Abortus

"Het aantal abortussen in Nederland is sinds 1993 met bijna 50% gestegen. Dat blijkt uit een rapport dat de Stichting Samenwerkende Abortusklinieken Nederland (StiSAN) vandaag publiceert." Dit meldde het Algemeen Dagblad vrijdag 8 maart. De strijd om de legalisering van abortus is in Nederland lang geleden beslecht. Op 1 mei 1981 is door de meerderheid van de Tweede Kamer de `Wet afbreking zwangerschap`, abortus provocatus (uitgelokt) aangenomen. In die wet zijn allerlei regels en voorwaarden beschreven waaraan zo een procedure moet voldoen. Het is een blijvende discussie, omdat het heel sterk heel cultuur en plaatselijk bepaald is. In Nederland is abortus onder de voorwaarden die in de wet beschreven zijn toegestaan. In Ierland bijvoorbeeld, wat toch niet zo heel ver weg ligt, is nog geen twee weken geleden een politieke storm ontstaan over de legalisering van abortus. En de uitslag is GEEN legalisering. Mijn stelling is, na alles wat ik erover gelezen en gedacht heb, dat abortus niet iets is waar je vóór bent, maar onder heel bepaalde omstandigheden niet tegen moet zijn. Wat zijn die bepaalde omstandigheden? En wie bepaalt deze? Waar ligt de grens? Om te beginnen lijkt me goed om een aantal essentiële argumenten van voor en tegenstanders op een rijtje te zetten. Dan nu eerst het fundamentele (basis) argument TEGEN de legalisering van abortus. Dit argument is vrijwel zonder uitzondering gebaseerd op de geloofsovertuiging dat `De Schepper` de geboorte van het kind gewild heeft, WAT er ook van komt en dat de mens onder geen enkele omstandigheid mag ingrijpen. Dit standpunt wordt al decennia lang door de katholieke kerk, maar ook andere christelijke groeperingen en de Islam, ingenomen. De kracht van dit argument schuilt hierin dat er geen speld tussen is te krijgen. Ik heb eigenlijk geen andere argumenten tegen abortus kunnen vinden. Argumenten VOOR de legalisering van abortus zijn van praktische, medische en juridische aard. Een voorbeeld van een praktische overweging is dat abortus hoe dan ook wordt uitgevoerd, om het dan te reguleren, het dus onder brengen in goed uitgeruste klinieken en ziekenhuizen door professioneel personeel, gynaecologen laten uitvoeren. Medische argumenten voor abortus betreffen zowel moeder als kind. Voor de moeder als door de zwangerschap een levensbedreigende situatie zou ontstaan of als ze ongeneeslijk ziek zou zijn of medicijnen gebruikt die de gezondheid van het kind zouden kunnen schaden. Voor het ongeboren kind als er sprake is van een ernstige aangeboren afwijking, zoals een open rug, spierdystrofie, anencephalie (kattenhoofdje) of het syndroom van Down (mongooltje). Door de ontwikkeling van de prenatale diagnostiek (vaststelling van lichamelijke afwijkingen voor de geboorte), zoals bijvoorbeeld echo-onderzoek, vruchtwaterpunctie en DNA-onderzoek, komen steeds meer aangeboren afwijkingen nog tijdens de zwangerschap aan het licht. Als argumenten VOOR abortus, onder de noemer ´juridisch´ versta ik ongewenste zwangerschappen, zoals na verkrachting of incest. Hoewel abortus om medische redenen voor heel veel mensen nog wel invoelbaar is, zijn de juridische, maar vooral de praktische argumenten nog lang niet algemeen aanvaard. In gevallen als verkrachting of incest maar ook als een zwangerschap de moeder op dat moment niet goed uitkomt, gaat het in principe om een lichamelijk gezond kind. De vragen die bij mij opkomen (en niet alleen bij mij) zijn Mag je in zo een geval een zwangerschap onderbreken? En ALS je tot zwangerschapsonderbreking besluit, tot op welk moment kan dit gebeuren? In de Nederlandse wet wordt een uiterste termijn van 22 weken genoemd. Waarom 22 weken? Vóór die 22 weken is er toch sprake van leven? Het is een typisch voorbeeld van een compromis (of noem het een politiek standpunt) over een eigenlijk onoplosbaar probleem. Nu is zo rond de 22 weken het ongeboren kind min of meer