Bibliografie

Titel & Auteur: Een hart van steen door Renate Dorrestein

Ondertitel: Het boek heeft geen ondertitel

Jaar van uitgave: 1998

Uitgeverij: Querido

Literatuur of niet?

Stemt tot nadenken. De situatie van Ellen en haar gezin is in een woord gewoon onmenselijk. Haar moeder is na de zwangerschap van Ellen’s jongste zusje Ida ernstig over bezorgd geworden. In het boek vertelt Ellen dat ze pas veel later tot het besef kwam wat er nou allemaal gebeurt is en hoe dit allemaal zo kon gebeuren. Zo kwam ze bijvoorbeeld pas tijdens haar studie erachter dat er een ziekte bestond die ‘kraamvrouwenpsychose’ wordt genoemd. Een mooi stukje wat de schrijver in het boek heeft geschreven over het besef van bepaalde gebeurtenissen vind je op bladzijde 125: ‘De menselijke geest werkt barmhartig: bij naderend onheil hoef je, al zijn de tekenen nog zo duidelijk, nooit meteen helemaal te bevatten wat het noodlot voor je in petto heeft. Je krijgt het besef in afgepaste doses toegediend. Met als bijkomend nadeel dat het kwaad kan voortwoekeren zonder dat je het in de gaten hebt.’ Dit stukje zet je zeker aan het denken.

Goede opbouw. Het boek heeft een unieke opbouw, met veel flashbacks. De overgang tussen een flashback  en het heden is soms wel moeilijk te herkennen. Dit maakt het om de volgorde in het begin moeilijk te volgen maar dit heeft ook wel weer iets mysterieus. Zonder deze toevoeging was het boek meer een vertelling over het verleden dan een goed en spannend verhaal. 

In het volgende citaat van bladzijde 86 kun je de plotselinge overgang duidelijk zien; ‘Ongeduldig veegt ze met haar pols het natte haar van haar voorhoofd. Het is te hopen dat Billie niet vergeet om nog even naar de slager te gaan.’ ‘Marti en ook Sjaak, mijn groepsleider, vonden een andere school beter voor me. Anders zou iedereen me maar pijnlijke vragen stellen.’

Besproken door erkende recensenten. Op de achterkant van het boek staan naast de flaptekst en wat informatie over de schrijfster, Renate Dorrestein, ook vier reviews over het boek van verschillende media. Zo schreef het landelijk dagblad Trouw: ‘Een meeslepende, verontrustende roman die je het liefst in één keer uitleest.’ Ook schreef het Ierse nationaal dagblad Irish Examiner een review over het boek: ‘Renate Dorresteins inlevingsvermogen in kinderen is perfect. Als er één auteur is die in de huid van haar personages weet te kruipen, is zij het wel.’

Verrassend. Het boek is anders van andere boeken. Dit komt door het unieke thema en taalgebruik van het boek. Telkens gebeuren er dingen die de situatie nog ingewikkelder maken. Bijvoorbeeld dit moment op bladzijde 84 tijdens de doopplechtigheid van Ellen’s jongste zusje Ida; ‘Het is allang tijd voor Ida’s voeding. Zonder zich een ogenblik te bedenken graait ze haar dochtertje uit Kesters armen en loopt plompverloren met haar de kerk uit.’ Vanaf dit moment is het gezin ook anders naar hun moeder gaan kijken, die onbesproken samen met Ida de kerk uit loopt. Ellen, haar broertjes en zusje en haar vader weten nu dat haar moeder enorm bezorgt is over de gezondheid van baby Ida.

Geen voorspelbare personages. In het begin dacht ik dat Ellen een slachtoffer was van de moord op haar broers en zussen. Maar later in het boek vertelt Ellen dat ze geen slachtoffer genoemd wil worden. Ellen vertelt het liefste aan niemand wat er die dag is gebeurt, en waarom ze geen gezin meer heeft. De mensen die het wel weten maken zich juist zorgen over haar, en dat maakt Ellen boos. ‘’Hou op!’ schreeuw ik. Ik ben zo ontdaan dat ik me aan de tafelrand moet vasthouden. ‘Ik wilde je alleen maar een hart onder de riem steken. Ik dacht dat je…’ Zijn kletsnatte gezicht beeft. Vijfentwintig jaar lang heeft hij ongevraagd over ons nagedacht. Hij heeft in zijn bed liggen woelen, overtuigd van de liefde van mijn ouders voor hun kinderen. Een liefde die zij in werkelijkheid alleen maar voor elkaar voelden. Wij waren er slechts het bijproduct van, en het bewijs.’ (blz. 202)

Mening

Dit boek is erg uniek en interessant. Toen ik begon met lezen vond ik het moeilijk om erin te komen omdat ik de volgorde van de flashbacks erg ingewikkeld vond en het niet zo goed snapte. Later begreep ik wat meer over het boek en wilde ik verder lezen. Het boek werkt niet naar een einde toe maar toch wilde ik weten wat het einde van het boek was. Het boek is wel erg luguber en vertelt elk detail over de moord van Ellen’s broers en zussen. Daarom zou ik het boek toch niet aanraden aan vrienden omdat ik denk dat er toch voor hun te veel vragen onbeantwoord blijven en het de hele tijd in je hoofd blijft dwalen, in negatieve zin. Toch ben ik wel weer blij dat ik het boek wel heb gelezen omdat ik er toch wel iets van geleerd heb. Bijvoorbeeld dat sommige dingen die eens altijd met opzet gebeurt en dat je niet te snel moet oordelen. Wat veel mensen in de omgeving van Ellen wel deden.

