De Belofte van Pisa - Mano Bouzamour

• Uitleg titel

De titel van het boek verwijst naar de Belofte die 12 jarige Samir heeft gemaakt aan zijn broer voor de ijszaak Pisa. Recht na dat Sam deze belofte heeft gemaakt word zijn broer opgepakt en kort daarna word hij ook veroordeelt voor een gewapende overval op een waardetransport auto.

• bespreking 2 personages (Round / flat)

Samir, round; Samir is de hoofdpersoon. Aan het begin van het boek is hij ongeveer 12 jaar en wilt hij toegelaten worden op het Lyceum. Dit gebeurt en kort daarna word zijn broer opgepakt en blijft hij achter met zijn twee analfabete ouders. Hij geeft de beste vriend van zijn broer de schuld van het feit dat zijn broer in de gevangenis zit en bedenkt ook regelmatig hoe hij wraak zal nemen op Soesi. Sam heeft opzich wel een grote mond maar door zijn afkomst word hij niet op dezelfde manier behandelt dan als zijn klasgenoten zich zo zouden gedragen. De eerste keer als hij zo uit zijn slof schiet op school word hij ook door de concierge aangesproken zich te gedragen. Sam luisterd goed naar het advies van de concierge omdat hij de belofte aan zijn broer waar wilde maken. In het boek volgen we een beetje hoe Sam opgroeit en ook hoe hij meer afstand lijkt te nemen van zijn ‘oude’ leven in de pijp. De nadruk word vaak gelegd op dat Sam moeite heeft te passen bij wie dan ook. Bij zijn buitenlandse vrienden in de pijp is hij een buiten beentje en noemt zichzelf dat ook en op school op het Lyceum voelt hij zich soortgelijk. Hij is ook erg gefascineerd met de Tweede Wereldoorlog. Dit komt mede ook door Soesi omdat hij hem vaak verhalen vertelde over bijvoorbeeld kristallnacht.

Sam’s broer, flat; Sam’s broer is eigenlijk ook erg slim maar stopt met school omdat hij niet meer goed weet waar hij het voor doet. Hij komt in de criminaliteit terecht maar er word nooit echt specifiek gezegd wat de aanleiding daarvoor is. Hij voelt zich heel verantwoordelijk voor Sam en wilt ook de ouderschapsrol overnemen die zijn ouders de jongens niet kunnen bieden omdat ze er simpelweg niet slim genoeg voor zijn. Als hij na 6 jaar weer uit de gevangenis is, is hij weinig verandert. Gauw raakt hij weer verstrikt in de criminialiteit en neemt daar Sam’s beste vriend, Ys, ook in mee. Hij vind het moeilijk om Sam nu als zijn eigen persoon te zien en ziet hem nog steeds als zijn kleine broertje al is Sam onderhand al weer 18 geworden.

• belangrijkste motieven en themas. indien nodig ook leidmotieven.

Het belangrijkste thema is het behalen van een VWO diploma. Het is de titel van het boek maar het is ook waar iedereen in het boek zich naartoe werkt. Sam’s broer is het niet gelukt en die druk om het wel te doen voelt Sam ook erg. Hij staat er eigenlijk bijna geheel alleen voor. Als hij in de tweede klas blijft zitten, komen zijn ouders hier eigenlijk ook nooit achter. Maar het lukt hem uiteindelijk toch wel, met behulp van zijn beste vriend Ys. Ook is volwassen worden een balangrijk thema, alle kinderen in het boek lijken een andere kant op te gaan en de vraag van wat hierna word ook vaak gesteld aan de jongeren.

Een belangrijk motief is broederliefde. Dit zie je terug in de relatie tussen Sam en zijn broer en hoe die verandert door de jaren heen. Eerst was die broederliefde erg belangrijk voor Sam maar nadat zijn broer uit de gevangenis is gekomen ziet hij dat ze uit elkaar gegroeid zijn. De omgeving waar hij zich in bevind in school het omgaan met mensen die niet in de criminaliteit zitten hebben Sam gevormd tot wie hij nu is. Hij is niet meer alleen het jongere broertje en gaat zijn eigen weg. Dit zien we ook terug in de relatie tussen Ys en Sam en Sam’s broer. Doordat Sam en zijn broer uit elkaar zijn gegroeid, heeft Ys een beetje Sam’s plaats ingenomen als het kleine broertje van.

Een leidmotief die ik het boek zou kunnen geven zou toch wel echt zijn ‘In de pijp zijn ze lijp’. Gedurende het hele boek gaat de zin eigenlijk anders; ‘in de pijp zijn we lijp’. Soesi is degene die het eerst introduceert en het komt vaak terug in het boek. Aan het einde verandert Sam de zin in In de pijp zijn ze lijp omdat hij zich niet meer beschouwt als een van hen.

• moraal formuleren en bespreken

Ik zou zeggen dat het moraal van het boek is; Je mag je eigen pad kiezen. Er word veel van Sam verwacht gedurende het verhaal. Zijn vrienden in de pijp verwachten dat hij zich als hun gedraagt, zijn broer wil dat hij zijn school af maakt, zijn vader wil dat hij elke vrijdag mee gaat naar de moskee. Dit word ook versterkt door het motief broederliefde. Sam wil het vwo halen, maar al helemaal omdat hij het aan zijn broer heeft beloofd. Dat hij en zijn broer uit elkaar zijn gegroeid en hij en Ys nu beter bevriend zijn, geeft Sam ook de ruimte om zijn eigen persoon te worden.

• geef het boek een cijfer en wees kritisch

Ik ben heel blij dat ik dit boek gelezen heb. Ik zou het ook echt een 9 geven. Het wordt op een hele mooie wijze verteld en de groei die Sam doormaakt is mooi om te lezen. Ik zag veel van Sam’s jeugd in de mijne als een Marokkaan in Nederland. De conflicten rondom status, eigenbelang en je weg vinden als je in een andere cultuur opgevoed word dan je in opgroeit.

Ook vond ik heel mooi hoe het piano spelen steeds terug kwam. Ik zag de momenten die Sam nam om piano te spelen, als hij echt zichzelf kon zijn. Hij ervaart op die momenten eigenlijk geen vooroordelen en het was echt puur hem. Op het feestje van Kyra halverwege het boek en ook aan het einde als Sam voor Beatrix speelde was het puur Sam zonder de verwachtingen die hem opgelegd waren.