Beschrijving

Complete titelbeschrijving
J. Zwagerman, De buitenvrouw. Amsterdam 1994 (eerste druk)

Keuzemotivatie
De reden dat ik dit boek samen met mijn groepje heb gekozen, is omdat dit ons het meest interessante boek leek. Het onderwerp van een affaire en discriminatie sprak mij meer aan dan de andere boeken waaruit we mochten kiezen, die gingen over ziekten of seks. In de bibliotheek heb ik alle boeken opgezocht en er een stukje uit gelezen. “De buitenvrouw” las gemakkelijk en kon ik begrijpen en dat is ook een reden voor mij geweest om dit boek te nemen.

Uitgewerkte persoonlijke reactie

Onderwerp
Het onderwerp van dit boek is multicultureel overspel. De hoofdpersoon Theo Altena gaat vreemd met een Surinaamse vrouw en door die affaire reageert hij agressief tegen elk persoon dat een spoortje van racisme uit zijn opmerkingen laat merken. Dit onderwerp vind ik interessant, maar is toch niet mijn favoriete onderwerp. Het is boeiend om over te lezen en ook zeker actueel, maar het is wel een harde realiteit.

Van te voren had ik verwacht dat het slachtoffer van het racisme meer in beeld werd gebracht als een slachtoffer in plaats van de minnares van de hoofdpersoon. Dat ze meer onder het racisme zou lijden. Die verwachtingen zijn niet uitgekomen.
Over racisme denk ik wel na, zeker omdat het regelmatig in het nieuws komt. Door het boek ben ik er niet anders over gaan nadenken. Het boek belichtte namelijk vooral het overspel en het racisme werd vernoemd, maar werd niet diep op in gegaan. Het deel racisme van het onderwerp werd niet diep op in gegaan, maar het deel overspel wel. Zwagerman werkte de (schuld)gevoelens van Theo goed uit en belichtte goed de verschillende kanten ervan, zoals het geheimhouden ervan en het verraad. Het wordt niet aan één kant belicht. Het werd vernoemd maar ze kozen geen kant van de onderwerpen.
Ik heb niet eerder een boek met dit onderwerp gelezen, omdat ik een aantal jaren geleden dit onderwerp niet boeiend vond. Wel heb ik films gezien waarin het onderwerp ter sprake kwam.

Gebeurtenissen
De belangrijkste gebeurtenissen vind ik onder anderen de werkweek van Theo en Iris. Daarin hebben ze elkaar leren kennen en dat was de oorzaak van hun affaire. Ook de gebeurtenis in de klas van Theo, waarin leerlingen pornoplaatjes van zwarte vrouwen op zijn bureau hebben gelegd, vind ik een belangrijke gebeurtenis. Als gevolg wordt Wouter Nijman uit de klas gestuurd en dat lijdt weer tot Theo’s afwezigheid wat weer lijdt tot andere gebeurtenissen in het boek. De gevoelens bij deze gebeurtenissen zijn het belangrijkst. Als Theo en Iris elkaar na de werkweek niet mochten, waren ze nooit een affaire begonnen. Theo wordt overdreven kwaad en agressief, door zijn afkeer tegen racisme en dat is ook zijn gevoel.
De gebeurtenissen staan vrij los van elkaar. De werkweek heeft natuurlijk niets te maken met Wouter Nijman in 3F. Er wordt veel gebruik gemaakt van flashbacks en daardoor worden de gebeurtenissen ook gescheiden.
De gebeurtenissen vind ik wel geloofwaardig maar zeker niet spannend. Ik denk ook niet dat de schrijver zijn best heeft gedaan om het spannend te maken. Er werd gewoon verteld wat er gebeurde.

