Das Urteil door Franz Kafka

Inhoud

• Samenvatting
• Persoonlijke reactie
• Onderwerp
• Gebeurtenissen
• Personages
• Opbouw
• Algemeen
• Literatuur?
• Persoonlijk nawoord

Samenvatting

Das Urteil – das Urteil gaat over een zoon (Georg) en zijn vader. Het begint met Georg die een brief aan een vriend in petersburg schrijft. Hij verteld over zijn aanstaande huwelijk. Georg verteld over die brief aan zijn vader. Zijn vader en hij krijgen hierover ruzie. Uiteindelijk veroordeeld Georgs vader hem tot de verdrinkingsdood. De zoon voldoet hieraan en verdrinkt zichzelf in de rivier

Die Verwandlung ­– dit verhaal gaat over Gregor. Gregor wordt op een dag wakker als een insect. Gregor was vroeger een zakenman en deed alles voor zijn familie. Nu moet zijn familie alles voor hem doen. Hij leeft als insect in zijn eigen kamer en is afhankelijk van zijn zuster. Nu Gregor geen geld meer kan verdienen voor zijn familie, moeten ze zichzelf onderhouden. De familie lijdt hieronder. Uiteindelijk beslist de familie dat het zo niet verder kan en ze zich van Gregor moeten ontdoen. Gregor hoort dit. De volgende ochtend is Gregor gestorven, niet door zijn familie, maar door een soort hongerdood.

Persoonlijke reactie ‘Die Verwandlung’

Allereest vond ik het boek erg vreemd. Bijvoorbeeld de passage waarin Gregor graag zijn zus mee wil nemen naar zijn kamer om hier te luisteren naar haar vioolspel. Ik vind het vreemd om voor te stellen dat een insect zijn menselijke zus wil meesleuren naar zijn kamer om hier naar haar muziek te luisteren. Dat is toch absurt? – ‘Er war entschlossen, bis zur Schwester vorzudringen, sie am Rock zu zupfen und ihr dadurch anzudeuten, sie möge doch mit ihrer Violine in sein Zimmer kommen, denn niemand lohnte hier das Spiel so, wie er es lohnen wollte.‘ – pagina 92

Ten tweede vond ik het boek ongeloofwaardig. – dit omdat ik het sowieso al erg ongeloofwaardig vind dat iemand een insect wordt, maar ook dat iemand er dan zo kalm op reageerd. Dit lees je al in de eerste bladzijden. Gregor lijkt het eigenlijk best normaal op te vatten dat hij een insect is. Alsof hij dit meerdere keren per week meemaakt. Ik zou me echt helemaal kapot schrikken, maar Gregor denkt alleen ‘wat is er met mij gebeurt?’ – ‘Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt. Er lag auf seinem panzerartig harten Rücken und sah, wenn er den Kopf ein wenig hob, seinen gewölbten, braunen, von bogenförmigen Versteifungen geteilten Bauch, auf dessen Höhe sich die Bettdecke, zum gänzlichen Niedergleiten bereit, kaum noch erhalten konnte. Seine vielen, im Vergleich zu seinem sonstigen Umfang kläglich dünnen Beine flimmerten ihm hilflos vor den Augen. »Was ist mit mir geschehen?«, dachte er.‘ –Pagina 25

Ten derde was het boek erg origineel. Franz Kafka heeft een originele, vreemde stijl van schrijven. Juist dat het boek vreemd en ongeloofwaardig overkomt maakt ook dat het erg origineel was. Ik heb nog nooit een boek gelezen wat hier ook maar een beetje op leek, door de absurde situaties die erin voorkomen. Neem nou bijvoorbeeld de scene waarin de zus van Gregor en zijn moeder de kamer van Gregor willen opruimen om hem meer kruipruimte te geven. Ik vind dat heel origineel bedacht en zou nooit op zoiets raars kunnen komen. – ‘Die Schwester nun bemerkte sofort die neue Unterhaltung, die Gregor für sich gefunden hatte - er hinterließ ja auch beim Kriechen hie und da Spuren seines Klebstoffes - , und da setzte sie es sich in den Kopf, Gregor das Kriechen in größtem Ausmaße zu ermöglichen und die Möbel, die es verhinderten, also vor allem den Kasten und den Schreibtisch, wegzuschaffen.‘ – Pagina 67

