Willem van Oranje

De graaf van Nassau-Dillenburg, Willem de Rijke en zijn vrouw Juliana van Stolberg O kregen op 24 april 1533 hun eerste zoon Willem van Oranje. De eerste jaren van zijn leven leefde hij in Dillenburg en daarna leefde hij jarenlang een lui en lux leventje op het kasteel van Breda. In 1544 erfde hij van zijn neef René van Chalones het prinsendom Oranje in Frankrijk. Hij was de rijkste edelman van de Nederlanden met Breda als zijn belangrijkste bezit. Willem kwam als page aan het hof van Karel V wn in 1555 werd hij lid van de raad van staten. Vier jaar later in 1559 werd hij stadshouder van Holland, Zeeland en Utrecht. In de tijd dat hij stadshouder was, was Granvelle raadgever van Margaretha van Parma. Willem verzette zich tegen de invloed van Granvelle. Maar toen Granvelle plotseling verdween werd Willem van Oranje zelf een invloedrijke raadgever van de landvoogdes Margaretha Van Parma. Toen generaal Alva in Nederland kwam (1566) stelde hij een rechtbank in die de raad van beroerte heette (raad van onlusten), later ook wel bloedraad genoemd. Alle opstandige in de Nederlanden werden zwaar gestraft; 1100 mensen werden ten dood gebracht, 9000 bij verstek veroordeeld (ze waren tijdens proces afwezig). Dit veroorzaakte zoveel angst op dat 2% van de gehele bevolking van de Nederlanden naar Engeland, Duitsland of Frankrijk vluchten. Zo ook vluchtte in 1567 Willem Van Oranje. Willem van Oranje zat niet bij de pakken neer en omdat Alva de teugels zo stevig in handen had kon hij nog maar op 1 manier de zelfstandigheid in de Nederlandse gewesten redde, namelijk met geweld. Doordat hij wat geld bij elkaar wist te krijgen kon hij met dat geld huursoldaten huren. In mei 1568 viel Willem met deze huurlingen het noorden van de Nederlanden aan. En in het einde van dat jaar viel hij Brabant binnen om zodoende Alva te verjagen. Maar hij werd door Alva weer tot terugtocht gedwongen. Samen met zijn broer Lodewijk boekte ze bij Heiligerlee een overwinning, waaruit de tachtigjarige oorlog ontstond (1568-1648). Willem van oranje had nodig geld nodig en had een slim plannetje bedacht: hij had de watergeuzen voorgesteld dat zij onder zijn naam mochten gaan kapen, zodat hij een deel van de buit zou krijgen waarmee hij weer de huurlingen kon betalen. En op 1 april 1572 vielen de watergeuzen Den Briel aan. Maar ondanks dat trokken de geuzen zich niks van de belofte van Willem van Oranje aan. Willem was erg teleurgesteld, maar de watergeuzen hadden hem toch wel weer wat opgeleverd. Nadat de geuzen Den Briel aangevallen hadden laaide de opstand op: de mensen kregen weer moed. Kleine groepen Calvinisten namen de macht over en dwongen de stadsbestuurders af te treden. De Katholieken kwamen ook in opstand omdat ze ontevreden waren over het bestuur en de slechte economie. Ook buiten Holland verklaarden steden zich voor de prins van Oranje en sloten zich aan bij hem. In de zomer van 1572 werd Willem van Oranje erkend als stadhouder en leidde hij de opstand verder. Ondertussen ging de strijd gewoon door: Zutphen, Naarden en Haarlem werden door Alva veroverd. Maar steden als Middelburg, Leiden en nog vele anderen behoorden bij Willem. Onder de leiding van Willem van Oranje werkte een aantal Hollandse en Utrechtse bestuurders samen met de broer van Willem, Jan, aan een samenwerking van de Noordelijke westen. Men stelde de Unie van Utrecht op. Een Spaanse veldheer ondertekende in 1575 een onderhandeling samen met Willem van Oranje. Maar toen plotseling deze veldheer overleed plunderden de Spaanse troepen Gent. Hierdoor sloot de Staten-generaal op 8 november 1576 de pacificatie van Gent. Hierin stond dat alle gewesten samen zouden gaan werken tegen Alva. Juan van Oostenrijk, leider van verzet, vond de pacificatie eerste een geweldig goed plan, maar naderhand week hij af, omdat Willem van Oranje zoveel invloed had op dit idee. De Staten-Generaal ontslaagde Juan en stuurde Willem naar Brussel, om de leiding van het verzet over te nemen. Hij werd benoemt tot ruwaard van Brabant en later ook tot luitenant van aartshertog Matthias die net tot landvoogd was erkend. Willem van Oranje probeerde godsdienstige vrede te sluiten tussen de Calvinisten en de Katholieken. Fillips II was het niet met Willem eens want volgens zijn denkbeeld moest iedereen een katholiek zijn. En omdat Willem hier tegen in ging eindigde Fillips de opstand door op 15 maart 1580 Willem van Oranje in de ban te doen. (Willem van Oranje was vogelvrij verklaard en iedereen mocht hem vermoorden en daar ook nog eens een flinke beloning voor vragen). Vier jaar later in 1584 zag de bourgondiër Balthasar Gérard de kans om Willem van Oranje in het Sint-Aagtenklooster te Delft te vermoorden. De laatste woorden van Willem waren: “Mijn god, mijn god, heb medelijden met mij en mijn arme volk”. Willem trouwde in totaal vier keer in zijn hele leven. Hij kreeg een aantal kinderen waaronder Maurits (opperbevelhebber van Spaanse leger), Frederik Hendrik en een buitenechtelijk kind. In 1585 werde de toen 18-jarige Maurits tot stadshouder van Holland en Zeeland benoemt. Waarna er nog stadhouderschappen volgden in Utrecht, Overijssel, Gelderland en Groningen. Vanaf 1588 was Maurits opperbevelhebber van het Staatse leger van de Republiek. In de periode 1588-1598 zijn onder zijn leiding veel steden en gebieden veroverd. De broer van Willem van Oranje,lodewijk, nam het over van Maurits en ging gewoon door met het leger met huurlingen erin. Van 1609-1621 was er een wapenstilstand genaamd ‘het twaalfjarig bestand’. Naar een aantal maanden verpletterde Alva het Oranje leger bij Jemgum (friesland). De troepen van Oranje hadden geen geld meer om nieuwe troepen te werven en zo werd het einde van Het Oranje leger. Ondanks dat worden we tegenwoordig nog met de daden van Willem van Oranje geconfronteerd: denk maar eens aan het volkslied ‘Wilhelmus’. Er zijn nog meerdere liederen op zijn leven gemaakt, zo heb je Nero Moordadich geschreven om de moord van hem en je hebt duivelsliedeken, een andere tekst op het wilhelmus wat kritiek levert op een plundertocht van Frededrik Hendrik, een zoon van Willem van Oranje die in de zuidelijke gewesten regeerde.