Olga door Bernhard Schlink

Olga - Bernard Schlink

Olga is een weeskind en ze is geboren 1883 in een klein dorpje, genaamd Oost Pruizen

Het boek van Olga begint met het stukje dat Olga en Herbert nog heel erg klein zijn. Olga wilt als sinds ze jong is lerares worden, Herbert, haar vriend, wilt graag de wereld ontdekken om zijn horizon te verbreden. Herbert ziet spelletjes die gespeeld worden als een uitdaging voor het leven en ziet hij als een strijd om het bestaan. Herbert rende heel veel. Olga is daarentegen niet zwak of angstig, maar wil zich er gewoon niet mee bezig houden.

Olga’s vader is een sjouwer in de haven, Olga’s moeder is wasvrouw. Ze praten vrij weinig met elkaar, en al helemaal niet met hun dochter. Olga’s ouders zijn erg arm, en daarom kan Olga niet naar school gaan. Daarom voedt de buurvrouw van Olga Olga op. Zij bouwt Olga’s kennis op,leert Olga lezen. Olga kan al lezen voordat ze naar school gaat. Olga is erg slim: ze weet al snel dat ze arm is en daarmee als armere achtergesteld is aan de anderen.

Opeens gaan Olga’s ouders allebei kort achter elkaar dood aan vlektyfus. Groot moeder van Olga zal verder voor haar zorgen, in het dorpje Pommeren.

Haar familie (haar grootmoeder) vond eigenlijk dat ze gewoon huisvrouw moet worden. Dit waren namelijk bijna alle vrouwen in die tijd. Ook wilde de grootmoeder dat Olga een Poolse / Duitse (?) achternaam kreeg. Olga zou later in het verhaal Hega moeten heten. Dit is omdat ze dan haar slavische achtergrond onderdrukken, alsof ze niet de typische geprononceerde jukbeenderen heeft. Maar Olga weigert pertinent. Omdat Olga dit weigert en zich verzet tegen de dingen die zouden ‘moeten’, is ze voor haar oma een zelfingenomen, slecht opgevoed kind. Anders dan anderen. Iemand die slechts behoefte heeft aan het gezelschap van een andere buitenstaander.

Olga wilt dus graag lerares worden. De opleiding daarvoor is echter erg duur, en aangezien Olga uit een arm gezin komt en wees is, heeft ze daar geen geld voor. Om de lerarenopleiding te doen, moest Olga zich bewijzen

Olga verstopte zich een beetje en een docent gaf haar de boeken (Olga kon die niet betalen). Olga haalde de toets voor de lerarenopleiding om lerares te worden op de meisjesschool.

Gelukkig vindt Olga al snel Herbert. Herbert woont in hetzelfde dorpje als Olga. Olga en herbert gaan echter NIET naar dezelfde school: Herbert is erg rijk en krijgt daarom privéles thuis.  De eenzaamheid die Olga had verbindt ze nu met Herbert.

Herbert was erg rijk en groeide op in een rijk gezin. Hij kreeg thuis privéles.

Herbert heeft ook een zus, genaamd Victoria. Niemand wilt echter bevriend zijn met Victoria. Olga en Victoria waren eerst bevriend. In Kreuningsberg woonde de rijke mensen.  Victoria werd arrogant. Omdat Victoria zo arrogant was, was ze een buitenstaander. Vroeger was ze dit niet. En dan is er ook nog Viktoria, de zuster van Herbert, die de baas speelt over haar oudere broer en oudere vriendin. Maar die tevens de functie heeft van chaperonne. Zolang ze met z’n drieën zijn zien Herberts ouders de vriendschap met het eenvoudige meisje Olga niet als een bedreiging. Viktoria heeft het niet zo met Olga, omdat ze arm is.

