The silver sword door Ian Serraillier

Zakelijke gegevens

Auteur: Ian Serraillier
Titel: The Silver Sword
Uitgever: Heinemann Educational Books
Plaats van uitgave: Londen
Jaar van uitgave en druk: 1987 (eerste druk 1956)
Aantal bladzijden: 187
Genre: roman

Verdieping

Het verhaal draait om een familie in Polen, waar de Tweede Wereldoorlog is uitgebroken. Joseph Balicki (vader) is de eerste 5 hoofdstukken aan het woord en daarna Ruth, Edek, Bronia en Jan.
Er zijn 14 personen die in het verhaal voorkomen:

Marrgrit Balicki, zij moest gaan werken in Duitsland, is gevlucht naar Zwitserland, en heeft daar een nieuw leven opgebouwd met haar familie.

Joseph Balicki, vader en hoofd van een school. Hij wordt door de Nazi’s opgepakt. Hij is gevlucht uit het concentratiekamp en daarna zijn 3 kinderen gaan zoeken, later is hij zijn vrouw gaan zoeken in Zwitserland.

Ruth Balicki, de oudste van de 3, zij voedt haar zusje op, wanneer ze ouderloos zijn. Ze kan heel goed les geven; als ze geld nodig had, deed ze dat ook.

Edek Balicki, de middelste van de 3, hij zorgt ervoor dat ze tijdelijk een ‘huisje’ hebben. Het is een slimme jongen, die goed kan jatten. Hij kan goed Duits spreken, omdat hij een tijdje in Duitsland heeft gewerkt.

Bronia Balicki, de jongste van de 3, zij kan heel mooi tekenen. Maar ze hadden geen papier, daarom tekende ze alles wat ze zag op de muur.

Jan (zonder achternaam), hij leeft op straat en kan heel goed ‘jatten’. Hij ontmoet Joseph, wanneer Joseph om tips vraagt hoe hij het beste kosteloos met de trein mee kan liften. Joseph geeft hem het ‘silver sword’ als dank. Jan ontmoet een paar jaar later de 3 kinderen en met hulp van Jan gaan ze op reis om hun ouders te vinden. Jan heeft zelf geen ouders.

Polish Council for Protection, wanneer je iemand wilt zoeken die je kwijt bent geraakt, kun je daar het beste vragen waar die is. Ze proberen ook Polen weg te halen uit Duitsland die daar moeten werken.

Ivan, een jongen die Ruth, Edek, Bronia en Jan schoenen en eten mee heeft gegeven voor de lange reis vanuit Polen naar Zwitserland.

Officier, hij schrijft een brief naar zijn vrouw, om te vertellen hoe het gaat met hem. Jan leest zijn brief mee.

Captain Greenwood, van het Amerikaanse leger, liet Edek vrij. Hij had Jan namelijk gevolgd, omdat hij waarschijnlijk stal van de Amerikaanse soldaten. Edek werd opgepakt i.p.v. Jan.

Kurt Wolff, hij heeft een boerderij in het Amerikaanse deel van Duitsland, waar de 4 kinderen mogen werken voor hun slaapplaats.

Frau Wolff, zij is de vrouw van de ‘farmer’. Zij verzorgt de kinderen goed en helpt samen met haar man dat de 4 kinderen naar Zwitserland kunnen vluchten.

Samenvatting

Burgomaster, een strenge man, die alle Polen uit Duitsland wil hebben, hij wil dat Edek de volgende dag met hem mee gaat.
Joe Wolksi, een Amerikaan. Wanneer de 4 kinderen in Zwitserland zijn, krijgen ze een lift van Joe, zodat ze dichter bij Joseph en zijn vrouw zijn.
In 1940 wordt Joseph opgepakt, zijn vrouw moet gaan werken in Duitsland. Ruth is dan 13 jaar oud, Edek is 11 jaar en Bronia is 3 jaar. Joseph moet hard werken. Joseph moet naar een concentratiekamp in Zakyna. Er gaat 2 jaar voorbij, voordat hij een kans ziet om te ontsnappen, want eerder was hij ziek. Hij zat in een koude cel te wachten op een soldaat die hem moest komen halen. Hij had een katapult gemaakt om het voorhoofd van de soldaat te raken. Hij wurgde de soldaat met een touw, daarna trok hij het uniform van de soldaat aan, en zo ontsnapte hij. Hij ging via een stoeltjeslift naar de stad, waar hij een tijdje bij Polen mocht verblijven. Na een paar weken ging hij naar Warsaw. Daar ging hij zijn kinderen zoeken, via Polish Council for Protection, daar zeiden ze dat zijn huis ontploft was en dat zijn kinderen waarschijnlijk dus dood zouden zijn. Het was beter om te gaan zoeken naar zijn vrouw. Zij zou waarschijnlijk naar Zwitserland zijn gevlucht. Joseph besluit om via de trien mee te liften. Hij ontmoet een straatjongen (Jan), die hem vertelt waar hij het beste kan mee rijden. Jan wil wel een presentje voor zijn tips. Hij krijgt ‘the silver sword’, dat is een tekening die gemaakt is voor zijn vrouw.

