Inleiding Het boek is geschreven door Gerbrant Adriaensz Bredero (1585-1618). Hij is in Amsterdam geboren en was de zoon van een schoenmaker uit de gegoede burgerij. Hij stier toen hij 33 was aan een ziekte die hij had opgelopen toen hij door het ijs was gezakt. In al zijn boeken laat hij zien hoe alles in het leven kan veranderen en hij zette daarom ook onder ieder werk van zichzelf zijn lijfspreuk: “t kan verkeren”. Zijn belangrijkste werken zijn: Griane (1612), De klucht van de koe (1612), De klucht van de molenaar (1613), Moortje (1615) en de Spaanschen Brabander (1617). Dit boek is in 1612 geschreven. Dat was dus in de renaissance. Bredero schreef zijn werk in de Amsterdamse volkstaal, in tegenstelling tot veel andere schrijvers die voor de literaire taal kozen. Zijn kluchten zijn pas na zijn dood uitgegeven, waarschijnlijk omdat hij niet wilde dat ze gepubliceerd werden, of in ieder geval niet toen hij nog leefde. Een klucht is een kort toneelstuk, wat vaak bedoeld is om mensen te laten lachen. Het is dus ook in monologen en dialogen geschreven. Het boekje dat ik heb gelezen is in 1990 uitgegeven en was de tweede druk, de uitgeverij is Taal & Teken uit Leeuwarden. Het boekje heeft op de linkerbladzijde de oorspronkelijke tekst staan en op de rechterbladzijde de vertaling. Het heeft 63 bladzijden. Samenvatting Gijsje, de gauwdief, wandelt in de omgeving van Amsterdam en houdt een monoloog over stelen. Hij is er tot nu toe goed af gekomen, want hij is nog nooit gesnapt. Dan komt hij langs een huis waar een boer zit, Dirk Thijssen. Hij vraagt om onderdak en eten en dat krijgt hij. Het dorp heet Ouderkerk, en Gijsje vertelt de boer dat hij uit Keulen komt en dat hij morgenochtend vroeg naar de markt in Amsterdam wil gaan. De boer belooft hem te wekken om 2 uur en besluit om zelf ook mee te gaan. Maar ’s nachts staat Gijsje op en steelt hij de koe van Dirk, hij neemt haar mee naar Kostverloren, een hofstede in de buurt, en daar bindt hij haar vast. Op hetzelfde moment loopt er een optrekker (fuifnummer) in Amsterdam. Hij houdt een monoloog over zijn vrouw, hij is haar helemaal zat. Hij gaat naar herberg ‘Het Zwarte paard’. Eigenlijk is het al dicht, maar Grietje, de waardin, laat hem binnen en geeft hem bier. Hij wordt dronken en valt in slaap. Als Gijsje ’s ochtends wakker wordt gemaakt door de boer, dan gaan ze op weg. Na een tijdje gelopen te hebben komen ze langs Kostverloren, Gijsje zegt dat de eigenaar hem nog gelf verschuldigd is en dat hij dat gaat opeisen, de boer blijft buiten staan wachten. Als Gijsje terugkomt heeft hij de koe meegenomen, de boer denkt dat het zijn koe is maar Gijsje weet hem wijs te maken dat het niet zo is, en weet hem zelfs zo ver te krijgen dat hij de koe verkoopt. Ze spreken af in ‘Het Zwarte paard’. Als Gijsje daar komt wordt de optrekker net wakker. Even later komt ook de boer binnen, hij heeft de koe verkocht voor 10 pond, dat hij aan de gauwdief geeft. Om dit te vieren zullen ze gaan eten, Gijsje betaald. Maar omdat Giertje geen eten in voorraad heeft moet het gehaald worden. De gauwdief gaat het halen bij Pieter de Kock. Hij leent twee schotels van Grietje en de mantel van de optrekker, om het eten onder te verbergen. Als hij een tijdje weg is komt Keesje, het zoontje van de boer, huilend binnen. Hij vertelt zijn vader dat hun koe is gestolen, nu begrijpen ze dat ze zijn beetgenomen door de gauwdief. Voordat de boer weggaat moet hij nog betalen wat hij en de gauwdief hebben opgedronken. De optrekker zegt: Hij heeft ons niet bestolen, we hebben het hem alledrie gegeven.
Mening Ik vond het wel een grappig boekje. Vooral omdat de boer zo dom is en de gauwdief zo slim. Ik vond de taal wel erg moeilijk, ik begreep er erg weinig van. Daarom heb ik ook de vertaling ervan gelezen en dat heeft mij geholpen het boek goed te begrijpen. Wat ik erg leuk vond was dat de regels op elkaar rijmden, dat vond ik wel makkelijk lezen, wat ik iets minder vond was dat het in toneelvorm is geschreven, er staat iedere keer wie er aan het woord is, dat is vervelend. Omdat het maar 63 pagina’s heeft is het snel uit te lezen. Ik vond het een leuk boek om te lezen en kan het aan anderen aanraden om te lezen.