Blijf zitten waar je zit door Tineke Hendriks

Zakelijke gegevens

De titel van het boek is: "Blijf zitten waar je zit". De auteur heet Tineke Hendriks en de uitgeverij heet Sjaloom. Het boek is in 1994 verschenen.

Waarom heb ik dit boek gekozen

Ik heb al eerder een boek van Tineke Hendriks gelezen. Dat heet "Het huis met het blauwe dak". Dat boek maakte indruk op me.
Tineke heeft een hele speciale opbouw in de meeste boeken. Ook in "Het huis met het blauwe dak". De verhalen bevatten twee verhaallijnen. Er zijn ook terugblikken wat het zo speciaal maakt. Dat vind ik goed. Daarom heb ik nog een boek van Tineke Hendriks gekozen. Want in dit verhaal komt dezelfde opbouw voor. Ik heb het ook gekozen omdat het zich afspeelt in de Tweede Wereldoorlog. Dat vind ik wel interessant. Ik wilde wel weten hoe het er tijdens die oorlog aan toe ging.

Eerste persoonlijke reactie

Ik vond het boek heel erg werkelijk. Het boek speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog. Daardoor is het boek ook interessant. Er komen veel gebeurtenissen en gevoelens naar voren. Daardoor kun je erg meeleven met de personages. Je kunt je voorstellen hoe het is om de Tweede Wereldoorlog meegemaakt te hebben. Het boek is vrij spannend. Emma krijgt te maken met een joodse jongen. Hij smeekt haar om hem te verbergen voor de Duitsers. Je weet niet of hij, Emma en haar familie het zullen overleven. Het maakte me nieuwsgierig. Ik wilde wel weten of de joodse jongen daar kon blijven tot de oorlog voorbij was. Het is een droevig boek. De gebeurtenissen zijn erg droevig. De familie van de joodse jongen overlijdt. Het verhaal is zielig. Diek mist zijn familie en hij is erg bang dat ze dood zijn. Er komen geen vrolijke situaties in het verhaal voor.

Korte samenvatting van de inhoud

Emma Blokland, die samen met haar vader en twee broertjes op een tuinderij woont, krijgt te maken met een joodse jongen. Ze vindt hem in haar schuurtje. Hij is ziek en uitgeput en smeekt haar hem te verbergen voor de Duitsers. Het verhaal speelt zich af aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Iedereen verwacht al de bevrijding, maar die duurt langer dan verwacht. Emma wil eerst niks zeggen tegen haar vader en broertjes over de joodse jongen. Na een paar dagen merkt haar vader toch dat Diek, de joodse jongen, aanwezig is. Omdat Diek erg ziek is, besluiten ze hem te verbergen voor de Duitsers. Haar vader wil dat hij meteen weggaat als hij weer beter is.
Dan wordt het levensverhaal van Diek verteld. Diek heeft al heel wat meegemaakt. De joden mochten na een tijdje niet meer naar de leeszalen. Ze mochten niet meer fietsen. En joden moesten naar een speciale school. Maar dat was nog maar het begin. Later werden ze zelfs afgevoerd naar Duitsland. Diek en zijn familie besloten om onder te duiken. Ze vonden een onderduikadres via kennissen. Ze konden schuilen op een zolder. Alles bleek goed te gaan tot het zusje van Diek ziek werd. Ze moest naar het ziekenhuis. Diek en zijn vader waren bang en hoopten dat alles goed ging. Maar het ging niet goed. Ze werd gevonden en afgevoerd naar een concentratiekamp met haar moeder door de Duitsers. De vader van Diek ging op zoek naar zijn vrouw. Toen zat Diek helemaal alleen bij de man bij wie hij was ondergedoken. Na twee jaar werd de man doodgeschoten. Diek wilde naar zijn tante vluchten, maar hij werd ziek. Toen hij ergens wilde rusten vond Emma hem. Later kon Diek schuilen in de bedstee als de Duitsers zouden komen. De Duitsers waren een paar keer gekomen. Ze hadden hem net niet ontdekt. Ook een man wilde hem verraden toen hij dacht dat Diek een jood was. Dat is niet gebeurd. Diek was nog steeds heel verdrietig over zijn familie. Hij wilde af en toe niet meer in zijn schuilplaats als er iemand op bezoek kwam. Als hij erin zat, dacht hij eraan hoe het vroeger was toen hij nog bij zijn familie was. Het maakte hem niet meer uit als hij opgepakt werd. Hij verlangde naar zijn familie.
Hij was nog niet eens blij toen de bevrijding er eindelijk was. Hij liet een brief achter zonder dank en ging naar zijn tante in Leiden en daarna naar het Rode Kruis.

