf zijn kinderjaren tot aan zijn bestaan als getrouwd en geslaagd auteur.


VERHAALFIGUREN
Richard Sanders (Rik): Round character (hoofdpersonage): In de vroegere jaren werd hij ook wel Rik genoemd. Nu is hij ongeveer 60 jaar. Hij is ook aardig vergeetachtig aan het worden. Hij is nu terug in Parijs om de vertaling van zijn boek uit te geven ‘De kunst van het vergeten’. Hij heeft altijd al graag in Parijs carrière willen maken, maar toen de meest van zijn boeken geen succes waren is hij terug gekeerd naar Nederland en heeft hij nog een tijdje in Antwerpen gewoond. Hij is een round character omdat hij een belangrijke ontwikkeling doormaakt in het boek. Hij komt er namelijk achter wie Sacha is, en wat voor rol zij in zijn leven heeft gespeeld.


Tovèr (Ton Verstrijden): Round character: Ton is in zijn jongere jaren de kamergenoot van Richard geweest. Hij is kunstenaar en toen Richard weer terug keerde in Parijs waren zijn schilderijen bekend over heel Parijs. Wat heel opvallend is en belangrijk om te weten, is dat Ton de tegenspeler van Richard is. Het is een round character omdat hij de onwikkeling van ‘niemand’ naar ‘iemand’ heeft doorgemaakt.

Sacha Lefort (van Munster): Round character: Zij is een van de vele liefdes die Richard in zijn jongere jaren heeft gehad. Aan het einde van het boek blijkt hij in het verleden van Sacha een hele grote rol heeft gespeeld. Sacha heeft namelijk een kind van hem genaamd Bruno. Round character omdat ze een ontwikkeling in het boek doormaakt. Deze ontwikkeling vond alleen wel in de flashbacks van Richard plaats.



TIJD
Het verhaal bestaat voornamelijk uit flashbacks. Het begint met Richard die in Parijs is voor zijn boek ‘De kunst van het vergeten’. Vervolgens krijgt hij heel veel flashbacks omdat hij erachter wil komen wie de vrouw is die hij heeft ontmoet in het begin van het boek. Het verhaal speelt zich wel chronologisch af, maar ondertussen komen er heel veel flashbacks tussendoor.


RUIMTE
- Concrete ruimte.
Het verhaal waarin het allemaal verteld wordt vind plaats in Parijs. Maar de flashbacks komen niet alleen uit Parijs, maar ook uit Antwerpen en Amsterdam. Ook is het kamertje van Tovèr en Richard een belangrijke plaats samen met Galerie Delano (de plek waar Richard een presentatie over zijn boek geeft).

- Hoe wordt de ruimte gebruikt?
blz. 1 “De schrijver Richard Sanders stond voor de ingang van een hotel op de Place du Panthéon. Over het ruime plein, beheerst door het monumentale gebouw waar de as van de grote Fransen rustte, blies een gure maartse wind. Hij was nog maar net in Parijs aangekomen. Den hem toebedeelde kamer keek niet uit op het plein maar op een donkere cour. In de lucht erboven dreven grijze wolken voorbij. (…) Echt licht zou het vandaag niet meer worden.”

Hier wordt de ruimte heel mooi gebruikt. Als je begint aan het boek is dit het eerste wat je leest. En als je vervolgens een paar regels verder leest, lees je over de ontmoeting met Sacha. Dit is een ontmoeting die zijn leven gaat veranderen. En niet in positieve zin. En dit zie je weer terug komen in de ruimte van het boek. De lucht werd donker en zou niet meer licht worden. Ook de gure wind voorspelt niet veel goeds …




PERSPECTIEF
Het is geschreven vanuit een hij perspectief. Het hij-figuur is hierbij natuurlijk Richard. Wat wel bijzonder is, is dat je alles wat hij denkt en voelt kan meemaken. Het voelt alsof je meeloopt met het hoofdfiguur en dat je alles meemaakt, voelt en denkt wat de hoofdfiguur ook doet. Dit maakt dit perspectief ook erg subjectief.


Interpretatie.

TITELUITLEG
Letterlijk slaat een liefde in Parijs op Sacha. Sacha is een voormalige liefde van Richard die hij weer tegen komt in Parijs. De titel een liefde in Parijs kan ook slaan op zijn verleden. Richard mist zijn verleden heel erg. Hij heeft heimwee naar zijn roekeloze, ongebonden en onbezorgde leven in Parijs. Hij wil weer bij Parijs horen en niet voor eeuwig een toerist blijven. Zo kan zijn verleden de liefde in de titel zijn.


MOTTO-UITLEG
Het boek bevat geen motto of opdracht.