Ook vond ik het boek iets zieligs hebben. Het heeft iets tragisch dat Gregor moet aanzien hoe zijn leven ten onder gaat en hij er niks aan kan doen. Hij moet dag in dag uit in dezelfde kamer zitten en aanzien hoe zijn familie de zaakjes probeert te regelen. En dan wil die familie uiteindelijk ook nog eens van hem af. Dit bespreken ze terwijl hij het gewoon kan horen. – ’»Weg muß es«, rief die Schwester, »das ist das einzige Mittel, Vater. Du mußt bloß den Gedanken loszuwerden suchen, daß es Gregor ist. Daß wir es solange geglaubt haben, das ist ja unser eigentliches Unglück. Aber wie kann es denn Gregor sein? Wenn es Gregor wäre, er hätte längst eingesehen, daß ein Zusammenleben von Menschen mit einem solchen Tier nicht möglich ist, und wäre freiwillig fortgegangen.‘ – pagina’s 96 & 97

Als laatste vond ik het boek ook wel iets grappigs hebben. Het stuk waarin Gregor door zijn vader wordt bekogeld met appels vond ik best wel grappig. Het was gewoon zo raar dat het grappig werd. – ‘Es war ein Apfel; gleich flog ihm ein zweiter nach; Gregor blieb vor Schrecken stehen; ein Weiterlaufen war nutzlos, denn der Vater hatte sich entschlossen, ihn zu bombardieren.‘ – pagina 78

Het onderwerp

1. Is het duidelijk over welk onderwerp het boek gaat. Kun je dat in 1 of 2 woorden duidelijk maken?

Das Urteil ging over een vader-zoon relatie. Dat zie je aan alles, in het verhaal staat centraal hoe een zoon door zijn vader beoordeeld wordt en hoe hij hier mee omgaat. Deze relatie is blijkbaar niet heel sterk, want het boek eindigt tragisch met de dood van de zoon, door zijn vader.

Die Verwandlung is minder makkelijk te duiden. Voor mij was het centrale begrip in dit boek de dierlijke neiging(en) van de mens. Je leest hoe Gregor eigenlijk emotioneel gezien geen veranderingen ondergaat, maar fysiek wel. Fysiek wordt hij een insect en gedraagt hij zich als een insect, maar mentaal is hij gewoon nog een mens. De lezer ziet dus, dat het mentale van een mens helemaal niet zo erg verschilt van het mentale van een insect. De dierlijke neigingen van de mens zijn dus erg groot.

1. Vind je dat de schrijver het onderwerp goed uitwerkt of vind je dat het oppervlakkig, zonder veel uitwerking en diepgang wordt beschreven.

In het boek ‘Das Urteil’ vind ik de beschrijving van de vader-zoon relatie redelijk oppervlakkig. Omdat het zo’n kort verhaal is, wordt alleen eigenlijk de tragische kant van hun relatie beschreven. Ik denk dat Franz Kafka deze relatie een stuk meer had kunnen uitdiepen als hij het boek wat langer had gemaakt en niet zo’n momentopname van hun relatie had genomen. Al met al vind ik in dit verhaal niet heel veel diepgang zitten als je kijkt naar de vader-zoon relatie.

In het boek ‘Die Verwandlung’ is de uitdieping van het centrale thema best wel groot naar mijn mening. Kafka neemt redelijk veel tijd om te beschrijven hoe de familie naar Gregor kijkt en hoe Gregor over zijn situatie denkt. Om  dit thema nog meer uit te diepen had ik nog wel wat vaker willen weten hoe Gregor over de situatie dacht, dat kwam niet heel vaak voor. Toch heb ik wel het idee dat ik heb begrepen hoe Kafka dacht over het mens-zijn tegenover het dier-zijn. Ik denk dat hij duidelijk wilde maken dat deze twee dingen helemaal niet zo veel van elkaar verschillen als men soms denkt.