Olga en Herbert spreken vaak af en dan neemt Herbert zijn schoolboeken mee voor Olga. Olga wil graag lerares worden, maar daarvoor moet ze een toelatingsexamen doen en bovendien heeft ze niet genoeg geld. Herbert raakt tijdens deze periode geïnspireerd door een filosoof, waarvan hij boeken leest. Dit boek heet ‘Nietje’. De boeken gaan over de Übermensch, iemand die hoger is dan de normale mens. Herbert en Olga gingen samen naar een nieuwjaars feest.

Olga doet uiteindelijk examen voor de lerarenopleiding en ze slaagt. Ze gaat uit het huis van haar grootmoeder en gaat in een flat in het schoolgebouw wonen.

Herbert is inmiddels helemaal geïnspireerd door de übermensch en de daarbij verzonnen untermensch. Hij vecht in West-Afrika tegen de zwarten voor de slavernij en schrijft een brief naar Olga terwijl hij daar is. Daarin schrijft hij dat negers geen dankbaarheid, ijver en medeleven hebben. Olga is niet zo ingesteld, omdat ze vanaf haar jeugd al heeft begrepen hoe het is om minderwaardig te worden genoemd, omdat ze arm was.

De ouders van Herbert vinden het niet goed dat Herbert samen is met een wees als Olga.

Ze verliezen het contact, zeker als Herbert gaat rondreizen in Zuid-Amerika en Siberië.

Herbert heeft een verlangen om alles te zien en te overwinnen (net zoals vroeger).

Herbert krijgt het idee om de noordpool te verkennen. Hij geeft een lezing en spaart maanden om het geld voor de expeditie bij elkaar te krijgen. Hij belooft Olga dat hij snel terug zal zijn. Hij koopt een schip in Trømso, Noorwegen en vertrekt met een aantal mannen naar Spitsbergen. Het schip bevriest en een aantal mannen komen terug. Er worden reddingsteams ingezet om Herbert te vinden, maar door de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog worden de prioriteiten ergens anders gelegd. Herbert wordt dus niet gered.

Olga blijft lesgeven totdat ze moet verhuizen door een verdrag van de oorlog. Olga merkt dat ze zwanger is van Herbert, maar omdat ze niet getrouwd waren zou dit een schandaal worden. Olga krijgt een zoon, genaamd Eik. Eik groeit op bij de boerderij van Sanne. Sanne is een vriendin van Olga. Olga komt vaak op bezoek en andersom ook. Eik is een slimme jongen, net als zijn vader (en moeder!). Hij gaat architectuur studeren en maakt een rondreis door Italië. Daar komt hij in aanraking met het fascisme, wat in de periode tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog erg populair is. Wanneer hij terugkeert naar Duitsland, sluit hij zich aan bij de NSDAP en wordt lid van de SS (Duitse Nazi partij).

Olga besluit samen met anderen te vluchten naar een veiliger deel van Duitsland. In een stoet lopen ze door de sneeuw, het is een lange tocht. Veel mensen overlijden die nacht aan de kou, maar Olga overleeft het. Tijdens de wandeling komt er woede naar boven over hoe Herbert haar heeft achtergelaten. Zij zal de wandeling door de sneeuw wel overleven.

Olga gaat met pensioen, omdat ze doof is geworden. Ze mocht geen les meer geven, eigenlijk wilde de school haar sowieso al weg hebben. Ze begint haar geld te verdienen met naaiwerk. Ze is in dienst bij de familie Heidelberg. Ze ontwikkelt een hechte relatie met het jongste kind van de familie, Ferdinand. Olga vertelt hem veel over Herbert, net als dat ze bij Eik heeft gedaan. Ze is nu wel voorzichtiger met de manier waarop ze het verteld, omdat ze spijt heeft van dat Eik dezelfde kant als Herbert is opgegaan (Eik werkt bij de SS en Herbert vocht tegen zwarte mensen). Eik en Herbert waren dus allebei tegen zwarte mensen, en Olga was juist voor dat je iedereen moet respecteren.

Ferdinand gaat studeren in een andere stad, maar blijft veel contact houden met Olga. Elke keer als hij weer naar zijn studie moet, vindt hij het moeilijk om afscheid te nemen van Olga. Ze wordt steeds ouder en dat vindt hij moeilijk.