MOTIEVEN
- Algemene Motieven
Spijt
Vergeten herinneringen
Liefde
Veranderende & constante relaties
Kunstenaarsmilieu

- Verhaal Motieven
l’Art d’oublier Dit is het boek wat Richard in het boek gaat presenteren. Vertaald betekend de titel ‘De kunst van het vergeten’. En dit past weer heel mooi bij de herinnering die Richard probeert op te halen.

Taxi’s Dit zou een verhaal motief kunnen zijn, aangezien je in een stad als Parijs veel verschillende soorten Taxi’s gebruikt en er telkens in en ook weer uit stapt. Dit gebeurt ook bij zijn flashbacks. Hij heeft heel veel flashbacks, en telkens weer andere en nieuwe.



THEMA
Het thema van het boek is Nostalgie. Dit omdat meer dan de helft van het boek bestaat uit flashbacks van de hoofdpersoon Richard en omdat hij terug verlangde naar het verleden in Parijs, samen met zijn vriend Tovèr.


Achtergrond.

AUTEUR
Remco Campert wordt op 29 juli 1929 geboren in Den Haag als zoon van de schrijver Jan Campert en de actrice Joekie Broedelet. Op de middelbare school laat hij zich weinig zien en na het besluit schrijver te worden verlaat hij de school helemaal. Met een van zijn vrienden, Rudy Kousbroek, richt hij het tijdschrift Braak op waarvan in mei 1950 het eerste nummer verschijnt. Het is een van de voornaamste klankborden van de Vijftigers, zoals de experimentele dichters genoemd worden. Een aantal belangrijke boeken van Remco Campert zijn:
- Vogels vliegen toch
- Het leven is vurrukkulluk
- Somberman's actie
- Gouden dagen
- Ohi, hoho, bang, bang of Het lied van de vrijheid
- Als in een droom


Mening.

RECENSIE
Een recensie van Pieter Steinz, 30 januari 2004

http://www.nrcboeken.nl/recensie/eens-had-hij-de-tijd-aan-een-touwtje

Tot op de laatste bladzijde zijn we meegevoerd in het leven en de geest van Richard Sanders, een oudere schrijver die in Parijs op de schreden van zijn verleden terugkeert. Sanders luncht met zijn Franse uitgever, slentert door de stad, ontmoet een beroemd geworden jeugdvriend, presenteert de vertaling van een novelle, en probeert ondertussen zijn door drank aangetaste geheugen op te frissen. Want wat heeft hij toch gehad met de `elegante vrouw' die hem op straat heeft aangesproken, en die de beroemde schrijver heel wat beter blijkt te kennen dan hij haar? Het verhaal kabbelt 155 bladzijden rustig voort, onderbroken door flashbacks naar het rozevingerige of zelfs minder florissante verleden. En dan, tijdens een cafégesprek dat Sanders met de hem steeds minder onbekende vrouw heeft, volgt het soort clou dat je nog wel eens tegenkomt in een ouderwets kort verhaal. Zo'n plotwending waarvoor de gemiddelde romanschrijver zich hoedt en die je als recensent niet mag navertellen omdat je dan het plezier van toekomstige lezers vergalt. Verrassend, jazeker, maar ook een tikje goedkoop, en onder het niveau van Remco Campert, die weliswaar excelleert in karikaturale verdraaiingen van de werkelijkheid, maar die in zijn romans en poëzie juist de schoonheid van het onvoltooide benadrukt.

