De gantelboer door A.K. Straatsma

a. Samenvatting:
 
Er zijn verschillende mensen aan het woord, het boek is geschreven vanuit een alleswetende verteller, wat inhoud dat er word verteld vanuit deze personen:
• De dominee (hartman)
• De gantelboer
• Elena
• Jan
• Janna
• Keesje
• Giljamse
• Burgers
• Doodgraver
• De vader/moeder van janna (Andries.lena)
 Totaal (6-8 pers.) Hoofdstuk I(1)
Situatieschets, over hoe de gantel gelegen is en verder. Dominee hartman komt langzaam maar zeker achter hoe de zaken gesteld zijn in Zeevoort wat betreft, geloof/trouw enzo. Hoofdstuk II(2)
Dominee hartman observeert de burgers vanuit zijn huis en vraagt zich af wat er in hun harten leeft en wat ze echt denken. De gantelboer heeft veel ontzag. Altijd verrassingen als hij op de preekstoel stond. Wie was er wel en wie niet.

Weer vraagt de dominee zich af wat zich schuilt achter al de serieuze gezichten. Land het bij de mensen in het hart. Hoofdstuk III(3)
Hoe Jan zijn werkt doet en hoe de boer daar over denkt. (ploeg knecht)
De gantelboer vind dat hij secuur moet zijn in het nakomen van afspraken zoals op tijd komen. De boer zegt hem dat hij optijd moet komen, maar hij stuit op een niets van aantrekkende Jan.
Jan vind het ook niets bij de boer, ook nog de praatjes over de boer die vaak bij zijn vrouw zou komen. Maar zijn vrouw zegt dat hij hier maar moet blijven werken. Van de pol had hem ook wel nodig omdat hij zo goed/recht kon ploegen
Van de pol was de opvolger van zijn vader. Hij kwam dus regelmatig in het arbeidershuisje.
Op een dag brengt hij het pakje. Er is sinds kort een brug over de sloot tussen de boerderij en het huisje. Hoofdstuk IV(4)
Groot contrast met ‘’mooie janna’’ en het huisje waar ze woonden. Janna is druk bezig met haar werk, een haar zoontje is er ook, Keesje. Ze wordt gestoord en de boer komt bij haar. Hij vertelt dat Jan volgend jaar een andere boer moet zoeken, ook probeert hij nog iets anders tegen haar te zeggen, maar dat lukt niet echt. Janna reageert bits. Janna krijgt een pakje van de boer. Dat stopt ze gauw weg in de la, dit omdat Jan het niet mag zien. Hoofdstuk V(5)
Janna voelde zich schuldig(overspel). Ze loog haar moeder voor, die vragen had gesteld aan de hand van de verhalen die rond gingen. Ook de verhouding met Jan was niet goed meer.
Ze kwam met zichzelf in de knoop. Ze voelde zich zondig tegenover God.
Ze dacht aan het pakje in de la, ze wilde weten wat er in zat. Ze open het pakje > een hele dure ketting. Ze doet deze om om te kijken hoe hij staat. Jan komt binnen en ze kan de ketting niet verborgen houden voor hem. Hij wordt woest en slaat/gooit haar. Ze probeert zich te verontschuldigen met het feit dat ze hem van de marskramer gekocht heeft. Dit gelooft Jan niet en hij wil haar doden. (Keesje heel bang!)
Janna vlucht weg, heel hard weg. let niet op iets. Hoofdstuk VI(6)

