De Verlichting

Vlijtig en vol ijver

De perzik

Die perzik gaf mijn vader mij,
Omdat ik zo vlijtig leer.
Nu eet ik vernoegd en blij
Die perzik smaakt naar meer.

De vrolijkheid past aan de jeugd
Die leerzaam zig betoont
De naarstigheid , die kinderdeugd,
Wordt altoos wel beloond.
Hiëronymus van Alphen

Dit is een gedicht dat is geschreven in de tijd van de Verlichting, bedoeld voor jongere kinderen om hen zo een wijze les te leren of dagelijkse dingen zoals stelen, liefde voor naasten en nog veel meer van dit soort ethische kwesties.
Ik zal in dit stuk mijn stelling, Zonder de Verlichting zou mijn leven er anders uit hebben gezien, gaan beargumenteren en laten blijken dat het een geronde stelling is.
Hierna, in het middenstuk, zal ik een definitie geven van het rationalisme en de Verlichting, vervolgens zal ik enige informatie verstrekken over de periode in de 18e eeuw, de Verlichting, daarna zal ik mijn stelling gaan verdedigen met de informatie die ik tot mijn beschikking heb, door drie argumenten te geven, tenslotte zal ik mijn toekomst verwachting weergeven.

Letterlijk zou je ‘rationalisme’ kunnen vertalen met ‘verstand-isme’ of ‘rede-isme’, ratio is namelijk te vertalen met verstand of rede. Rationalisme zou je als volgt kunnen om schijven; Het geloof dat met het menselijke verstand, de menselijke rede, alles op te lossen is. De Verlichting is een periode waar het rationalisme in opbloeide. Deze periode vond plaats rond de 18e eeuw een was een tijdperk dat veel verandering in de toen huidige samenleving heeft gebracht. De Verlichting volgde na een ‘donkere’ periode, de Renaissance. De naam ‘Verlichting’ is te danken aan het feit dat men vrij kwam van de grijze gedachten en de strenge samenleving, maar meer vertrouwen in het eigen verstand kreeg. Er ging zeg maar een ‘lichtje aan’ in hun hoofden.
De Verlichting is de periode, in de 18e eeuw, die na de Renaissance volgde, deze was in de 16e en 17e eeuw, zoals hierboven al vermeld staat. De renaissance heeft eigenlijk de fundering gelegd voor de Verlichting. De inzichten die enigen uit de Renaissance hebben gekregen, werden in de Verlichting verder uitgediept en ontwikkeld. Men kreeg al in de Renaissance een nieuwe, duidelijkere en heldere geestelijkheid. De kerk kreeg minder invloed op het volk, omdat het deïsme opging spelen. Het deïsme is een opvatting dat er wel een Opperwezen bestaat, maar dat het vereren ervan door middel van een godsdienst onzin is. Ook de overheden zagen de samenleving langzaam maar zeker hun eigen pad kiezen. In de Verlichting zetten deze simtonen zich voort. Echter komt hier het Rationalisme bij kijken, het kenmerk van de Verlichting. In dit ‘Tijdperk van de Rede’, zoals de Verlichting ook wel wordt genoemd, vinden er vele belangrijke ontwikkelingen op natuurwetenschappelijk gebied plaats. Ook op politiek, economisch en maatschappelijk niveau werden maatregelen genomen zodat ze de menselijke capaciteiten niet in de weg stonden. Zoals wel te verwachten was groeide het optimisme van de maatschappij, ze hadden meer vertrouwen in hun eigen verstand en rede. Ze namen ook aan dat verkeerd gedrag een gevolg was van het gebrek aan kennis van het goede in de opvoeding. Alles bij elkaar is de Verlichting een periode geweest die veel veranderingen met zich mee heeft gebracht en ook veel invloed heeft uitgevoerd op landen die deze ‘verlicht ideeën’ nog niet hadden.
Zonder de Verlichting zou mijn leven er anders uit hebben gezien, is de stelling die ik nu zal gaan verdedigen door middel van drie argumenten. Ook zal ik telkens weer een link leggen tussen de informatie uit de oudheid die ik gebruik voor mijn argumenten en het huidige tijdperk.
In de Verlichting zijn de opvoedmethoden drastisch veranderd, iets wat in deze tijd nog steeds terug te vinden is. Hier was Jean-Jacques Rousseau een erg belangrijke factor in. Hij opperde het idee dat, als de verlichting de gedachte had gebracht dat de mens goed was, maar werd bedorven door de maatschappij, dan de kinderen zo lang mogelijk in de kinderwereld moesten blijven. Ook was men het er in de Verlichting over eens dat kinderen een vrije opvoeding moesten krijgen, want op deze manier ontwikkelden ze zich vanzelf tot een goed mens. Ook ontstond er in de 18e eeuw lectuur voor kinderen, door middel van deze jeugdlectuur werd het kind verder opgevoed. De lectuur bevatte namelijk begrijpbare en interessante verhaaltjes voor kinderen, die allen wijze lessen bevatten. Tegenwoordig, in mijn opvoeding, vind ik veel van deze elementen terug. Bijvoorbeeld het idee van een vrije opvoeding en de opvatting dat ieder mens met een ‘schone lei’ ter wereld komt en dat vaak de invloeden van buitenaf ervoor zorgen dat je jezelf vormt tot een eigen karakter. Ook de jeugdlectuur met moralistische verhaaltjes komt nog veel voor in mijn tijd.
In de Verlichting vormde de manier van schrijven zich tot een methode en stijl die wij vaak in onze tijd ook terug vinden. Hierin is de literatuur vooral veranderd met betrekking tot het proza. Dit is een werk in niet-dichterlijke, allerdaags en nuchtere stijl. Op het toneel en in de poëzie werd er nog steeds gehandeld naar de oude ‘klassieke’ regels. De prozaliteratuur veranderde van een beknopt en een verhaal gericht op één enkel onderwerp naar een middel om lezers nieuwe ideeën en opvattingen te bieden. Hiervoor was een duidelijke en zakelijk manier van schrijven essentieel. In de Verlichting bloeide hierom ook het schrijven van een essay op, hetgeen dat ook al in de Renaissance een belangrijkere rol ging speelde.
In de Verlichting zijn veel natuurwetenschappelijke uitvindingen gedaan die het huidige tijdperk veel beïnvloed hebben. In de Verlichting waren wetenschappers namelijk, door het opspelen van het rationalisme, minder afhankelijk van de kerk en de overheid. Dit leidde tot talloze nieuwe inzichten op wetenschappelijk gebied. De classificatie van de elementen werd door scheikundigen gevormd (het begin van ‘het periodiek systeem der elementen’); een astronoom ontdekte dat de Melkweg de vorm had van een schijf; in de biologie werden Latijnse namen gevonden voor alle dieren en planten, die wij nog steeds gebruiken. Aan deze voorbeelden zie je, dat heel veel van de huidige wetenschap ‘op de schouders van reuzen’ is gebouwd. Hiermee bedoel ik dat er vele wetenschappers vooraf zijn gegaan voordat de kennis van tegenwoordig geëvenaard kan worden. Nieuwe generaties wetenschappers zijn verder gegaan met het onderzoek vanaf de plek waar hun voorgangers waren gebleven.