Aanloop


`Het gedicht is op zijn mooist als het op weg naar af is', zegt de hoofdpersoon van Camperts novelle Als in een droom (2000). En zo is Een liefde in Parijs op zijn best in de aanloop. Richard Sanders, `ten prooi aan lusteloze gedachten over de bruikbaarheid van zijn leven', is een man die medeleven oproept, ook al blijkt binnen een paar hoofdstukken dat hij aardig wat puin op zijn pad heeft laten slingeren. Hij is een onverbeterlijke nostalgicus die lijdt onder de gedachte dat het geluk hem altijd is ontglipt. Behalve in Parijs, toen hij als beginnende dichter samen met een schildervriend in een armoedig appartement `een potdicht leven' leidde `waarin de rest van de wereld niet bestond.' Zijn vriend werd beroemd, ze groeiden uit elkaar, en veertig jaar later is er van de vroegere magie weinig over: `Hier in Parijs was hij gelukkig geweest, maar toen wist hij het niet en nu viel het niet meer te achterhalen.' Voorheen Rik Sanders (`Nooit zou hij een Richard willen worden, een man die zich verzoend had met de maatschappij') bevindt zich overduidelijk in wat je een `latelife crisis' zou kunnen noemen. Zijn goede vader, een beroemd toneelspeler, heeft hem op het hart gedrukt om zich niet te veel te hechten – en daar heeft hij zich aan gehouden, met als gevolg dat hij van vrouw naar vrouw is gegaan en zelfs met zijn echtgenote sinds jaar en dag een lauwe verhouding onderhoudt. Nog erger is het dat hij voor zijn gevoel de controle over de tijd is kwijtgeraakt: `Lang had het leven eindeloos geleken. Hij had de tijd aan een touwtje dat hij zonder de controle te verliezen onbeperkt kon vieren. [...] De rollen waren omgedraaid: de tijd speelde met hém.' Parijs in de eenentwintigste eeuw is voor Richard een teleurstelling, net als het weerzien met zijn veramerikaniseerde vriend Tovèr. Hij is een toerist in de Lichtstad, die hij vijftig jaar eerder verliet voor Antwerpen en daarna Amsterdam. `In werkelijkheid had hij nooit bestaan in deze stad, besefte hij opeens scherp. Alleen zijn jeugd, die voorbij was, had hier kortstondig bestaan en zelfs dat was ongemerkt aan de stad voorbijgegaan.' En hoewel Sanders zich ook realiseert dat hij alleen in het schrijven op zijn schreden kan terugkeren (`opnieuw beginnen, fouten herstellen'), laat hij die kans voorbijgaan. Als zijn Franse uitgever hem vraagt om een bijdrage te leveren aan zijn reeks Un Amour à... antwoordt hij laf dat hij liever over Antwerpen schrijft. Nostalgie en de vergeefsheid van het leven zijn twee van de grote thema's van Remco Campert. En hoewel hij zijn held laat mopperen op de mode om de schrijver en zijn werk gelijk te stellen (`klakkeloos werd aangenomen dat jij model had gestaan voor de hoofdpersoon in je boek'), heeft hij ongetwijfeld veel van zijn eigen ervaringen in zijn roman verwerkt. Als zoon van een toneelspeelster ging Campert in 1949 naar Parijs om het als dichter te maken; en daar was het Alle Dagen Feest, zoals de titel van zijn eerste verhalenbundel (1954) luidt. De kunstenaarsromantiek die hij in Een liefde in Parijs beschrijft, neemt soms Monty Python-achtige vormen aan (`Als ze het kookplaatje wilden gebruiken, moesten ze het licht [...] uitdoen, anders ploften de zekeringen'); maar ze komt overtuigend en sympathiek over.

Rondleiding

Een liefde in Parijs lijkt dan ook geschreven als een schaduwgeschenk voor de aanstaande Boekenweek, die is gewijd aan Frankrijk. De roman, die overigens slechts zesduizend woorden langer is dan een `verhaal' als Somberman's actie (Boekenweekgeschenk 1985), geeft een afwisselend romantisch en realistisch beeld van de Franse hoofdstad. Af en toe leest hij zelfs als een toeristische rondleiding door de stad, inclusief een beklimming van de Eiffeltoren, een wandeling door het Luxembourg-park en een bezoek aan De kale zangeres in het toeristenfuiktheater in de rue de la Huchette. Het is niet moeilijk te raden waarom uitgeverij De Bezige Bij de publicatiedatum van Een liefde in Parijs een volle maand heeft vervroegd: in maart zou Campert moeten concurreren met de twee dozijn andere Frankrijkgangers die op het thema van de Boekenweek inhaken.

Waarschijnlijk zou Campert nog als een van de winnaars uit die concurrentiestrijd tevoorschijn zijn gekomen. Maar dat wil niet zeggen dat Een liefde in Parijs een onverdeeld succes is. Natuurlijk kunnen we genieten van Camperts weemoedig-ironische stijl, en natuurlijk wemelt het in de roman van gave zinnetjes, zoals het droogkomische commentaar op een bioscoopbezoek: `Het was een larmoyant gegeven en Richard moest dan ook een paar keer de tranen uit zijn ogen wissen.' Maar het einde van het boek is een teleurstelling, terwijl je na een bladzijde of honderd enigszins genoeg krijgt van de steeds hernomen idealisering van het verleden en de spijt over een verloren jeugd. `Misschien was de leeftijd wel aangebroken om met zekere virtuositeit wat kleine werkjes af te scheiden', bedenkt Richard als hij met zijn uitgever praat over de serie Un Amour à... Misschien ja, maar je zou hopen dat zijn 74-jarige geestelijke vader die virtuositeit ook tot het einde toe zou etaleren. Campert is het aan zijn stand verplicht. Tovèr was voor hem onverbrekelijk met Parijs verbonden, met een samen gedeeld begin waarin alles nieuw was, met nog onbevlekte ambities, met een tijd waarin ze zich konden veroorloven zonder compromissen te leven, omdat die eenvoudigweg nog niet op hun weg waren gekomen. Ze leefden eigenlijk zonder beginselen, een ideale staat. Pas als beginselen zich aandienen ligt het compromis op de loer.