De gebeurtenis van Wouter Nijman vond ik wel schokkend, doordat Theo zo uit zijn vel vloog en de reactie van de andere leerlingen. Het was herkenbaar, maar toch schokkend. Die gebeurtenis heeft ook het meest indruk op mij gemaakt.
Alle gebeurtenissen die te maken hadden met de gevoelens, gedachtes en fantasieën van Theo hebben mij aan het denken gezet. Ik vind het opmerkelijk hoe hij de huidskleurverschillen van hem en zijn minnares beschrijft. Ik vond het zeker boeiend om te lezen hoe hij over de huidskleurverschillen dacht.
Een voordeel aan dit boek vond ik dat de gebeurtenissen goed worden verteld. Er wordt niet raar omheen gedraaid en tegelijkertijd ook geen raar poëtisch taalgebruik gebruikt. Daardoor hoefde ik geen verbanden te leggen met de gebeurtenissen die los van elkaar lagen en was het voor mij duidelijk. Ik ken al weinig boeken of films met dit onderwerp, dus ik kan geen vergelijkingen maken.

Personages
Theo, de hoofdpersoon, is zeker geen held voor mij, omdat ik geen mensen kan waarderen die vreemdgaan. Ik leer de hoofdpersoon zeer goed kennen. Niet alleen zijn uiterlijk en stijl worden uitvoerig beschreven, ook zijn karakter, gevoelens, gedachtes en fantasieën kom je te weten. Over het algemeen vind ik het fijn om een hoofdpersoon zo goed te leren kennen. Dan kun je nog eens extra met iemand meeleven en met het hele boek in het algemeen. Ik vind de personages zeker levensecht en aan de andere kant ook wel enigszins herkenbaar, omdat ze leraar zijn in het middelbaar onderwijs. Ik ben door de personages absoluut niet beïnvloed.
Ik heb me niet zo goed in de personages kunnen verplaatsen, omdat ik zelf nooit in aanraking ben gekomen met overspel en racisme, terwijl ik dat over het algemeen wel belangrijk vind bij een boek. De vrouw van Theo, Sylvia, is de enige waarvoor ik nog enig sympathie heb. Ze is een goede trouwe vrouw die goed voor Theo zorgt, die eigenschappen en dat gedrag kan ik wel waarderen. Ik heb geen sympathie voor Theo, Iris, Wouter, of Sidney. Ze gaan vreemd of ze discrimineren en zijn brutaal. Daarom keur ik het gedrag van Theo, de hoofdpersoon, natuurlijk ook af. Weinig beslissingen die de personages nemen ben ik het mee eens, ik vind ze begrijpelijk, maar niet goed. Theo had nooit overspel moeten plegen, Sylvia de waarheid moeten zeggen en Wouter nooit zo hard moeten aanpakken enzovoort. Dat Iris vreemdgaat omdat haar man dat ook doet is ook geen goede beslissing. Sidney mag ook niet vreemdgaan en het is kwetsend en brutaal om pornoplaatjes van zware vrouwen op het bureau van een leraar te leggen. Toch denk ik dat ik een aantal dingen hetzelfde had gedaan. Zoals het in eerste instantie verzwijgen van het overspel. De personages zijn minder voorspelbaar als ik had verwacht en dat moedig ik ook juist aan. Voorspelbare personages en reacties zijn minder spannend en saaier dan als je telkens wordt verrast.


Opbouw
Het verhaal is vrij ingewikkeld van opbouw door de vele flashbacks die soms tot ver in het verleden terug gaan. Het verhaal is niet spannend. Het is geen triller en er zitten geen grote verrassingen in die je totaal kunnen schokkeren.
Het feit dat er veel flashbacks in zitten vind ik niet zeer storend, maar ik had het zelf iets duidelijker gemaakt, want er zitten nu veel tijdssprongen in. De flashbacks zijn hier wel terecht gebruikt. Doordat Theo een vrouw heeft waarmee hij een verleden heeft en een minnares heeft waarmee hij al eerder dingen mee heeft meegemaakt, heeft hij meerdere kanten en verleden om te vertellen.
Alle gebeurtenissen zie je alleen door de ogen van Theo, ondanks dat is het wel geslaagd en gaat het je ook niet vervelen.
Ik bleef aan het einde maar met één vraag zitten; of Sylvia ooit achter het overspel van haar man komt. Dat wordt niet duidelijk, maar dat vind ik niet storend.
Gek genoeg boeide het verhaal me vanaf het begin al meteen. Ik vond het grappig om te lezen over het leraarschap van Theo, omdat ik er zelf veel in herken. De manier hoe hij naar ons, de leerlingen, kijkt en andersom.

