De wet van Spengler door Jaap Scholten

1: Algemene gegevens

Titel: De wet van Spengler
Auteur: Jaap Scholten
Uitgeverij: uitgeverij CONTACT
Plaats en datum: mei 2008.

2: Titelverklaring:

De wet van Spengler gaat over de welgestelde industrie familie Spengler. De wet verwijst naar hun levenswijze, de dingen die ze deden, en waarom ze die dingen deden. De Spenglers hebben ook een soort motto, wat je duidelijk terugziet als de oudste broer doodgaat(iedereen zorgt voor elkaar, en wanneer ze aangevallen worden staan ze alleen met elkaar)

3: Personages:

Frederik:
Frederik is een rustige, slimme man. Hij was in zijn jeugd vooral het jongere broertje. Hij heeft vooral een harde kant, en houdt niet van “huggen” met zijn broers. Tijdens het verhaal neemt zijn zachte kant steeds meer de overhand en wordt hij steeds emotioneler. Op het einde geeft hij als afscheid een kus aan Julius. Dit doet hij voor de eerste keer in zijn leven. Hij heeft er veel moeite mee dat zijn broer sterft, maar het is mooi dat ze zo’n aparte, maar sterke band hadden. Frederik was meer het artistieke type van de vijf. Hij kreeg bijvoorbeeld ook schilderles.

Julius:
Julius is de oudste van de vijf broers. Hij is stoer, slim, kan snel handelen en heeft overal altijd een oplossing of weerwoord voor. Omdat hij een paar jaar ouder is dan Frederik, hadden ze in hun jeugd niet heel veel contact. Hij heeft heel veel gereisd, en heeft bijna overal gewoond en vrienden gemaakt. Zoals de boer zegt die net het nieuws hoort dat hij gestorven is: van zijn soort zijn er nog maar weinig, zo is Julius. Tegen het einde van het boek, en zijn leven, wordt hij steeds rustiger, en waardeert hij alles wat voor hem gedaan wordt. Ook kan hij niet dankbaar genoeg zijn voor al zijn familie en vrienden. Julius hield heel erg van jagen, en beschermde zijn broertjes goed. Hij heeft tijdens zijn ziekte nooit geklaagd, of zich afgevraagd waarom hij kanker kreeg. Hij heeft zich echter volop op genezing gestort en is altijd positief geweest.

Balthazar:
Is de 1naar oudste broer. Over hem wordt niet heel veel verteld, behalve dat hij heel rustig, en sterk is. Het kost veel moeite om hem boos te krijgen, maar als hij eenmaal boos is dan zijn de rapen gaar. Julius en Balthazar waren vooral de beschermers van de broers, en kwamen Frederik ophalen of verdedigen wanneer hij in de problemen zat. Hij houdt heel erg van jagen, maar maakt niet heel veel persoonlijke ontwikkeling door. Hij gaat in het ziekenhuis werken, en ontdekt ook de tumor in Julius’ hoofd.

Engelbert:
Engelbert is de minst militante van de 5 broers. Hij is altijd een onderhandelaar geweest, en hij komt ook terecht in de bankwereld. Hij heeft van de vijf altijd het minste interesse gehad voor techniek en geweren.

Boris:
Is de jongste broer van de vijf. Hij wordt een stuk later geboren, en is in deel 1 van het verhaal nog maar een baby. Later gaat hij heel veel met survival doen, en organiseert hij kampen in Canada e.d..
Van de vijf is hij ook het meest spiritueel, nadat hij in de vrieskou ergens in een zelfgebouwde iglo heeft overleefd.

Anna(de moeder van de vijf):
Is een heel sterke vrouw. Ze staat voor haar daden, en neemt het eigen recht in handen. Ze geeft de jongens een strenge opvoeding, en leert ze dat ze uiteindelijk alleen op elkaar kunnen vertrouwen, en niet op anderen. Ze probeert de jongens zo veel mogelijk van alle machines en geweren weg te houden, maar dit onvermijdelijke gebeurt toch, wanneer ze bij hun grootouders intrekken(voor een tijdje) en veel met ze omgaan, en bij ze zijn.

De grootouders:
Zijn vooral typetjes. Alleen oma Dupont maakt een verandering door. Na de dood van haar man begint ze hem helemaal op te hemelen, maar dit heeft verder niet heel veel invloed op het verhaal zelf.

Samarinde, Tine, en Engelberts, Balthazars en Boris hun vrouwen/vriendin(van Boris) zijn vooral typetjes. Ze maken niet veel persoonlijke ontwikkeling mee, al zorgt Tine heel goed voor Julius, en heeft ze heel veel moeite met de ziekte. Zoveel dat ze soms vergeet wie van de 2 kanker heeft. Ze leeft heel intiem met Julius.
De kinderen van alle broers hebben ook niet veel invloed op het geheel. Balt, de zoon van Julius, is volgens hem de enige die zijn vader nog niet op heeft gegeven, en is dan ook het grootste gedeelte van de tijd bij hem.

4: Ruimte:

Het boek bestaat uit 2 delen, deel 1 geeft het “begin” van het verhaal weer, en deel 2 geeft het heden weer.
Deel 1 begint in de jaren zeventig, in het dorpje Masray waar Frederik en zijn gezin/familie wonen. De roman begint in 1970. Na deze periode trekken ze bij hun opa en oma in. Hun huis, en het terrein eromheen wordt ook erg belangrijk.

Deel 2 is vanaf 2006 tot 2007. Het begint met een bezoek van Julius( Frederiks oudste broer) bij Frederik, in zijn huis in Roemenië. Hierna speelt het vooral in Twente, of Enschede, af. Dit deel eindigt met de dood van Julius. Julius zijn huis staat centraal in dit deel.

5: Genre:

Het genre van De wet van Spengler is voor een deel ziekte, omdat het 2e deel voornamelijk gaat over de kanker van Julius. Ik zou dit echter niet als het hoofdgenre willen zien, omdat er veel meer in dit boek zit dan alleen een beschreven ziekte. Centraal staan ook de familiebanden, de vriendschap tussen 2 broers die nog versterkt wordt door de kanker, en ook de situatie en levenswijzen van de “rijken”. Als hoofdgenre zie ik vriendschap of familie.

6: Handeling en spanning met climax:

In deel 1 is de belangrijkste gebeurtenis waarschijnlijk het abrupte vertrek uit Masray naar de rijke grootouders. Verder is de geboorte van Boris ook heel belangrijk. In deel 2 is de belangrijkste gebeurtenis het nieuws dat Julius kanker heeft. Dit is dan ook de climax, met als gevolg dat alle normale dingen omgegooid worden, en het verhaal een heel andere wending neemt. Julius is niet langer meer de sterke broer, die alles doet en durft. Durven doet hij nog wel, maar de oneerlijke strijd tegen de verschrikkelijke kanker verandert hun leven totaal.

7: Tijd:

De wet van spengler bestaat uit 2 delen(zoals ik eerder al zei).
De proloog vindt plaats in het heden. Frederik leest een brief van zijn nichtje. Hierna bedenkt hij zich dat het al bijna een jaar geleden is dat zijn broer aan kanker is overleden. Hierna begint deel 1, wat zich afspeelt in 1970. In deel 1 gaan een aantal jaren voorbij. Deel 2 begint in 2006, en eindigt in juli 2007. Op een paar herinneringen na in het 2e deel, is het verhaal chronologisch opgebouwd. De proloog is echter het meest recent geschreven.

8: Perspectief:

Frederik beschrijft het verhaal vanuit de ik-persoon(Frederik dus). Hij weet op sommige punten iets meer dan normaal, maar dat komt omdat het allemaal herinneringen zijn.

9: Slot:

Het boek heeft een gesloten einde. Julius is dood, en hij gaat begraven worden, maar dat doet er niet meer toe. De eenheid is hersteld, de broers zijn weer één. Het verhaal is afgelopen, al zou er nog makkelijk een heel stuk aan kunnen.

10: Thema en motieven:

Het thema van de wet van Spengler is de ziekte van Julius, en de hechte band die de broers samen hebben. Ook zou je hierbij nog de rijke industrie in Twente kunnen betrekken, maar dat vind ik zelf niet zo belangrijk als de andere 2 die ik hiervoor noemde. Motieven zijn bijvoorbeeld de sterkte van zo’n familieband, of de impact die een ziekte als kanker kan hebben. Het is goed mogelijk dat dit boek gedeeltelijk autobiografisch is(Jaap Scholten zijn oudste broer, waar hij dit boek aan opdraagt, is ook aan kanker gestorven), waardoor de motieven versterkt worden. Het is ook belangrijk dat dit “bloed” altijd in je blijft zitten. Zoals Frederik op een gegevenmoment zegt: ‘Ik kon naar de andere kant van de wereld verhuizen, in een holle boom bij de Papoea’s gaan wonen en de rest van mijn leven eiwitrijke wurmen op mijn tong laten smelten, mijn genen en ingesleten hebbelijkheden bleven me verraden’.

11: Samenvatting:

Proloog

Frederik reist vanuit Roemenië naar Twente. De proloog hoort eigenlijk achter Deel 2 van het boek, maar geeft al een blik in de situatie na de dood van Julius. Aan het einde leest hij een brief van zijn nichtje Louise die zich erg verheugd op de reis naar Parijs die ze gaan maken.

Deel I Masray, 1970

Deel 1 gaat over het leven van de 4 broers, hun moeder en vader pol in het dorpje Masray. Frederik is nog jong, en ze hebben het niet breed thuis. Het blijkt dat hij nog niet alles snapt wat er gebeurt. Op een dag wordt hij door Balthazar van school gehaald om naar hun nieuwe broertje of zusje te gaan, maar thuis aangekomen is er niemand. Zijn vader Pol zou ziek zijn, maar ze mogen hem nooit storen of in zijn kamer komen. Wanneer ze dit toch een keer doen, blijkt vader er helemaal niet te zijn. Op een gegeven moment worden de vier broers op de trein gezet naar Twente, waar ze opgewacht worden door opa Dupont. Ze hoeven niet naar school, en wonen tijdelijk in de villa van hun grootouders. Ze beleven een totaal andere tijd dan in hun armoedige huis in Masray, en hun steenrijke ouders geven feestjes voor alles terwijl de broers dit totaal niet gewend zijn. Na een bepaalde tijd gaan de broers weer verhuizen. Hun moeder heeft een huis gekocht in Twente, en daar trekken ze in. Ook wordt er een baby geboren, Boris. Vlak na hun thuiskomst wordt vader Pol opgenomen in een inrichting. Frederik gaat een keer met zijn moeder bij hem op bezoek, en begrijpt er nog maar weinig van. Kort na hun thuiskomst komt het bericht dat vader Pol dood is. Hij zou van een brancard zijn gevallen, maar volgens Frederik was het zelfmoord na een depressie. Opa Dupont regelt voor Frederik dat hij schilder en tekenlessen krijgt bij zijn tante Eliane. Elke week haalt opa hem op, en hebben ze een leuke tijd. Totdat Opa Dupont een auto ongeluk krijgt, en overlijd. Oma Dupont slaat na de begrafenis totaal om, en begint opa Dupont de hemel in te prijzen. In de tijd dat Frederik hier woont, heeft hij ook zijn eerste echte vriendschap, met zijn neefje Thijn. Na de dood van zijn opa moet thijn ook nog eens verhuizen, waardoor Frederik het nog moeilijker krijgt. Voor het einde van deel 1 sterft de duif die Frederik gered had ook nog eens.

Deel II, 2006

In deel 2 woont Frederik in Roemenië, samen met zijn vrouw en 3 jongens. Julius is uitgenodigd door de rijke buren van Frederik, om mee te doen aan de jacht. Dit is een eer, en Julius neemt het ook graag aan. Wanneer Julius echter in Roemenië komt, gaat het niet goed met hem. Hij voelt zich niet lekker, en blijft in bed. Hij gaat zelfs niet naar de jacht, wat absoluut niet normaal is. Volgens Frederik zou hij zich zelfs met een gebroken been nog naar de jacht hebben gesleept. Julius wil snel terug naar Nederland om daar bij zijn eigen huisarts langs te gaan. Wanneer hij terug is in Nederland, komt het slechte nieuws aan in Roemenië. Julius heeft een grote tumor in zijn hoofd. Frederik vliegt snel naar Nederland, en wanneer Balthazar en hij op bezoek gaan bij Julius, zegt deze dat hij niet bang is voor de dood en dat hij een goed leven heeft gehad. Na de operatie nodigt Frederik Julius weer uit voor een jachtpartij, maar Julius heeft er de kracht niet meer voor. Het blijkt dat de hersentumor niet de primaire tumor was, maar dat er allemaal uitzaaiingen zijn(in zijn nieren, lever, longen en hersenen). Julius voert een strijd tegen de kanker die niet te winnen is, en hier bovenop heeft hij volgens de dokters ook nog de meest agressieve vorm. Hij geeft echter niet op, en probeert naast reguliere ook allerlei alternatieve methoden uit om de kanker tegen te gaan. Frederik krijgt de taak om aan te geven wie er allemaal op bezoek bij hem mogen komen. Op de 50e verjaardag van Julius steken de broers samen paasvuren af, als symbolische verbranding van de tumoren. De tijd naar de dood van Julius is voor iedereen een moeilijke tijd, en Julius vraagt Frederik om zijn afscheidsspeech te doen. Dit op zich is al niet meer normaal, omdat Julius altijd degene was die de toespraken deed. Als afscheid van Julius, kust Frederik hem voor het eerst in zijn leven. Dit is heel ongebruikelijk, omdat in hun familie mannen allemaal sterk moeten zijn, en zich ook zo moeten gedragen. Frederik moet weer tijdelijk terug naar Roemenië, tot het telefoontje komt van zijn moeder dat het heel slecht gaat met Julius. Wanneer Frederik zich haast naar het vliegveld, wordt hem onderweg verteld dat zijn broer al gestorven is. Pas in het mortuarium beseft Frederik dat zijn broer echt dood is. Op de begrafenis geven de broers een afscheidssalvo, ter ere van hun broer. In moeilijke tijden als deze staan ze het sterkst, en is hun familieband heel sterk.

12: Minstens 3 meningen met argumenten bij je beoordeling:

Ik vind de wet van Spengler een prachtig boek. Het is simpel geschreven, zonder toegevoegde dingen om het mooier te maken. Het voelt aan als een rauw verhaal, en het verhaal is ook het enige waar het om gaat. De veranderingen die iedereen doormaakt zijn prachtig om te lezen, en de hele sfeer die erg goed wordt geschept door Jaap Scholten is ook heel erg mooi. Naast dat het boek hard is, is het ook ontroerend. Het is heel droevig om de ziektegeschiedenis van Julius mee te maken. De spannende strijd die eigenlijk niet te winnen is, maar wat er totaal anders uit komt te zien door het onvermoeibare optimisme van Julius. Ik vond het verhaal erg goed qua lengte, al had ik het helemaal niet erg gevonden wanneer het langer was. Echt vertrouwd is het niet voor mij, maar door de levensechte manier van schrijven, is het niet moeilijk om je goed in te leven in het verhaal en de personages. Ik vond het heel leuk om dit boek te lezen.

Argumenten:
1: ik heb dit boek gelezen voordat ik wist wat mijn thema was, of voor dat ik wist dat ik dit moest gaan lezen voor school. Ik had het aangeraden gekregen, en ik vond het ook echt een hele goed boek.

2: ik vond het heel leuk om dit boek te lezen, omdat ik me er zo goed mee kon verbinden. Door de schrijfwijze en de simpele beschrijving van alles, ga je heel makkelijk mee in het verhaal, en leef je ook echt mee met de personages.

3: ik vond het mooi geschreven, omdat je zo betrokken wordt bij de karakters, en het moeilijke leven in deel 1(Masray). Door de ziekte van Julius breken de broers open, en dat is heel mooi om te lezen en te zien.