1. Als je van te voren al eens over dit onderwerp hebt nagedacht, heeft het boek je dan nieuwe kanten ervan laten zien? Ben je er anders over gaan denken of is je mening hetzelfde gebleven?

Ik heb wel eens nagedacht over de vader-zoon relatie. Niet heel veel in het algemeen, maar meer op mijn persoonlijke relatie met mijn vader betrokken. Iemand die een sterke mening had over de vader-zoon relatie was Freud. Ik heb veel over hem geleerd. Freud bedacht het Oedipuscomplex, dat houd in dat hij dacht dat er sprake was van concurrentie tussen vader en zoon om de moeder. Ik vond dit altijd al een interessante theorie. Zelf heb ik dat totaal niet met mijn vader dus ik was niet echt een aanhanger van deze theorie. Al met al denk ik veel positiever over de vader-zoon relaties van vandaag de dag. Freud en Kafka schrijven beide redelijk pessimistisch over deze relatie, de visie van Kafka was wel echt nieuw voor mij. Ik denk dat Kafka dacht dat het woord van de vader zo zwaar werd beoordeeld, dat elk vonnis van hem voor een zoon als een mokerslag komt. Zo ook van het vonnis van de vader in das Urteil. Zijn zoon voldoet zonder enkele twijfel aan zijn uitspraak en vermoord zichzelf.

Mijn mening over een vader-zoon relatie is toch positief gebleven. Ik denk dat de meeste jongens heel erg tegen hun vader opkijken, maar niet zouden luisteren als hun verteld werd dat ze zelfmoord moesten plegen. Bij het ouder worden van een zoon hoort ook het meer zelfstandig worden.

‘Und lauter: »Jetzt weißt du also, was es noch außer dir gab, bisher wusstest du nur von dir! Ein unschuldiges Kind warst du ja eigentlich, aber noch eigentlicher warst du ein teuflischer Mensch! - Und darum wisse: Ich verurteile dich jetzt zum Tode des Ertrinkens!«‘ – Pagina 23

Ook over de dierlijke neigingen van de mens heb ik wel eens nagedacht. Mijn mening over dit onderwerp sluit denk ik best wel aan bij die mening van Franz Kafka. Ook ik denk dat mens en dier helemaal niet zo verschillend zijn. Onze hersenen zijn bijvoorbeeld letterlijk een vergroting van die van chimpansees, meer (op het oog) niet. Biologisch gezien verschillen we helemaal niet zoveel. En we kunnen ons wel zo veel beter voelen dan dieren, maar ik denk niet dat dat helemaal gerechtvaardigt is. Als je ziet hoe sommige mensen tekeer gaan (bijvoorbeeld in oorlogen) dan vind ik eigenlijk dat de mensen niet veel beter is dan een dier. Het citaat wat ik hierbij uitgekozen heb beschrijft de twijfel van Gregor als zijn zus en moeder de meubels uit zijn kamer willen halen. Hij ziet dit namelijk als een bevestiging van zijn insect-zijn. Ik lees hier dat er dus maar een klein beetje nodig is om je als een echt insect te voelen; een ander lichaam en wat meubels uit je kamer.

‘Beim Anhören dieser Worte der Mutter erkannte Gregor, daß der Mangel jeder unmittelbaren menschlichen Ansprache, verbunden mit dem einförmigen Leben inmitten der Familie, im Laufe dieser zwei Monate seinen Verstand hatte verwirren müssen, denn anders konnte er es sich nicht erklären, daß er ernsthaft danach hatte verlangen könne, daß sein Zimmer ausgeleert würde.‘ – Pagina 69

1. Heeft de schrijver volgens jou een bedoeling met dit boek? Waarom heeft hij het geschreven? Zit er een idee achter?

Ik denk dat Franz kafka zeker een bedoeling achter het boek ‘Das Urteil’ had. Ik denk dat hij allereerst mensen aan het denken wilde zetten. Niet alleen over de vader-zoon relatie, maar ook over zijn verhaal. Zijn verhaal is redelijk kort geschreven met veel zinnen die op een dubbele manier geïnterpreteerd zouden kunnen worden. Franz Kafka wilde waarschijnlijk dat mensen het verhaal zouden vergelijken met hun eigen relatie met hun ouders, om zo tot een beter begrip te kunnen komen van de discussies tussen vader/zoon.