Taalgebruik
Het taalgebruik is niet moeilijk. Er kwamen een aantal moeilijke woorden in voor en soms was het noodzakelijk om een woord op te zoeken of na te vragen, maar vaak werd het zo duidelijk uitgelegd dat je vrijwel alles begreep. Af en toe mochten er wel meer dialogen in voorkomen, omdat soms een gesprek als een beschrijving werd geschreven en niet als een dialoog. Op die momenten mocht het ook wel als een dialoog geschreven worden.

Af en toe begreep ik de tekst niet doordat er iets met veel moeilijke woorden beschreven werd, maar dit kwam niet vaak voor en anders was het te onbelangrijk om het uit te vogelen, dus sloeg ik het maar over. Het taalgebruik past natuurlijk goed bij Theo, omdat hij leraar Nederlands is. Het enige wat me opviel aan het taalgebruik, is dat het zo makkelijk is, omdat ik hiervoor een boek had gelezen met veel moeilijker taalgebruik.

Verdiepingsopdracht

Verwachtingen
Van te voren wist ik niet precies wat buitenvrouw precies betekende, dus ik had nog niet helemaal in de gate dat het om overspel ging. Door de achterkant te lezen, kwam ik daar wel achter. Ook kwam ik er toen achter dat er in het boek sprake zou zijn van discriminatie. Ik had verwacht dat het slachtoffer van discriminatie er meer als slachtoffer uit zou komen, hoewel dat dus niet het geval was. Doordat ik geen grote verwachtingen had, viel het boek me ook niet tegen

Fabel en sujet
De fabel en sujet zijn niet gelijk. De fabel begint op het moment dat Theo op kamers gaat. Dat is het eerste gebeurd in Theo’s leven wat in het boek wordt beschreven. De fabel eindigt op het moment dat Theo de affaire heeft beëindigd en hij aan een nieuwe eerlijk leven begint. De gebeurtenissen worden niet in logische waargebeurde volgorde vertel, dus verschilt de fabel met het sujet.

Chronologie
De tekst is niet-chronologisch. De gebeurtenissen worden niet verteld op de manier zoals ze hebben plaatsgevonden in Theo’s leven. Dat komt door het gebruik van flashbacks.


Continuïteit
De tekst is ook niet-continu. Als je de fabel maakt, zou je merken dat er gaten in zitten. Er wordt wel verteld over het moment dat Theo op kamers gaat, maar over het deel daarna wat waarschijnlijk de hele ontmoeting met Sylvia is, hun trouwen en zijn vervolgcarrière worden niet beschreven. Dat wordt overgeslagen en is hij al wel getrouwd en werkt hij al zes jaar.

Flashbacks
Er zitten een aantal flashbacks in het verhaal wat ervoor zorgt dat het boek niet-chronologisch is. Het gewone verhaal wordt onderbroken om iets uit het verleden te vertellen. Wanneer hij verteld over zijn studietijd op kamers en een bezoekje aan de ouders van Sylvia bijvoorbeeld. Het effect hiervan is dat je de hoofdpersoon goed leert kennen, omdat hij voornamelijk over zijn eigen leven vertelt in de flashbacks. Het neemt wel enigszins de spanning weg.

Verteltijd en vertelde tijd
De verteltijd is de tijd die je nodig hebt om het boek te lezen, maar wordt uitgedrukt in het aantal pagina’s. Het aantal pagina’s van “De buitenvrouw” is 272. De vertelde tijd is ongeveer zo’n 16 jaar, omdat hij in flashbacks ook verteld over de tijd dat hij nog op kamers zat. In dit geval is de vertelde tijd langer dan de verteltijd.

