De kop van Kuyt en andere gedichten door Henk Spaan

Gebruikte editie Eerste druk: 2006
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 37
Uitgever: Nieuw Amsterdam te Amsterdam Gegevens voorkant Op de voorkant staat een getekende afbeelding van een voetballer die een volley (á la Van Basten) maakt. Genre “De kop van Kuijt en andere gedichten.”is een gedichtenbundel. Hij werd uitgegeven ter gelegenheid van het WK–voetbal in Duitsland Alle gedichten betreffen voetballers van Oranje. Er is een slotgedicht dat geen titel heeft.. Mooie gedichten voor…… scholieren die van sport ( en zeker van voetbal) houden. Het zijn m.i. vijftien prachtige gedichten. Spaan brengt met een triviaal onderwerp als voetbal toch de poëzie onder de mensen. Het is qua inhoud en moeilijkheidsgraad ook geschikt voor leerlingen van het vmbo. Je kunt de gedichtenbundel snel lezen: dat kost niet veel tijd, maar je moet toch ook goed nadenken over wat de dichter precies bedoelt. Soms gaat een gedicht helemaal niet over de voetballer die aangegeven staat. De waardering van scholieren.com is 1 pt ( dat heeft niet met de kwaliteit van de gedichten te maken, want die is heel goed, maar meer met de omvang van de bundel, waardoor je relatief veel minder tijd hoeft te besteden aan zo’n bundel dan aan het lezen van een dikke roman.)
Structuur van de bundel Er zijn 15 gedichten in de bundel opgenomen: alle hebben ze op de linkerpagina de naam van de voetballer; op de rechterpagina staat het getitelde gedicht. Zie verder hieronder in de samenvatting van alle gedichten. Het zijn alle modern opgebouwde gedichten. De kenmerken van een modern gedicht zijn: - onregelmatige strofebouw (de strofes verschillen steeds van regelaantal) - onregelmatige regellengte (de regels bestaan niet steeds uit dezelfde regellengte) - weinig of geen rijm (niet alle regels rijmen, maar soms is er ineens weer wel rijm) - weinig of geen interpunctie (Alle tegels beginnen met ene hoofdletter, maar er zijn geen komma’s of andere leestekens Titelverklaring Het eerste gedicht heet “De Kop van Kuijt”, een mooie allitererende titel die verwijst naar de spits van Feyenoord. Spaan heeft geprobeerd zijn bundeltje gedichten een aantrekkelijke titel mee te geven. Thematiek De hele bundel is samengesteld met gedichten over de voetballers die voor Nederland aan het WK hebben meegedaan. Ze gaan over hun specifieke kwaliteiten of over hun afkomst. Maar net als in zijn eerdere gedichtenbundels over voetballers denkt de dichter met nostalgie terug aan zijn eigen jeugd (bijv. de boeken van Kluitman die las) Of de heimwee naar andere tijden van de straatvoetballertjes in het gedicht van Boulahrouz waarbij de dichter terugdenkt aan zijn eigen jeugd toen hij op straat voetbalde, en niet met de relletjes van zijn vader mocht meedoen. Boulahrouz rijdt er nu rond in zijn Bentley. In een interview met Sander de Vaan naar aanleiding van het verschijnen van de bundel zegt Spaan over de voetbalthematiek. Nostalgie lijkt een van je drijfveren om te schrijven, zoals je aangeeft in het gedicht 'Laat gesprek', uit de bundel Maldini heeft een zus. Hoe hard je in je korte broek
Ook rende door de straten en het land
Een einder kreeg je nooit in zicht en
Keepers zweefden naar de
bovenhoek. Je kunt het nostalgie noemen. Maar voor mij is het voetballen onder andere een brug naar mijn kinderjaren, waardoor een gedicht erover automatisch een nostalgische lading krijgt. Het is geen doel. Jeugd is een belangrijk aspect van het voetbal, van sport in het algemeen trouwens. Lees de ten onrechte neergesabelde roman I am Charlotte Simmons van Tom Wolfe hierover. Zodra iemand als Philip Roth over honkbal schrijft, gaat het per definitie over zijn jeugd. Dat is een gegeven, zou Cruijff zeggen. Stijlkenmerken In de gedichten van Spaan worden altijd veel vergelijkingen gemaakt: de spelers worden vergeleken met herkenbare beelden. ( Arjen Robben met een rivier van glas, Philip Cocu met een stijlzwijgende, hardwerkende moeder, Klaas-Jan Huntelaar met de wals die de asfaltwegen plet ) Een ander kenmerk in de gedichten is een milde vorm van humor (ironie). (bijvoorbeeld : het gedicht over Khalid Boulahrouz of over Ruud van Nistelrooij) Samenvatting van de inhoud De kop van Kuijt Zie hieronder als bijlage afgedrukt. (3 strofen, 17 regels) De dichter zegt dat hij de kop van Kuijt al vijftig jaar kent. Het is namelijk zo’n oerhollands gezicht dat hij het herkent uit de boeken van zijn jeugd, die van de uitgeverij Kluitman. De dichter leest de boeken van Hein Stavast, Bob zonder zorg . Hij komt tot leven als hij vroeger las. Zo kon hij de eenzaamheid ontvluchten.
