Raphael Sanzio

Biografie van Raphael Sanzio (1483 - 1520)

Raphael Sanzio is geboren om 3 uur 's nachts op 6 april 1483 in Urbino, een stad op een paar honderd kilometer van Rome. Raphael was zoon van Magia di Battista di Nicola Ciarla en Giovanni di Santi di Pietro. Raphael veranderde zijn achternaam om het een Latijnse klank te geven van Santi naar Sanzio.
Op 7 oktober 1491 stierf Raphaels moeder. Zijn vader trouwde kort na de dood van zijn vrouw met Bernardina. Uit dit huwelijk werd een meisje geboren, genaamd Elisabeth.
Omdat Giovanni Santi schilder was, leerde Raphael alle schilderkunsten van zijn vader tot het jaar 1494. Op 1 augustus 1494 overleed zijn vader. Tot het jaar 1500 bleef Raphael in Urbino. Hij vertrok op 13 mei uit Urbino omdat hij ruzie met zijn stiefmoeder Bernardina had. Hij ging naar de bekende schilder Perugino die in Perugia woonde. Daar leerde hij meer over schilderen. Na een tijd zag Perugino dat Raphael een groot vermogen had om vele dingen in zich op te nemen en die te verwerken. Perugino zag toen in dat Raphael een goede schilder zou worden.
Na vier jaar hard leren met zijn leraar Perugino vertrok Raphael in 1504 naar de stad Florence. Deze stad trok vele kunstenaars aan, zoals Michelangelo en Leonardo da Vinci. In Florence maakte hij kennis met het werk van deze twee andere grote kunstenaars. Raphael was veel vriendelijker, vrolijker en opgewekter dan hen; da Vinci en Michelangelo waren twee eenzame figuren. Raphael was ook dol op mooie vrouwen, daarom heeft hij veel schilderijen geschilderd over vrouwen, zoals zijn bekende 'Madonna's.' Da Vinci en Michelangelo schilderden meer mannen.
Aan het einde van de 15e eeuw nam Rome de rol over van Florence en was Rome dus de plek voor kunst en wetenschap. De paus Julius II wilde van het Vaticaan de machtigste staat van Italië maken. Daarom moesten veel kunstenaars naar Rome komen voor de bouw, beeldhouwen, schilderijen en portretten.
In 1508 vertrok Raphael daarom van Florence naar Rome. Daar kreeg Raphael een belangrijke taak. Hij moest een aantal vertrekken van het Vaticaan beschilderen. Raphael ging fresco's schilderen op de bovenste verdieping van de noordelijke vleugel van het paleis. Hij moest gaan schilderen in vier vertrekken. De vier vertrekken heten:
- Stanza della Segnatura
- Stanza di Eliodoro
- Stanza dell'incendio di Borgio
- Sala di Constatino
(Stanza betekent een kamer en sala een zaal.)
In deze volgorde ging Raphael te werk. Het bekendste werk van Raphael zit eigenlijk in de Stanza della Segnatura. Hier heeft hij twee grote werken gemaakt, namelijk: "Het dispuut over het Sacrament" en "de Atheense school". Het geheel beschilderen van de vier vertrekken duurde ongeveer tot 1518.
In het jaar 1514 kreeg Raphael nog een andere belangrijke taak in Rome. Raphael werd de bouwmeester van de nieuwe Sint Pieter. De ontwerper voor Raphael was zijn vriend Bramante. Raphael werd helper van Bramante, maar na een tijdje werd het andersom. Bramante stond niet meer in de belangstelling, maar Raphael. Raphael was in zijn tijd heel bekend. Iedereen die wat geld had kon zo een schilderij hebben van Raphael.
Na het afmaken van het Vaticaan voor de paus in 1518 kocht hij een wijngaard in Rome en bleef daar . Op 6 april 1520 stierf Raphael met 37 jaar. Hij stierf dus op zijn verjaardag, eveneens Goede Vrijdag. De oorzaak van zijn dood was een hevige koorts die 14 dagen door ging tot het Raphael doodde. Een dag na zijn dood werd hij begraven in het Pantheon. De begrafenis was in het Vaticaan, zijn `Transfiguratie` was geplaatst aan het hoofd van zijn kist, zijn lichaam werd bijgezet in het Pantheon in het centrum van Rome.
Raphaels stijl