Bespreking van de verhaalaspecten

Fictie en werkelijkheid
Het boek "Blijf zitten waar je zit" is een realistisch verhaal, want het is de werkelijkheid. Het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal is levensecht. Er worden situaties beschreven die ook in de Tweede Wereldoorlog voorgekomen zijn, zoals het onderduiken van de joden, de vervolging van de joden, het controleren van de joden door de Duitsers, enzovoorts. Hoewel het verhaal erg realistisch is, blijft het toch een verzonnen verhaal. Het is fictie.

Spanning en open plekken
Er zijn veel open plekken in het verhaal. Daardoor is het vrij spannend. Het verhaal bevat twee verhaallijnen. Enerzijds de gebeurtenissen rond het onderduiken van Diek op de tuinderij, anderzijds het verhaal over zijn belevenissen gedurende de eerste helft van de oorlog. Dat veroorzaakt veel open plekken.
Het verhaal bevat ook een grote terugblik. Die duurt ongeveer éénderde van het boek. Er wordt verteld over de periode waarin Diek met zijn ouders en zijn zusje moet onderduiken. Zo kom je er achter hoe Diek bij Emma terecht is gekomen.
Een voorbeeld van een open plek in het verhaal: Emma hoort iemand in de schuur. Ze is bang. Je weet dus niet wie die persoon is. Dat veroorzaakt spanning.

Personages

Rollen
Het verhaal heeft twee hoofdpersonen. De ene hoofdpersoon in dit verhaal is Diek. Hij wil niet opgepakt worden door de Duitsers. Hij vindt een schuilplaats. Maar uiteindelijk blijft hij alleen achter, want zijn moeder en zusje zijn afgevoerd naar Duitsland en zijn vader is op zoek naar ze. En de man bij wie hij schuilde wordt later doodgeschoten. Uiteindelijk komt hij bij Emma terecht. Hij loopt veel gevaar. Hij is erg verdrietig over zijn familie. Emma is ook een hoofdpersoon. Zij probeert er zo goed mogelijk voor te zorgen dat Diek niet ontdekt wordt.
De helpers zijn de vader van Emma en haar broertjes. Zij proberen er voor te zorgen dat Diek niet gevonden wordt. Dit zijn de bijfiguren.
De tegenstanders zijn de Duitsers. Zij willen alle joden uitroeien. Ze controleren veel.

Relaties
Emma heeft twee boertjes. Ze heten Tim en Mart. Tim is jonger dan Mart. Haar moeder is naar Westerbork gebracht.
Diek heeft ook een gezin. Een vader, moeder en een zusje dat jonger is dan hij. Ze heet Hanneke. De man bij wie Diek op de zolder mocht schuilen heet meneer Janssen.
Meneer Vermeulen woont dicht bij de familie Blokland.

