Schindler's ark door Thomas Keneally

1) Het boek Schindler’s Ark in geschreven door Thomas Keneally. Thomas is geboren in 1935 in New South Wales. Na een afgebroken priesterstudie, studeerde hij rechten en diende tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij begon met schrijven in de jaren zestig en zijn eerste belangrijke roman, wat zelfs is verfilmd, gaat over de rassendiscriminatie tegen de Aboriginals. Dit boek heet ‘The chant of Jimmy Blacksmith’ en is voor het eerst gepubliceerd in 1972. Daarna heeft Keneally nog verscheidene boeken geschreven waarin het thema ‘oorlog’ altijd centraal staat. (‘Gossip from the forest’, 1976 en ‘Confederates’, 1979) Zijn beroemdste boek is zonder twijfel ‘Schindler’s Ark’, 1982. Dit boek leverde Keneally de Booker Prize op en later is het boek verfilmd onder de naam ‘Schindler’s List’, door Steven Spielberg. Later volgen nog ‘A family madness’ (’85), ‘The Playmaker’ (’87), ‘Flying class hero’ (’91) en ‘A river town’ (’95). Het boek is voor het eerst gepubliceerd in 1972, deze tijd heeft verder geen invloed gehad op de inhoud van het boek omdat het boek echt alleen over de Tweede Wereldoorlog gaat. 2) Het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog, dus van 1939-1945. Dit weet je doordat er op verscheidene momenten de datum wordt genoemd. Het grootste gedeelte van het verhaal speelt zich af in Polen, in en rond de fabriek/ kamp van Oskar Schindler. Het milieu waar het zich afspeelt is natuurlijk tussen de joden, maar ook erg veel tussen de SS-ers en dat soort mensen. (nazi's) 3) Mijn eerste indruk was eigenlijk gebaseerd op de film omdat ik daar al van had gehoord en ook een stuk van heb gezien. Toen vond ik dit erg goed. Toen ik het boek op de lijst zag staan en het uit de kast plukte heb ik niet direct naar de kaft gekeken maar ben het gewoon gaan lezen. Ik ging ervan uit dat het een boeiend boek zou zijn over Oskar Schindler die zoveel mogelijk joden van de gaskamers weg probeert te houden. Ik verwachtte een serieus en ook wel moeilijk boek. 4) Een korte samenvatting: Het boek gaat over Oskar Schindler, een Sudetenduitser. Hij heeft een goede jeugd waarin hij alles krijgt wat hij hebben wil. Hij is dus altijd gewend om in luxe te leven. Als in ’39 de oorlog begint gaat hij voor de Duitsers spioneren in zijn omgeving. Dit verveelt hem al snel. Hij wil voor zichzelf werken. Hij gaat op zoek naar een fabriek om die over te nemen. Zo komt hij in aanraking met Itschak Stern, een jood die voor een fabrikant werkt, Madritsch. Hij kan het goed met Itschak vinden en zij praten vaak. Misschien heeft Stern hem wel op het idee gebracht om zoveel mogelijk joden te helpen overleven. (Zie citaat) Stern helpt Oskar met een fabriek zoeken. Via de moeder van Leopold Pfefferberg leert hij Leopold kennen, een ex-gevangene. Hij gaat vaak voor Oskar naar de zwarte markt om voor hem dure spullen te kopen, die door de oorlog inmiddels (legaal) al niet meer te krijgen zijn. Zo heeft hij in een zeer korte tijd al twee nieuwe vrienden. (Joden wel te verstaan) Intussen werkt hij nog steeds voor de Duitsers. Hij laat via Stern uitlekken dat er een razzia komt. Intussen heeft Stern een aantal investeerders gevonden die wel willen investeren in een emaille fabriek. Zo begint Oskar zijn fabriek. Omdat de joodse werknemers erg goedkoop zijn werken er al snel 2300 in zijn fabriek. Op 20 maart 1941 komt er in Cracow een speciaal getto waar alleen joden mogen wonen. (moeten wonen) Oskar heeft de vreemde gewoonte om, als er nieuwe joden in zijn fabriek komen werken, ze naar zijn kantoor te laten brengen en hen dan te zeggen dat ze zich geen zorgen hoeven te maken en dat ze goed verzorgd zullen worden. Ze worden inderdaad goed verzorgd want Oskar laat Pfefferberg vaak naar de zwarte markt gaan om daar hele vrachtwagens met brood te kopen voor zijn arbeiders. Oskar wordt hiervoor een keer opgepakt maar via zijn contacten weer vrijgelaten. Later, op zijn vierendertigste verjaardag, 28/4/41, wordt hij nog een keer opgepakt en wel omdat hij een joods meisje zou hebben gezoend. Ook hier wordt hij