In de Renaissance werden veel portretschilderingen en fresco’s gemaakt. De twee hoofdonderwerpen waren religieus en profaan, burgerlijk.
Raphael was leergierig en had een sterk zakelijk inzicht waardoor hij in zijn stijl van schilderen nieuwe dingen ging proberen, maar op een manier dat het toch volwassen leek, of misschien wel was.
In die tijd was de kennis van anatomie sterk uitgebreid, waardoor de anatomie klopte en dus ook de proporties. Raphael schilderde de houdingen van de mensen ontspannen, waardoor ze er heel natuurlijk en realistisch uitzagen; wat Raphael uiteindelijk ook groot maakte.
Raphael plaatste zijn figuren in driehoeken of cirkels met voorkeur voor symmetrie. Hij stemde de kleuren op elkaar af, zodat er niet zoveel contrast ontstond.
De wetten van wetenschappelijke perspectief werd als eerste toegepast door Masaccio. Raphael paste het ook toe in zijn schilderingen waardoor er een evenwichtig en een geordende compositie ontstond, zodat de schilderingen er nu realistischer door werden.
Raphael ging in 1504 naar Florence: het middelpunt van de Renaissance. Hij ontmoette daar Michelangelo en da Vinci. Raphael verwerkte sommige punten van da Vinci in zijn werken en sommige punten van Michelangelo, waardoor enkele schilderijen of schilderingen de uitdrukking “Michelangelo-achtig”of “da Vinci-achtig” kregen.
Raphael schilderde de achtergrond wazig of net niet duidelijk genoeg, zodat de voorgrond eruit sprong bij de Madonna’s: zijn imposantste werken. Door de vage achtergrond, maar duidelijke voorgrond kreeg het geheel iets dromerigs, waardoor de vrouw erg teder werd. Da Vinci gebruikte atmosferisch perspectief, waarbij de achtergrond ook eens donker en nevelachtig werd. Maar Raphael vond dat het dan deprimerende indruk gaf, dus het werd niet toegepast. Later ging Raphael met een lossere compositie werken in plaats van een strak compositie schema, hierdoor waren de figuren beweeglijker en aangenamer, met name de Madonna’s. Raphael was dol op vrouwen, zoals een opmerking van hem zei; “Ik voel honger naar mooie vrouwen als ik schilder…”

Renaissance

Aan het begin van de vijftiende eeuw kregen mensen opnieuw belangstelling voor de kunst en cultuur van de klassieke oudheid. Deze periode werd de ‘Renaissance’ genoemd. Dit betekent wedergeboorte. Er wordt mee bedoeld dat het de wedergeboorte van de belangstelling op de kunst en cultuur van de klassieke oudheid is. De Renaissance begon in Italië waar nog veel van de klassieke oudheid te vinden was. In deze periode gingen de mensen anders denken. De mensen beschouwden het leven, de wereld om zich heen en het menselijke lichaam als iets moois. In deze periode beschouwden de mensen de schilderkunst, bouwkunst en beeldhouwkunst als eerst als vrije kunsten, in plaats van ambachtelijk werk. Het was een belangrijke tijd voor de kunst.

Beeldhouwkunst
Schoonheid vond men erg belangrijk in deze tijd. Dat kon je aan de kunst zien. Bij beelden zag je vaak stevig gebouwde vrouwen. Dat was voor de mensen van toen met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid het beeld van schoonheid. Wat erg kenmerkend was aan de beelden uit de klassieke oudheid was dat de schoonheid belangrijker werd gevonden dan dat je het lichaam precies namaakte. In de Renaissance gebruikte men een techniek om de beelden er anders uit te laten zien. Dat heette conta-posto. De bedoeling was dan dat je het lichaam dat je wilde afbeelden, als het ware meer op het ene been dan op het andere been laat steunen. Op die manier staat het beeld een beetje gedraaid en het beeld ziet er wat beweeglijker uit, voor zover dat kan. In de beeldhouwkunst, maar ook in de schilderkunst, werden lichamen opnieuw naakt afgebeeld, zoals men dat in de klassieke oudheid deed. De mensen kwamen erachter dat het inwendige van het lichaam invloed uitoefende op de buitenkant van het lichaam. De kunstenaars bestudeerden het lichaam heel zorgvuldig en zo kregen ze het voor elkaar dat verhoudingen precies kopten, waardoor het beeld of schilderij erg realistisch werd. Net als in de oudheid ging men weer bronzen beelden maken.