Ook met ‘die Verwandlung’ had Franz Kafka zeer zeker een bedoeling. Je schrijft niet zomaar zo’n bijzonder boek. Ik dnek dat hij weer mensen aan het denken wilde zetten. En ditmaal over hun dierlijke neigingen. Het maakt een mens wat nederiger als hij realiseert dat hij eigenlijk helemaal niet zo veel verschilt van een dier. Zo wilde Franz Kafka wellicht voor wat introperspectiviteit zorgen bij de mensen van zijn tijd.

De gebeurtenissen

1. Wat is voor jou de belangrijkste gebeurtenis in het boek voor de loop van het verhaal?

In ‘die Verwandlung’ kan dat eigenlijk maar 1 ding zijn. Het veranderen in een insect van Gregor. Dit heeft grote gevolgen voor Gregor en zijn familie. Het hele boek volgt eigenlijk uit deze gebeurtenis. Zonder zijn insect-zijn zou de familie niet in geldnood komen en hadden Gregor en zijn vader nooit ruzie gekregen bijvoorbeeld.

‘Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt. Er lag auf seinem panzerartig harten Rücken und sah, wenn er den Kopf ein wenig hob, seinen gewölbten, braunen, von bogenförmigen Versteifungen geteilten Bauch, auf dessen Höhe sich die Bettdecke, zum gänzlichen Niedergleiten bereit, kaum noch erhalten konnte. Seine vielen, im Vergleich zu seinem sonstigen Umfang kläglich dünnen Beine flimmerten ihm hilflos vor den Augen.‘ – Pagina 25

1. Vind je de titel van het boek een goede indicatie geven voor de gebeurtenissen?

Jazeker, de titel had niet passender kunnen zijn. Deze titel betekent letterlijk ‘de gedaanteverwisseling’. Aangezien het hele boek over de gedaanteverwisseling van Gregor gaat, vind ik het erg passend bij het boek. De titel is vrij letterlijk, ik denk niet dat Franz Kafka er echt een diepere betekenis bij had bedacht.

De Personages

1. Maak een lijst van alle personages die in het boek voorkomen.

• Gregor Samsa, hoofdpersoon, zorgt goed voor zijn familie en werkt als een reizend zakenman. Hij is degene die een verandering ondergaat en er moet hierdoor voor hem gezorgd worden.
• Grete Samsa, persoon in de marge, goede band met Gregor. Ze houd van vioolspelen. Gregor wilde voor haar een conservatorium opleiding kopen. Grete zorgt voor Gregor als hij een insect is.
• Vader Samsa, persoon in de marge, heeft niet zo’n normale band met Gregor. Hij vind het heel normaal dat Gregor zijn hele gezin onderhoud. Hij is tevens de eerste die Gregor als insect pijn doet en hem uit het huis wil verwijderen. Later in het boek moet hij weer gaan werken om geld te verdienen voor het gezin.
• Moeder Samsa, persoon in de marge, ze houd (of doet alsof) van Gregor en wil hem verzorgen als insect. Toch is het niet helemaal duidelijk of ze echt van hem houd omdat ze toch graag wil dat hij uit het huis gaat en niet echt voor hem durft te zorgen als hij een insect is.
• Procuratiehouder, persoon in de marge, hij komt Gregor op de ochtend van de gedaanteverwisseling halen om te werken. Hij schrikt zich rot als hij Gregor als insect ziet en rent weg
• De oude dienstvrouw, persoon in de marge, ze werkt voor de familie Samsa en is als een van de weinige personeelsleden niet bang voor Gregor.
• De drie heren, persoon in de marge, zij wonen kort bij de familie Samsa in. De familie Samsa probeert zo extra geld te verdienen, aangezien Gregor dat niet meer kan doen.