na een aantal dagen weer vrijgelaten. Dit komt ook weer doordat Klonowska zijn kontakten heeft ingelicht en die zetten er weer druk achter zodat hij vrij komt. Intussen heerst er in het getto grote onrust. Iedere jood die geen ‘blauschein’ heeft wordt opgepakt en weggevoerd. Sommige joden weten dit niet en hebben dus geen blauschein gehaald. Oskar redt twee van deze mannen uit een trein die al klaar staat om te vertrekken. De ‘aktionen’ worden steeds vaker gehouden en worden steeds grimmiger. In de herfst van 1942 wordt Oskar opgezocht door een zionist die aan Israël moet vertellen hoe het er aan toe gaat. Hij vraagt of Oskar het geld wat hij aan hem geeft over de zionisten in het getto wil verdelen. Dit is gevaarlijk werk maar Oskar doet het toch. Hij gaat naar Boedapest en vertelt de zionisten daar over de werkkampen die er zullen komen. In februari van 1943 worden de getto’s opgeheven en worden de joden naar werkkampen gestuurd. Oskar wil niet verhuizen met zijn fabriek en laat bij zijn fabriek een eigen kamp bouwen. Dit is ook voor de joden een opluchting, zo hoeven ze niet naar andere kampen en kunnen ze bij Oskar blijven, war ze veilig zijn. Oskar speelt een gevaarlijk spel, hij wil nl. zoveel mogelijk mensen in zijn fabriek laten werken. Ook mensen die helemaal niet opgeleid waren om in de fabriek te werken. Zo wint hij het dienstmeisje van Amon Goeth, Helen Hirsch, met een spelletje kaarten. Verder koopt hij hoge nazi’s om. In 1944 krijgt Oskar te horen dat hij met zijn fabriek moet verhuizen. Hij moet een lijst maken met joden die hij mee wil nemen. Dit is de omstreden ‘Schindler’s list’. Iedereen wil op de lijst komen en gaat met al z’n diamanten naar de lijstenmaker. Op 15 oktober gaan de mannen van Schindler’s list per transport naar Brinnlitz. Daarna gaan ook de vrouwen en kinderen. Alleen komen zij in Auschwitz terecht. Zij geven de moed niet op en als Oskar voor de derde keer weer vrijkomt (opgepakt op verdenking van samenwerking met Amon Goeth) maakt hij er werk van en zo komen ook de vrouwen in Brinnlitz aan. In Brinnlitz doen Emilie en Oskar veel voor de joden; ze kopen zo veel mogelijk brood en proberen zoveel mogelijk joden bij andere kampen vandaan te halen. Ze riskeren veel. Als in 1945 de oorlog tegen het einde loopt maken Emilie en Oskar plannen om te vertrekken richting Zwitserland. Ze gaan in gevangenispakken samen met een groep joden. Die willen hun nl niet alleen laten gaan, anders worden ze waarschijnlijk opgepakt. Na een lange reis met veel obstakels komen ze eindelijk in Zwitserland aan. Ze vertrekken naar Argentinië. Daar probeert Oskar een handel op te zetten maar hij flopt totaal. Hier komt hij zijn leven niet meer bovenop. Hij overlijdt op 9 oktober 1974 aan verkalking van hersenen en hartvaten en wordt in Jeruzalem begraven, temidden van de joden voor wie hij zoveel betekende. 5) De hoofdpersoon is Oskar Schindler, de ietwat louche fabrikant die ruim 1100 Poolse joden de Tweede Wereldoorlog doorsleept. Oskar is erg begaan met zijn medemens, misschien heeft dit iets te maken met zijn jeugd. Zijn vader verliet toen namelijk zijn moeder en dit kon hij niet bevatten. Verder lijkt hij in veel opzichten toch wel op zijn vader; hij wil graag luxe leven, veel drinken en niet graag met anderen rekening houden. Ondanks dat hij best lui is komt er in de tijd van de oorlog wel iets uit zijn handen, al is het niet van nut voor de nazi’s. Verder is hij schijnbaar een niet onaantrekkelijke man want hij heeft verschillende relaties. Hij is getrouwd met Emilie Schindler, hij heeft een relatie met zijn secretaresse Klonowska en hij had ook nog een relatie met een andere vrouw. In dit opzicht lijkt hij weer op zijn vader, die ook meerdere relaties tegelijk had. Ik heb wel sympathie voor Oskar, want hij neemt een enorm groot risico door telkens maar nazi’s om te kopen en allerlei dingen te verhandelen op de zwarte markt. Er hoeft namelijk maar één nazi tussen te zitten die niet om te kopen valt en hij is er geweest, samen met alle joden. 