Grammatica

Onregelmatige Werkwoorden:
Esse Zijn Posse Kunnen
Sum fui possum potui
Es fuisti potes potuisti
Est fuit potest potuit
Sumus fuimus possimus potuimus
Estis fuitis potestis potuistis
Sunt fuerunt possunt potuerunt

Eram fueram poteram potueram
Eras fueras poteras potueras
Erast fuerat poterat potuerat
Eramus fueramus poteramus potueramus
Eratis fueratis poteratis potueratis
Erant fuerant poterant potuerant

Velle willen Nolle niet willen
Volo volui nolo nolui

Vis voluisti non vis noluisti
Vult voluit non vult noluit
Volimus voluimus nolumus noluimus
Vultis voluistis non vultus noluistis
Volunt voluerunt nolunt noluerunt
Volebam volueram nolebam nolueram
Volebas volueras nolebas nolueras
Volebat voluerat nolebat noluerat
Volebamus volueramus nolebamus nolueramus
Volebatis volueratis nolebatis nolueratis
Volebant voluerant nolebant noluerant

Malle liever willen Ferre dragen/brengen
Malo malui ferro tuli
Mavis maluisti fers tulisti
Mavult maluit fert tulit
Malumus maluimus ferimus tulimus
Mavultis maluistis fertis tulistis
Malunt maluerunt ferunt tulerunt
Malebam malueram ferebam tuleram
Malebas malueras ferebas tuleras

Malebat maluerat ferebat tulerat
Malebamus malueramus ferebamus tuleramus
Malebatis malueratis ferebatis tuleratis
Malebant maluerant ferebant tulerant

Ire gaan Capere pakken/nemen
Eo ii capio capui
Is iisti capis capuisti
It iit capit capuit
Imus iimus capimus capuimus
Itis iistis capitis capuistis
Eunt ierunt capiunt capuerunt
Ibam ieram capiebam capueram
Ibas ieras capiebas capueras
Ibat ierat capiebat capuerat
Ibamus ieramus capiebamus capueramus
Ibatis ieratis capiebatis capueratis
Ibant ierant capiebant capuerunt

Dit werkwoord valt onder de groep ‘gemengde groepen’. Andere werkwoorden uit deze groepen zijn: -fugere
-facere

-iacere

Bijvoeglijke naamwoorden: ( sluit zich aan in GNG aan zelfst. naamw.)
Alle andere rijtjes: zie blz. 181 !
½ declanatie: Longus
3e declanatie: Fortis, Ingens
M: M/V: Onzijdig:
Longus Fortis ? Forte
Longi Fortis
Longo Forti
Longum Fortem ? Forte
Longo Forti
Longi Fortes ? Fortia
Longorum Fortium
Longis Fortibus
Longos Fortes ? Fortia
Longis Fortibus
Bijwoord van het bijvoeglijk naamwoord:
Longus = longe ? laete
Fortis = fortiter ? fideliter
Ingens = ingenter ? diligenter (hierbij horen diligens/audax enz.)
UITZONDERINGEN:
Pulcher = Pulchre
Miser = Misere
Facilis = Facile
Ferox = ferociter

Bonus = bene
Malus = male
Magnus = magnopere
Parvus = paulum
Multus = multum
Trappen van vergelijking: Comparativus en Superlativus
Longus ? longior ? longissimus
Fortis ? fortior ? fortissimus
Acer ? acrior ? acriorrimus (deze heeft een kleine uitzondering)
Similis ? similior ? simillimus
Ingens ? ingentior ? ingentissimus
Audax ? audacior ?audacissimus

Trappen van vergelijking ? het bijwoord
Longe ? longius ? longissime
Pulchre ? pulchrius ? pulcherrime
Misere ? miserius ? miserrime
Fortiter ? fortius ? fortissime
Acriter ? acrius ? acrissime
Similiter ? similius ?simillime
Facile ? facilius ? facillime

UITZONDERING:
Bonus ? melior ? optimus
Bene ? melius? optime
Malus ? peior ? pessimus
Male ? peius ? pessime
Multus ? plus ? plurimus
Multum ? plus ? plurimum
Multi ? plures ? plurimi
Multum ? plures ? plurimum
Magnus ? maior ? maximus
Magnopere ? magis ? maxime
Parvus ? minor ? minimus
Paulum ? minus ? minime
Verbuiging van comparativus: 3e declanatie M/V=ior O=ius
Verbuiging van superlativus: ½ declanatie M=us V=a O=um
Betekenis comparativus + superlativus: zie blz. 195
Bijvoeglijke naamwoorden volgens de 3e declinatie:
-is (fortis) M-V/Onz
nom. Fortis Forte
gen. Fortis Fortis

