A. Eerste persoonlijke reactie.

Interessant, verwarrend, niet leuk.

Ik vond het interessant om te lezen, omdat het bijzonder is dat de hoofdpersoon, die terugkeert naar de plek waar hij vandaan komt, toch een beetje een vreemde is geworden. De schrijver komt zelf ook uit een ander land en daardoor vind ik het nog interessanter omdat hij een beetje zichzelf erbij betrekt.

Het is erg verwarrend, vooral in het begin. Maar dat was ook de bedoeling van de schrijver. Hoe verder ik in het boek kwam, hoe meer de puzzelstukjes in elkaar pasten, hoe beter ik het ging begrijpen. In het boek staat dan ook: Bruiloft aan zee is een boek dat in eerste instantie verwarrend overkomt, maar gaandeweg ontstaat een afgerond verhaald met een verrassend einde.

Ik vond het boek niet leuk, na de eerste paar bladzijdes te hebben gelezen was ik al helemaal de draad kwijt en er worden beschrijvingen gegeven die ik eigenlijk helemaal niet hoef te weten. Ik hoef namelijk geen uitgebreide beschrijving van de personen. Ik vind het niet interessant om te weten of iemand wel of geen enorme flaporen heeft.

B. Perspectief.

1. 'Lamarat was namelijk geboren in een verhaal met een hoog goocheltrucgehalte, het verhaal - en nu komt het- van het verbond tussen de grootmoeder en Sidi Rabi. Misschien is het zo, misschien is het niet zo, in ieder geval is het zozo, maar de mensen van de landstreek houden niet van vergeten, dus deze waargebeurde leugen, het luchtkasteel dat toch een klein beetje voor zichzelf kan spreken, moet toch op de een of andere manier, een ietsepietsje, een klein beetje een kern van waarheid hebben. Wat kan mij het trouwens schelen! Ik vertel het gewoon en ik zie wel waar het uitkomt.'

Eerste onderstreepte stuk: Hieruit blijkt dat de verteller veel weet over Lamarat en het dus betrouwbare informatie is. Ook zie je dat er veel onnodige informatie in staat waardoor het verhaal steeds moeilijker wordt om te begrijpen als je elk detail moet onthouden.

Laatste onderstreepte stuk: Hieruit blijkt dat dit stukje verteld wordt door iemand die los staat van het verhaal. De verteller van dit verhaal vertelt over Lamarat in de taxi. De verteller van dit hele verhaal heeft dus niets te maken met het verhaal maar verteld gewoon wat er gebeurt aan de hand van flashbacks. Je ziet het dus door de ogen van een persoon die er buiten staat.

C. Structuur.

1. Lamarat Minar was geen bewoner van de landstreek Iwojen. Dit in tegenstelling tot Chalid met de bruine tanden en omgedraaide achteruitkijkspiegel, de bestuurder van de witte Mercedes-taxi die uit hoofde van zijn beroep elke heuvelrug, elke kam en elk dwars dal in Iwojen kende; hij die zelfs wist waar al die gonzende geluiden vandaan kwamen, het geluid dat die middag uit elke agave ronkte, het opdringerig gezoem van de cicaden: Chalid, de taxichauffeur, die de wegen afreed, niet durfde te trouwen en tuinstoelen iets voor watjes vond. Op de een of andere manier kon hij zich zelfs de persoon Lamarat Minar voor de geest halen, zoon van de zoon van de vader uit dat dorpje aan zee, de jongen die sinds zijn tiende niet meer in de landstreek was geweest. Chalid kon het zich nog goed voor de geest halen, waarmee meteen bewezen is dat de inwoners van de landstreek, op de doden na, zichzelf een ziekelijke dwang opleggen om niet te vergeten. Wat Chalid – ‘blik op de weg’, zoals de kreupelen, de blinde en de doven die, met z’n alle verscholen in dranklokalen en op binnenpleintjes, hun voeten die ze niet kunnen bewegen, niet kunnen zien of niet kunnen horen (maar wel ruiken), onder een kraantje houdend en ritueel de tenenkaas eruit peuterend, zaten te wassen, hem noemden – ook niet had vergeten, was de geboorte van diezelfde Minar, in de landstreek, in een dorpje, in een vierkante woning, op een moment dat oma bezig was pannenkoeken te bakken voor haar luie schoondochter.

