Tessa de Loo
Een bed in de hemel Uitgeverij De Arbeiderspers Amsterdam/Antwerpen; 2000-1e druk, 141 blz. Roman Samenvatting Het boek begint met het einde van het verhaal. Kata en haar broer liggen samen in een bed na de begrafenis van hun vader. Kata denkt na over alles wat ze heeft meegemaakt. In de loop van het boek vallen alle puzzelstukjes in elkaar. Ik vertel het verhaal in chronologische volgorde. De vader van Kata heeft een hele moeilijke jeugd gehad. Jenö was door zijn moeder uitverkoren tot musicus van het gezin en moet hiervoor veel repeteren. Omgang met vriendjes was er niet bij en hij werd geslagen door zijn cellolerares. Als hij hieruit ontsnapt door weg te gaan van huis gaat hij zigeunermuziek spelen tot grote onvrede van zijn moeder. Hij vertrekt van Hongarije naar Nederland om daar zijn geluk te beproeven. In de winter van 1944 duikt hij onder bij zijn geliefde in Amsterdam. Zijn geliefde gaat naar bed met een Duitser. Voor de joodse Jenö was het vreselijk zijn vrouw met een Duitser te zien, maar hierdoor werd hun huis overgeslagen bij razzia’s. Na de oorlog verlaat hij haar meteen. Hij krijgt een andere vrouw en een dochter: Kata. Wat er in de oorlog is gebeurd achtervolgt hem zijn hele leven, maar hij vertelt het aan niemand. In de herfst van 1956 komt oom Miska, die door de opstand Hongarije heeft kunnen verlaten. Hij vertelt Kata over vroeger, omdat haar vader dat niet doet. Zo komt Kata veel te weten over haar voorouders. Miska vertelt over Kata’s opa en oma en de jeugd van haar vader. Haar vader was een erg goede cellist en zijn moeder wilde alles uit hem halen. Hij moest verplicht twee uur per dag oefenen en op les werd hij geslagen. Jenö vond het vreselijk, maar Miska was op zijn beurt weer jaloers op de aandacht die Jenö om zijn cellotalent van zijn moeder kreeg. Op een dag is Jenö weggegaan uit Hongarije en is hij in Nederland terecht gekomen. Herfst 1965. Kata is verliefd op Stefan. Zij schildert het plafond van zijn kamer als een hemel. Hun liefde bloeit op als ze vaker bij elkaar zijn. Maar dan komen ze erachter dat hun liefde onmogelijk is. De moeder van Stefan is namelijk de vrouw bij wie Jenö ondergedoken was. Ze hebben dezelfde vader… Herfst 1995. De vader van Stefan en Kata is overleden. Ze zijn naar Hongarije om hem in zijn geboorteplaats Boedapest te begraven. Ze hebben allebei nog steeds het verlangen om met elkaar naar bed te gaan. Stefan probeert Kata over te halen, maar zij kan er niet aan toe geven. Dan is hij naar zijn eigen kamer en na even aarzelen gaat ze toch naar hem toe en eindelijk doen ze waarnaar ze al zo lang verlangd hebben. De volgende dag gaan ze weer terug naar Nederland, naar hun gezinnen. Personages Kata Rozsavolgy is de hoofdpersoon. Ze komt uit een joodse familie en heeft talent voor schilderen. Ze vindt het moeilijk dat haar vader zo gesloten is en dat hij geen liefde kan ontvangen. Ze is een beetje jaloers op de relatie die Stefan zo snel met haar vader opbouwt. Stefan is de halfbroer én geliefde van Kata. Hij heeft zijn vader het grootste deel van zijn jeugd niet gekend. Hij dacht dat hij zoon was van een Duitse soldaat, waardoor hij als verrader werd gezien. Hij was opgelucht toen hij hoorde dat Jenö zijn vader was. Jenö is de vader van Kata. Hij heeft een trauma uit zijn jeugd. Daarom heeft hij zijn vrouw, de moeder van Kata, nooit écht liefde kunnen geven. Voor haar was dat nóg moeilijker omdat Jenö nooit wat over zijn jeugd vertelde en zij het dus niet goed kon begrijpen. Hij heeft een groot talent voor cello spelen. In die muziek kan hij zijn gevoelens wel uiten. Miska is de broer van Jenö en de oom van Kata en Stefan. Hij vertelt van alles over vroeger. Verónika is de zus van Miska en Jenö, maar daar wordt bijna niets over verteld. Verdere personen zijn de moeder van Kata, de moeder van Stefan en de opa en oma van Kata. Over de opa en oma wordt alleen in flashbacks verteld.
Verhaaltechniek
Perspectief: het verhaal wordt verteld door Kata, zij doet dit in de ik-vorm.