Historische tijd
Het verhaal speelt zich rond begin jaren ’90 af. Dat kun je merken aan de beveiligingsapparatuur die Sylvia en Theo hadden aangeschaft. Onder de gestolen goederen die waren gevonden in een inval van een gebouw, zat ook een computer. Ook door het programma “Telebingo”, weet je ongeveer in welke tijd het boek zich afspeelt. In deze tijd kwam namelijk de elektronische apparaten op gang.


De personages, karakterisering en relaties
De belangrijkste personen zijn:
Theo. Een nog jonge man die gelukkig is getrouwd met Sylvia. Hij is als Nederlands leraar, geliefd bij de hogere klassen, maar iets minder bij de lagere, want er wordt vaak over hem geroddeld of er bijnamen over zijn neus worden bedacht door leerlingen In de lagere klassen vindt hij het ook moeilijk de orde te bewaren. Hij heeft geen positief beeld over zijn eigen lichaam. Hij wordt tijdens het boek steeds agressiever tegen racistische mensen en kan daarbij behoorlijk uit zijn slof schieten. Hij kan niet tegen druk op school, want hij last heeft van duizeligheid, slapeloosheid en inzinkingen. Hij liegt veel en kan zijn overspel op een of andere manier telkens goedpraten bij zichzelf, waardoor hij zich schuldig voelt omdat hij zich er juist niet schuldig over voelt dat hij vreemdgaat. Hij heeft veel fantasie en denkt over veel dingen na.
Sylvia. De gelukkig getrouwde vrouw van Theo. Ze is een zorgzame lieve vrouw die veel voor Theo over heeft. Ze is nogal goedgelovig en heeft niets van het overspel van haar man in de gate. Zij blijft hem daarentegen wel trouw.
Iris. Een Surinaamse gymlerares en collega en de buitenvrouw van Theo. Niet gelukkig getrouwd met Sidney, hoewel ze wel van hem houdt. Iris heeft al een paar jaar in de gate dat haar man vreemd gaat, dus als soort van wraak pleegt ze overspel met Theo. Ze is onzeker over haar huwelijk, omdat haar man vreemdgaat en hij haar slaat. Ze is nog steeds veel bezig met haar Surinaamse kant en de tradities en gedachtes daarvan. Ze vindt dat Theo te heftig reageert bij bijvoorbeeld een negermop, want zelf negeert ze het vaak als ze wordt gediscrimineerd. Ze geeft na mijn mening minder om Theo, dan Theo om haar en heeft misschien daarom ook het meest te zeggen, want het meeste gebeurd volgens haar zin.

Rollen
Theo is de hoofdpersoon. Sylvia is een helper en Iris is ook een helper. Theo’s doel is om er twee vrouwen aan over te houden en als de vrouwen meestemmen in een relatie helpen ze dus om dat doel te bereiken. Sidney is een tegenstander. Hij werkt Theo tegen in zijn doel, want als hij erachter komt dat zijn vrouw een affaire heeft met Theo, verbied hij Iris om nog met Theo om te gaan. Verder zijn zijn leerlingen en Ferweda zijn tegenstanders.

Doelen van de personages
Het doel van Theo is om van twee walletjes te eten en dus met twee vrouwen tegelijk seks te hebben. Hij wil de spannende dinsdagmiddagen met Iris niet kwijt, maar wil ook niet zonder zijn vrouw. Hij maakt dit doel mogelijk door veel te liegen en te verzwijgen. Hij probeert alles neutraal te houden en buiten de dinsdagmiddagen zo weinig mogelijk opvallend contact met Iris te hebben.

Het doel van Iris is om een soort van wraak op Sidney te nemen, omdat hij ook al maanden vreemd gaat, maar ook om met Theo seks te hebben voor haar eigen plezier, want ze vindt Theo best wel leuk.

