Gone with the wind door Margaret Mitchell

1. Technische gegevens:

1.1 Auteur
Margaret Mitchell

1.2 Titel
Gejaagd door de wind

1.3 Uitgeverij, plaats, datum van uitgave
Niet-originele versie: Ad. M.C. Stok Zuid-Hollandse Uitgeversmaatschappij B.V., Baarn, 1977

2 De inhoud

2.1 Het verhaal

Scarlett O’Hara, 16 jaar uit Clayton County, is de belle van de streek en heeft aan iedere vinger 10 aanbidders. Ze is de oudste dochter van Gerald en Ellen O’Hara, een rijke familie uit het Zuiden. Samen met haar ouders, haar 2 zussen Suellen en Carreen en honderden negerslaven, woont ze op de katoenplantage Tara. Ze is stiekem verliefd op Ashley Wilkes, een jonge gentleman die op de plantage Twelve Oaks woont. Via twee van haar aanbidders, de tweeling Stuart en Brent Tarleton, komt ze te weten dat Mr. Wilkes zich gaat verloven met zijn nicht, miss Melanie Hamilton. De jaloerse Scarlett bedenkt dat ze Ashley jaloers kan maken door de volgende dag, wanneer er een barbecue zal zijn op Twelve Oaks, zoveel mogelijk te flirten met andere jongemannen. Haar plannetje mislukt echter omdat Ashley enkel oog heeft voor Melanie en ze haalt zich alleen maar de woede van de andere jongedames op de hals. Ze besluit dan om Ashley te vertellen dat ze van hem houdt. Hij reageert hier zeer flauwtjes op. Hij vertelt haar dat hij wel van haar houdt, maar dat hij onmogelijk met haar kan trouwen omdat Scarlett hem toch nooit zou kunnen doorgronden en omdat hij reeds met Melanie verloofd is. Scarlett wordt woedend en geeft hem een klap in zijn gezicht, waarop hij het vertrek verlaat. Scarlett is zo kwaad dat ze een vaas aan diggelen gooit tegen de muur. Hierop komt Rhett Butler te voorschijn, die zich al die tijd verborgen had gehouden achter de zetel. Hij is een blokkadebreker uit Charleston met een niet al te beste reputatie, en een gast van John Wilkes, Ashleys vader. Hij heeft dus alles gehoord, maar belooft Scarlett om haar geheim te bewaren. Die avond worden alle mannen opgeroepen als vrijwilligers om te vechten in de oorlog tegen de yankees, uit het Noorden. Charles Hamilton, Melanies broer en een jongeman met wie Scarlett eerder die dag had geflirt, vraagt haar ten huwelijk en ze stemt in, om Ashley jaloers te maken. Nog geen twee maanden later is zij weduwe, en het moederschap volgt eveneens, ze wordt moeder van een zoontje, Wade Hampton. Omdat ze op Tara depressief wordt, vertrekt ze naar Atlanta, waar Melanie en tante Pittypat wonen, de zus en tante van haar overleden echtgenoot. Ze voelt zich er veel beter, maar ze verliest haar goede naam door als weduwe in het openbaar te verschijnen, op een feestje ten voordele van de oorlog, waar ze bovendien danst. Ze ontmoet er ook Rhett Butler, die haar daarna regelmatig bezoekt in het huis van tante Pittypat. Wanneer de oorlog na vier jaar ten einde loopt, moet Scarlett uit Atlanta vluchten met Melanie, die nog maar net bevallen is van een zoontje, met de hulp van Rhett, omdat de yankees Atlanta gaan innemen. Scarlett wil terug naar Tara, naar haar moeder, maar halverwege houdt Rhett de wagen stil en stapt hij uit om bij het leger te gaan. Scarlett is woest op hem omdat ze alleen naar Tara verder moet. Wanneer ze er aankomt, blijkt heel de omgeving verwoest te zijn, maar Tara staat er gelukkig nog. Haar vader deelt haar mee dat haar moeder gestorven is aan tyfus, en dat haar zussen ervan aan het herstellen zijn. Scarlett is kapot van verdriet door de dood van haar moeder, maar ze weet zich wel te redden. Omdat haar vader zijn verstand is verloren door Ellen O’Haras dood, komt de leiding van Tara in Scarletts handen terecht. Door de oorlog zijn alle slaven ofwel gaan lopen ofwel vrijgelaten (behalve een paar huisbedienden, o.a. haar mammy), dus moet Scarlett iedereen aan het werk zetten om Tara draaiende te kunnen houden, wat haar goed lukt. Ashley komt ook terug uit het verre Noorden, en het is een prettig weerzien met Melanie en hun zoontje Beau. Omdat de belastingen op Tara verhoogd zijn, vertrekt Scarlett naar Atlanta, om Rhett te overhalen om met haar te trouwen, zodat ze de belastingen kan betalen. Wanneer ze er aankomt, blijkt Rhett in de gevangenis te zitten. Ze zoekt hem op, maar hij heeft haar door. Ze is op haar tenen getrapt en wil naar het huis van tante Pittypat vertrekken, maar onderweg komt ze Frank Kennedy tegen, Suellens verloofde. Hij vertelt haar dat hij al duizend dollar heeft verdiend door een zaak op te richten, en dat hij dus snel met Suellen zal kunnen trouwen. Scarlett, die alleen maar in het geld is geïnteresseerd, vertelt hem dat Suellen al met iemand anders verloofd is en verleidt hem zelf en trouwt met hem. Zo is Tara weer veilig voor een tijdje. Ze blijft in Atlanta wonen en runt de zaak van haar man, waardoor ze weer een schandaal veroorzaakt, want dat past niet voor een dame. Ze rijdt zelfs rond in haar eigen wagen! Frank hoopt dat hier verandering in zal komen, maar hij heeft het bij het verkeerde einde, want als Scarlett van een dochtertje bevalt, Ella Lorena, blijft alles hetzelfde. Wanneer ze alleen door een gevaarlijke buurt rijdt, wordt ze zelfs overvallen door yankees, maar een oude voorman van op Tara redt haar. Hierop besluiten alle gentlemen van het Zuiden wraak te gaan nemen op de yankees door heel die buurt uit te kammen, maar Scarlett weet hier niets van af. Bij deze operatie raakt Ashley gewond, maar Rhett Butler weet het meeste van de mannen een celstraf te besparen door zijn relaties met de yankees. Frank echter is doodgestoken tijdens de uitroeiing. Scarlett is toch wel erg geraakt, want ze had Frank graag, hoewel ze niet uit liefde met hem was getrouwd. Voor zijn begrafenis vraagt Rhett Butler haar ten huwelijk, en ze stemt in. Hij vertelt haar dat hij altijd al van haar heeft gehouden, en dat zij twee dezelfden zijn, even sluw met een lak aan de regels. Scarlett huwt hem vanwege zijn geld. Uit het huwelijk wordt een dochtertje geboren, Bonnie Blue. Wanneer Bonnie van haar paard valt en haar nek breekt, is meteen het huwelijk van Rhett en Scarlett voorbij, want Bonnie was nog het enige wat hen samenhield omdat Scarlett nog steeds van Ashley hield en Rhett wist dat, maar ze wil geen scheiding. Dan blijkt dat Melanie op sterven ligt, omdat zij opnieuw zwanger was, maar zij mocht geen kinderen meer krijgen, daar had ze het lichaam niet voor. Scarlett belooft haar op haar sterfbed om voor Ashley en Beau te zorgen. Wanneer ze terug thuis komt, is Rhett zijn koffers aan het pakken om haar te verlaten. Scarlett beseft op dat moment dat ze van Rhett houdt en niet van Ashley, en ze vertelt hem dat, maar hij zegt haar dat het te laat is, en hij vertrekt. Scarlett ziet geen zin meer in het leven, maar dan bedenkt ze dat ze naar Tara terug moet. Over hoe ze Rhett kan terugwinnen denkt ze later wel, want morgen is er weer een nieuwe dag…