Plaats: Het verhaal speelt zich het meest in twee steden af, namelijk Amsterdam en Boedapest. Belangrijke plaatsen in Amsterdam zijn: de kamer van Stefan en het kamertje waar Jenö ondergedoken heeft. In Boedapest speelt het huis bij de rivier de Donau een rol, maar ook de begraafplaats van Kata’s vader en het hotel waar zij en haar broer verblijven.
Tijd: het verhaal is absoluut niet chronologisch, want het boek begint met het einde van het verhaal in de herfst van 1995. Daarna wisselen twee verhaallijnen elkaar af. In de ene (1956) vertelt Kata’s oom allerlei verhalen over hun familie, die verhalen zou je kunnen zien als flashbacks. De andere verhaallijn speelt in 1965. In deze verhaallijnen op zich zitten dan ook weer flashbacks. De opening is een opening-in-de-handeling. Het einde zou je een gesloten einde kunnen noemen, want alle puzzelstukjes vallen op zijn plaats en het bereikt een soort climax. Tegelijkertijd blijkt de hoofdpersoon vooruit op haar leven en vraagt ze zich af hoe dat zal verlopen, dus daarom zou je het ook een open einde kunnen noemen.
Thema
Onvervulbare liefde.
Motieven die de onvervulbare liefdes bewijzen
Stefan en Kata voelen zich steeds sterker tot elkaar aangetrokken. Eén keer voordat ze weten dat ze halfbroer en zus zijn, zoenen ze elkaar bijna.
De moeder van Stefan had in de oorlog een relatie met Kata’s vader en Stafen en Kata lijken allebei op Jenö, dus hij is hun vader. Ze zijn halfbroer en halfzus, dus een relatie is praktisch onmogelijk.
‘De onmogelijkheid van ons samenzijn heeft ons tenslotte samengebracht.’ (Pagina 11) Dit zegt Kata aan het begin van het boek, nadat ze uiteindelijk toch met elkaar naar bed zijn gegaan. Dit was eenmalig, ze gaan ieder weer hun eigen weg na die nacht.
Jenö was zwaar verliefd en de moeder van Stefan in de oorlog. Zij kwelde hem, want hij kon door een kijkgaatje in de wand kijken hoe zij seks had met een Duitse soldaat. Dit gaf hem zo’n gevoel van onmacht, dat hij haar meteen verlaten heeft na de oorlog. Ook deze liefde was dus onvervulbaar.
Titelverklaring
De titel ‘een bed in de hemel’ is interessant, omdat er heel veel verschillende aspecten van het verhaal in zitten.
Ten eerste schilderde Kata een wolkenlucht, een hemel dus, op het plafond boven Stefans bed. Hoe vaker ze bij hem komt, hoe meer ze zich tot hem aangetrokken voelt. Soms liggen ze ook naast elkaar op hun rug op het bed, om naar de hemel te turen. Ik kan me voorstellen dat als je dan naast iemand ligt waarvan je houdt, dat je je dan in de hemel voelt.
Ten tweede speelt het bed sowieso een grote rol in het verhaal, want het komt telkens terug. Het verhaal begint met de hoofdpersoon die in een bed ligt, het verhaal wat zij verder in het boek verteld begint ook met het liggen in een bed en het boek eindigt met een scène in het bed en zo weet je ook meteen waarom ze aan het begin van het boek met haar broer in één bed lag.
Mening
Ik vind de thematiek van Een bed in de hemel heel erg boeiend. De liefde tussen halfbroer en halfzus lijkt me echt heel moeilijk, want het kan nooit helemaal goed voelen, denk ik. Maar als je niets met elkaar begint, dan voelt het ook niet goed, omdat je van elkaar houdt en naar elkaar verlangt. Ook de verhalen die oom Miska vertelt over de Joodse families en de stad Boedapest vind ik mooi. Het is jammer dat daar niet iets dieper op ingegaan is, sommige dingen moet je als lezer maar raden, dan is het niet duidelijk wat er nu precies gebeurd is. Soms weet je namelijk niet goed of dingen nu figuurlijk of letterlijk bedoeld zijn en dit vond ik wel eens vervelend.
Het verhaal zit technisch heel goed in elkaar, aan het begin moet je even wennen aan de tijdsprongen, maar later is dat een makkie. Aan het eind vallen alle puzzelstukjes in elkaar en daar hou ik van. De cirkel is rond.
Het taalgebruik en de zinsbouw wat niet echt ingewikkeld, dus het boek las lekker door. Toch snapte ik sommige dingen niet, want er werd veel over filosofie (Sartres?) geschreven en gepraat. Van veel dingen wist ik de hogere bedoeling niet goed, of ik kende de betreffende filosoof niet, dus zijn denkwijzen ook niet. Dan heb je toch het idee dat je iets van de bedoeling van (een stuk van) een verhaal mist.