Karakters en typen
Theo, de hoofdpersoon is een karakter. Tijdens het verhaal leer je verschillende kanten van hem kennen. Ook maakt hij een ontwikkeling door. Zijn doel heeft hij al gehaald, maar hij verliest het. Zijn gedrag is niet voorspelbaar. Dat kun je bijvoorbeeld zien aan de uitval tegen Wouter Nijman, dat had je als lezer niet voorspelt, omdat hij toch overkomt als een rustig persoon. Ook de keer dat hij Iris opwacht, verwacht je niet, omdat je kreeg te horen dat ze hadden afgesproken geen contact met elkaar te hebben buiten schooltijd op de dinsdagmiddagen na.
Sylvia is een type. Van haar kom je vrij weinig te weten. Alleen maar dat ze gelukkig is met Theo en hem trouw blijft. Ze maakt geen ontwikkeling door en blijft het gehele verhaal hetzelfde.
Iris is wel een karakter, omdat je haar van verschillende kanten leert kennen. Ze houd van Sidney, maar is er niet blij mee dat hij vreemdgaat en haar Surinaamse kant leer je ook kennen. Ze maakt ook een ontwikkeling door; In eerste instantie wil ze wel seks met Theo hebben en met hem naar openbare ruimten gaan, maar als ze leerlingen tegenkomen of mensen komen achter hun affaire wil ze niet meer.

Wereldbeeld van de personages
De personages kijken allemaal op een andere manier naar de wereld. Theo heeft zijn zaakjes best goed in orde. Hij is gelukkig getrouwd en heeft een minnares. Ik denk dat het wereldbeeld van Theo gefixeerd is op racisme en discriminatie, zeker sinds hij iets met Iris heeft, is zijn wereldbeeld verandert. Iris heeft waarschijnlijk niet zo’n mooi wereldbeeld. Haar man gaat vreemd en ze wordt gediscrimineerd. Sylvia daarentegen heeft wel een mooi wereldbeeld. Ze woont mooi, is gelukkig getrouwd en heeft een goed verdiende baan. Eigenlijk ziet haar wereld er minder mooi uit, dan ze zelf in de gate heeft.

Identificatie met de personages
Ik kan me niet zo goed identificeren met de personages. Ondanks dat kan ik wel meeleven met de personages. Ik vind dat ze verkeerde keuzes maken, maar op een één of andere manier heb ik er wel begrip voor. Dat komt denk ik omdat de keuzes wel vrij logisch zijn. Ook kan ik me een Theo voorstellen met zijn dunne lange lichaam en grote neus en bril, maar ook doordat hij zo goed beschreven wordt.


Open plekken
Er zitten geen grote open plekken in het boek. Misschien dat dat ook de reden is dat ik het boek over het algemeen niet spannend vond. Ongeveer na de helft van het boek gaat Theo, en jij als lezer je dus ook, zich afvragen wat de reden van Iris is van haar overspel. Dat zie ik dan nog als de grootste open plek, maar verder zijn er geen constante onwetendheden of vragen waarmee je zit. Natuurlijk zitten er wel kleine open plekken in, maar die werden al vrij snel ingevuld door de schrijver.

Open of gesloten einde
Dit boek heeft een gesloten einde. Als je het boek uit hebt, blijf je niet met vragen zitten. Het eindigt wanneer hun affaire bij de meesten bekent is en Theo en Iris de affaire ook beëindigen. De grootste open plekken worden ingevuld.
Het enige waar je niet achter komt is of Sylvia er ooit achter zou komen, maar omdat ik dat niet de belangrijkste open plek vind, vind ik het toch een gesloten einde.

Fictie of non-fictie
Dit boek is fictie. Het is niet waar gebeurd, niet gebaseerd op feiten en het is ook geen autobiografie. Het is een verzonnen verhaal om te amuseren.

Historiciteit
De tijd waarin dit boek geschreven is, heeft geen direct verband met het onderwerp en het boek. Het enige wat een beetje met de tijd waarin het geschreven te maken heeft, is de opkomst van buitenlanders in Nederland, maar het belangrijkste onderwerp: overspel in combinatie met discriminatie heeft geen connectie met de historiciteit van het boek.