Beschrijving en verandering personages
Tim en Mart zijn vriendelijke jongens. Ze kunnen het goed vinden met Diek.
Diek valt van de ene stemming in de andere. Hij is erg wisselvallig. Hij is soms heel vriendelijk en soms heel erg afstandelijk. Het is een rustig persoon. Vooral als de bevrijding nadert is hij erg afstandelijk. Hij is ook bezorgd om zijn familie. Hij ziet er echt uit als een jood. Hij heeft zwart haar met krullen en hij heeft een lange neus. Hanneke is net zoals Diek een rustig persoon. Ze is een normaal meisje. Meneer Janssen komt in het begin kwaad over. Hij is ook erg stil. Later, als Diek alleen overblijft, is hij heel vriendelijk tegen hem.
Meneer Vermeulen is gemeen. Toen hij vermoedde dat Diek een joodse jongen was, wilde hij hem verraden. Na een plan van Emma en haar familie is dat niet gebeurd.
Emma is bazig. Ze regelt alles in huis. Ze is ook erg behulpzaam. Ze zorgt voor haar vader en haar broertjes. Ze heeft lange blonde haren.

Opbouw

Het verhaal wordt in de niet-chronologische volgorde verteld. Door terugblikken kom je de vroegere gebeurtenissen te weten. In het begin is er meteen een terugblik. Er wordt verteld over de periode waarin Diek met zijn ouders en zijn zusje moet onderduiken in het begin van de oorlog. Daarna wordt er verteld over de gebeurtenissen in het laatste oorlogsjaar. Daardoor wordt het verhaal spannender.
Het verhaal begint dus midden in de gebeurtenissen. Het heet in medias res.
Door dit zijn er veel spanningsbogen. Doordat het verhaal midden in de gebeurtenissen begint, vraag je je bijvoorbeeld af hoe de joodse jongen in de schuur terecht is gekomen. Daar kom je dan later pas achter als de spanningsboog eindigt.

Tijd

Het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog. Er loopt veel tijd tussen het begin en eind van het verhaal. Maar liefs vijf jaar. Van 1940 tot en met 1945. Dus de hele Tweede Wereldoorlog.
Het boek "Blijf zitten waar je zit" telt 216 bladzijdes. Er wordt veel met de tijd gemanipuleerd. Het verhaal bevat terugblikken. Er wordt ook een groot stuk tijd samengevat. Diek en zijn familie moeten lang op de zolder zitten van meneer Janssen. Dan wordt er een tijd van ongeveer een jaar overgeslagen.
Het verhaal is fragmentarisch verteld. Door terugblikken kom je de vroegere gebeurtenissen te weten. In dit verhaal is dat de periode waarin Diek onderduikt met zijn familie op een zolder.
Er zijn meerdere verhaallijnen. Het zijn er twee. Het verhaal beschrijft afwisselend wat de hoofdpersonen Diek en Emma meemaken. Er is een open einde. Je weet niet of de familie van Diek nog leeft. Ik vind het wel irritant, want ik zou dat graag willen weten.

Grondige beschrijving van mijn leeservaringen

Onderwerp
Het onderwerp spreekt me erg aan. Boeken over de Tweede Wereldoorlog heb ik altijd al boeiend en interessant gevonden. Door dit boek ben ik me er meer van bewust hoe het er toen tijden de Tweede Wereldoorlog aan toe ging. Het was net of ik in die tijd leefde.
Ik vind het irritant dat de schrijfster weinig aandacht heeft besteed aan het leven in een concentratiekamp. Ze zou bijvoorbeeld beschreven kunnen hebben hoe het was op het concentratiekamp. Hoe het ging met de familie van Diek. Daar heeft ze niks over geschreven. Dat is jammer.
Ik heb geleerd dat onderduikers niet altijd werden geholpen uit liefde, maar dat het de hulpverleners soms om het geld te doen was.