compleet. Het heeft armpjes, beentjes, kortom alles zit erop en eraan ook al kan het op dat moment nog niet buiten de baarmoeder leven. Zelfs niet in een couveuse. Dat is pas mogelijk na een zwangerschapsduur van 26 of 27 weken, maar vraag niet hoe. De ontwikkeling van deze te vroeg geboren kinderen is bijzonder problematisch, zowel in lichamelijk als geestelijk opzicht. Waarom dan toch die 22 weken? Vóór die tijd beschouwen wij de foetus kennelijk nog niet als een kind. Vanaf de eerste dag van de conceptie (het samenkomen van de eicel en de zaadcel), is er in feite sprake van leven. Maar dat ziet er nog uit als een klontje cellen en wij kunnen ons er nog niet mee identificeren. Daarom beschouwen wij het afbreken van de zwangerschap in dat stadium niet als moord. Vergelijk het maar met het doodslaan van een vlieg en het doodslaan van een paard. Niemand zal er om wenen als je een vlieg doodslaat (behalve dan diegene die geen vlieg kwaad doet), maar haal het niet in je hoofd om een paard dood te meppen. Dan is de wereld te klein. WIJ eten bijvoorbeeld met smaak een koe, terwijl de koe in India een heilig dier is. Wat ik hier mee duidelijk wil maken is hoe arbitrair (als scheidsrechter) en cultuurgebonden onze opvattingen over de waarde van dierlijk en menselijk leven in feite is. Dat betekent dat een algemeen antwoord op het al eerder genoemde ´onoplosbare probleem´ niet bestaat. Ieder mens benadert het vanuit zijn eigen culturele, filosofische en religieuze achtergrond. Dat blijkt al in ons kleine landje. Wat ik nog eens wil benadrukken, is dat in vraagstukken als deze niemand gelijk heeft. Daarom is het zo triest dat bijna gewelddadige tegenstanders van abortus zoals bijvoorbeeld ProLife beweging in Amerika met voorstanders van abortus op de vuist gaan. Maar ik vind het ook triest dat een aantal jaren geleden de feministische beweging in Nederland met de slogan Baas in eigen buik dat iedere vrouw zelf tot een abortus moest kunnen besluiten ook als de reden bijvoorbeeld een carrièreplanning zou zijn. Als je dus niet tegen abortus bent, wie bepaalt dan de omstandigheden waaronder het wel is toegestaan? De meningen hierover lopen sterk uiteen. Van ´de vrouw beslist´ tot een commissie van behandelaars die na een zorgvuldige afweging hun goedkeuring moeten geven. Daarover is het laatste woord, ondanks de wetgeving nog altijd niet gezegd. Maar voor MIJ is het duidelijk dat in een rechtsstaat als Nederland, er bepaalde eisen aan een zo ingrijpend verzoek moeten worden gesteld. Ik kan tenslotte ook niet zomaar mijn buurman ongestraft om zeep helpen omdat hij mij niet aanstaat. Wat ik in mijn betoog duidelijk heb geprobeerd te maken, is dat een mening over het wel of niet toestaan van abortus met argumenten alleen niet is op te lossen, laat staan dat het een kwestie van gelijk of ongelijk is. Op het moment dat je het absolute, door de kerk ingenomen standpunt TEGEN abortus verlaat, verplicht je je tot een zorgvuldige afweging, omdat het een zeer ingrijpende gebeurtenis betreft. Dat wil niet zeggen dat je er geen mening over kan hebben. Mijn mening is dat in ieder geval om medische redenen, zoals ik eerder een paar noemde, open rug, spierdystrofie of syndroom van Down etcetera, abortus mogelijk moet zijn. Wat de juridische redenen betreft, zoals incest en verkrachting, die vind ik zo invoelbaar dat IK er niet tegen ben om het kind te aborteren. Zowel de moeder als het kind zullen waarschijnlijk psychische problemen oplopen. Maar ik kan het me goed voorstellen dat andere mensen het daar niet mee eens zijn. Wat betreft de praktische redenen: die vind ik nog het meest ter discussie staan, omdat ze niet duidelijk recht doen aan het gewicht van de beslissing. Van Randwijck, die zeer actief was in het verzet tijdens de Tweede wereld Oorlog schreef de volgende versregel: “Alles van waarde is weerloos”. Het is nu aan ons om daar goed voor te zorgen.