2.2 De intrige

Scarlett O’Hara is verliefd op Ashley Wilkes. Omdat ze jaloers is, wanneer Ashley met Melanie Hamilton gaat trouwen, trouwt ze met Charles Hamilton, Melanies broer, door wie ze moeder wordt van een zoontje, Wade Hampton. Door de oorlog sterft Charles waardoor ze weduwe wordt en in een depressie belandt om haar verloren jeugd. Daardoor vertrekt ze met haar baby naar Atlanta om bij Melanie en tante Pittypat te gaan wonen, de zus en tante van Charles. Daar verwoest ze haar reputatie door op een feestje te verschijnen en te dansen met andere mannen terwijl ze nog in de rouw is. Hiermee wint ze de sympathie van Rhett Butler, die haar zowel aantrekt als afstoot. Door het einde van de oorlog moet ze naar Tara vluchten met Melanie en Rhett en de kinderen, maar Rhett verlaat hen onderweg. Thuis wordt haar meegedeeld dat haar moeder dood is, waardoor de leiding van Tara nu op haar schouders rust. Om problemen op te gaan lossen, vertrekt ze naar Atlanta, waar ze met Frank Kennedy trouwt, die sterft tijdens een soort rebellenactie, waardoor ze alleen achterblijft met haar zoon en pasgeboren dochtertje. Hierna vraagt Rhett Butler haar ten huwelijk, waardoor ze weer moeder wordt van een dochter, Bonnie Blue genaamd. Door de dood van Bonnie komt het tussen Scarlett en Rhett tot een breuk. Melanie, die probeert te bemiddelen, zakt in elkaar en ligt op sterven. Op haar sterfbed belooft Scarlett aan Melanie om voor Beau en Ashley te zorgen, waardoor Rhett vertrekt.