Avondmaal Over Ruud van Nistelrooij (1 strofe, 17 regels) Het gedicht gaat nauwelijks over de spits. Op de website van de katholieke kerk in Geffen staan foto’s van de bruiloft van Ruud, maar ook van de parochiereis naar Lourdes en van het jeugdkamp van misdienaren. Een van de foto’s betreft het eten van de kampjongeren: hamburgers, frikadellen, rookworsten. Avondmaal van het rijke, roomse leven. (Hier valt de ironie van de dichter op met betrekking tot het katholieke geloof, het Laatste Avondmaal.) Het kamp Over Rafael van der Vaart (3 strofen, 24 regels) Hij is van ’83, opgegroeid in een woonwagenkamp, waardoor hij de wet van de jungle kent: hij besluipt zijn prooi. De school van de vader van de dichter stond dicht bij het kamp. De jongens uit het kamp gingen altijd direct voetballen: de vader floot. (Thema: heimwee naar het verleden) Voetbal en kunst Over Mark van Bommel (3 strofen, 13 regels) Wanneer voetbal en kunst met elkaar vergeleken worden, dan is Van Bommel, (in de termen van Mondriaan en Nijhoff) de rode baan op een wit kazuifel, de Hoogmis op als kardinaal in Spaanse kathedralen. Jongens uit Jaffa Over Robin van Persie ( 3 strofen,18 regels) In Rotterdam Krooswijk waar de bekende oud-bokser Bep van Klaveren met ijzeren vuist regeerde, daar speelden de jongens in de asfaltbuurt Jaffa (o.a. Robin) hun verplichte potje straatvoetbal. Van stand Over Hedwiges Maduro (3 strofen, 18 regels) De naam Maduro kan bogen op een roemrijk verleden, de enige kanonschutter in Den Haag bij het begin van de oorlog en op de Antillen is Maduro een grote naam. Nu is Maduro terechtgekomen in Almere en is hij de nieuwe held , heerser over polderland en middenveld. Glas Over Arjen Robben (3 strofen, 20 regels) De Engelse kranten schrijven over de duikelaar Robben en dat ze dat geen fair play vinden. Maar Robben is meer: hij is glaszuivere rivier in Bohemen, die zich rond steenklompen van beton slingert (beeldspraak: de ranke voetballer die betonnen verdedigers passeert) En o ja, het duiken leerde hij in zwembad van Bedum
Straattaal Over André Ooijer ( 1 strofe, 17 regels) Hij praat altijd strak en afgemeten, doet het werk dat zijn trainer van hem vraagt. De dichter vraagt zich af hoe dat gesprek aan tafel gaat met zijn schoonvader: met dat Amsterdamse accent of verlegen om gesprekstof bij de voormalige vinoloog, Willy van der Kerkhof (zelf oud-voetballer die wel van een wijntje hield). De wals Over Klaas-Jan Huntelaar ( 2 strofen,17 regels) Een scoringsdrift die te vergelijken is met de wals die de wegen plet: bossen wijken, heuvels krimpen, doelpuntenmachines worden hard bemand; ze kennen geen melancholie. Andere tijden Over Khalid Boulahrouz (4 strofen, 23 regels) Zie in de bijlage hieronder. De dichter denkt terug aan zijn jeugd toen Indo’s op straat voetbalden, gitaar speelden, nasi aten en kattenkwaad met de politie uithaalden. De dichter moest dan altijd thuis blijven van zijn vader. Maar die jongens hadden een brommer, een vetkuif en een leren jack. Nu rijdt Boulahrouz door zo’n oude buurt in zijn Bentley. Het zijn andere tijden. Thema: heimwee naar het verleden. Over Edwin van der Sar (5 strofen, 25 regels) Edwin keepte ooit bij de amateurclub Foreholte, waar zijn familienaam Van der Sar in Voorhout minder vaak voorkwam. Als buitenbeentje moest hij keeper worden. Naast hem hockeyden de meisjes (kakbuurt) De terreinknecht heeft geen tijd voor de dichter: hij moet een mol vangen, anders komen er gaten in het veld. Gaten zijn er ook in het verleden: hier begon ooit