Ronin Fikkert, H4c

Het Gouden Ei

Tim Krabbé

Tim Krabbé, Het Gouden Ei. Uitgeverij Bert Bakker. Amsterdam 1984 (Gelezen: Wolters-Noordhoff, Groningen 1994).

 Samenvatting

Rex Hofman en Saskia Ehlvest zijn al tien uur onderweg naar hun hotel met nog ongeveer een uur te gaan, en de sfeer werd wat gespannen, zo in dat laatste, net iets te lange uur.

Normaliter hadden ze de tocht naar het einddoel aan de kust in één dag gereden, maar ze kozen ervoor om de secundaire wegen te nemen, dwars door Parijs.

Er was al getankt, maar desondanks voelde Saskia de nood om na te kijken of ze nog genoeg benzine hadden. Dit naar aanleiding van een voorval drie jaar eerder, toen Rex, het laatste benzinestation passerend, beweerde dat ze nog genoeg benzine hadden om hun hotel te bereiken. Dit was niet het geval, en een doodsbange Saskia had drie uur op een donkere landweg moeten wachten tot Rex terugkeerde met een jerrycan benzine. Ze had gesnikt dat hij haar nooit meer zo alleen mocht laten omdat het haar herinnerde aan een nachtmerrie die ze ooit had gehad, waarin ze opgesloten zat in een gouden ei dat door het heelal vloog. De enige manier om eruit te komen was om tegen het andere gouden ei te botsen en te sterven.

Nu stopte een wat kribbige Rex op aandringen van Saskia bij het tankstation.

Saskia verdween naar binnen en hij besloot van de gelegenheid gebruik te maken door te tanken. Terwijl Saskia weg was dacht Rex na over hun soms martelend intense relatie. Uiteindelijk pakte hij een Polaroidtoestel en maakte een foto. Hij liep nog wat heen en weer, maar Saskia kwam maar niet terug. Toen hij haar zelf besloot te zoeken bleek ze spoorloos verdwenen.

Raymond Lemorne is leraar, getrouwd en met twee dochters. Op een zonnige herfstdag redde hij een klein meisje van de verdrinkingsdood. Hierna vroeg hij zich af of hij nu als tegenprestatie een misdaad mocht plegen.

Op die noodlottige avond bij het tankstation lokte Lemorne Saskia in de val en ontvoerde haar.

Jaren later is Rex nog steeds op zoek naar Saskia, wanneer Lemorne aan zijn deur verschijnt. Hij biedt aan te vertellen wat er met Saskia is gebeurd, maar dan moet Rex hetzelfde lot begaan. Dit aanbod neemt Rex aan. Hij kreeg een slaapmiddel, en terwijl het inwerkte werd hem het eerste deel van het verhaal verteld.

Toen Rex weer wakker werd was hij levend begraven, en van Saskia noch Rex werd ooit nog iets vernomen.

Verhaalanalyse

Titelverklaring:

“Het Gouden Ei” verwijst naar een nachtmerrie van Saskia (zie samenvatting). De droom draait om eenzaamheid, net zoals Rex die voelde toen Saskia verdwenen was. Hij zit opgesloten in de overvloed aan vragen, of liever, het gebrek aan antwoorden, net zoals Saskia opgesloten zat in haar gouden ei, en net zoals ze later allebei alleen opgesloten zullen zitten in hun kist diep onder de grond, met alleen die vertrouwde eenzaamheid als compagnon.

Personages:

 Saskia Ehlvest is de 24-jarige vriendin van Rex. Ze heeft rood, krullend haar en sproeten, en is een bruisende, levendige verschijning. Ze is ijdel, spontaan, een tikkeltje naïef, en heeft in de ogen van Rex een haast kinderlijke aandoenlijkheid. De relatie met Rex is intens, maar goed. Ze maakt geen ontwikkelingen door, omdat ze aan het begin van het boek verdwijnt.

Rex Hofman is 33 jaar wanneer zijn vriendin Saskia spoorloos verdwijnt. Hij is diepzinnig, filosofisch, gefrustreerd en wat stilletjes. Hij denkt veel na over zijn relatie met Saskia, en de soms verstikkende intensiteit ervan. Hij verlangt ernaar om één te worden met Saskia, en dit gebeurt wanneer hij hetzelfde tragische lot als Saskia ondergaat en levend begraven wordt. Hij ontwikkelt zich na de verdwijning van Saskia naar een nog meer teruggetrokken en stil persoon, wat hij al was. De eenzaamheid speelt bij hem een steeds grotere rol, wat hem er uiteindelijk toe drijft om het voorstel van Lemorne aan te nemen.

Raymond Lemorne is 37 wanneer hij Saskia ontvoert. Hij is een diep, complex karakter, en vertoont kenmerken van psychopathie en een schizoïde persoonlijkheidsstoornis. Hij is zeer intelligent, ervaart geen emoties en heeft weinig sociale contacten. Zijn gedachtes en handelingen zijn afwijkend. Als hij zestien is springt hij van een balkon, waardoor hij zes weken in het ziekenhuis komt te liggen. Hij ontwikkelt zich tot echte gewetenloze psychopaat, en pleegt door het verhaal heen meerdere zware misdrijven.

Lieneke is een flat character, net als Saskia. Jaren nadat Saskia is verdwenen wordt zij de vriendin van Rex, echter Saskia blijft in Rex’ hoofd rondspoken en zorgt dat de relatie zich niet echt kan ontwikkelen, net zoals Lieneke, die een onbelangrijke rol speelt in het verhaal. Je komt eigenlijk niks fundamenteels over haar te weten.

Setting:

• H1: 1975, Saskia wordt ontvoerd.
• H2: 1983, Rex heeft een nieuwe vriendin (Lieneke).
• H3: 1950-1975, het beknopte levensverhaal van Lemorne wordt verteld, en de gebeurtenissen en gedachtes die uiteindelijk tot de ontvoering van Saskia leiden in 1975.
• H4 en H5: 1983, Rex komt erachter wat er met Saskia is gebeurd en sterft zelf ook.

De verhaalruimtes zijn:

• Een Total-tankstation in Frankrijk, waar Saskia wordt ontvoerd. Het is vroeg in de avond en nog redelijk druk. Kenmerkend is de afvalberg buiten.
• Een idyllisch, zonnig eiland in Italië, hier zijn Rex en Lieneke op vakantie jaren na Saskia’s ontvoering. Tevens is Lieneke hier verwekt.
• Het vervallen vakantiehuisje van Lemorne, hier werkt hij vaak aan om zijn misdrijven voor te bereiden en zich af te zonderen (kenmerk van de mentale stoornis(sen) zoals omschreven in de karakteranalyse). Eerst willen zijn dochters nog meehelpen klussen, maar nadat Lemorne ze zware klussen gaf om ze weg te houden was hij vrijwel altijd alleen. Hier worden wellicht ook Rex en Saskia begraven.
• Het huis van Rex in Nederland, dit is niet zo’n heel belangrijke plek in het verhaal, maar het speelt wel en rol.
• De auto van Lemorne: Saskia wordt hierin ontvoerd.
• De auto van Rex: hierin rijden Saskia en Rex naar hun vakantiebestemming, totdat Saskia ontvoerd wordt.
• De kist waarin Rex helemaal op het einde begraven ligt. Donker, klein, benauwd en eenzaam.