Straattaal

Straattaal: vooruitgang of bedreiging voor de Nederlandse taal

Als we denken aan taal dan denken we aan het middel om met elkaar te communiceren. Sinds het bestaan van de mensheid verandert de taal, dus ook de taal gaat met zijn tijd. Woorden die een paar jaar geleden werden gebruikt kunnen nu opeens als oud worden beschouwd. Hierbij kun je aan woorden als ‘’kei gaaf’’ of ‘’te gek’’ denken. In plaats van deze woorden zijn woorden als ‘’cool’’
of ‘’dope’’ pas echt in. Een gruwelijke film wil niet zeggen dat de film te eng was, maar juist dat het een goede film. De voorbeelden hierboven noemen we ook wel straattaal of jongerentaal. Want het is allemaal instaan door creative jongeren die een soort van eigen geheime taal hebben bedacht.

Straattaal is ook onderdeel van de groepskenmerk zoals kledingstijl en muziekkeuze. Maar de vraag is nu is de straattaal een voortuitgang van de Nederlandse taal? Het merendeel van de Nederlanders is het daar niet over eens. Ze vinden dat een bedreiging voor de Nederlandse taal. Maar wat is straattaal eigenlijk en hoe groot is de invloed daarvan op de Nederlandse taal.

Wat is straattaal?

Eindjaren negentig kwam straat in de media en kreeg veel aandacht. Het ging vooral om de allochtoonse jongeren, de manier waarop zij communiceerden met elkaar kreeg veel kritiek.
Het was allemaal wel leuk en creatief van de allochtoonse jongeren, maar de autochtonen keken er toch anders naar.

Aanvankelijk is de term ‘’straattaal’’ gebruikt voor de Amsterdamse mengtaal die eind 20e eeuw is ontstaan onder de jongeren. Deze taal is een mix van het Engelse, Surinaamse, Antiliaanse, Turkse, Marokkaanse en Nederlandse woorden. Deze straattaal wordt veelal in de grote steden gesproken. Het wordt gebruikt door jongeren van verschillende etnische en culturele achtergronden. Een specifieke straattaak bestaat niet, maar wel heeft het een aantaal kenmerken. Veel straattaal woorden hebben te maken met geld, drugs, seks en schelden.
De straattaal is voornamelijk opgebouwd uit buitenlandse woorden. Maar vaak is de grammaticale constructie daarvan fout toe gepast.

De belangrijkste reden dat de jongeren straat taalgebruiken is om het gevoel van saamhorigheid uit te drukken. Maar ook om zich tegen de maatschappij af te zetten, en afstand nemen van de ouders. Eerst zag men straattaal als aanvulling op de Nederlandse taal, maar al gauw bleek dat het toch iets extra’s was. En wat moet je als een allochtoon met straattaal als je de Nederladse taal nog niet goed beheerst.

Wie praten straattaal en wat zijn de kenmerken?

Taalkundige en hoogleraar Nederlands Rene Appel heeft een artikel geschreven over straattaal. De informatie uit zijn artikel heeft hij gehaald uit een enquete die in 1998 op drie Amsterdamse scholen was genomen. En het bleek dat een grotendeel van de Amsterdamse jongeren wist wat straattaal was. Verder sprak 80% bij de jongens en 70% bij de meisjes straattaal. Het hoogste percentage strattaalsprekers is te vinden onder Surinamer, op de tweede plaats staan de autochtone Nederlanders en op derde plaats de Turken en Marokkanen.

Verder in de enquete is er ook gevraagd welke straattaalwoorden de leerlingen gebruiken. En hieronder volgt een top 10:


1. doekoe (geld)
2. loesoe (weg)
3. chick(ie) (meisje)
4. osso (huis)
5. afoe (stukje, trekje)
6. faya (erg, vies)
7. fittie (vechten)
8. kill (jongen)
9. fatoe (grapje)
10. diss(en) (vernederen)

De meeste straattaalwoorden hierboven komen uit het Surinaams. Dit kan verklaard worden doordat er veel Surinamers in Nederland wonen, maar ook omdat Surinaamse woorden beter klinken bij de jongeren. Verder kan het ook zo zijn dat deze top 10 niet bekend is bij de jongeren uit Maastricht. Omdat ze daar een andere straattaal hebben. In Utrecht heet jongerentaal Murks (een mix van Marokkaans en Turks), in Belgie heb je Algemene Cites en in Frankrijk spreekt men Le Verlan.

Wat vinden de jongeren er zelf van?

Als je jongeren vraagt waarom ze straattaal gebruiken zeggen ze “gewoon” of ‘’we zijn er gewend aan geraakt’’. Dit is te verklaren doordat de jongeren zich stoerder voelen om straattaak te gebruiken, maar eenmaal aan gewend kunnen ze niet meer los van komen.

Maar het kan ook omdat de jongeren het ergens hebben opgepikt, en daarmee zicht beter kunnen uiten. Op de vraag van ‘’wat ga je vanavond doen” antwoord je eerder lekker chillen, en niet ik ga op de straat rondhangen.

Waar is men nou eigenlijk bang voor?