Gebeurtenissen
Het verhaal bevat voldoende gebeurtenissen om te blijven boeien. Doordat er steeds op een andere verhaallijn wordt overgeschakeld blijft het verhaal spannend. Ook door de grote terugblik waarin de gebeurtenissen worden verteld tijdens het onderduiken van Diek en zijn familie. Er is één gebeurtenis die het meest indruk op me heeft gemaakt. Toen Diek met zijn familie op de zolder van meneer Janssen zat, werd zijn zusje erg ziek. Zijn moeder ging met haar naar het ziekenhuis. Ze kwamen nooit meer terug, want ze werden naar een concentratiekamp gestuurd. De volgende dag was zijn vader ook weg op zoek naar zijn familie. Dat vind ik verschrikkelijk. Ik zou het verschrikkelijk vinden als ik in zo'n situatie verkeerde. Dat heeft me wel aan het denken gezet. Ik dacht eraan hoe het zou zijn om opgepakt te worden en om dan naar een concentratiekamp afgevoerd worden. Dan mis je je familie en je vrienden. Het wordt misschien nog wel je dood.

Personages
Ik zou niet op de hoofdpersonen Diek en Emma willen lijken. Ik zou vooral niet op Diek willen lijken, omdat hij een jood is. Hij heeft heel veel meegemaakt. Hij heeft misschien z'n ouders en z'n zusje verloren. En het is echt erg om zo in angst te leven om opgepakt te worden.
Je komt het meeste te weten van de hoofdpersonen Diek en Emma. Zij zijn de belangrijkste personen. Alles draait om hun. Je begrijpt hun gedrag heel goed, want er worden veel gevoelens en gedachten uitgedrukt. Hun verwarring en onzekerheid komen duidelijk naar voren.

Opbouw
Het verhaal is boeiend geschreven. In het begin wordt er verteld over de periode waarin Emma Diek heeft gevonden in haar schuur. Daarna is er ongeveer éénderde van het boek een grote terugblik. Er wordt verteld over de periode waarin Diek met zijn familie moest onderduiken op de zolder van meneer Janssen. Na de terugblik spelen de gebeurtenissen zich weer af bij Emma. Dat gaat door tot het einde van het boek. Tussendoor wordt er wel steeds overgeschakeld op een andere verhaallijn. Je ziet de gebeurtenissen gedeeltelijk door de ogen van Emma en gedeeltelijk door de ogen van Diek. Daardoor is het boek interessanter om te lezen. Door deze opbouw word je nieuwsgierig en wil je verder lezen wat er gebeurt. Het einde vind ik jammer. Er is een open einde. Daardoor kom je niet te weten of de familie van Diek nog leeft.

Taalgebruik
Het verhaal is makkelijk te lezen. Er staan geen moeilijke woorden of zinnen in het boek.
Er worden veel gevoelens en gedachten uitgedrukt. Die staan overal. Ze hebben geen vaste volgorde. Het verhaal wordt er niet moeilijker door. De verhouding is wel goed.

Informatie over de auteur

Tineke Hendriks is op zeven april 1949 in Den Haag geboren. Ze werkte onder andere als maatschappelijk werkster. Later werkte werkte ze bij een bemiddelingsbureau dat zich bezighoudt met de adoptie van buitenlandse kinderen. In die periode reisde ze regelmatig naar Korea om zich op de hoogte te stellen van de situatie daar.
Tineke schrijft vooral boeken die twee verhaallijnen hebben. Ze zijn erg gebaseerd op de werkelijkheid. Ze gaan vaak over moeilijke situaties. Bijvoorbeeld over de tweede wereldoorlog.
Het werk van Tineke is meestal positief besproken. Er zijn echter ook enkele negatieve recensies.

Andere boeken die Tineke geschreven heeft zijn:
- Blijf zitten waar je zit
- Knap stom
- Aangespoeld

Blijf zitten waar je zit speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het huis met het blauwe dak is vooral geschreven voor geadopteerde kinderen uit Korea.

Verwerkingsopdracht

Ik ga een ander einde aan het verhaal schrijven.

Het echte einde:
Diek wordt niet gevonden tijdens de oorlog. Hij verstopt zich altijd op tijd in de bedstee. Daarna is de oorlog voorbij. Dan gaat hij naar zijn tante in Leiden. Hij wil op zoek naar zijn familie.