Wanneer de Nazi’s het huis zijn binnen gekomen hebben ze de 3 kinderen opgesloten, Edek kon vrij komen, hij heeft daarna Ruth en Bronia geholpen met ontsnappen via het dak. Daarna heeft Edek een soort ‘huisje’ gemaakt in de ruïnes, hij zorgde elke dag voor eten. Ruth gaf de kinderen les, ze had de klas meestal onder controle. Bronia hield van tekenen, ze tekende alles wat ze maar zag op de muren van het ‘huisje’.

Op een dag was Edek verdwenen. Nu moest Ruth voor zichzelf en Bronia zorgen i.p.v. Edek, hij zorgde namelijk voor eten en onderdak. 2 jaar hebben ze niks meer van hem gehoord, het is intussen al zomer 1944. Dan ligt er ineens een jongen op straat. Ruth verzorgt hem en na een paar dagen komt ze erachter wat er in die magische box zit: ‘the silver sword’. Ze herkent dat en zo komt ze erachter dat haar vader nog leeft en dat hij haar moeder aan het zoeken is in Zwitserland.
Ze (Ruth, Bronia en Jan) besluiten om naar Zwitserland te gaan. Ivan geeft hen schoenen en eten voor onderweg. Het is namelijk een hele reis.

Onderweg gaan ze Edek ook nog even zoeken. Maar ze komen te laat op het kamp, er wordt gezegd dat hij ziek was en dat hij ergens anders is. Maar dan opeens komen ze hem tegen in Kolina.

Ze krijgen te horen van andere mensen dat de oorlog over is, want de Russen hebben het land veroverd tot aan de Elbe. De kinderen verroeren geen spier bij het nieuws (omdat ze niets anders gewend zijn, dan oorlog, ze kennen nog geen vrede). In de trein verteld iedereen een verhaal om de stilte op te vangen: Edek verteld hoe hij ontsnapt is van het werken in Duitsland. Het werken deed hem wel goed, want nu kan hij goed Duits spreken. Hij had het al vaak geprobeerd om te vluchten, maar elke keer hadden ze hem weer te pakken, maar één keer is het hem gelukt. Hij vluchtte snel onder een trein. Maar die trein begon te vertrekken. Onder de reis kreeg hij water over zijn lichaam heen. Dat bevroor, zo konden zijn spieren niet verslappen, zodat hij niet los kon laten, daardoor heeft hij de reis onder de trein overleefd.

Eind mei, bereikten ze Berlijn. Jan leest een brief voor de vrouw van een soldaat. Het gaat over hem: Jan ontmoet een losgelaten aap, met wie die kan communiceren, maar de rest van de mensen is bang van de aap.
Half juni, werd Edek ziek. Ze moesten even rusten, zodat Edek kon genezen. Het viel op dat Jan altijd veel eten mee nam voor hen. De volgende dag volgde Edek Jan, Jan ging inderdaad naar de soldaten om daar dingen te jatten. Jan werd gesnapt, maar ze pakten Edek op. Jan móest samen met Ruth mee, om te bekennen dat hij de dief was en niet Edek. Uiteindelijk heeft hij bekend en zijn ze vrij gelaten.

