Zo wil ze in het begin bij haar geliefde zijn en aan het einde krijgt ze berouw van alle zonden die ze is begaan, nadat ze het klooster had verlaten. Door deze psychologische ontwikkeling is ze een round character.

Over de geliefde van Beatrijs komen ook niet veel kenmerken naar voren. Je weet alleen dat hij erg verliefd is op Beatrijs, dit blijkt uit de dialogen tussen hen. Maar als het geld een paar jaar later opraakt, verlaat hij haar toch. Zijn gedachtegang wordt niet beschreven, maar hij gaat wel een ontwikkeling door, daarom denk ik dat hij toch een round character is. Waarschijnlijk is hij een nevenfiguur, omdat hij een hele grote rol speelt in het leven van Beatrijs.

Over de kinderen, weduwe en abt wordt weinig bekend gemaakt. Het is onduidelijk wat hun doelen zijn en ze komen maar in een klein gedeelte van het boek voor. Dit maakt hen flat characters.

Ze zijn allemaal bijfiguren.

Tot slot is ook de Heilige Maagd Maria een flat character, over haar karakter of uiterlijke kenmerken wordt niets gezegd. Wel weet je als lezer dat ze op de achtergrond in het klooster woont terwijl Beatrijs weg is. Dat komt omdat anderen daarover vertellen, en Beatrijs weet het door een visioen.

Er is geen sprake van speaking names of een speciale visie van iemand, die de personages kleuren.

• Taalgebruik

Het taalgebruik van Beatrijs is Middelnederlands. Dit kun je herkennen aan bijvoorbeeld een dubbele ontkenning.

• Motieven

Er zijn verschillende motieven in dit verhaal.

1. Een van deze motieven is trouw. Gedurende het hele verhaal over Beatrijs, blijft Beatrijs trouw aan God en Maria. Dit is te merken aan alle gebeden die Beatrijs richt tot Maria en God.
2. Daarnaast is Beatrijs soms ook wel eens ontrouw, wat dus ook een motief is. Haar hele leven was ze een non, maar toch verlaat ze na een aantal jaar het klooster voor haar minnaar.
3. Een ander motief is berouw. Nadat Beatrijs het klooster verlaat voor haar minnaar, twijfelt ze vaak aan deze beslissing. Ze weet niet goed of het goed was van haar om het klooster en dus Maria en God te verlaten voor haar minnaar. En nadat deze minnaar haar verlaat en zij de prostitutie ingaat, krijgt ze heel veel spijt en berouw van al haar zonden.
4. Gods genade is ook een belangrijk motief in dit verhaal. Beatrijs begaat vele zonden, maar omdat ze toch tot God en Maria bleef bidden en zo berouw toont aan hen, vergeeft Hij haar.
5. Moeder Maria: Maria speelt ook een belangrijke rol in het verhaal. Ik weet niet zo goed hoe ik dit motief moet noemen, maar wel hoe ik het moet omschrijven. Toen Beatrijs namelijk het klooster verliet na 14 jaar een trouw nonnenbestaan geleid te hebben, vervangt Maria haar in het klooster met het uiterlijk van Beatrijs. Zo heeft dus niemand gemerkt dat Beatrijs was verdwenen.
6. De verering van Maria staat centraal in Beatrijs, wat ook een Marialegende is. Een groot deel van het boek gaat dan ook over gebeden tot en over Maria.

• Thema

Een groot thema in Beatrijs is de aardse en hemelse liefde. Beatrijs ontmoet haar

liefde uit haar jeugd weer wanneer zij in het klooster leeft. Ze spreken met elkaar elke

avond af en praten door de tralieraampjes van het klooster. Het blijkt dat de twee nog

steeds iets voor elkaar voelen en dat iets blijkt heel veel te zijn, waardoor hij Beatrijs

overtuigt om het klooster te verlaten voor hem. Hemelse liefde is het grootste thema van dit boek. Beatrijs is zeer gelovig en bidt dan ook meerdere malen per dag tot Maria en God. Dit wordt in het boek heel erg duidelijk beschreven. Beatrijs houdt als het ware ook van Maria en God, wie haar hemelse liefdes zijn. Aan het einde spelen deze thema’s ook een grote rol in het verhaal. De aardse liefde gaat namelijk over tijdens het verhaal, maar haar hemelse liefde blijft bestaan en doorstaat alles.