1. Op welke persoon in het boek zou je wel willen lijken? Waarom? En op welke niet? Waarom?

Als ik dan toch iemand zou moeten zijn uit het boek, zou ik waarschijnlijk Grete willen zijn. Ze lijkt me getalenteerd, lief en knap. Ze kan goed viool spelen en heeft volgens haar ouders een knap gezichtje. Dat lijken me allemaal goede eigenschappen voor iemand. Ergens zou ik die eigenschappen wel willen hebben.

‘Nur die Schwester war Gregor doch noch nahe geblieben, und es war sein geheimer Plan, sie, die zum Unterschied von Gregor Musik sehr liebte und rührend Violine zu spielen verstand,‘ – Pagina -  60

Iemand die ik echt niet zou willen zijn, is de hoofdpersoon van het boek. Gregor is aan het noodlot ten onder gegaan. Het veranderen in het insect is iets wat me natuurlijk helemaal niet leuk lijkt. En het ergste is dan nog dat je langzaam aan wordt verstoten door je verdoemde familie. Alles wat je hebt opgebouwd zie je langzaam ten onder gaan. Dat lijkt me erg moeilijk om mee te maken. Daarom ben ik liever niet zoals Gregor. Het citaat wat ik hierbij heb uitgekozen is kenmerkend voor het ‘ondergaan’ van de familie.

‘Nun genügte dieses Geld aber ganz und gar nicht, um die Familie etwa von den Zinsen leben zu lassen; es genügte vielleicht, um die Familie ein, höchstens zwei Jahre zu erhalten, mehr war es nicht.‘ – Pagina 62

1. Wat vind je van de ideeën en het gedrag van de personages? Gedragen ze zich zoals het volgens jou hoort?

Ja wel redelijk zoals het hoort, behalve hoe Gregor zich gedraagt. Ik zal dit toelichten met twee voorbeelden; Gregor en de vader van Gregor. Gregor gedraagt zich wel redelijk zoals het hoort, maar zijn psychologische ontwikkeling vind ik een beetje raar. Ik vind het mooi hoe hij voor zijn familie zorgt, maar ik vind het gedrag rondom de gedaanteverwisseling een beetje apart. Hij lijkt zich niet af te vragen waarom hij veranderd is en hoe. Ook is hij niet echt emotioneel aangedaan door zijn vader die hem verwond. Wat ik wel mooi vind is hoe hij alles overheeft voor zijn familie. Zelfs bij zijn sterven cijfert hij zichzelf weg voor zijn familie

‘Seine Meinung darüber, daß er verschwinden müsse, war womöglich noch entschiedener, als die seiner Schwester. In diesem Zustand leeren und friedlichen Nachdenkens blieb er, bis die Turmuhr die dritte Morgenstunde schlug. Den Anfang des allgemeinen Hellerwerdens draußen vor dem Fenster erlebte er noch. Dann sank sein Kopf ohne seinen Willen gänzlich nieder, und aus seinen Nüstern strömte sein letzter Atem schwach hervor.‘ – Pagina 99

De vader gedraagt zich wel zoals het hoort vind ik. Ik snap dat hij moeite heft met zijn zoon die veranderd is in een insect en graag af wil van dat beest. Ook vind ik het goed dat hij gaat werken om toch zijn gezin te kunnen onderhouden. Hij gedraagt zich misschien normaal, maar ik ben het niet eens met hoe hij in het leven staat. Ik vind het een beetje lui als je je laat verzorgen door je zoon. Toch is het goed dat hij hij verantwoordelijkheid neemt en werken gaat in een bank.

‘Nun aber war er recht gut aufgerichtet; in eine straffe blaue Uniform mit Goldknöpfen gekleidet, wie sie Diener der Bankinstitute tragen; über dem hohen steifen Kragen des Rockes entwickelte sich sein starkes Doppelkinn; unter den buschigen Augenbrauen drang der Blick der schwarzen Augen frisch und aufmerksam hervor; das sonst zerzauste weiße Haar war zu einer peinlich genauen, leuchtenden Scheitelfrisur niedergekämmt. Er warf seine Mütze, auf der ein Goldmonogramm, wahrscheinlich das einer Bank, angebracht war, über das ganze Zimmer im Bogen auf das Kanapee hin und ging, die Enden seines langen Uniformrockes zurückgeschlagen, die Hände in den Hosentaschen, mit vebissenem Gesicht auf Gregor zu.‘ – Pagina 76

De opbouw

1. Wat vind je van het einde? Blijft er veel of iets onduidelijk? Past dit bij het verhaal? Heeft de schrijver er een bedoeling mee, denk je?

