The Aeneid door Vergilius

Latijn 'Vernietiging en hoop' in de Aeneis van Vergilius

Hoofdstuk 1 - belangrijke begrippen

70 v. Chr.

                Publius Vergilius Maro is in 70 v. Chr. geboren in de buurt van Mantua in Gallia Cisalpina.

42 v. Chr.

                Vanaf 42 v. Chr. wijdde Vergilius zich geheel aan de dichtkunst en toonde hij geen belangstelling meer voor een politieke carrière.

39 v. Chr.

                In 39 v. Chr. publiceerde hij de Bucolica (Eclogae ‘uitgezochte gedichten’).

29 v. Chr.

                In dit jaar werd de Georgica gepubliceerd; hierna wordt Vergilius gezien als Romes grootste dichter.

19 v. Chr.

                In 19 v. Chr. is Vergilius overleden in Brindisi.

Mantua

                Mantua is de geboorteplaats van Vergilius.

Napels

                Vergilius heeft enige tijd filosofie gestudeerd in Napels. Hier volgde hij lessen van een aanhanger van de filosoof Epicurus. In zijn huis in Napels heeft hij gedichten gemaakt; de Georgica.

Maecenas

                Maecenas was een invloedrijke promotor en sponsor van de kunsten. Hij introduceerde Vergilius bij Octavianus (= keizer Augustus). Later behoorde V. tot de vaste kring van dichters om Maecenas heen. Ook werd Vergilius door M. financieel gesteund zodat hij in Napels rustig kon werken.

Bucolica/Eclogae

                Op advies van Pollio is Vergilius begonnen met het schrfijven van tien gedichten over het herdersleven, deze hebben de naam ‘Bucolica’ (= herderszangen). Met deze gedichten trok hij de aandacht van Maecenas. Deze gedichtenbundel is gepubliceerd in 39 v. Chr. en wordt ook wel Eclogae genoemd, ‘uitgezochte gedichten’. De gedichten gaan over herders die zingen over de liefde, de dood, het aanbreken van een gouden tijd, dichters en de poëzie. Er verschijnen soms ook goden.

Georgica

                De Georgica is gepubliceerd in 29 v. Chr. Het is een gedicht over het boerenbedrijf en er wordt in vier boeken gesproken over de akkerbouw, de bos- en wijnbouw, de veeteelt en de bijenteelt.

Twee centrale thema’s in de drie werken van Vergilius

                Twee centrale thema’s zijn de contemporaine politieke realiteit en de oude Romeinse virtutes. (zie syllabus voor aanvulling)

Inhoud van Aeneis 1-6

                Deze boeken beschrijven Aeneas’ zwerftochten op zoek naar zijn nieuwe vaderland. Er wordt verteld over Aeneas die was voorbeschikt om aan de verwoesting van de stad Troje te ontsnappen en na vele omzwervingen en hevige strijd een nieuw vaderland te stichten voor de overlevenden van de Trojanen.  

Inhoud van Aeneis 7-12

                Deze boeken beschrijven de strijd die Aeneas na zijn aankomst in Italië moest leveren met inheemse volkeren om uiteindelijk zijn plaats te veroveren. Het gaat dus over het verblijf van Aeneas en de moeite die hij heeft gestoken in het stichten van een nieuwe stad.

Relatie Aeneas-Augustus

                Augustus was geadopteerd door Julius Caesar. Julius Caesar behoort tot de ‘gens Iulia’, en Aeneas ook. Aeneas is dus een verre voorvader van Julius Caesar.

Opdracht van Aeneas

                Aeneas had de opdracht gekregen van de goden om een nieuw vaderland te stichten voor de overlevenden van Troje. Deze stad werd later Rome. Bij deze opdracht werd hij gesteund door zijn moeder Venus, maar tegengewerkt door de godin Juno, de vrouw van Jupiter.

Relatie Romeinen-Venus

                Venus is de moeder van Aeneas. Zij steunt hem bij de opdracht om een nieuw rijk te stichten voor de Trojanen; dit rijk wordt later het Romeinse Rijk.

                De stamboom begint bij de godin Venus, de moeder van Aeneas. Aeneas kreeg twee zonen, waaronder Ascanius. Ascanius werd door de Romeinen ook wel Julus genoemd. Zo werd Aeneas de stamvader van de familie van Julius Caesar en ook diens adoptiezoon Octavianus. Octavianus (Augustus) erfde na Caesars dood diens familienaam. Hierdoor werd de stammoeder van Augustus en Caesar ook de godin Venus. Via Aeneas verbond Vergilius de stichting van Rome en de familie van keizer Augustus met een mythisch verleden.