De schrijfstijl van Tessa de Loo spreekt me niet echt aan, maar ik vind haar verhaal wel heel origineel. Ik vind dat het boek beter te maken is, als je als basis zo’n goed verhaal hebt. Misschien had ze de filosofische dingen weg kunnen laten en er iets meer ‘ervan af spattende’ emoties kunnen laten zien?
Een bed in de hemel Uitgeverij De Arbeiderspers Amsterdam/Antwerpen; 2000-1e druk, 141 blz. Roman Samenvatting Het boek begint met het einde van het verhaal. Kata en haar broer liggen samen in een bed na de begrafenis van hun vader. Kata denkt na over alles wat ze heeft meegemaakt. In de loop van het boek vallen alle puzzelstukjes in elkaar. Ik vertel het verhaal in chronologische volgorde. De vader van Kata heeft een hele moeilijke jeugd gehad. Jenö was door zijn moeder uitverkoren tot musicus van het gezin en moet hiervoor veel repeteren. Omgang met vriendjes was er niet bij en hij werd geslagen door zijn cellolerares. Als hij hieruit ontsnapt door weg te gaan van huis gaat hij zigeunermuziek spelen tot grote onvrede van zijn moeder. Hij vertrekt van Hongarije naar Nederland om daar zijn geluk te beproeven. In de winter van 1944 duikt hij onder bij zijn geliefde in Amsterdam. Zijn geliefde gaat naar bed met een Duitser. Voor de joodse Jenö was het vreselijk zijn vrouw met een Duitser te zien, maar hierdoor werd hun huis overgeslagen bij razzia’s. Na de oorlog verlaat hij haar meteen. Hij krijgt een andere vrouw en een dochter: Kata. Wat er in de oorlog is gebeurd achtervolgt hem zijn hele leven, maar hij vertelt het aan niemand. In de herfst van 1956 komt oom Miska, die door de opstand Hongarije heeft kunnen verlaten. Hij vertelt Kata over vroeger, omdat haar vader dat niet doet. Zo komt Kata veel te weten over haar voorouders. Miska vertelt over Kata’s opa en oma en de jeugd van haar vader. Haar vader was een erg goede cellist en zijn moeder wilde alles uit hem halen. Hij moest verplicht twee uur per dag oefenen en op les werd hij geslagen. Jenö vond het vreselijk, maar Miska was op zijn beurt weer jaloers op de aandacht die Jenö om zijn cellotalent van zijn moeder kreeg. Op een dag is Jenö weggegaan uit Hongarije en is hij in Nederland terecht gekomen. Herfst 1965. Kata is verliefd op Stefan. Zij schildert het plafond van zijn kamer als een hemel. Hun liefde bloeit op als ze vaker bij elkaar zijn. Maar dan komen ze erachter dat hun liefde onmogelijk is. De moeder van Stefan is namelijk de vrouw bij wie Jenö ondergedoken was. Ze hebben dezelfde vader… Herfst 1995. De vader van Stefan en Kata is overleden. Ze zijn naar Hongarije om hem in zijn geboorteplaats Boedapest te begraven. Ze hebben allebei nog steeds het verlangen om met elkaar naar bed te gaan. Stefan probeert Kata over te halen, maar zij kan er niet aan toe geven. Dan is hij naar zijn eigen kamer en na even aarzelen gaat ze toch naar hem toe en eindelijk doen ze waarnaar ze al zo lang verlangd hebben. De volgende dag gaan ze weer terug naar Nederland, naar hun gezinnen. Personages Kata Rozsavolgy is de hoofdpersoon. Ze komt uit een joodse familie en heeft talent voor schilderen. Ze vindt het moeilijk dat haar vader zo gesloten is en dat hij geen liefde kan ontvangen. Ze is een beetje jaloers op de relatie die Stefan zo snel met haar vader opbouwt. Stefan is de halfbroer én geliefde van Kata. Hij heeft zijn vader het grootste deel van zijn jeugd niet gekend. Hij dacht dat hij zoon was van een Duitse soldaat, waardoor hij als verrader werd gezien. Hij was opgelucht toen hij hoorde dat Jenö zijn vader was. Jenö is de vader van Kata. Hij heeft een trauma uit zijn jeugd. Daarom heeft hij zijn vrouw, de moeder van Kata, nooit écht liefde kunnen geven. Voor haar was dat nóg moeilijker omdat Jenö nooit wat over zijn jeugd vertelde en zij het dus niet goed kon begrijpen. Hij heeft een groot talent voor cello spelen. In die muziek kan hij zijn gevoelens wel uiten. Miska is de broer van Jenö en de oom van Kata en Stefan. Hij vertelt van alles over vroeger. Verónika is de zus van Miska en Jenö, maar daar wordt bijna niets over verteld. Verdere personen zijn de moeder van Kata, de moeder van Stefan en de opa en oma van Kata. Over de opa en oma wordt alleen in flashbacks verteld.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden