1) Titelbeschrijving Kees van Beijnum
Oesters van Nam Kee
Amsterdam, Nijgh & Van Ditmar, 2000 (3e druk) 2) Samenvatting De hoofdpersoon is Berry Kooijman, een 18-jarige gymnasiast. Hij wordt verliefd op Thera, een 19-jarige stripdanseres. Ze krijgen een onstuimige relatie waarbij ze vaak oesters gaan eten in het restaurant Nam Kee, omdat Thera die zo lekker vindt. Op een gegeven moment willen ze op vakantie en ze bedenken een plan om aan geld te komen. Ze adverteren voor een gemeubileerde woning in Amsterdam, de omgeving waar het verhaal zich het grootste deel afspeelt, dit is de woning van Thera. Ze laten 15 sleutels van het huis maken en verhuren de woning aan uiteindelijk 10 mensen die allen vooruit hebben betaald. Met dit geld maken ze zich uit de voeten, terwijl de huurders met zijn allen op de stoep voor de woning staan. Ze trekken dan nog even in in het Hilton. Daar krijgt Thera een epileptische aanval en ze moet naar het ziekenhuis. Hierna gaat ze naar haar moeder, die verhindert dat Berry haar te spreken krijgt. Als ze elkaar dan eindelijk weer eens zien is Thera niet meer verliefd en wil niks meer met Berry te maken hebben. Berry kan dat maar moeilijk verkroppen en krijgt schijt aan alles. Hij gooit een steen tegen de slaap van de burgemeester van Amsterdam, die daarop in coma raakt. Op zijn vlucht schiet Berry ook nog eens een agent 2 keer in de benen. Berry vlucht naar het vakantiehuisje in Frankrijk dat zijn ouders voreger hadden. Daar wordt hij opgepakt en vervolgens wordt hij uitgeleverd aan Nederland. Op het laatst blijkt dat hij 4 jaar cel heeft gekregen. 3) Beschrijving van Tijd De verteltijd van ‘Oesters van Nam Kee’ is ongeveer 8 uur om hem helemaal uit te lezen. De vertelde tijd bestrijkt een aantal maanden in het boek. Het verhaal is verreweg van chronologisch en bestaat bijna alleen maar uit flashforwards en flashbacks. Hier kom je al snel achter, want het verhaal begint met dat Berry wordt opgepakt in Frankrijk. De rest van het verhaal vertelt, gescheiden m.b.v. hoofdstukken, dingen over zijn relatie met Thera, de band met zijn vader, de tijd die Berry met zijn vrienden doorbrengt, wat er gebeurt als Berry in de gevangenis zit. Er is dus ook een groot verschil tussen fabel en sujet. De fabel loopt van dat Berry Thera leert kennen tot aan dat Berry in de gevangenis zit, het sujet gooit dit alles door elkaar en begint met Berry zijn arrestatie. “Mijn vorige leven eindigde in Bretteville-sur-Laize, in het paradijs van mijn ouders. Hun voormalig paradijs, moet ik zeggen. De gendarmes kwamen met een sukkelgangetje over het pad aanrijden. In hun Renault Megane. Natuurlijk was mijn eerste impuls vluchten, maar daarvoor was het te laat, ze hadden me gezien. En daarbij, ik was al te ver, veel te ver uit mijn koers geraakt. Het was afgelopen.” (pag 1) Het doel van het gebruik van sujet en fabel op deze manier is dat open plekken langzaam maar zeker worden opgelost. Door met de arrestatie te beginnen wil de lezer meteen wat er is gebeurd. En zo werkt de schrijver toe naar de climax. Belangrijke flashbacks en flashforwards zijn er zeker, er zitten er nogal veel in dit boek verwerkt. Een van de belangrijkste is toch wel de arrestatie van Berry, wat als doel heeft dat de lezer meteen in het verhaal zit en wil weten wat er is gebeurd. Veel flashbacks gaan over Berry en zijn band met zijn vader, die al vroeg overleed. “We keken een seconde of wat aan zonder te spreken. Een stroperige druppel zweet gleed langs mijn neusrug omlaag. Mijn vader strekte zijn arm en raakte mijn schouder even aan. Heel voorzichtig” (pag 124) Ook denkt Berry vaak terug aan Thera, zijn relatie met haar en hoe het was toen ze hem niet meer wilde. De flashbacks en –forwards hebben als doel dat je beetje bij beetje meer te weten raakt over Berry, zijn situatie, hoe die situatie is ontstaan en al die andere dingen zoals zijn relatie met Thera. Je leest als het ware toe naar de climax, terwijl de stukjes langzaam een puzzel beginnen te vormen. Zo zie je dat de schrijver zijn flashbacks en -forwards en zijn gebruik van fabel en sujet gebruikt om een spanningsboog te crëeren, hij stelt de tijd in dienst van het verhaal.