Men is vooral bang voor de verslechtering of verloedering van de Nederlandse taal. Dat mengelmoes van alle talen is wel creatief bedacht, maar is het ook algemeen geaccepteerd in Nederland. Kan je straks in je sollicitatiebrief ook straattaak gebruiken, de meeste mensen vinden van niet. Veel mensen zijn bang dat de Nederlandse taal verloren gaat. Er komen al veel woorden uit het Engels de Nederlandse taal in dringen. Maar tegen een internationale taal kun je niks doen. Maar hoe moet het met woorden uit andere landen.

De grote angst van Nederlanders is dat jongeren straks niet anders kunnen praten , en de Nederlandse taal links laten liggen. Een taal kan nooit zomaar verdwijnen, maar wat het wel kan is veranderen. Dat proces heet ook wel taalverschuiving, dat is wanneer een taal plaats maakt voor een andere taal. Een taalverschuiving kan ook onbwust plaats vinden, maar dat wil nog niet zeggen dat het nadelige gevolgen heeft.

We gebruiken tegenwoordig tal van woorden die van oorsprong niet Nederlands zijn. Denk maar aan woorden als ‘trottoir’, ‘uberhaupt’ en ‘computer’. Daarom zegt hoogleraar Rene Appel dat we ons niet druk om moeten maken. Taal verandert of je het wilt of niet. Uiteindelijk zal een straattaalwoord heel gewoon worden onder de Nederlanders.
Verder is het ook zo dat de jongere generatie zich af zet tegen de ouder generatie, ze willen iets eigen maken. Wat ook verkeerd wordt opgevat is dat mensen denken dat straattaal wordt gebruikt omdat er gebrek is aan de Nederlandse taal, maar niets is minder waar.

Verschillen tussen straattaalsprekers

Uit onderzoek is gebleken dat jongeren die de Nederlandse taal niet goed beheersen dat ze ook realtief weinig straattaal spreken. Dus je zou kunnen zeggen dat straattaal naast de gewonde Nederlandse taal wordt gesproken, en niet in plaats daarvan.

Wat opmerkelijk is dat jongeren die VMBO doen meer straattaal gebruiken dan jongeren die bijvoorbeeld HAVO of VWO doen. Dit kan liggen aan het feit dat op het VMBO meer allochtone jongeren zitten. Er daardoor onstaat er een culturele mix. En op het VWO zitten daarentegen minder allochtonen vandaar dat daar minder straattaal wordt gebruikt.

Wat ook mee speelt is dat in het algemeen meer jongens straattaal gebruiken dan meisjes, en ook minder heftige woorden. Jonges gebruiken veel meer straattaal en maken ook gebruik van heftige woorden, en voelen zich ook beter en stoerder.


Straattaal buiten de straat

Straattaal wordt ook steeds meer in de klas en met ouders gesproken. Je zou denken dat straattaal alleen tussen vrienden en andere soortgenoten wordt gesproken. Maar in een formele situatie wordt er haast geen gebruik gemaakt van straattaal. Vandaar dat veel mensen niet afweten van het bestaan van straattaal. Maar tegenwoordig nemmen ook ouderen straattaal over. Wat wel mee speelt is dat jongeren ouderen vaak niet sireus nemen, en raden ze het ook niet aan.

Boosdoeners

Voor het bestaan van een taal is de steun van de overheid onmisbaar. Want onderwijs in eigen taal is noodzakelijk, maar ook de media moet gebruik maken van de Nederlandse taal. Want wat je op de radio hoort of op tv ziet lijkt ook niet te stimuleren. Je kan concluderen dat de taalgebruik steeds informeler wordt. De grootste boosdoeners van straattaal zijn natuurlijk
het internet, tv, radio, maar de aller grootste is wel muziek. Want de muziek waar de jongeren van tegenwoordig naar luistert is ook niet bepaald formeel. Want een rap bestaat niet zonder scheldwoorden. Maar ook binnen de Nederlandse muziekindustrie hoor je liedjes als ‘kut Marokkaan’ of ‘watskeburt’

Taalveranderingen

Een taal verandert eenmaal. Dat is altijd al zo geweest in de geschiedenis van de mensheid, en het zal ook blijven veranderen. Er zullen steeds nieuwe woorden bij komen, en woorden verdwijnen. In een paar eeuwen is het Nederlands al zo veranderd dat jongeren van tegenwoordig moeite hebben met het lezen van Middeleeuwse teksten. We vinden zelfs hoe de Koningin praat al te bekakt en ouderwets. Maar het is ook zo dat nieuwe woorden die jongeren introduceren na verloop van tijd weer verdwijnen.

Straattaal is iets dat zal blijven bestaan. Zolang de jongeren zich kunnen uitdrukken in straattal zal het blijven bestaan. Uit onderzoek van Rene Appel is gebleken dat je juist goed Nederlands moet kunnen spreken, wil je straattaal spreken. Want jongeren vervormen of vervangen dus niet uit gebrek van kennis van de Nederlandse taal, maar uit behoefte aan iets nieuws om zich in uit te drukken. Verder is straattaal per stad/woonomgving al heel anders. Dus moeten we toch algemen taal hebben die we allemaal kunnen spreken, namelijk het Nederlands. Je kan concluderen dat de invloed van straattaal op de Nederlandse taal toch heel erg klein is. En dat we nog lang met elkaar Nederlands blijven spreken.