De taxichauffeur zou eenieder die ernaar vroeg, en tien halve dirham over had voor de rit door de landstreek Iwojen naar het grensplaatsje F., over die geboorte kunnen vertellen (net zoals hij over de navelstreng en de slagvaardigheid van de oude dame kon vertellen: hoe vaak had hij die waargebeurde leugen die inmiddels gemeengoed was geworden niet gehoord) dat de jongen een zekere mate van verbondenheid had met de streek, een vette mierikswortel die merkwaardig genoeg alleen maar vetter werd hoe verder hij van de wortel vandaan groeide, die dwars was doorgegroeid in een voor de rest kurkdroog landschap. Lamarat Minar, twintig jaar, de jongen die de taxi was ingestapt, was ergens in Iwojen geboren. Iwojen ligt vol met allerlei keutels, dorpjes en woningpartijen.

2. In dit stuk wordt heel uitgebreid verteld over de taxi chauffeur Chalid. Hij is de verteller van dit verhaal. Je leest dat er overal heel diep wordt ingegaan met veel overbodige details. Ook wordt er verteld over gebeurtenissen die je later in het boek terug leest, maar dan vanuit een ander perspectief. Zoals dat oma bezig was met pannenkoeken te bakken voor haar luie schoondochter. In het boek lees je later vanuit het perspectief van die luie schoondochter. Ze wordt verplicht pannenkoeken te bakken, maar omdat ze heel verwend is opgevoed voelt ze zich daar te goed voor waardoor ze het haar schoonmoeder laat doen.

3. Ik denk dat dit het motorisch moment is, omdat dit het begin is van alles. Hier begint de taxi chauffeur te vertellen over alles. Dit citaat is het begin van het hele verhaal, het is daarom ook de allereerste bladzijde van het boek.

4. Lamarat bevindt zich in de taxi van Chalid. Hij is gestuurd door zijn vader om zijn oom, de bruidegom van zijn zus, te zoeken. Oom Mosa heeft zich op zijn trouwdag stiekem uit de voeten gemaakt, terwijl het huis vol gasten zit. ‘Hij wilde ergens anders zijn, ver weg van de tralala die iedereen rond hem speelde’. Iedereen in de landstreek, behalve de familie van de bruid en de bruidegom, weet waar Mosa heen is: naar zijn vaste hoertje.

Terwijl Lamarat in de taxi zit, vertelt hij Chalid ongevraagd over zijn familie. Ook de taxichauffeur weet wel waar Mosa naartoe is, diezelfde dag heeft hij hem namelijk in zijn taxi vervoerd.

Lamarats vader is jaren geleden getrouwd met zijn buurmeisje en vertrokken naar ‘Ollanda’, waar hij snel geld dacht te kunnen verdienen om in Marokko een café te beginnen. Zijn vrouw en kind reisden hem na. De vader is een autoritaire man, die zich verplicht voelt zijn broer te helpen. Het leven is anders gelopen: hij is in Nederland blijven wonen en zijn kinderen zijn verwesterd, al heeft hij de wind eronder. Ondanks het taboe op sparen, heeft hij geld opzij kunnen leggen om in Marokko een huis te laten bouwen voor hemzelf en zijn kinderen. Een toekomstdroom die een luchtkasteel blijkt te zijn.