• Symboliek
•  

1. Beatrijs krijgt in haar slaap, terwijl ze bij de weduwe is, drie visioenen. Drie is een heilig getal en daarom besluit ze na het derde visioen terug het klooster in te gaan.
2. Zeven jaar lang leeft Beatrijs gelukkig met haar man en kinderen. Zeven is ook een heilig getal, en na die zeven jaar gaat het ook bergafwaarts met haar, ook dit duurt zeven jaar. Het is te vergelijken met de zeven vette en de zeven magere jaren in Genesis.

1. Beatrijs krijgt van haar geliefde een blauwe jurk, dit verduidelijkt het feit dat ze van plaats wisselt met Maria, aangezien ze dan haar gewaad draagt. De kleur blauw staat namelijk voor Maria en de hemel.

1. Beatrijs verlaat het klooster in een wit onderkleed. Wit staat voor reinheid, op dat moment is Beatrijs namelijk nog een reine vrouw. Maria werd in de middeleeuwen vaak afgebeeld in een wit met blauwe jurk.

Andere symboliek:

1. De geliefde van Beatrijs en zijzelf ontmoeten elkaar onder een rozelaar. Deze plant staat voor de aardse minne en de liefde van Maria. Dit past natuurlijk perfect in het verhaal, omdat niet alleen hun liefde, maar vooral de liefde van Maria in het verhaal centraal staan.

• Topoi

1. Het goddelijke overwint het kwade is een groot cliché dat in veel middeleeuwse verhalenvoorkomt. Zo ook in Beatrijs, zij begaat vele zonden, maar omdat ze altijd trouw is gebleven aan Maria komt ze toch nog goed terecht.
2. Beatrijs was blijkbaar een hele vrome non. Toch wordt zij verliefd en durft zelfs het klooster voor hem te verlaten. Hier geldt het cliché dat zelfs de grootsten verliefd kunnen worden en hierdoor dingen doen die ze eigenlijk niet moeten doen.

• Topoi

1. Het goddelijke overwint het kwade is een groot cliché dat in veel middeleeuwse verhalenvoorkomt. Zo ook in Beatrijs, zij begaat vele zonden, maar omdat ze altijd trouw is gebleven aan Maria komt ze toch nog goed terecht.
2. Beatrijs was blijkbaar een hele vrome non. Toch wordt zij verliefd en durft zelfs het klooster voor hem te verlaten. Hier geldt het cliché dat zelfs de grootsten verliefd kunnen worden en hierdoor dingen doen die ze eigenlijk niet moeten doen.

• Stijl

1. Het rijmschema is eindrijm. Dit gebeurt bij heel veel middeleeuwse boeken en het is ergnuttig in de voorleescultuur. De teksten zijn namelijk makkelijker te onthouden en voor te dragen als ze op rijm geschreven zijn. De strofes bestaan uit meer dan vijf versregels. Dit betekent dat het een stanza is. Verschillende gebeurtenissen zijn van elkaar gescheiden door witregels, wat erg prettig leest.
2. Het metrum is een Jambe. De klemtoon ligt overal aan het einde van de zin.
3. Het boek heeft een aantal dialogen. De meeste zijn tussen Beatrijs en haar geliefde, maar er zijn er ook tussen de abt en Beatrijs en tussen haar en de weduwe. Verder zijn er een hoop monologen, namelijk in de vorm van een gebed van Beatrijs aan Maria of God. In deze monologen toont ze vaak berouw of wanhoop. Deze monologen maken het verhaal wat duidelijker en het geeft inzicht in de gevoelens en gedachten van Beatrijs. De dialogen hebben niet veel toegevoegde waarde.