6) Het verhaal wordt beschrijvend verteld, het effect hiervan op het verhaal is dat alles heel feitelijk wordt weergegeven. Dit is ook de bedoeling geweest van de schrijver. Hij wilde het verhaal zo objectief mogelijk vertellen. Vandaar dat er ook vaak in het boek staat ‘ik verneem dat …’ en ‘we weten het niet zeker maar gaan ervan uit dat…’. We krijgen dus nooit de gedachten van Oskar te zien. 7) Het verhaal is opgebouwd uit 38 hoofdstukken en heeft verder nog een proloog en een epiloog. In de proloog wordt zijn jeugd beschreven en in de epiloog zijn laatste levensjaren na de oorlog. Aanloop: Hier wordt weergegeven hoe Oskar de fabriek opzet en wanneer hij bedenkt dat hij zoveel mogelijk mensen van de dood probeert te redden. En hoe hij dat gaat doen. Climax: Dit is het gedeelte dat het naderende einde van de oorlog beschrijft. Afloop: Hier is de oorlog teneinde en zijn alle joden vrij om te gaan en staan waar ze willen, dit in tegenstelling tot Oskar en Emilie, die naar Zwitserland vertrekken maar bij de grens worden aangehouden. Door de getuigenis van een aantal joden die met hen meereisden werden ze uiteindelijk geloofd. 8) De titel is ‘Schinder’s Ark’, maar het boek wordt ook vaak Schindler’s List (‘lijst’ in het NL) genoemd. Deze titel is gemakkelijk te verklaren. Het komt uit het gedeelte van het boek waarin Oskar een lijst gaat opstellen van alle joden die mee mogen naar het kamp Brinnlitz. Iedereen wil namelijk met Oskar mee want dan weten ze dat ze goed verzorgd worden en dan hebben ze de meeste kans om te blijven leven. Zo kan je ook makkelijk de titel Schindler’s Ark afleiden. Iedereen wil op de ‘ark’ van Oskar mee. Dit is de enige mogelijkheid om in leven te blijven. (Om niet te verdrinken in die grote zee) Ik vind het een goede titel want het is voor de joden hun enige hoop. Als ze met Oskar meekunnen weten ze dat ze een kans hebben om te overleven en anders is die kans miniem. Ze doen alles om op die lijst te komen. Twee citaten uit het boek waaruit blijkt hoe belangrijk de ‘lijst’ voor de joden is: - Probably because Oskar reported his evening with Amon to Stern, rumours of Oskar’s plan were heard in the Administration Block and even in the workshops. There was a Schindler list. It was worth everything to be on it. - “Now he told Poldek that Schindler had a list and that Poldek should do everything he could to get himself on it.” (…) “Do you have diamonds?” Goldberg asked Pfefferberg. “For the list,” said Goldberg, “it takes diamonds.” 9) Het thema van het verhaal is oorlog, en hoe Oskar probeerde, temidden van alle vijanden, zoveel mogelijk joden te redden. De schrijver heeft het boek geschreven omdat hij een eerbetoon wilde voor Oskar Schindler en de mensen wilde laten zien dat er ook ‘goede’ Duitsers waren in de Tweede Wereldoorlog. 10) Ik vond het een erg goed boek. Ik vond het verhaal erg goed geschreven, duidelijk en toch niet saai. Maar, ik vond het ook een moeilijk boek doordat de zinnen vaak erg lang waren en de hoofdstukken ook. Ik denk dat dit boek mij altijd bijblijft, dit komt ook doordat het een waar gebeurd verhaal is en omdat ik de film ook heb gezien. 11) Een citaat waaruit het thema blijkt: Towards the end of their talk, Oskar did say something that had novelty. In times like these, he said, it must be hard for the churches to go on telling people that their Heavenly Father cared about the death of even a single sparrow. He’d hate to be a priest, Herr Schindler said, in an era like this, when life did not have the value of a packet of cigarettes. Stern agreed but suggested, in the spirit of the discussion, that the Biblical reference Herr Schindler had made could be summed up by a Talmudic verse which said that he who saves the life of one man, saves the entire world. “Of course, of course,” said Oskar Schindler. Rightly or wrongly, Itzhak always believed that it was then that he had dropped, the right stone in the well, that the crucial dictum had been deposited. Hier komt het thema duidelijk tot uitdrukking want hier wordt een mogelijk moment beschreven waarin Oskar zijn voornemen om zoveel mogelijk joden te redden, zou kunnen hebben genomen.