Jan Siebelink, ‘De blauwe nacht’

Uitgegeven door: De Bezige Bij, 2014

‘De blauwe nacht’ gaat over de nederlander Simon Aardewijn, een al wat oudere man die in de jaren zestig, de tijd waarin de terreurorganisatie Oas erg actief is in Frankrijk, in Parijs woont. Hij is een gepensioneerd ambtenaar, en vertaald en schrijft nu boeken. Hij is getrouwd met zijn lieve vrouw Martha, en heeft met haar een dochter; Elsa. Hij houdt erg van Martha en Elsa, maar hij is niet erg trouw, en gaat meerdere keren vreemd.

De titel ‘De blauwe nacht’  verwijst naar de veelvoorkomende aos aanslagen in het boek. ‘la nuit bleue’ is een uitdrukking voor een reeks aanslagen die na elkaar worden gepleegd, en komt letterlijk voor in het boek op pagina 213, wanneer een krantenjongen schreeuwt: "Attentat, boulevard Sébasto. Attentat Boul "Mich! Douze morts. La nuit bleue!". Vaak wordt deze uitdrukking gebruikt voor oas aanslagen. Verder wordt gezegd: “blauw is de kleur van hoop”, en wanneer bij één van de oas aanslagen een 4-jarig meisje gewond raakt, stuurt Simon haar blauwe bloemen.

Het belangrijkste personage in het boek is Simon Aardewijn. Hij is het hele boek de personale verteller. Alles wat er gebeurd zie je vanuit zijn gezichtspunt, en je weet dus niet wat andere personages denken of voelen.

Twee andere belangrijke personages zijn Judith Tempelman en Emmy Berkhout. Judith ontmoette Simon bij toeval op een terras in Parijs. Vlak nadat Judith daar weg ging werd er een aanslag gepleegd op het terras, waarbij Simon gewond raakte. Judith zag het gebeuren, en reed met hem mee in de ambulance naar het ziekenhuis. Later zocht Simon haat opnieuw op in de boekenwinkel waar ze werkte. Emmy is de vrouw van Simon’s nieuwe promotor van zijn schrijfwerk. Wanneer Simon ze ontmoet voelt hij bij beide vrouwen meteen aan dat er kans is op een sexuele  relatie, en maakt daar uitvoerig gebruik van. Later in het boek gaat Judith echter mediteren in het klooster. Ze wil hierna geen sexuele relatie meer met hem hebben. Het boek begint met dat hij om deze reden woedend bij haar weg loopt.

Het laatste belangrijke personage is Rein Berghout, Emmy’s man. Nadat Simon’s vorige promotor is overleden, kreeg hij een nieuwe toegewezen. Hij kwam in contact met Rein, en reisde naar Leiden om hem daar te ontmoeten. Bij hem thuis ontmoette hij ook Emmy. In eerste instantie konden Rein en Simon het goed met elkaar vinden, maar Rein kwam erachter dat zijn vrouw en Simon een relatie hadden, en breekt steeds meer het contact tussen hem en Simon, totdat hij niks meer van zich laat horen.

Het verhaal bestaat uit zeven delen en wordt grotendeels chronologisch verteld, hoewel het eerste deel al een vooruitzicht biedt op wat er gaat gebeuren. Het verhaal begint qua tijd bij deel II, gaat verder tot en met deel VI, daarna komen de gebeurtenissen uit deel I, en als laatste is deel VII. Ook komen er een aantal terugblikken (flashbacks) voor in het verhaal.

De snelheid waarmee het verhaal wordt verteld verschilt. Soms worden er veel details gebruikt, wanneer Simon bijvoorbeeld iets interessants ziet. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer hij voor het eerst Judith’s hotelkamer binnenloopt. In werkelijkheid duurt het maar een paar seconden om de kamer te bekijken, maar omdat je de kamer als lezer natuurlijk niet kunt zien, werden de meubels etc. in de kamer gedetailleerd beschreven. Hierdoor is de vertelde tijd langer dan de verteltijd. Andere keren reist hij voor een paar uur, en wordt de reis in een paar zinnen beschreven. Hier is de vertelde tijd dus veel langer dan de verteltijd.

Het boek was anders dan wat ik had verwacht. Ik dacht dat het minder heftig zou zijn dan dat het was. Er kwamen zware onderwerpen in voor, zoals de aanslagen waarbij doden en gewonden vielen, zoals de 4-jarige Delphine. Ook werden er soms filosofische vragen gesteld, wat voor mij het boek interessanter maakte om te lezen. Een andere reden dat ik het boek interessant vond om te lezen was dat het een compleet ander genre is dan wat ik meestal lees. Normaal gesproken lees ik vooral fantasy boeken.

Ik vond dat het boek erg realistisch was geschreven. De dialogen en gedachten die Simon had klonken niet geforceerd, en de karakters gingen op een natuurlijke manier met elkaar om. Wat ik jammer vond was dat ik op sommige momenten niet lekker door kon lezen, omdat ik me niet goed kon inleven in de hoofdpersoon. En wanneer ik dan weer goed in het verhaal zat kwam er een Franse zin of woord in voor dat ik achterin moest opzoeken. Hierdoor ging het leestempo achteruit. Ook werd het verhaal een beetje druk, omdat er veel verhaallijnen door elkaar lopen en er veel tegelijk gebeurt.