2.3 Beoordeling van de intrige
De intrige is overal zeer logisch.

2.4 De figuren: functie en karakter van de personages
· Scarlett O’Hara:
a. Scarlett is het hoofdpersonage. Ze is verliefd op Ashley Wilkes, maar trouwt met Charles Hamilton om hem jaloers te maken. Ze trouwt later nog met Frank Kennedy en Rhett Butler.
b. Scarlett is eigenzinnig, egoïstisch, mysterieus, charmant, heeft een lak aan regels.
c. Scarlett is een round character. Ze evolueert van een jongedame gewend aan luxe, tot een vrouw die de harde tijden van het leven heeft meegemaakt.
d. Je krijgt een duidelijk beeld van Scarlett, je weet hoe ze zal reageren.
· Rhett Butler:
a. Rhett is het tweede hoofdpersonage. Hij houdt al van de eerste keer dat hij haar zag van Scarlett, alhoewel hij dit niet wil toegeven. Om haar te krijgen, vraagt hij haar ten huwelijk, wat helemaal tegen zijn principes is, maar wel het bewijs van zijn liefde. Na de dood van Bonnie en Melanie verlaat hij haar, omdat hij het beu is altijd te moeten onderdoen voor Ashley Wilkes.
b. Rhett is net als Scarlett eigenzinnig en mysterieus, maar hij is ook zeer cynisch. Hij heeft eveneens een lak aan de regels, wat hij zich kan veroorloven, want hij is schatrijk. Hij doorziet Scarlett als geen ander, wat zij niet leuk vindt.
c. Rhett is een round character. Ook hij evolueert en zet zelfs zijn principes opzij door met Scarlett te trouwen.
d. Je krijgt soms een duidelijk beeld van Rhett en soms weer niet. Er blijft altijd een wolk van mysterie rond hem hangen.

2.5 Passages

· Ontroerend:
Blz. 743 – 749: De reactie van Rhett op de begrafenis van zijn dochtertje
· Tragisch:
Blz. 756 – 759: Melanie op haar sterfbed
· Wreed:
Blz. 582 – 583: Wanneer Scarlett overvallen wordt

2.6 Situering van het werk in plaats en tijd

· Plaats:
Het verhaal speelt zich af in Georgia, een zuidelijke staat in Noord-Amerika, meer bepaald in Clayton County, een wijk rond de stad Jonesboro, bekend om zijn vele katoenplantages en in de stad Atlanta.

· Tijd:
Het verhaal speelt zich af in het midden en einde van de 19de eeuw.

2.7 Hoofdgedachte/thema

Oorlog en de gevolgen ervan, geldhonger, de val van een beschaving, goede naam behouden.

3 De vorm

3.1 Indeling
Het verhaal is ingedeeld in 3 grote delen, die elk nog eens zijn ingedeeld in kleine hoofdstukken.

3.2 Genre
Het is een episch werk: een historische oorlogsroman.

3.3 Vertelperspectief
De schrijfster gebruikt een personele hij-verteller

3.4 Toon
De toon is realistisch, en soms ook tragisch.

3.5 Stijl
· Zinsbouw:
De schrijfster gebruikt zowel lange als korte zinnen, lange iets meer dan korte, ongeveer evenveel met dialoog als zonder, en de woordorde wordt afgewisseld.

· Woordenschat:
De schrijfster gebruikt een rijke woordenschat, met beeldende woorden. Het taalgebruik is niet erg origineel.

· Beeldspraak:
Er staan enorm veel archaïsmen in, omdat het boek in 1936 geschreven is.

4 Slotbeschouwingen

Ik heb het boek (779 bladzijden, klein getypt) in een weekend uitgelezen, zo mooi vond/vind ik het! Nadat ik het boek heb uitgelezen, heb ik meteen het vervolg “Scarlett” gelezen, maar dat was niet zo mooi, ook omdat het door een andere schrijfster was geschreven. Daarna heb ik alle winkels afgelopen op zoek naar de film uit 1939 met Vivien Leigh en Clark Gable. Het heeft een maand geduurd eer ik hem heb gevonden, maar dat bleek de moeite waard! In de scène waar Melly sterft heb ik zitten huilen, zo ontroerend was dat! Ik ben momenteel bezig het boek een tweede keer te lezen, zo ontdek ik meer details.