Dierproeven

Proefdieren

Iedereen kent verschrikkelijke verhalen over het testen van medicijnen en cosmetica op proefdieren. Zeker vroeger waren dierenrechten iets vreemds. De dieren zaten in kleine hokken, konden zich amper bewegen en hadden geen contact met hun soortgenoten. Bovendien leden ze ontzettend onder alle tests waaraan ze onderworpen werden. Toen in het Westen de welvaart en het welzijn verbeterde, ging men zich druk maken om het welzijn van anderen. Proefdieren bijvoorbeeld. Hoewel er veel veranderd is sinds toen, hebben nog veel mensen het schrikbeeld van vroeger in hun hoofd. Hierdoor zijn ze van mening dat dierproeven nooit gerechtvaardigd zijn. Maar is deze mening nog wel te rechtvaardigen?

Veel mensen vinden dat proefdieren te veel lijden. Zelfs onderzoeker dr. Mr. Bernd van der Meulen vindt dat er te veel gebruik wordt gemaakt van proefdieren. Dit zei hij op 1 oktober 2005 in de Volkskrant. Meer openheid over onderzoeken zou al veel verbeteren. “Dan zal er uit gefilterd worden wat er wel en niet zinvol is.” Activisten wereldwijd vinden dat er een einde gemaakt moet worden aan het dierenleed. Omdat niet geluisterd wordt naar hun argumenten, zijn ze overgegaan tot brandstichting en bedreigingen. E. de Gier van het Dierbevrijdingsfront zei op 17 september 2003 in Trouw: “Als de dierenbeulen door die toegenomen aandacht eerder denken aan stoppen, is het misschien ook nog goed voor ons.”
Volgens de onderzoekers, die aan de andere kant van het conflict staan, ligt het allemaal ietwat gecompliceerder. Afdelingshoofd binnen ‘primatencentrum BPRC’ Peter Heidt weet dat jaarlijks meer dan tweehonderd apen de dood vinden bij hen in Rijswijk. Dat is zielig, natuurlijk, maar het is niet te voorkomen. “Het belang van de mensheid gaat voor, zoals bij aids-onderzoek. Daarbij zijn dierenproeven onmisbaar,” zei hij in Trouw van 25 oktober 2003. En zo pijnlijk als wordt voorgesteld zijn die proeven ook niet. In datzelfde artikel legt directeur van BPRC Peter Bontrop verongelijkt uit dat er pas geld beschikbaar kwam voor de betere huisvesting en zorg voor de apen, nadat activisten massaal gedemonstreerd hadden. “Ik heb gesoebat en gelobbyd bij iedere hoogwaardigheidsbekleder in Nederland.” Onderzoekster Meije legde uit dat er tegenwoordig betere huisvesting is, er op hun gedrag gelet wordt en bij teveel lijden worden ze afgemaakt. Onderzoeken liggen aan strenge banden. Iedere aanvraag voor een experiment wordt streng bekeken door de DEC, en daarna onder strenge controle uitgevoerd. “Je krijgt bijna nooit meteen toestemming,” vertelt een BPRC-onderzoeker.
Er zijn alternatieven. Morfologisch tekenaar Hans Rensema vertelde in het Gelders Dagblad van 7 januari 2000 te werken aan een ‘kunstrat’ waarop prima geoefend kan worden. Volgens prof. Dr. Coenraad Hendriksen, op 1 oktober 2005 in de Volkskrant, kan er prima gebruik worden gemaakt van celweefsel om belastende tests met proefdieren te vermijden. Bovendien biedt het opkweken van stemcellen uit menselijke embryo’s zeker perspectief. Volgens prof. B. van Zutphen in Trouw, woensdag 29 oktober 2003 zal het aantal proefdieren blijven afnemen door strengere wetgeving en grootschaliger gebruik van alternatieven.

Het is duidelijk dat dierproeven nog steeds in grote mate aanwezig zijn, en dat ze ook zeker niet pijnloos geworden zijn. Doordat er nog altijd veel protest is tegen de manieren waarop de dieren behandeld worden, wordt er steeds gezocht naar alternatieven voor dierproeven. Helaas is er voor sommige proeven geen alternatief gevonden. Gelukkig blijven mensen zoeken. De techniek zal misschien ooit nog op een punt komen dat dierproeven overbodig worden. En in de tijd dat er nog gezocht wordt, wordt er zo goed mogelijk voor de dieren gezorgd. Want het doel heiligt blijkbaar nog altijd de middelen.