Het verzonnen einde:
Nog nooit hadden de Duitse soldaten Diek gevonden, dacht Emma. Diek moest zich steeds vaker verstoppen. Het oosten van het land was bevrijd en de Canadezen zaten nu bij het IJsselmeer. Elke dag praatten ze er over wanneer de geallieerden in het westen zouden zijn. Het zou bijna voorbij zijn. Dan was Diek vrij en kon hij op zoek gaan naar z'n familie.
Het was een mooie zomerse dag. Toen ging de bel, lang en hard. Tegelijkertijd werd er geschreeuwd en op de deur gebonsd. Met een klap ging de voordeur open. 'Wo ist der Jud?' Emma kon Diek niet meer waarschuwen. Het was te laat. Nu is het voorbij. Diek zal vermoord worden. Ze wist niet meer wat ze moest doen. Allerlei gedachten schoten door haar hoofd. Zou ze Diek kunnen redden? Alles leek goed te gaan totdat de moffen kwamen. Ze hadden al een keer eerder gecontroleerd met twee man. Een Hollander en een Duitser. Nu waren er vijf mannen. Allemaal Duitsers. 'Wo ist er? Verdammt!' Emma wist niet wat ze moest doen. 'Halt bitte, sie vegessen sich', was het enige wat ze kon zeggen om tijd te rekkken zodat Diek kon horen dat de moffen er waren. Ze hoopte dat hij het hoorde.
Diek zat druk spelletjes te spelen met Mart en Tim. Ze hadden de bel nog niet eens gehoord. Diek vond het wel fijn om weer eens wat leuks te doen. Hij had niets in de gaten.
De moffen stormden het huis binnen. Allemaal in een andere richting. De ene ging naar de kelder, de andere ging naar de keuken en weer een andere ging naar de slaapkamers. De vierde soldaat stormde binnen in de kamer waar de jongens zaten te spelen. Diek schrok zich een ongeluk. Was het nou echt of droomde hij. Dat was het enige wat hij kon denken. De vierde soldaat was een Hollander. 'Er woont hier een joodse jongen', schreeuwde hij. 'Dat zal wel één van jullie zijn! Eens even kijken'. Hij keek Diek recht in zijn ogen. Hij was er zeker van dat het nu gebeurd was. Het was voor hem een gevoel van opluchting. Hij wilde zo graag naar z'n gezin toe. Hij verlangde er al de hele oorlog naar. 'Je identiteitsbewijs!', schreeuwde de soldaat. Hij wist niet waar het was. Het was weg! Dat kon niet. Hij had het waarschijnlijk uit z'n zak laten vallen. 'Verdomme, ik heb het niet'. 'Waar is het dan?' 'Ik heb het laten vallen'.
Één van de soldaten had het gevonden. 'Wo is der Jud', zei hij. De Nederlandse soldaat gaf antwoord. Ze zaten nu al een half uur binnen. Diek werd onrustig. Emma ging naar Diek toe. 'Diek, ik kan er niks aan doen, ik heb het geprobeerd.' 'Het maakt echt niks uit Emma.' 'Ja maar.' 'Rustig, ik verlangde hiernaar. Ik wil weer met m'n familie samen zijn.' Na een paar seconden kwamen de soldaten bij Diek en Emma en ze grijpten Diek. Hij had geen kans meer om iets te zeggen. Emma huilde en haar broertjes schreeuwden nog harder. Haar vader zat in de schuur en hoorde niets.
Diek werd in de vrachtwagen gegooid en weggevoerd. 'Ik verlangde hiernaar!', schreeuwde hij toen de vrachtwagen wegreed.
Na de oorlog had Emma niks meer van Diek gehoord. Ze besloot het verleden achter zich te zetten. Ze ging meer aandacht besteden aan zichzelf. Ze wist dat ze Diek waarschijnlijk nooit meer zou zien. Dat hij niet meer leefde, was bijna zeker.