4) Beschrijving van Hoofdpersoon De hoofdpersoon in Berry Kooijman, alias Dirty Berry, alias Diablo, een 18-jarige gymnasiast. Hij woont in Amsterdam, nog bij zijn moeder. Berry liegt wat af, bijvoorbeeld tegen zijn moeder over zijn eindexamen en zijn studie. Hij heeft zijn middelbare school niet afgemaakt, en heeft dat niet aan zijn moeder vertelt. Hij heeft een 2 jaar oudere broer, Rein, die biologie studeert en zijn vader Peter was cameraman bij de NOB, maar hij is omgekomen toen Berry nog jong was. Zijn moeder heet Ellen en zij is reclasseringsambtenaar. Hij trekt het meest op met zijn vrienden, Otman en Rachid. Die laatste heet ook wel ‘Laatste Mode’ omdat hij er latijd stylish uitziet. “Dat nieuwe suede Boss-jasje van hem was jaloersmakend mooi, dat moest minstens vijftienhonderd piek gekost hebben. In de winkel” (pag 12) Berry is erg dun, en is erg goed in sporten, maar hij heeft nogal vaak een hekel aan zichzelf, niet alleen vanwege zijn karakter, maar ook vanwege zijn uiterlijk. “Hij haatte zijn haar. Nog steeds. De kleur, de dikte, de structuur, alles. (...) Het viel niet, het zat niet, het stond niet. Het was gewoon kuthaar. Maar dan op je hoofd.” (pag 57) Berry vind ik echt levensecht, omdat je in zijn huid kruipt en hoort wat hij denkt. Ook het taalgebruik van de schrijver helpt hier ontzettend bij, er zitten veel scheldwoorden tussen. Daarom kan ik me ook goed verplaatsten in hem, Berry kan soms een eikel zijn maar vaak begrijp ik hem wel. Zo vind ik het een rare beslissing dat hij maar blijft terugkomen naar Thera, zeker als ze bij Ben is. Ik vind Berry wel sympathiek, want het is begrijpbaar wat hij denkt en voelt, hij heeft alleen maar criminele vrienden die zijn vrienden zijn omdat hij ze trakteert, Thera is ook niet altijd even duidelijk en je merkt duidelijk dat hij eigenlijk een hekel heeft aan de maatschappij, dat maakt hem zo sympathiek en levensecht. Je kan je zijn problemen heel goed voorstellen. Als hij in de geangenis zit gaat hij al zijn daden overdenken en wordt hij eigenlijk een soort van wijze, en begint hij allerlei normale dingen te missen, zoals de snackbar waar hij altijd kwam. “ En ik zie me nog voor de laatste keer Slow Eddies Fast Food Restaurant verlaten. Ik mis die man, wil je dat geloven? Echt, ik mis hem en zijn toupet en zijn smerige hamburgers.” (pag 300) Ik vind Berry erg onvoorspelbaar, al weet je natuurlijk door de vroege arrestatie dat hij vroeg of laat die steen gaat gooien en die kogels gaat afvuren. Maar verder is het niet zo makkelijk om te zeggen wat hij nou weer zal gaan doen. Zijn obsessieve liefde voor Thera wordt op een gegeven moment wel irritant, want hij blijft maar doorgaan. Ik vond het leuker als hij onvoorspelbaar bezig was dan als hij weer eens op de bekende tour ging. Dan zit er een soort van verrassing in waardoor ik alleen maar meer zin krijg om verder te lezen. Ik vind Berry geen held, het is niet zo mooi dat hij ervoor zorgt dat de brugemeester van Amsterdam in het ziekenhuis belandt en dat hij een politieagent neerschiet. Ik vind hem wel realistisch en begrijpelijk, omdat zo goed beschreven wordt wat er om hem heen gebeurt, in combinatie met zijn gedachten. 5) Eindoordeel Ik vind het een leuk verhaal, omdat het onderwerp is iets wat vaak voorkomt, maar waar ik zelf niks mee te maken heb. Je krijgt een goed beeld van hoe het criminele wereldje van Amsterdam, gezien door de ogen van een jonge gozer, eruit ziet. Ik vind het erg knap hoe de schrijver de obsessie van Berry voor Thera beschrijft, het is zelfs zo goed dat ik het op een gegeven moment zeer irritant begon te vinden. Zo levensecht werd dat beschreven. Doordat in het verhaal de aandacht vooral uitgaat naar de gevoelens van Berry die hij bij gebeurtenissen krijgt, krijgen die een nieuwe dimensie, je ziet het dan vanuit een ander oogpunt en je leeft heel erg met Berry mee. De personages waren erg leuk, en ook perfect passend bij het verhaal. Ik had nog wel eens anders gehandeld dan de personages, maar omdat het vanuit de gedachten van de personages wordt geschreven krijg je een goed beeld van hoe die persoon er over denkt en vind je het al snel begrijpelijk ook al zou je het zelf anders doen. Ik vond met name het taalgebruik erg leuk, ik had nog nooit een boek gelezen waarin zoveel gescholden wordt en zo grof taalgebruik werd gebruikt. Dit werkte alleen maar realistisch dus het komt het boek alleen maar ten goede, zo vind ik. Het gebruik van tijd vind ik handig gevonden, omdat je zo de lezer het verhaal als het ware intrekt. Dat vond ik goed gedaan van de schrijver, origineel ook. Hierdoor begreep ik het verhaal soms ook niet, maar na een keer herlezen of even verderop in het hoofdstuk werd dat dan wel duidelijk en dan zag ik hoe goed het verhaal eigenlijk ik elkaar zit. Over alles is nagedacht, van tijd tot gebeurtenissen en van personages tot het taalgebruik. En dat alles om uiteindelijk naar een mooie climax toe te werken, die niet al te verrassend is, omdat je immers al weet wat hij ongeveer heeft gedaan, maar wel verduidelijkend is en de belangrijkste open plek in het verhaal oplost, namelijk: wat heeft Berry nou precies gedaan? Zo kom ik tot de conclusie dat het een geslaagd boek is, en ik ben ondertussen erg nieuwsgierig geworden naar de film, die ik tijdens het lezen continue in mijn achterhoofd had.