Lotingsysteem is onrechtvaardig en ineffectief: toch maar een toelatingsexamen…of is er een beter alternatief?

Lotingsysteem is onrechtvaardig en ineffectief: toch maar een toelatingsexamen…of is er een beter alternatief?

Stel je eens voor: je bent met een 9,6 gemiddeld geslaagd voor het VWO. Een ongelofelijke prestatie! Nu is het je wensdroom om medicijnen te studeren en arts of chirurg te worden. Voor deze studie geld een lotingsysteem. Vol goede moed ga je jezelf inschrijven. Na een tijdje krijg je het slechte bericht dat je uitgeloot bent! Hoe kan dat nou toch, denk je bij jezelf. Volgend jaar maar weer proberen dan. Weer uitgeloot! Oké. Nog 1x proberen. En weer geen succes. Je snapt er helemaal niks van. Dit is toch niet rechtvaardig, zeker niet als je een gemiddelde van een 9,6 hebt! Dit gebeurde een meisje enkele jaren geleden.
Mede door dit voorbeeld vind ik dat het lotingsysteem afgeschaft moet worden. Maar laten we, voor overhaaste conclusies te trekken dieper op dit systeem ingaan. Waarom werd het ingevoerd? Was en is het wel effectief? Is een toelatingsexamen dan een beter idee? Zou altijd een toelatingsexamen laten doen wel effectief zijn? Of zijn er betere alternatieven?
Het lotingsysteem is niet op alle studies van toepassing. Wel op de hele populaire studies zoals medicijnen. Elk jaar komen voor deze studie te veel aanmeldingen binnen. Ze kunnen niet iedereen aannemen en daarom werd het lotingsysteem ingevoerd. Vanwege het voorbeeld wat ik in het begin genoemd heb, werd dit systeem gewijzigd. Nu is het zo dat je bij een gemiddelde van een 8 of hoger sowieso aangenomen wordt en dat de rest door loting een kans heeft. Maar wil een 8 of hoger gemiddeld, zeggen dat het een goede arts of chirurg of wat dan ook is? Wil dat ook zeggen dat een leerling met een hoger gemiddelde gemotiveerder is?
Ik vind van niet. Iemand kan goed zijn in leren en zijn punten op zijn sloffen halen, terwijl iemand met een 6 of 7 gemiddeld misschien wel veel gemotiveerder is en veel meer bereid is om te werken voor de studie. En, ervan uitgaande dat we het voor het gemak houden bij de studie medicijnen, misschien zelfs wel een betere arts is dan iemand met die hoge cijfers!
Naast scholen met een lotingsysteem zijn er ook scholen met een toelatingsexamen. Is dat dan een goed alternatief? Ik vind dat dit alternatief nogal wat te wensen over laat. Het blijkt namelijk zo te zijn dat toelatingsexamen door de universiteiten zelf gemaakt worden. Maar iedereen weet eigenlijk wel dat iemand die van het VWO afkomt, niet het niveau heeft van een student op de universiteit. Dus die toelatingsexamens vallen voor veel mensen vaak vies tegen. Gewoon omdat ze niet gewend zijn om een toets te maken op dat niveau. Ook geeft dit niet de motivatie en ook niet per se de praktische capaciteiten van de aanstaande student weer.
Door deze dingen is de maatschappij al te veel goede toekomstige artsen, chirurgen etc. misgelopen. Dit mag niet meer gebeuren, zeker niet omdat deze mensen ontzettend belangrijk werk verrichten.
Er wordt veel nagedacht over alternatieven. Zelf ben ik tot twee alternatieven gekomen die mij er effectief en heel erg fair lijken.
De eerste die ik in gedachte had is wel een toelatingsexamen. Maar dan in een aangepaste versie. Ik denk namelijk dat het een goed idee is als universiteiten en middelbare scholen nauwer samen gaan werken. Hierdoor kunnen de leidinggevenden op de universiteit het niveau van de leerlingen beter inschatten. Dit werkt ook andersom. De leidinggevenden kunnen beter inschatten wat er van de leerlingen verwacht wordt en ze daar wellicht beter op voorbereiden. Middelbare scholen en universiteiten zouden het toelatingsexamen bijvoorbeeld samen kunnen maken.
Dit is op zich wel een goed idee, maar het geeft nog steeds niet de motivatie en de persoonlijkheid van de leerling weer. Je kunt een docent van de middelbare school ook moeilijk vragen een verslag over leerlingen te schrijven, want dat zal nooit objectief zijn.
Daarom dacht ik dat, naast een toelatingsexamen van de bovengenoemde soort, een intakegesprek een goede oplossing zou kunnen zijn. Hieruit kunnen ze enigszins afleiden hoe gemotiveerd de persoon is en samen met het toelatingsexamen kijken of de persoon geschikt zal zijn voor de studie in kwestie.
Hier gaat wel ontzettend veel tijd in zitten. Je zou daarom in het toelatingsexamen bijvoorbeeld een aantal vragen kunnen maken die gebaseerd zijn op het testen van de motivatie én de capaciteiten van de leerling. Maar ja, als je iets goeds wilt bereiken gaat daar nu eenmaal snel veel tijd in zitten.
Zoals je gemerkt hebt speelt het lotingsysteem hierbij geen rol. Het toelatingsexamen dus wel, maar dan alleen in de aangepaste versie, anders werkt de hele boel alsnog niet.
Het lotingsysteem en de huidige toelatingsexamens zijn ineffectief en onrechtvaardig. Een 8 gemiddeld maakt geen gemotiveerde leerling en al helemaal niet per se een goede arts, terwijl iemand met een lager gemiddelde een uitmuntende arts zou kunnen zijn. Waarom zouden we het risico nog langer lopen goede studenten uit te sluiten? Dat is toch niet bevorderlijk voor de maatschappij? En jij wilt toch ook dat als het om jou studie gaat, dat alles rechtvaardig verloopt?
Daar om zeg ik: weg met het huidige, onrechtvaardige, ineffectieve lotingsysteem, weg met de huidige toelatingsexamens en kom maar op met het toepassen van nieuwe, betere, effectieve en rechtvaardige alternatieven!