Daarna vonden ze onderdak in een boerderij. Eerst hadden ze dat zonder toestemming gedaan.Later toen ze ontdekt waren, bleken de eigenaars heel aardig: Frau wolff en de ‘Kurt Wolff’. Ze hadden een zoon die in Warsaw moesten vechten voor de Nazi’s, hij is helaas gesneuveld. In die boerderij hebben veel vluchtelingen gewerkt voor onderdak. Op een dag komt de ‘burgomaster’ langs, hij merkt op dat er Polen op de boerderij van Kurt zijn. Maar dat mag niet, want de Polen die in Duitsland waren moesten terug naar Polen toe. De ‘burgomaster’ wilde niet geloven dat de 4 kinderen op weg naar Zwitserland waren voor hun ouders. Hij wilde dat Edek voor hem ging werken, maar Edek niet. Kurt en zijn vrouw wisten ook goed dat dat geen goed teken was. Daarom hielpen ze de kinderen om te vluchten naar Zwitserland met kano’s via een rivier. Het zat niet allemaal mee: Bronia en Ruth werden tegen gehouden door een soldaat, maar ze zijn ontsnapt.

3 dagen later is Jan ‘the silver sword’ kwijt. Hij heeft het in de boerderij laten liggen. In Zwitserland laten ze een bericht achter dat ze het kwijt zijn. Edek gaat hard achteruit. Ze wachten totdat er iemand langs de weg voorbij komt. Dan komt de soldaat: Joe Wolski voorbij. Hij geeft hen wel een lift naar de andere kant van het meer: Zwitserland.

Ze komen bij het I.T.S. (International Tracing Servic) uit. Ruth krijgt te horen dat haar vader nog leeft, hij heeft geprobeerd te bellen. En dat hun ‘silver sword’ opgestuurd is. De volgende dag willen ze het meer in, maar dan breekt het noodweer los: het begint te onweren. Edek ligt ziek in een boot. Ruth, Bronia en Jan staan midden in het meer. Ze krijgen ruzie…

…Ruth wordt wakker tussen mensen die geen Pools spreken, ze zit bij het I.T.S. Even later ontmoet ze haar vader, ziet ze haar broertje en zusje weer en Jan. Ze zijn allemaal gezond. En de ruzie is bijgelegd. Daarna komt haar moeder te voorschijn. Jan had de tekening om zijn nek gehangen zodat ze hen konden ontdekken en konden redden, anders was het misschien wel niet zo gegaan. Jan hangt ‘the silver sword’ om de hals van mevrouw Balicki en zegt: Dit is van Joseph, maar het is nu van jou, je mag het altijd houden, als jij mijn moeder wil zijn. Ze wonen daarna allemaal bij elkaar in een huis, opgebouwd door allerlei nationaliteiten voor de vluchtelingen in 1946. Bronia kan zich niet veel meer herinneren van de dagen met haar moeder toen ze klein was, ze ziet Ruth als haar moeder. Edek krijgt net zoals vele andere kinderen in het dorp: tuberculose, maar hij gaat naar het ziekenhuis en door goed eten en de goede wil om te leven heeft hij het overleefd. Hij is gaan studeren in Zürich en hij wordt ‘engineer’, waar hij van droomde. Jan veranderde van een kwade jongen in een aardige jongen die goed met dieren om kan gaan, hij helpt graag op de boerderij. Ruth is in Zürich gaan studeren en daarna lerares geworden, ze is getrouwd met een fransman, die daar huizen ging bouwen. Ze heeft 16 Franse kinderen waar ze voor zorgt, 2 daarvan zijn van zichzelf. Margrit heeft nog altijd ‘the silver sword’.

De rode draad van het verhaal is de oorlog. De familie Balicki is opgesplitst, maar ze vinden elkaar weer terug na een lange reis voor hen alle 5, na 5 jaar. En degene die ervoor heeft gezorgd dat ze bij elkaar zijn gekomen is Jan, hij wordt geadopteerd door Margrit, omdat hij zelf geen ouders meer heeft. Ze leven nog lang en gelukkig.

De schrijfstijl: Het is een wij-verhaal. Er wordt niet gesproken vanuit 1 persoon, want de eerste vijf hoofdstukken is Jospeh aan het woord, daarna wordt het afgewisseld door de 4 kinderen: Bronia, Edek, Jan en Ruth. Het is mooi om te weten hoe de familieleden apart denken en hoe ze dingen mee maken.