Ik vind het een goed einde voor dit boek. Het is een einde dat afsluit en tegelijk plaats bied voor hoop. De familie Samsa sluit een moeilijke periode af met het sterven van Gregor en hopen op een beter toekomst in Grete. Er blijft voor mij weinig onduidelijk. Je weet niet precies wat de familie allemaal gaat doen, maar het is wel een duidelijk einde. Je weet dat het beter gaat worden voor de familie. Het zwarte einde met de dood van Gregor past goed bij de enigszins pessimistische, grimmige sfeer van het boek. Ik denk dat de schrijver wil laten zien dat na al het zwarte in het leven ook een goede periode komt. Achter de wolken schijnt de zon. Dit hoopvolle einde past goed bij deze denkwijze.

Algemeen

1. Welke muziek zou qua sfeer bij dit verhaal passen? Beschrijf zo concreet mogelijk waarom je dat vindt.

Dels – shapeshift https://www.youtube.com/watch?v=NjAnmqecMKI

Dit nummer past goed bij het boek. Niet alleen doordat de titels overeen komen, maar ook doordat het hoofdonderwerp goed past bij het onderwerp van die Verwandlung. Dels rapt over zijn shapeshift (gedaante verwisseling). In tegenstelling tot Gregor in het boek is Dels blij met de gedaante verwisseling. Hij heeft nieuwe krachten gekregen en is hierdoor beter in het leven gaan staan.

Let's go back, back, back

To when I used to shapeshift

And shift right back

Before I picked up the mic

I started writing rhymes

I can alter my form it any given time

Je leest hier dat Dels voor de gedaante verwisselingen nog niet rijmde of raps schreef. Ook lees je dat hij zijn vorm op ieder moment kan aanpassen. Dat komt dus niet helemaal overeen met het boek. Gregor zit vast aan zijn vorm als insect. Toch heeft hij ook een keuze. Hij kan kiezen om meer mens te blijven of meer insect te zijn, zoals duidelijk wordt in de passage met de kamer, waarin zus en moeder de meubels willen verschuiven. Gregor kiest er hiervoor om meer mens te blijven door te proberen zijn meubels te behouden. Ook kiest Gregor ervoor om te verdwijnen (als insect) en zo niet meer zijn familie in de weg te lopen. 

I'm a bird

I'm a tree

I'm a bike

I'm a plane

Dels is dus een heleboel dingen geweest. Het past niet alleen lekker bij zijn flow, maar ook goed bij het boek. Waar Gregor een insect was, is Dels de bovenstaande dingen geweest. Dels accepteert echter zijn verandering en is er gelukkig mee. Hij kan er beter door rappen. Gregor accepteert zijn verandering ook wel, hij vecht er niet tegen, maar het is niet echt van harte. Hij was liever een mens gebleven.

Literatuur?

17. We laten je dit boek lezen omdat het hoort bij de Duitstalige literatuur. Waarom zou het volgens jou literatuur zijn?

Ik vind dit zeker literatuur. Waarom? Het heeft een hoog schrijf niveau. De schrijfstijl van Kafka is aangrijpend en tragisch. Hij neemt je mee in het boek en laat je meeleven met de karakters. Ook zet het boek je aan tot nadenken. Het is een bijzonder verhaal wat, zoals te zien is in de geschiedenis, bij veel literatuurcritici tot discussie leidt. Deze twee factoren zorgen ervoor dat het boek een hoogstaand werk is. Het zette mij persoonlijk ook aan het denken. Je gaat je afvragen wat jij in de situatie van Gregor zou doen.