Oude huisjes, tegen elkaar aan gezakt met oude bewoners (ouders van janna)
Andries last van een kwaal(stormachtige avond)
Janna komt binnen samen met keesje, moeder verbaasd > wil alles weten
Janna vertelt alles aan haar moeder. Moeder geschokt en vader boos. Janna vlucht weer uit huis. En verdrinkt onderweg in een sloot. Hoofdstuk VII(7)
Er is een vergadering in de consistorie, er is een gezellig sfeer. Als ze laat weg gaan naar huis in het vieze weer komen ze mannen tegen die hadden geprobeerd janna nog te vinden.
Andries kon al deze commotie niet zo verwerken en kwam is kritieke toestand en overleed later.
Lenna zat vooral met haar gedrag tegen Janna.
De dominee was weer vol indrukken. Hij was geschokt hetgeen gebeurt was
Hoofdstuk VIII(8)
Kee-buur zat er mee dat ook aan haar leven een eind zal komen. Ze kon er niet van slapen
Ze wilde vroeg het huisje in van Lena, maar dat deed ze maar niet. Bij een winkeltje werd er druk gepraat over hetgeen gebeurd was. Men luisterde aandachtig naar degene die wist hoe het zat. Kee-buur ging uiteindelijk weer naar huis zonder haar koffie-boontjes. Hoofdstuk IX(9)
Een droeve stoet op weg naar de begrafenis waar deze maal heel veel meer mensen kwamen dan normaal. De dominee moet ook wat zeggen. Hij was verwonderd dat er zoveel mensen waren en snapte niet waarom. BIj zijn toespraak kraakte hij niet de Gantelboer af hij had zelfs een goed woordje voor hem. Dit hadden de omstanders niet verwacht. Men was hier verbolgen over. Toen de dominee terug liep met een ouderling vertelde deze hem wat er had gemist in zijn toespraak, De dominee vond het jammer dat de ouderling zo dacht. ‘s avonds gingen de burgers naar de boerderij om wraak te nemen. De boer schoot met een buks. Verder is het niet gekomen. Hoofdstuk X(10)

Zie hierboven
Hoofdstuk XI(11)
Vervolg hierboven,
De boer is ongerust en niet meer de oude. Hij doet ‘s avonds altijd een ronde over het erf, Ditmaal ziet hij daar erg tegenop. Hij is ontzettend bang als hij op het erf loopt en voelt zich niet op zijn gemak
Men wil de boer gaan straffen, maar men durft niet echt. Het ontzag voor hem is te groot. Hoofdstuk XII(12)
Dominee hartman komt ontroert en in strijd met zichzelf thuis.
Hij is ook geschokt door het feit dat de jonge(een ouderling) zo over hem dacht, dat hij de gantelboer op de begraafplaats had moeten afgeven.…
Samen met zijn vrouw praat de Dominee er over
Hij heeft het er moeilijk mee, hij heeft achteraf het gevoel gefaald te hebben. Hij zou graag nog een keer langs de boer en zijn vrouw gaan. Hoofdstuk XII(13)
Dominee hartman heeft na dit gebeuren een moeilijke tijd, hij moet het allemaal verwerken.
Hij moest voor een boodschap naar de smid Giljamse. Het was een eigenaardige man. Hij probeerde haastig weer weg te gaan, maar de smidt hield hem tegen. Hij vertelde hem over hoe hij over hem dacht. Dit deed hij door middel van uitbeelding. De dominee was een onbewerkt stuk ijzer, dat moest worden verhit om er staal(een sterke dominiee)  van te maken. Dit was dus een les voor hem
Hoofdstuk XIV(14)