Het verhaal speelt zich op verschillende locaties af, namelijk in het concentratiekamp Zakyna, de weg van Zakyna naar Warsaw, meegemaakt door Joseph. In Warsaw speelt een groot gedeelte van het verhaal af. En de weg van Warsaw naar Zürich in Zwitserland via Berlijn. En als laatste de afloop in Zwitserland.

De vertelwijze is mooi en ook goed te volgen, er komen geen moeilijke en ingewikkelde woorden in voor. Er wordt ook niet te veel en ook niet te weinig verteld. Want het verhaal van ‘the silver sword’, over hoe die terecht is gekomen is vaak doorverteld, maar dat wordt gelukkig niet de hele tijd herhaald.

De hoofdgedachte: De Tweede Wereldoorlog was verschrikkelijk, hoe Hitler kon denken en hoe de soldaten omgingen met de gevangenen en alle andere mensen die niks verkeerd hebben gedaan. Maar geef niet op met vermiste mensen te zoeken, want wie weet leven ze nog wel, net zoals in dit verhaal het geval is.

Het verhaal in het concentratiekamp en het einde (wat zich in Zwitserland) afspeelt zijn typerend voor de hoofdgedachte. Het thema is Tweede Wereldoorlog.

De titel van het verhaal is ‘the silver sword’, omdat door die tekening de familie Balicki bij elkaar is gekomen, zonder die ‘silver sword’, had Jan niet kunnen vertellen dat Joseph op zoek was naar zijn vrouw. En dat zijn kinderen naar Zwitserland moesten komen, omdat ze daar zaten. En zonder ‘the silver sword’ waren ze misschien ook niet herkent door Joseph in het meer.

III. Beoordeling

‘The silver sword’ is een mooi, ontroerend en aangrijpend boek. Wat een positieve werking heeft is dat de kinderen zich vermaken tijdens de oorlog, dat ze kunnen leven zonder ouders. Wat ook mooi in het verhaal is, is dat de hele familie dapper is geweest en dat ze op een slimme manier zijn gevlucht en in leven zijn gebleven. Wat mij het sterkst aan spreekt is het laatste deel van het boek, waarin de familie elkaar vind en hoe het afloopt met hen. Dat Bronia haar zus als haar moeder ziet, dat Ruth een moederfiguur is geworden, dat Edek zijn droom heeft vervuld, dat Jan veranderd is door de oorlog, maar uiteindelijk weer een goede jongen is geworden. Dat ze allemaal weer gelukkig bij elkaar wonen. Ik ben geen delen van het verhaal tegen gekomen dat een negatieve werking heeft, er komen wel stukken voor die een beetje eng beschreven zijn, zoals hoe Joseph ontsnapt is en hoe de Nazi’s te keer zijn gegaan, maar dat maakt het duidelijk hoe erg de oorlog is geweest. Ik kan dit boek niet met een film of een ander boek vergelijken. ‘Kinderjaren’ van Jona Oberski gaat ook over de oorlog, maar daar wordt het verhaal door een jongetje verteld en die veranderd van een aardig, lief en zacht jongetje in een kei harde, bikkelachtige jongen. Dat is niet het geval in dit boek, want Jan is veranderd in de goede richting en de andere kinderen zijn ook veranderd, maar niet negatief. Joseph is in het begin wel negatief veranderd, dat merk wanneer hij net uit het kamp komt en bij gewone mensen woont. Maar hij veranderd daarna ook weer gewoon in de man die hij eerst was. Het thema is geen alledaags probleem, maar het is wel iets waar je bij stil moet staan, vind ik. Het is namelijk heel erg wat er in die 5 jaar is gebeurd, en dat je dat niet in 1,2,3 mag vergeten. Door de boeken en films die over de WO II zijn gemaakt, maken het duidelijk hoe verschrikkelijk het was. Ik vind het taalgebruik goed in dit boek. Kortom ik vind het een aangrijpend en heel mooi boek. Ik heb wel eens vaker een oorlogsboek gelezen, maar dat speelde zich in Nederland af, maar nu heb ik het als het ware beleefd in Polen. Dat is anders, maar nog steeds heel aangrijpend. Ik zal dit boek zeker aanraden, want het is een heel mooi en aangrijpend boek. Het is zo mooi hoe het verteld word en hoe de familie elkaar weer terug vind in Zwitserland, dat moet je gelezen hebben.