De veranderingen die de Verlichting met zich mee heeft gebracht hebben, zoals dit essay ook duidelijk maakt, hebben veel invloed gehad op mijn leven in deze huidige wereld, gelijk met vele andere. Ik verwacht dat de inzichten, die uit de periode in de 18e eeuw zijn voortgekomen, voorlopig niet zullen verdwijnen. De Verlichting is een tijdsbestek geweest waarin een basis is gelegd voor veel opvattingen van vandaag de dag en dit zal niet zo snel veranderen, naar mijn denken. Wat ik wel verwacht is dat er in de toekomst nog een periode zal komen die te vergelijken is met de Verlichting. Een periode waar veel oude opvattingen opzij worden gezet en nieuwe worden aangenomen. Of dit nu een periode zal zijn waar men ‘verlicht’ of ‘verduisterd’, ‘milieu gericht’ of ‘vervuild’ zal worden weet ik niet. Waarschijnlijk is het een verandering waar de mensheid op dat moment aan toe is. Misschien kan men hier het gezegde ‘History repeats itself’ wel op loslaten.

Met de argumenten over het ontstaan van nieuwe opvattingen in de opvoeding, methoden en stijl van schrijven bij de prozaliteratuur en het ontstaan van nieuwe uitvindingen, heb ik mijn stelling, die als volgt luidde: zonder de Verlichting zou mijn leven er anders uit hebben gezien, onderbouwd. Uit deze argumenten, die de stelling beargumenteren, kunnen we concluderen dat de Verlichting zeker wel invloed heeft gehad op mijn leven in dit huidige tijdperk. Door de genoemde factoren in mijn argumenten, maar ook door veel meer elementen die niet aan bod zijn gekomen in dit essay zijn de leefomstandigheden langzamerhand gevormd naar het huidige.
Een perzikje voor het vlijtige leren, dat naar meer smaakt. De wetenschap dat door ijver er meer kan worden verkregen van deze lekkernij. Deze informatie is verwerkt in een gedichtje voor kinderen en is misschien wel, doordat het in de Verlichting is geschreven en daarom de fundering is van de nieuwe pedagogie die we vandaag de dag nog steeds deels handhaven, dit gedichtje de reden waarom iedereen tegenwoordig zo hard en vlijtig werkt en waarom de perzikhandel altijd al zoveel winst maakt.