Mijn betoog gaat over de basisbeurs en het leenstelsel. Ik ga eerst kort vertellen wat de basisbeurs inhield en wat het leenstelsel inhoudt. En vervolgens zal ik mijn stelling aangeven.
De basisbeurs is in 1986 ingevoerd met de reden om meer hoogopgeleide studenten te krijgen in Nederland. Vanaf dit moment kreeg iedere student een bepaald bedrag van de overheid. In september 2015 is de basisbeurs afgeschaft en het leenstelsel ingevoerd om geld te besparen. Dit houdt in dat uitwonende studenten die na september 2015 zijn gaan studeren niet meer het gemiddelde bedrag van 285,15 euro basisbeurs per maand krijgen van de overheid. Om een beeld te schetsen wat de uitgaven zijn van een gemiddelde student is hier een kleine rekensom van alle kostenposten. Hierbij zijn de belangrijkste uitgaven de huur, het collegegeld, eten en drinken, uitgaan vakantie hobby’s en de zorgverzekering. Nibud komt met deze en andere uitgaven op een totaalbedrag van 1296 euro per maand uit. Dat geld moet nu dus onder andere geleend worden. De lenende studenten lenen gemiddeld 632 euro per maand. Stel je studeert 4 jaar, dan zit je op een totale schuld van ruim 30.000 euro. Een behoorlijk bedrag dus. Dit bedrag moet dan over een periode van 35 jaar terugbetaald worden wanneer je het minimum loon verdient.
Met dit leenstelsel ben ik het niet eens. Mijn stelling luidt: de basisbeurs moet weer ingevoerd worden. Hiervoor heb ik 3 voorargumenten en een tegenargument dat ik vervolgens zal weerleggen. Ik begin met mijn voorargumenten.
Ten eerste ben ik voor de basisbeurs omdat ik vind dat iedere student gelijke kansen moet hebben in het onderwijs. Het verschil in kansen zit dan vooral tussen leerlingen met hoogopgeleide ouders (die vaak ook meer te besteden hebben) en leerlingen met laagopgeleide ouders (die vaak dan ook minder te besteden hebben).
Uit cijfers van het ministerie van Onderwijs is gebleken dat het aantal studenten met laagopgeleide ouders bij zowel hogescholen als bij universiteiten met 15% was afgenomen een jaar na invoering van het leenstelsel. Dit komt doordat die hoge schuld kinderen van ouders met lage inkomens meer afschrikt dan kinderen van ouders met hogere inkomens.
De reden dat zo’n grote lening deze studenten afschrikt is dat zij een minder hoge of zelfs geen hypotheek kunnen krijgen voor een huis later. Ook gaan zij liever op een lager niveau studeren omdat ze dan meer zekerheid hebben dat ze hun studie in een keer halen. Zodat ze niet een jaar extra hoeven te studeren, waardoor de schuld alleen maar hoger wordt.
De invoering van het leenstelsel zorgt er dus voor dat vooral kinderen van ouders met lage inkomens minder graag een hbo studie doen of al gaan werken na de middelbare school. Zo blijven hun potentiële talenten onbenut. Daarnaast wil je niet dat studenten een kortere periode gaan studeren of zelfs helemaal niet verder gaan studeren. Omdat je jezelf ontwikkelt in deze periode. Je bent niet alleen aan het studeren, je bereidt je ook voor om in een maatschappij te stappen. Dit leer je vooral in je studiejaren. Ook is het aantal uitwonende studenten gehalveerd blijkt uit cijfers van het CBS. In leerjaar 2014/2015 was 28% van de startende studenten uitwonend. Een jaar later was dat nog maar 13%. De helft hiervan zegt daarvoor te kiezen omdat ze geen basisbeurs meer krijgen. Deze groep krijgt daardoor niet de mogelijkheid om zelfstandig te leren leven.
Ten tweede, en dit sluit aan op mijn eerste argument, zal het kennis niveau van Nederland dalen. Dit komt omdat meer studenten voor een lager niveau kiezen, zoals ik al zei in mijn eerste argument. De reden hiervoor is omdat het onaantrekkelijk wordt gemaakt om een studie op hoog niveau te doen wanneer het leenstelsel wordt ingevoerd. Studenten kiezen dan liever voor een beter betaalbare studie. En waarvan ze vrij zeker zijn hem in een keer te halen.
Het is voor Nederland juist een streven om zijn kenniseconomie te houden. Dit zie je terugkomen in de partijprogramma’s van onder andere: VVD, 50+, D66, PvdA, Christen Unie. Hierbij geven de partijen ook aan dat hier het onderwijs een belangrijke rol speelt. De reden dat de basisbeurs werd ingevoerd was dan ook met het doel om meer hoogopgeleiden mensen te hebben in Nederland. Door het leenstelsel gaan minder studenten op hoog niveau studeren. Zo is ons kennisniveau lager, liggen we minder goed in de internationale arbeidsmarkt en wordt Nederland een minder aantrekkelijk land.