Keuzeopdracht

Ik heb gekozen om keuzeopdracht B te doen. De vragen komen van de volgende bron: Leesadviezen.nl | Hart van steen. (z.d.). Leesadviezen. Geraadpleegd op 15 mei 2021, van https://www.leesadviezen.nl/boek/hart-van-steen/ 

Daarnaast heb ik gekozen om opdracht 2 te doen; Het juryrapport. 

Opdracht A: Naamgeving speelt een belangrijke rol; laat dat zien.

De broers en zussen van Ellen hebben bijna allemaal een tweede naam. Zo heeft Ellen’s zin Sybille als tweede naam ‘Billie’ en word ze in vrijwel het hele boek zo genoemd. Haar broer Michiel wordt ook wel Carlos genoemd en hun broertje Kester Kes genoemd. 

Wanneer Ellen te horen krijgt dat ze nog een zusje krijgt, en de kinderen de naam mogen bedenken, kiest Ellen voor de naam Ida omdat ze dat een erg lelijke naam vind. Ellen geeft het kind een lelijke naam omdat ze helemaal niet zit te wachten op nog een zusje, het is al veel te druk in huis. Uiteindelijk begint Ellen te begrijpen dat Ida eigenlijk helemaal geen achtergebleven kind is maar juist een schat van een meid, daarom heeft Ellen haar van de naam Sophie. 

Wanneer Ellen op latere leeftijd zelf ook zwanger wordt, geeft ze het kindje in de buik alvast een naam, namelijk Ida-Sophie.

Opdracht B: Het leven dat Ellen leidt tussen het kindertehuis en de aankoop van het ouderlijk huis, is niet direct om trots op te zijn. Bespreek de informatie die je erover krijgt.

Wanneer Ellen achttien is gaat ze uit het kindertehuis en gaat ze op kamers wonen. Ze studeert op dat moment medicijnen. Ellen heeft dan een een typisch studentenleven met veel drank en jongens. Wanneer ze op een dag bij haar therapeut Marco weg fietst richting huis pakt een jongen haar arm beet. ‘Je staat helemaal op je benen te zwaaien.’ Ik kon geen woord uitbrengen. ‘Laten we maar even ergens gaan zitten,’ zei Thijs en hij loodste me naar de overkant.’ Blz. 170. ‘Thijs keek me vol belangstelling aan. ‘Nou, een gewoon meisje ben je niet.’ ‘Je moest eens weten hoe ongewoon,’ zei ik. En de rest is, zoals dat heet, geschiedenis. Blz. 173. Uiteindelijk is dit uitgebloeid tot een korte relatie die is gestopt doordat Ellen zich te veel bezig hield met het verleden. Wel is ze door Thijs tot het besef gekomen dat ze niet de juiste opleiding studeert. ‘Hij was een architect die niet bouwde: ik hoefde dus ook niet een arts te zijn die mensen beter maakte. ‘Ik word patholoog-anatoom,’ zei ik.’ Blz. 173

Juryrapport

Het boek moet een verrassend einde hebben, omdat dit zorgt voor een onverwachte wending. Het boek is dus moeilijk te voorspellen en blijft nog lang in je hoofd zitten. 

• ✅,  Dit boek heeft een verrassend einde omdat Ellen toch weer het ouderlijk huis verkoopt. Samen met Bas gaat ze in een appartementje wonen en ze probeert haar leven weer op te pakken. Wel zonder haar broers en zusjes in haar gedachtens, want die heeft ze in het ouderlijk huis achtergelaten.

De titel moet perfect de strekking van het verhaal weergeven, Op deze manier kun je bij de titel al weten wat de sfeer van het boek is en of je het een leuk boek zal vinden. 

• ✅, De titel van het boek is; ‘Een hart van steen’. Dit past perfect bij dit boek omdat de moeder van het gezin Van Bommel een hart van steen lijkt te hebben. Pas veel later komt Ellen erachter dat haar moeder niks kon doen aan haar agressieve gedachtens. 

Het boek moet een, subtiele, boodschap hebben, Dit zorgt ervoor dat het verhaal nog lang ik je hoofd blijft zitten en je misschien op een andere manier naar de wereld kijkt.

• ✅, Wanneer blijft dat de moeder van Ellen toch niet alles met het volledige besef heeft gedaan ging ze heel anders naar de situatie kijken. Soms komt het besef pas veel later, vaak wanneer het al te laat is. Maar dit maakt een mens zoals het is. 

Het boek moet een pakkend begin hebben, omdat dit ervoor zal zorgen dat je door leest. Wanneer dit niet het geval is zal het boek al snel saai worden en je het dus ook minder snel uit hebben.

• ❌, Dit boek heeft geen pakkend begin omdat het erg lang duurt voordat je echt in het verhaal zit. De flashbacks zijn erg verwarrend, vooral voor het begin van het boek. 

De inhoud van het boek moet uniek en verrassend zijn, dit om te voorkomen dat het boek cliché wordt.

• ✅, Dit boek is zeker uniek. Het gaat over de gevolgen van een gebeurtenis binnen het gezin. Je komt erachter welke gedachtens de hoofdpersoon allemaal met zich meedraagt en hoe dit invloed heeft op haar dagelijks leven. 

Eindconclusie

Dit boek is helaas niet het beste boek van Nederland. Het boek had een score van 4/5 punten. De ‘wauw factor’ miste. Het boek heeft punten gemist op het onderdeel: ‘Het boek moet een pakkend begin hebben’, dit omdat het moeilijk was om in het verhaal te komen en er gekozen is voor te veel flashbacks. Wanneer je het boek, na ongeveer 100 paginas, dan eindelijk snapt is het wel een té gek boek, met een uniek en verrassend verhaal. Het einde was te voorspellen maar zeker verrassend.