Architectuur
Brunelleschi vond een nieuwe manier uit, waarmee je de lucht in kon bouwen zonder het gebruik van steunbalken. Het is als het ware een soort koepel, waar beide kanten op elkaar steunen. De domkerk van Florence was het eerste bouwwerk uit de Renaissance die ook een soort vergelijkbare koepel had. De architecten uit de tijd van de Renaissance streefden naar zeer goede maatverhoudingen. Dat wilde dus zeggen dat ze hun bouwwerken graag met symmetrie en regelmaat ontwierpen. Ze gebruikten weer bepaalde manieren uit de oudheid. Na enige tijd werd er een nieuw soort zuil gebruikt: de pilassus. De pilassus was een zuil die half ingemetseld was. Daardoor werd hij meteen niet meer gebruikt om te dragen, maar met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gewoon voor de sier.

Schilderkunst
De schilders hielden, net als de beeldhouwers, van kunst die erg realistisch was. Dat was ook de reden dat ze alles zo echt mogelijk probeerden te schilderen. De schilders gingen zoveel mogelijk natuurgetrouw te werk. Men lette erg goed op de achtergrond net als de plooival. De schilderijen werden erg mooi en realistisch.

Enkele werken nader bekeken

Sposalizio della Vergine (het huwelijk van Maria en Jozef)
Ik heb besloten het Sposalizio te bekritiseren omdat het een van Raphaels eerste, mogelijk zelfs zijn allereerste werk is. Het Sposalizio is geschilderd is 1504 te Città di Castello, een klein dorpje in de buurt van Perugia. Daar stond het schilderij 300 jaar lang in de grote kerk, maar veel aandacht kreeg het niet. Pas nadat het aan het eind van de 18de eeuw door de Fransen naar Parijs was gebracht, werd schoongemaakt en daarna weer teruggegeven, begon het beroemd te worden. Dit werk, dat Raphael voor zijn 20ste voltooide, wordt dan ook tot één van zijn beste schilderijen gerekend.
Op het plein voor een tempel vindt het huwelijk plaats. In het midden van de groep mannen en vrouwen staat de preister. Hij neemt de handen van het bruidspaar bij de polsen (tener lo dito alla sposa). Maria heeft haar hand al uitgestrekt en aan de leiding van de priester toevertrouw. Jozef, met neergeslagen blik daarop gericht, houdt de ring voorzichtig vast maar laat het overhandigen van de ring over aan de priester. Zo vormen deze drie het middelpunt, waarnaast de huwelijksgasten staan: de mannen rechts achter Jozef en de vrouwen links achter Maria. Erg opvallend is dat Jozef hier zo jong afgebeeld is. De legende gaat immers dat de oude Jozef de jongere Maria ten huwelijk vroeg. Hieruit blijkt maar weer dat schilders hun fantasie de vrije loop geven, zoals Raphael dus ook graag deed.
De symmetrische opbouw gaat zelfs zo ver, dat als je een lijn door het midden zou trekken, hij precies door de ring zou gaan. Verder is ook tempel zo symmetrisch, dat je er doorheen kan kijken, wat een heel mooi ruimtelijk effect geeft.
Het schilderij geeft een kleurrijke indruk, ondanks dat er weinig felle kleurcontrasten te zien zijn. Dit was voor Raphael uiterst bijzonder, omdat zijn latere werken veel minder vrolijk gekleurd waren. Men denkt dan ook dat dit ontstaan is doordat Raphael dit meesterwerk tijdens zijn jonge jaren geschilderd heeft.

Transfiguratie
Raphaels laatste meesterwerk, "Transfiguratie" (besteld in 1517), is een enorm altaarstuk dat nog niet klaar was toen hij stierf, en afgemaakt werd door zijn assistent Giulio Romano. Het hangt nu in het Vaticaans museum. Raphael stierf op zijn 37ste verjaardag. De begrafenisplechtigheid vond plaats in het Vaticaan, zijn "Transfiguratie" was geplaatst aan het hoofd van zijn lijkbaar, zijn lichaam werd bijgezet in het Pantheon in het centrum van Rome. De transfiguratie was waarschijnlijk bij zijn dood op 37-jarige leeftijd niet voltooid, maar compleet genoeg om op Raphaels begrafenis te worden getoond. In het schilderij werkte Raphael niet alleen van licht naar donker, maar ook van donker naar licht. Dit laatste werk van Raphael effende het pad voor een geheel nieuwe richting die bijna een eeuw later tot bloei zou komen met de komst van Caravaggio.
Het bovenste deel van de ‘transfiguratie’ is lichter dan het onderste. Dat komt omdat het deel rechtsonder in zijn geheel niet door Raphael gemaakt is.