Op een dag belt Ferdinands moeder dat hij naar het ziekenhuis moet komen, want Olga heeft een ongeluk gehad en is in levensgevaar. Het blijkt dat ze midden in de nacht gewond was geraakt bij een bomaanslag op een Bismarck Monument. Bismarck was in de tijd van Olga’s jeugd de man die het nationaalsocialisme heeft ontwikkeld in Duitsland. Het blijft onduidelijk wat Olga daar deed, zo diep in de nacht. Olga overlijdt uiteindelijk en Ferdinand erft al haar geld. Tijdens de wandelingen die Ferdinand en Olga maakten, liepen ze vaak langs verschillende kerkhoven. Olga wordt uiteindelijk begraven op het kerkhof waarvan ze altijd tegen Ferdinand zei dat ze die zo mooi vond.

Ferdinand studeert af, trouwt, krijgt kinderen en heeft een goede baan. Zijn vrouw komt echter vroeg te overlijden tijdens een auto-ongeluk. Ferdinands kinderen hebben hun eigen leven in andere steden als hij met pensioen gaat.

Omdat Ferdinand met pensioen is, en veel tijd over heeft in zijn leven, besluit hij het antwoord te zoeken achter Herbert (of hij nog leeft), die al sinds voor de Eerste Wereldoorlog vermist is geraakt in de Noordpoolexpeditie maar nooit is teruggekeerd.

Ferdinand reist af naar Trømso, waar hij met Olga’s erfgoed brieven van een antiquair koopt. De brieven zijn allemaal gericht naar Herbert. Er is  1 brief van zijn vader en 30 brieven van Olga. Olga schrijft hem over zijn zoon Eik en over dat hij zijn verslagen over zijn reizen had gevonden. Olga is er zeker van geworden dat Herbert zichzelf ‘wilde verliezen in de verte, maar dat hij zichzelf verloor in het niets’, zo schrijft ze in de brieven. In de ene brief wordt ze erg boos op hem, dan hoopt ze weer dat hij ooit nog terugkomt.

In 1915 kondigt ze aan dat ze haar laatste brief zal schrijven naar Herbert, ze heeft geen vertrouwen meer in zijn terugkomst. Ze wil het nieuwe jaar beginnen zonder zorgen en sluit een hoofdstuk af in haar leven; Herbert is er niet meer.

Veel later schrijft ze toch nog een brief. Ze schrijft dat Eik terug is uit Italië en hij helemaal into het nationaalsocialisme is. Olga verwijt zichzelf erop dat ze Eik niet goed heeft opgevoed. Ze heeft de verhalen van Herbert vertelt aan Eik zodat het leek alsof zijn vader een held was. Daarmee heeft ze Eik aangestoken dezelfde richting op te gaan. Ze schrijft: ‘Eik wil ook een leven leiden wat niet goed voor hem is’.

Ze schrijft in 1956 nog een brief, waarin staat dat Eik is vrijgelaten uit een Russisch gevangenschap. Hij stond in de Tweede Wereldoorlog aan de kant van de Nazi’s en heeft daar na de oorlog voor moeten boeten. Ze schrijft dat ze geen contact meer met hem heeft en dat ze goed bevriend is met Ferdinand.

In haar laatste brief in 1971 schrijft Olga dat er een toren in haar dorp wordt opgeblazen. Ze heeft de gelegenheid aangegrepen om dynamiet te stelen waarmee ze een Bismarck Monument mee zal opblazen. Omdat Bismarck dus degene is die de nationaal socialistische gedachte heeft geïntroduceerd in Duitsland en  daarmee haar man en zoon heeft geschaad, wil ze uit protest iets doen. Ferdinand is blij, omdat hij Olga’s wilskracht voelt wanneer hij de brief leest.

Ferdinand ontmoet Adelheid in Trømso, en hij herkent iemand in haar gezicht. Later blijkt ze de Olga’s kleindochter te zijn, de dochter van Eik. Samen gaan ze naar Olga’s graf.