Hij heeft zijn zoon bijna gesmeekt om zijn oom te gaan zoeken, want hij is doodsbenauwd voor de vernedering als de gasten zouden merken dat de bruidegom verdwenen is. De hele hete dag is Lamarat onderweg om de ‘bruiloft aan zee’ te redden. En, naïef als hij is, begrijpt hij niet wat zijn oom aan het uitspoken is, hij wil het ook eigenlijk niet weten wanneer een neef hem ongevraagd over de levenswandel van Mosa vertelt. Tot hij niet meer onder de waarheid uit kan.

Dan sleept hij de laveloze Mosa mee terug naar huis in de taxi. Maar thuis zijn alleen nog de ouders en grootouders; alle gasten zijn weggegaan met hun eigen verhalen over het gebeurde in hun hoofd.

Het is al donker als Lamarat met Mosa op zijn schouders het pad naar het huis oploopt en daar de bruid tegenkomt. Die neemt vanaf daar het heft in handen en sleept samen met haar broer de trouweloze bruidegom naar zee.

Als de ouders en grootouders, gealarmeerd door rumoer, zich moeizaam richting zee spoeden, komen zij net te laat voor het huwelijk dat daar al is voltrokken.

Bij zee aangekomen neemt ze een schaar. Ze kleedt zichzelf en haar bruidegom uit. Ze weet dat er maar een manier zal zijn om ervoor te zorgen dat zij de enige voor Mosa zal zijn. Ze neemt zijn geslachtsdeel en knipt er een stukje af. Dit is de enige manier om hem bij andere vrouwen weg te krijgen.

Als de ouders en grootouders, gealarmeerd door rumoer, zich moeizaam richting zee spoeden, komen ze net te laat voor het huwelijk dat daar al is voltrokken.

5. Het boek heeft naar mijn mening maar één verhaallijn, namelijk de verhaallijn van de taxirit, de zoektocht naar Mosa en de bruiloft aan zee. De flashbacks sluiten niet chronologisch op elkaar aan. Er zit namelijk veel tijd tussen en ze gaan niet altijd over dezelfde persoon. Dus die kun je geen losse verhaallijnen noemen. Er hebben al gebeurtenissen plaatsgevonden en die kom je in het boek te weten door de terugblikken, herinneringen en gedachten. Het verhaal heeft een gesloten eind: je weet hoe de bruiloft uiteindelijk afloopt. Vervolgens wordt in de epiloog beschreven hoe het de belangrijkste personen verder vergaat.

D. Tijd

1. Het eerste jaar van uitgave van deze roman is 1996.

2. Deze roman speelt zich af in de jaren negentig denk ik. Dat denk ik omdat in de jaren zeventig veel gastarbeiders van Turkse en Marokkaanse afkomst naar Nederland kwamen en als de vader van Lamarat naar Nederland gaat, is Lamarat net geboren (in de jaren zeventig dus). In het verhaal is Lamarat twintig, dus zal dan zal het verhaal in de jaren negentig spelen. Ook denk ik dat omdat de eerste uitgave in 1996 was.

3. Dit verhaal wordt verteld als Chalid in de taxi rijdt met Lamarat als bijrijder. Het gebeurt dus allemaal in een dag. Het verhaal waarover hij verteld gaat over een veel langere periode. Het verhaal wordt verteld in de tegenwoordige tijd. Ook bij terugblikken in het boek wordt het verteld of het op dat moment gebeurd. Het verhaal staat dus niet in chronologische volgorde

4. a. “Wat moet ik dan gaan doen,” zei de moeder, kroop uit bed, deed haar mooiste kleren aan en stapte naar haar schoonmoeder voor instructies. Pannenkoeken bakken, deeg kneden, water halen en zelfs af en toe de geiten hoeden. Dát moest ze gaan doen, en het liefst nog veel meer.

Bladzijde 14/15.

Dit stukje tekst verwijst terug naar het begin op bladzijde 3 waar uitgebreid een omschrijving werd gegeven over de taxichauffeur en zijn kennis over de familie Minar en andere personen uit de omgeving.