Gens Iulia

                Venus was de moeder van Aeneas. Hieruit is het gens Iulia ontstaan en dit is later, bij de adoptie van Augustus (Octavianus) door Julius Caesar, Augstus’ oom, ‘gekoppeld’ aan de gens Octaviano. Nu was Venus dus de stammoeder van de gens Iulia maar ook van de familie van Augustus.

Historische dimensie van de Aeneis

• Jupiter voorspelt de grote toekomst van Rome.
• Aeneas’ afwijzing van koningin Dido werd de mythologische verklaring voor vijandschap tussen Rome en Carthago
• Aeneas krijgt alle grote figuren uit de Romeinse toekomst tot Augustus te zien
• Het schild van Aeneas wordt beschreven met daarop de slag bij Actium

Homerus

                Vergilius zag Homerus als voorbeeld en deed veel inspiratie op bij het lezen van diens verhalen. Hij heeft bepaalde dingen overgenomen.              

Ilias, Odyssee

                Odyssee: De lotgevallen van de voorafgaande jaren worden door Aeneas in een flashback verteld aan het hof van de uit Phoenicië afkomstige koningin Dido in Carthago. Daarom vormen de eerste zes boeken een ‘Romeine Odyssee’.

                Ilias: De Ilias gaat over het laatste jaar van de oorlog tegen de Grieken en de Trojanen. Boek 7-12 gaat over de moeizame verovering van een plek in het nieuwe vaderland van de Trojanen. De strijd (de oorlog) tussen Aeneas (+ Trojanen) en de vijandige en welwillende volkeren wordt beschreven.

6 traditionele kenmerken van een epos

1. Het epos is een lang, verhalend gedicht met een doorlopend verhaal met een alwetende verteller.
2. Het is geschreven in de dactylische hexameter.
3. Het is geschreven in een verheven stijl.
4. Het omvat één handeling waarvan de gebeurtenissen een duidelijke samenhang vertonen.
5. De hoofdpersonen zijn helden uit het verleden en goden.
6. De epische/Homerische vergelijking; een bepaald deel van het verhaal illustreren.

Hellenisme

                Het hellenisme (323-50 v. Chr.) is een tijdsperiode vanaf de dood van Alexander de Grote in 323 v. Chr.

Alexandrijnse dichters

                De Alexandrijnse dichters schreven epische poëzie. Hun focus was een select intellectueel publiek van literaire fijnproevers. Deze dichters hebben een grote invloed gehad op de Romeinse dichters.

2 belangrijke kenmerken van de Alexandrijnse poëzie

                Twee belangrijke kenmerken zijn:

1. Er werd gericht op een intellectueel publiek en in de gedichten werd daar rekening mee gehouden.
2. Er werd veel aandacht besteed aan psychologische factoren; het menselijk handelen wordt niet alleen door goden bepaald maar de psychologische motieven erachter worden nu ook meer verteld.

Romeinse dichters willen hun voorgangers evenaren en overtreffen

                De Grieken waren een grote inspiratiebron maar het werd ook een uitdaging om ze na te volgen. Ze volgen de Griekse traditie na en evenaren het, maar willen het ook overtreffen.

Mythologische/historische epos

                Een epos gaat over een belangrijke mythologische of historische persoon/gebeurtenis. Legendarische gebeurtenissen worden vaak ook beschreven.

Aeneis als epos (4 kenmerken)

1. De 12 boeken zijn één lang, verhalend gedicht met een doorlopend verhaal en een alwetende verteller.
2. De belangrijkste personen zijn helden uit het verleden en goden.
3. Het metrum is de dactylische hexameter.
4. De toon is serieus en verheven en sluit aan bij het onderwerp, dat ook verheven en groots is.

Navolging van Homerus door Vergilius

• De zwerftochten van Aeneas (1-6) lijken op die van Odysseus in de Odyssee; Aeneas wordt ook door een god(in) tegengewerkt.

Tijdens Aeneas’ verblijf voert hij oorlog tegen Turnus en zijn bondgenoten. Deze gebeurtenissen worden gekenmerkt door oorlog en dit lijkt weer op de Ilias. (7-12)

• Gebeurtenissen in de Aeneis lijken erg op gebeurtenissen uit de Ilias.
• De manier van vergelijken is overgenomen en bewerkt.

Verschil met Homerus

• Vergilius legt een nauwe verbinding met de Romeinse geschiedenis
• Er wordt meer aandacht besteedt aan de psychologie van de personages