Herkomst                                                                                                                                      

De oudste gevonden versie van Beatrijs dateert uit het begin van de 13e in Brabant in de buurt van Brussel. De auteur/dichter is onbekend. Het is in heel veel West-Europese talen overgeleverd, waardoor de Middelnederlandse versie eruit springt door haar kwaliteit vergeleken met de andere talen/lezingen. De Beatrijslegende geldt voor veel mensen als hét voorbeeld voor de Middelnederlandse literatuur. Dit komt door de uitgelezen woordkeus, harmonische opbouw, de levendige dialoog en de gedetailleerde natuurbeschrijvingen. Ook het grote psychologische inzicht van de dichter spreekt veel mensen aan. Beatrijs is een Marialegende. Dit betekent dat trouw aan Maria centraal staat en ondanks begane zonden beloond wordt. Een Marialegende heeft als doel om godsdienstige steun te geven. De doelgroep is dan ook eigenlijk iedereen, omdat iedereen godsdienstige steun verdient. Beatrijs is hier een goed voorbeeld van. De oudste versies dateren uit 1222 en 1237 door de monnik Caesarius van Heisterbach die Beatrijs in zijn Dialogus Miracolorum en Libri octo Miracolorum opschreef. Het heeft geen titel, waardoor men spreekt van de Beatrijs. Voor zover bekend is het een oorspronkelijk Middelnederlands werk, dat vervolgens heel vaak is vertaald. Beatrijs telt 1038 verzen en heeft als rijmstructuur AABBCC etc. In de koninklijke

bibliotheek in Den Haag staat de oudste versie van Beatrijs, die nu nog bestaat uit 1374 met

het handschrift.

Recensies                                                                                                                                      

Het is onbekend wat de mensen van het verhaal vonden in de tijd dat het voorgedragen werd,

maar wel weten we wat men er nu van vindt. Sommigen vinden het verhaal een beetje raar en

ongeloofwaardig. Ze begrijpen niet dat Maria zoveel moeite doet voor Beatrijs die enorme zonden begaat. Anderen zien het als ‘onvervalst meesterwerk’(J. Janssens). Het verhaal is volgens hen eenvoudig en brengt een duidelijke boodschap over. Ik denk dat we best de conclusie mogen trekken dat de meeste mensen nu vinden dat Beatrijs behoort tot één van de beste werken in de Middelnederlandse literatuur, dit blijkt uit allerlei recensies en teksten over het boekje. Ook volgens Jos Martens ‘behoort Beatrijs samen met het ongeveer gelijktijdige Van den vos Reinaerde tot de absolute toppers van onze Middelnederlandse literatuur. ‘ 

http://www.dbnl.org/tekst/jans061plei01_01/jans061plei01_01_0001.php

http://nrcboeken.vorige.nrc.nl/recensie/nu-weet-ik-vent-dat-je-een-boernhufter-bent-maria-mirakel-beatrijs-vertaald-door-willem-wi

Mening                                                                                                                                         

De verhaallijn van Beatrijs vond ik nog best interessant, hoewel het allemaal erg onwaarschijnlijk en voorspelbaar is. Ondanks dat ik moeite had met het lezen van het middelnederlands, was het boek goed te lezen en het verhaal was nog goed te volgen. Zeker op het moment dat alles fout ging, nadat Beatrijs en haar minnaar zeven jaar gelukkig hadden geleefd, vroeg ik me af hoe het verder zou gaan. Toen las ik ook sneller door, omdat ik toch benieuwd was naar het einde van het verhaal.

Mijn conclusie: Hoewel ik in het begin erg opzag tegen het lezen van het boek, bleek het allemaal mee te vallen en het boek was interessanter dan ik had verwacht. Ook is het leuk om eens een keer iets te lezen, wat ik normaal nooit zou lezen.

Yvette van ’t Zand

Klas 4A

12-05-2014

Samengewerkt met: Judith Marijne, 4A