Genderneutraal taalgebruik

Genderneutraal of wartaal?

Niet ieder meisje wil een prinses zijn, niet iedere vrouw wil kinderen en niet ieder jongetje wil een stoere superheld zijn. Dit zijn allerlei voorbeelden van stereotypes die totaal old-fashioned uit de hoek komen als we kijken naar genderdiversiteit. Hier sluit genderneutraal taalgebruik zich bij aan, dit is taalgebruik waarbij er geen onderscheid wordt gemaakt in genders of geslachten zodat alle lezers zich in teksten kunnen vinden. Het gebruik hiervan zou woorden vermijden die discriminerend of denigrerend over kunnen komen. In Nederland lopen de meningen over het gebruik van deze woorden buitensporig uiteen. Moeten we in Nederland mee met de tijd, en deze genderneutrale taal benuttigen?

Tot het gaatje gaan

De kleur roze, wijn drinken, dansen en musicals zijn verscheidene voorbeelden van dingen die we in Nederland zouden “genderen”. Nemen we de kleur roze, dan zou er al snel gedacht worden aan vrouwelijkheid, en bij musicals zouden we al snel denken aan vrouwen en homoseksuele mannen, helemaal niet genderneutraal-vriendelijk dus! Zo zegt de auteur van “Genderneutraliteit is geen culturele gekkigheid” dat genderneutraliteit wordt gezien als culturele gekheid terwijl het níét gebruiken van regenboogtaal juist mensen in hokjes plaatst (Duits, 2017). Er zijn bijvoorbeeld ook mensen die zich geen man óf vrouw voelen. Door dit soort stereotyperende genderaanduidingen zouden zij zich niet geaccepteerd voelen. Een eerste stap naar deze acceptatie zou het gebruik van genderneutrale voornaamwoorden kunnen zijn. Dit zal niet voor iedereen even makkelijk zijn maar we zouden er zeker een melkkoetje aan hebben. Nemen we Zweden als voorbeeld, waar “hen” (een onzijdig voornaamwoord) sinds 2015 een wettelijke status gekregen heeft, zien we dat het gebruik van genderneutraal taalgebruik positieve gevolgen heeft. Zo zou het denken en spreken in genderneutraliteit een automatisme zijn geworden. Daarnaast zou een gelijkere behandeling en tolerantie ten opzichte van genders ter zake zijn. Het gendertaboe zou dus van tafel zijn de leden van de LHBTIQ+ gemeenschap zouden beter geaccepteerd worden.

Volgens de voorstanders van genderneutraal taalgebruik zouden woorden als journaliste, verpleegster en secretaresse geschrapt moeten worden. Deze zouden vervolgens vervangen moeten worden door verslaggever, verpleegkundige en managementassistent. Deze beroepsbenamingen zouden voor een scheiding tussen man en vrouw veroorzaken. “’Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt als vrouw gemaakt.’” (de Beauvoir in Wals 2014). Dit zien we ook bijvoorbeeld terug in de lonen van mannen en vrouwen. Zo is er in 2012 een onderzoek gedaan naar het verschil in loon en arbeidsdeelname tussen landen die veel of juist weinig geslachtsaanduidingen gebruiken. Hoe neutraler de taal, hoe kleiner de kloof (Vermeulen, 2018).  Om van deze verdeling af te komen moeten we halsstarrig zijn. Want waar een wil is, is een weg! 

Broodje-aapverhaal

Is genderneutraal taalgebruik wel écht zo neutraal? Tegenstanders van deze regenboogtaal zeggen van niet. We zouden er juist een vuile pijp aan roken. Door het gebruik van genderneutrale taal zouden vrouwen zich niet kunnen identificeren in een tekst met genderneutrale vormen. De verandering van journaliste in verslaggever maakt het beroep juist weer mannelijk. In plaats hiervan zou het gebruik van de mannelijke en vrouwelijke vorm beter werken. Bijvoorbeeld journalist/journaliste, naast dat de interesse van meisjes zou toenemen, terwijl dat van jongens niet afneemt, zou het benoemen van beide beroepstitels voor zelfvertrouwen in een opleiding of baan zorgen bij meisjes én jongens (Vermeulen, 2013).

De regenboogtaal zou daarenboven de Nederlandse taal onnodig bemoeilijken. Doordat we in een tijdperk leven waar bijna iedereen als iets anders identificeert en er zo veel genders bestaan, wordt het begrip gender steeds onduidelijker. Gender zou het geslacht zijn waartoe men zich voelt. Over dit issue schrijft Joost Swanborn van de Volkskrant: “Deze neiging is een uitwas van het Ik-tijdperk, van een samenleving die geobsedeerd is door identiteit, waarin iedereen recht heeft op erkenning, en zich anders gekwetst mag betonen.” (Swanborn, 2017). Het wordt een lastig geval wanneer er te veel verschillende benoemingen, uitzonderingen en voornaamwoorden bij komen kijken. Want wees eens eerlijk, is hen en hun uit elkaar houden niet al complex genoeg?

Daarnaast zou de Nederlandse taal haar spontaniteit en nuance kwijtraken. Het constant moeten nadenken over hoe we op een gendervriendelijke manier mensen aanspreken, zou ervoor zorgen dat we telkens op onze tellen moeten passen. Er zou volgens de auteur van “Genderneutrale taal is zielloos en humorloos” een totalitaire taal voortspruiten waarbij voor de één hun gewenste wereldbeeld uitgedrukt wordt, terwijl de ander hun vrijheid beperkt wordt (Swanborn, 2017).

De gulden middenweg zoeken

De vraag blijft of in Nederland de regenboogtaal toegepast moet worden. Zo wel, dan verdwijnt de spontaniteit en stijl, voelen vrouwen zich buitengesloten en wordt ons taaltje een stuk lastiger. Laten we de genderneutrale taal echter buiten wegen, dan zouden leden van de LBHTIQ+ gemeenschap zich niet kunnen vinden in teksten en zullen we achter blijven hangen in de inclusiviteit en acceptatie van deze mensen. Deze lastige situatie wordt dus kiezen of delen. Als er één genderneutraalschaapje over de dam is… volgen er dan wel meer?

(747 woorden)