Ten derde wordt het geleende geld vaak aan foute dingen besteedt. Er wordt niet op gecontroleerd of het leengeld ook daadwerkelijk aan studie wordt uitgegeven. Zo kun je makkelijk misbruik maken van het leengeld. Dit gebeurt dan ook. Meer dan de helft van de studenten leent meer dan nodig is voor de studiekosten. Met de basisbeurs wordt dit voorkomen aangezien je hier een afgemeten bedrag krijgt van de overheid. Hierdoor blijft er nagenoeg geen geld over om aan niet studiegerelateerde dingen te besteden. Bij het leenstelsel daarentegen kan iedere student maximaal lenen. Het maximale leenbedrag is 1000 euro terwijl diezelfde student met de basisbeurs gemiddeld 285,15 euro krijgt. Studenten gebruiken het geleende geld voor bijvoorbeeld de aanloop voor een eigen bedrijf of ze besteden het aan een aanbetaling voor een hypotheek. Volgens Nibud geeft Tien procent van de ruim 2.700 ondervraagde studenten aan (een deel van) het geleende geld bij DUO te sparen, om na de studie genoeg geld te hebben om een huis te kunnen kopen. Er zitten ook studenten tussen die het geld niet toekomstgericht uitgeven zoals de financiering van een vakantie, een nieuwe telefoon of uitgaan. Met als gevolg dat ze na het studeren te weinig geld hebben om de lening af te lossen. Dit kan er dus voor zorgen dat studenten in de problemen komen. Een andere risicofactor is dat de rente van de lening kan stijgen. Deze rente wordt ieder 5 jaar opnieuw bepaald. Het kan dus zomaar zijn dat er opeens meer rente op je lening staat dan op je spaarrekening. Daarnaast maak je studenten bekend met de mogelijkheid om te lenen. Dat is een slechte zaak. Want daardoor zijn jongeren later eerder geneigd om te gaan lenen in plaats van te gaan sparen. Waardoor ze meer geld kwijt zijn. En zo hebben ze geen buffer voor onverwachte omstandigheden.
Daarentegen heb je natuurlijk het tegenargument dat de basisbeurs veel geld kost. Dit was ook de reden om het leenstelsel in te voeren, namelijk om te bezuinigen. Maar ik vind dit een slechte zaak. Je moet niet gaan bezuinigen op het onderwijs. Onderwijs is immers één van de grote pijlers van de Nederlandse economie. Nederland is een kennisland, wij verlenen kennis. Kijk maar naar Eindhoven waar veel technische bedrijven samen zitten en samen een van de belangrijkste kenniscentra Nederland zijn. In deze kennis moet je investeren en niet bezuinigen. Je moet het voor jongeren aantrekkelijk maken om te gaan studeren. Het is juist heel belangrijk voor onze economie om veel studerende jongeren te hebben op een hoog onderwijsniveau. Door te bezuinigen via het leenstelsel wordt studeren onaantrekkelijk. Dit moet voorkomen worden.
Kortom vind ik dat we weer terug moeten naar de basisbeurs. Ik vind namelijk dat iedereen qua studie gelijke kansen moet hebben, of je nou uit een rijk of arm gezin komt. Door kortere studieperiode bereid je je minder goed voor om in de maatschappij te stappen. Ook leren minder studenten om op zichzelf te wonen omdat meer studenten thuis blijven wonen. Nederland zal een lager kennisniveau krijgen omdat minder studenten kiezen voor hoger onderwijs. Daarnaast zorgt het leenstelsel ervoor dat studenten de kans krijgen om het geleende geld aan andere zaken te besteden dan studie. Dit gebeurt dan ook. En door de lening zijn studenten geneigd later ook te gaan lenen. Wat risico’s met zich meebrengt. Dus bezuinig niet op de studie en investeer in het onderwijs van onze jeugd!
https://www.trouw.nl/home/weg-met-dat-leenstelselgedrocht-~a5c760d5/
https://www.ed.nl/mening/opinie-nieuw-stelsel-studiefinanciering-is-niet-sociaal~ae4ba9a3/
https://www.trouw.nl/home/het-terugbetalen-van-studieschuld-is-een-groeiend-probleem~ac0ddeb3/
https://www.volkskrant.nl/economie/studenten-lenen-met-gemak-kapitaal-tijdens-studie~a4095113/
https://www.trouw.nl/home/minder-studenten-na-invoering-leenstelsel~a6d1186e/
https://www.businessinsider.nl/huis-kopen-hypotheek-studieschuld-leenstelsel-573224/
REACTIES
1 seconde geleden