De situatie rond het arbeiders huisje was donker. Jan voelde dat de mensen hem steeds minder mochten. Om Keesje bekommerde hij zich niet
Jan ging het huisje weer binnen, maar was bang. Hij voelde de bedrukte/angstaanjagende sfeer. Hij ging naar de boerin en had een plan. Hij gaf haar de ketting met de woorden: ‘’deze heeft meneer Janna gegeven.’’ Ze voelde dit als messteken in haar hart. Ze bedacht zich dat haar man iets te maken had met de dood van Janna en dat er iets niet goed was tussen hem en haar. Ze leverde een geestelijke strijd. Haar man kwam thuis en was geschokt. Hoofdstuk XV(15)
Het was een donkere en grauwe en niet te vergeten winter geweest. De kerk opkomst werd fors minder, dominee hartman leerde vechten tegen deze tegenslagen. Voorjaar, gezellig lopen de meisje met leenderd de oude opperknech over de dijk.
Lenna zat over haar lieve Lenna te denken, en raakte weer heel verdrietig. Lena krijgt wraak gevoelens richting de gantelboer, deze komt langs en ze spreekt hem eigenhandig en grof aan. Zou hem in de hemel aanklagen Van deze actie kreeg ze al snel spijt
Hoofdstuk XVI(16)
De gantelboer gaat om hulp naar zijn vader in de stad, Deze wordt alleen heel erg boos dat zijn naam naar de knoppe is geholpen en probeert zijn zoon te overtuigen om het met een paar ‘’briefjes’’ geld te doen. Dit vind hij alleen te minderwaardig. Hij had angst voor God, voor het oordeel. Dat snapte zijn vader. Liefde voor zijn ouders had hij nooit gekend. Zijn vader snapt hem dan ook niet, maar hij is niet meer bang voor hem
Hoofdstuk XVII(17)
Dominee hartman was weer begonnen aan zijn jaarlijkse. De mensen in Zeevoort ontvingen hem vriendelijk, maar er heerste zoveel leegte. Men wist precies wanneer en bij wie de dominee langs ging. Hij ging langs de gantel(boerderij). Daar was inderdaad de boer niet, maar wel zijn vrouw. Er kwam eerst niet van spreken, wel voelde de dominee dat ze haar hart wilde uitstorten. Dit gebeurde later toch. Broeder de Jonge had spijt van zijn voorgaande uitspraak en bood zijn excuus aan. Hoofdstuk XVIII(18)
Nadat de dominee was vertrokken kwam van de pol thuis. Hij was heel anders dan normaal, Hij was verslagen en teleurgesteld. Er was iets gebroken. ZIjn vrouw voelde dat hij hulp nodig had. In eerste instantie leidde dit tot positieve zaken totdat ze vroeg of ze Keesje gingen halen. Dit kon er bij de boer niet in. Hij ging controleren of het gras in een wei verder weg hoog genoeg was. Terwijl hij daar naar toe liep vroeg hij zich af of zijn vrouw toch nog wel van hem hield… Hoofdstuk XIX(19)

In het huisje woonde nu alleen Lena, ze was sterk verouderd na het gebeurde. Ze had het moeilijk met de eenzaamheid, maar ook met de verhouding tussen haar en God. Ook over haar uitspraak dat ze hem aan zou klagen bij God. Hij kon het hem niet vergeven terwijl dat toch nodig was. Ze had het er ERG moeilijk mee. De dominee wist dat het moest wilde het goed met haar zijn. Daarom sprak hij af dat hij pas weer zou komen als ze het de Gantelboer kon vergeven. Ze was ook ziekelijk en zwak geworden. Hoofdstuk XX(20)
Hij besprak alles wat hij deed en mee maakte met zijn vrouw. Hij twijfelde over de keus(afspraak) die hij gemaakt had. Hij bad voor Lena en Lena streed haar strijd met haar ziel. Hoofdstuk XXI(21)
De dominee wachtte in spanning of piet, de zoon van Lena zou komen met de boodschap dat de dominee moest komen. En ja Piet kwam. Lena was blij dat de dominee zo snel was gekomen. Ze kon het de Gantelboer nou wel vergeven! De dominee vroeg of het fijn was als hij zelf zou komen. Dit vond ze een goed idee. Hoofdstuk XXII(22)
De Dominee ging naar de mooie Gantel wat daar trots lag tussen de bomen en met de zon erop. Hij ging er naartoe om de Gantelboer te halen. Deze nam hij mee om al lopend te praten. Dit was een pittig gesprek, de dominee moest op de juiste manier proberen binnen te komen bij de Gantelboer, bij wie het ook een strijd vormde om toe te geven. Het was wel zijn LAATSTE kans. Lena zou niet lang meer leven(wegens ziekte). Hij ging in eerste instantie niet, Hij twijfelde heel de tijd tussen het 1 en het ander. Uiteindelijk ging hij ‘s avond met spoed naar het huisje van Lena. Hij haastte zich, zou hij niet te laat zijn? Dat was hij niet, de dominee stuurde alle andere aanwezige uit huis en gaat naar Lena. Zij stamelt tegen hem, hij ervaart dit alles als een strijd en als heftig. Lena vergeeft het hem. Hoofdstuk XXIII(23)
De gantelboer heeft nog een strijd met zichzelf. Hij neemt Keesje mee naar huis. Daar is zijn vrouw biddend. Ze is ontzettend blij. Later beseft hij zich dat Janna bij God is. Dat zij toch ondanks alles veilig is voor het eeuwige leven.