Van der Sar zijn loopbaan en hij heeft gekeept in alle grote steden ( Turijn, Manchester) Als een moeder Over Philip Cocu (3 strofen, 12 regels) Het gedicht is een grote beeldspraak waarin Cocu wordt vergeleken met een ijverige, niet spectaculaire moeder ( wassen strijden, de deur openen, de wondjes verzorgen, naar school gaan voor een ouderavond) Net als Cocu die de afwas doet bij de cornervlag en zijn armen Aissati legt. Hij is de moeder die de kinderen aan de vader bindt: zij sluit de gordijnen ’s avonds. Het Pamflet Over Giovanni van Bronckhorst (3 strofen, 27 regels) Het hele gedicht gaat niet over Van Bronckhorst , maar over het Molukse gezin Van Wieringen. Jan de zoon deed mee op straat met luilakken, daagde de politie uit. Bij de ene buur Hazenberg (in de oorlog gemarteld door de Gestapo) hing een pamflet van de PSP, bij Van Wieringen hing een pamflet van Ambon Vrij. Zou de moeder van de dichter dat pamflet hijgend van het doen van de de boodschappen gezien hebben? Blijkbaar doet Van Bronckhorst de dichter aan de Molukken denken.
De rapper Over Ryan Babel (3, strofen, 14 regels) De bondscoach vraagt aan Babel in de kleedkamer hoe die zijn toekomst ziet. De trainer denkt dat hij zal antwoorden “aan een reis langs alle grote voetbalclubs,” maar Babel zet zijn iPod uit en zegt “in de muziek”. Het is daarna doodstil in de kleedkamer. (van muziek en van verbazing) Zonder titel (3 strofen, 14 regels
Een grijze man (waarschijnlijk de dichter zelf) spreidt zijn jas in het gras aan de slootkant; dat is lang geleden dat hij zo zat. Van de overkant van de sloot komen de geluiden van zijn jeugd (gejuich, oude geuren) Het is najaar (de man is in zijn herfst) In het midden van de sloot drijft een bal: onbereikbaar. Thema: de jeugd is immers onbereikbaar voor wie ouder wordt en er blijft heimwee naar het verleden. Over de schrijver Henk Spaan (geboren in 1948) is columnist en redacteur van het voetbaltijdschrift “ Hard Gras.” Hij werkte op televisie mee aan een aantal humoristische programma’s als “Pisa” en “Verona.” Hij deed dat met zijn vriend Harry Vermeegen. Hij schreef enkele verhalenbundels en gedichtenbundels. Hij schreef de gedichtenbundels: “ De zoon van Cruijff en andere gedichten “ (1995) “ Maldini heeft een zus” (2000) “ De kop van Kuijt en andere gedichten “(2006) Bijlage Hieronder volgen twee van de (m.i.) mooiste gedichten uit de bundel. De kop van Kuijt De kop van Kuijt
Ken ik al vijftig jaar
Liefhebber als ik was
Van alles van Kluitman Alkmaar
Ik leefde dus ik las. Dat hoofd van Dirk
Wedergeboren Kluitmanheld
Bob zonder zorg
Hollandsche jongen
Hein Stavast
Jaap uit de zesde klas
Alles van Chr. Van Abkoude
Ik leefde als ik las. Er kwam een leegte in ons huis
Waaraan het slechts ontsnappen was
Als ik in een hoekje zat
En las .
Andere tijden In mijn buurt waar jongens nu
Khalid heten, Mo
Tarek, Youssef en Yassin
En de meisjes Fatima, Rachida, Nadia
Heetten ze ooit Joyce, Daisy of Adinda
De jongens Roy, Reggie en Saïdja. Voetballen konden die Indo’s en
Gitaar en ukelele spelen
Ik zong de tweede stem
Naar nasi rook het in het trappenhuis
Soms was het buiten vechten
Mijn vader zei: “Nee jongen, jij blijft thuis”. Als het leuk werd moest ik binnenblijven
Kevers raceten over straat en stoep
Door de lucht vloog een politiepet
Wiebe Holvast in de handboeien
Mijn vader: “Dit soort gasten
Zat vroeger in ’t verzet. Indische jongens hadden een Kreidler
Een vetkuif en een leren jack
Het is een andere tijd
Als Boulahrouz in zijn Bentley
Door zo’n oude buurt rijdt.