Brief aan mijn moeder door Ischa Meijer

Boekenblogtekst Brief aan mijn moeder

Brief aan mijn moeder is een autobiografisch boek waarin op meeslepende wijze het leven van de schrijver vol zelfmedelijden wordt beschreven, je leest het boek in één keer uit.

Titel: Brief aan mijn moeder

Auteur: Ischa Meijer

De ik-persoon, Ischa Meijer, is een tweede generatie oorlogsslachtoffer. Hij is geboren in de oorlog en, omdat hij van Joodse afkomst was, heeft hij de eerste jaren van zijn leven doorgebracht in concentratiekamp Bergen Belsen. Hij schrijft een brief aan zijn moeder. In de brief beschrijft hij zijn leven. Onder andere hoe hij zijn jeugd en opvoeding heeft ervaren en hoe de verhoudingen tussen familieleden ervaarde. Daarbij gebruikt hij dingen die zijn moeder ooit tegen hem heeft gezegd. Door de dingen die ze tegen hem zei heeft hij een schuldgevoel gekregen, hij wilde heel graag dat zijn moeder hem lief had, maar dit bleek niet uit de citaten van zijn moeder.

Ischa Meijer heeft een meeslepend boek geschreven wat je in één keer uitleest. Omdat er geen concreet verhaal in zit verlies ik soms de interesse, maar Meijer weet de aandacht vast te houden door steeds meer informatie te geven. Steeds als je denkt dat het verhaal afzwakt komen er nieuwe citaten van zijn moeder of ga je verder in het leven van Meijer.

Het verhaal is grotendeels chronologisch geschreven, maar op sommige momenten zijn er flashbacks waardoor het even verwarrend is. Meijer heeft het niet een makkelijk te begrijpen boek gemaakt. Het is lastig om er informatie uit te filteren die je later in het boek nog nodig gaat hebben. Zijn woordkeuze is ook vaak lastig, maar hierdoor kan Meijer wel beter zijn gevoelens en gedachtes uitleggen. Emoties worden duidelijk overgebracht en daardoor is het een erg mooi boek.

In het begin was het lastig om je te verplaatsen in het verhaal van de hoofdpersoon. Hij is Joods opgevoed en in de oorlog geboren. Allebei dingen die ik zelf niet heb meegemaakt en waar ik me dus niet makkelijk in kan verplaatsen. Daarnaast heeft Meijer heel veel medelijden met zichzelf. Bij alle vervelende dingen uit zijn leven zoekt hij de oorzaak buiten zichzelf. Hierdoor krijg je een soort afkeer tegen de hoofdpersoon, alhoewel je merkt dat er op sommige momenten zulke erge dingen zijn gebeurd dat je zelf toch ook medelijden met hem krijgt. Veel citaten van zijn moeder zijn zo hard en gevoelloos dat je er door geraakt wordt. Het verhaal is ontroerend en ik ben verbaasd dat er in een leven zo veel kan gebeuren. Al met al een mooi, meeslepend boek met vaak te veel zelfmedelijden.

Schrijfstijl:

Moeder, het kost mij moeite mij tot U te richten; ik kan me niet herinneren dat er tussen ons een vertrouwelijke band bestaan heeft.

Hoewel ik me de afgelopen jaren intensief bezig heb gehouden met het gezin waaruit ik stam, is het me nauwelijks gelukt U in gedachten of gevoelens te bereiken.

De vraag, wie aan deze situatie schuldig is, kan volgens mij gevoeglijk buiten beschouwing gelaten worden. Immers, dat moralistische schuldgevoel zou dan weer fungeren als rookgordijn voor emoties die men niet kan verklaren, misschien ook wel onverklaarbaar wil laten.

Is het nu werkelijk mijn wens dichter bij U te raken? Of wend ik mij tot die blinde vlek [want zo zou ik onze relatie voorlopig nog  willen karakteriseren] om de problematiek die ons bindt vanuit een voor mij onverwachte hoek te kunnen beschouwen? En in hoeverre is er eigenlijk sprake van een gemeenschappelijk verleden?

Ruim achttien jaar hebben wij vlak in elkanders nabijheid geleefd; toch bekruipt mij steeds weer, wanneer ik mijn wonden lik, het gevoel dat ik de enige van ons vijven ben die deze periode van samen-zijn als smartelijk ervaren heb – louter smartelijk. En in dat isolement voel ik mij bedreigder dan ooit; hoewel, aan de andere kant, juist die positie van belaagd-voelen me alle privileges verschaft van het kind dat nog een vanzelfsprekend en onschendbaar recht op bescherming heeft, althans denkt te hebben.