In het begin schrijft Pieter over het einde van het boek, waar je als lezer achterkomt wat voor rol die vrouw in het leven van Richard heeft gespeeld. Ik ben ermee eens dat het een mooie ontknoping is maar toch een tikkeltje voorspelbaar. ‘Het gedicht is op zijn moois als hij op de weg naar af is’ vindt ik een prachtig citaat wat geweldig mooi bij het boek past. Want vanaf pagina 1 ben je aan het lezen naar pagina 160. En ik kan nog veel meer vertellen over wat de recensent verteld, maar alles wat hij zegt klopt. Ook het begrip tijd dat een hele belangrijke rol speelt in het boek. Heel mooi gezegd dat hij vroeger met de tijd speelde, maar dat de tijd nu met hem speelt.


EIGEN MENING
Mijn eerste oordeel over het boek is dat het nogal een saaie verhaallijn is. Je wordt namelijk als het ware in het boek gegooid en de hoofdpersoon ontmoet een vrouw. Richard wil er heel graag achterkomen wie dat is en hij doet daar het hele boek lang over en dan eindelijk aan het einde komt hij erachter. Maar na wat recensies over het boek gelezen te hebben kwam ik erachter dat het boek toch wel heel mooi in elkaar geschoven is. Want het thema van het boek heeft weer te maken met het ontdekken wie Sacha is. En dat boek wat hij gaat presenteren zegt heel veel over hem.

Ik vind Camperts schrijfstijl: speels, fantasierijk, hollands, met mislukte grapjes die toch niet storend zijn, stout, en een tikkeltje autistisch. Zn verhalen zijn niet sterk vind ik. Wel sterk vind ik zn dialogen, beschrijvingen en beschouwingen. Dit citaat heb ik gevonden op een site en het is onbekend wie hem geschreven heeft. Met zijn fantasierijke stijl ben ik het wel eens, en in sommige opzichten is Richard een beetje autistisch. Maar ik vind hem niet speels of hollands. Maar dat komt misschien omdat het verhaal zich grotendeels afspeelt in Parijs. Over de mislukte grapjes kan ik niets zeggen, want ik vond het boek geen humor hebben. Ook moet ik zeggen dat dit geen sterk verhaal is, maar dat hij wel sterke dialogen, beschrijvingen en beschouwingen heeft. Dit maakt ook dat het verhaal een grote geloofwaardigheid heeft. Omdat hij sterke beschrijvingen en dialogen levert. Verder zou dit verhaal best reëel kunnen zijn en het is ook best actueel. Maar ik kan niet zeggen dat het verhaal veel spanning bevat. Over het thema van het boek kan ik nu nog geen oordeel doen, omdat ik zelf nog heel erg jong ben en nog niet veel last heb van nostalgie. Op dit moment in ieder geval niet, want ik zit nu in de bloei van mijn leven. Maar misschien dat het nog komt. Ik kan sommige gevoelens niet echt herkennen, omdat ik nog geen last heb van geheugenverlies. Maar het is wel moeilijk om te geloven dat als je met je beste vriend uit elkaar groeit. Iemand waarmee je lief en leed hebt gedeeld en opeens klikt het niet meer met diegene zoals het een jaar geleden klikte. Dit is erg moeilijk en soms ook vervelend om te accepteren. Ik denk dat ik me toch daarom het beste kan inleven in Richard. Dit omdat hij een vriend verliest en dit heb ik ook een keer meegemaakt. Ook kan ik me het beste in Richard inleven omdat hij aan moet zien dat zijn hele omgeving succes heeft behalve hij zelf. En soms heb ik hetzelfde gevoel (maar daar moet ik wel bij zeggen dat ik van een mug snel een olifant maak). Maar ik kan me dus niet inleven in de nostalgie van de hoofdpersoon. Eigenlijk heb ik ook nooit over dit onderwerp nagedacht. Ik heb er dus nooit bij stil gestaan dat mensen ook echt heimwee kunnen hebben naar hun verleden. Je kunt dus echt heimwee hebben naar je verleden en dit had ik echt nooit gedacht. Over nostalgie denk ik nu dus wel anders. En daarmee heeft het boek ook persoonlijk iets te betekenen. Omdat ik nu weet dat oudere mensen echt last kunnen hebben van nostalgie zal ik er zeker wat mee doen later.