dat. Forti Forti
acc. Fortem Forte
abl. Forti Forti

nom. Fortes Fortia
gen. Fortium Fortium
dat. Fortibus Fortibus
acc. Fortes Fortia
abl. Fortibus Fortibus
-restgroep (ingens) M-V/Onz*
nom. Ingens ingens
gen. Ingentis ingentis
dat. Ingenti ingenti
acc. Ingentem ingens
abl. Ingenti ingenti
nom. Ingentes ingentia
gen. Ingentium ingentium
dat. Ingentibus ingentibus
acc. Ingentes ingentia
abl. Ingentibus ingentibus
Samenvatting Latijn PWW4 Gert-Jan Verstegen, G3a
Participium : bijvoeglijk (de lopende slaaf)

Werkwoord (de slaaf, die loopt)

PPA PPP


Actief Passief


Praesensstam + (e)ns M V O
Vocans vocatus vocata vocatus Vocantis vocati vocatae vocati
Vocanti vocato vocatae vocato
Vocantem vocatum vocatam vocatus
Vocante vocato vocata vocato
Vocantes vocati vocatae vocata
Vocantium vocatorum vocatarum vocatorum
Vocantibus vocatis vocatis vocatis
Vocantes vocatos vocatas vocata
Vocantibus vocatis vocatis vocatis

Futurum :
WW op -are / -ére
Actief Passief
Terrebo Terrebor
Terrebis Terreberis
Terrebit Terrebitur
Terrebimus Terrebimur
Terrebitis Terrebimini
Terrebunt Terrebuntur
Ik zal bang maken Ik zal bang gemaakt worden
WW op -ire / -ere
Actief Passief
Mittam Mittar
Mittes Mitteris

Mittet Mittetur
Mittemus Mittemur
Mittetis Mittemini
Mittent Mittentur
Ik zal sturen Ik zal worden gestuurd
Onregelmatige Werkwoorden in de Futurum:
Ero Potero Ibo
Eris Poteris Ibis
Erit Poterit Ibit
Erimus Poterimus Ibimus
Eritis Poteritis Ibitis
Erunt Poterunt Ibunt

Ik zal zijn Ik zal kunnen Ik zal gaan

Futurum Exactum:
WW op -are / -ére / -ere / -ire
Actief Passief Actief Passief
Vocavero Vocatus ero Misero Missus ero
Vocaveris Vocatus eris Miseris Missus eris
Vocaverit Vocatus erit Miserit Missus erit
Vocaverimus Vocati erimus Miserimus Missus erimus
Vocaveritis Vocati eritis Miseritis Missi erimus
Vocaverint Vocati erunt Miserint Missi erunt


Terruero Territus ero Audivero Auditus ero
Terrueris Territus eris Audiveris Auditus eris
Terruerit Territus erit Audiverit Auditus erit
Terruerimus Territi erimus Audiverimus Auditi erimus
Terrueritis Territi eritis Audiveritis Auditi eritis
Terruerint Territi erunt Audiverint Auditi erunt

Infinitivus :
Actief Passief
Praesens Vocare1 Vocari4
Futurum Vocaturus Esse2
Perfectum Vocavisse3 Vocatus Esse5

1. ook Audire, Terrere, Mittere
2. ook Auditurus esse, Territurus esse, Missurus esse
3. ook Audivisse, Terruisse, Misisse
4. ook Audiri, Terriri, Mitti
5. ook Auditus esse, Territus esse, Missus esse
Zelfstandig Naamwoord:
1e declinatie vrouwelijk:
EV MV
Nom. -a -ae
Dat. -ae -is
Acc. -am -as
2e declinatie mannelijk/onzijdig:
EV MV

Nom. (-us) -i bij onzijdig: EV= -um, MV= -um wordt -a
Dat. -o -is
Acc. -um -os bij onzijdig hetzelfde als nominativus
3e declinatie vrouwelijk/mannelijk/onzijdig (1e +2e vorm leren)
EV MV
Nom. 1e vorm 2e vorm
Dat. -i -ibus
Acc. 2e vorm+-em 2e vorm
Bijvoeglijk naamwoord: volgens dec.1/2 bijv.nmw. GNG hetzelfde bij zelfs.nmw.
Vrouwelijk: Mannelijk: Onzijdig:
nomev -a -us -um
datev -ae -o -a
accev -am -um -um
nommv -ae -i -a
datmv -is -is -is
accmv -as -os -a
Bijvoeglijk naamwoord: volgens dec.3 bijv.nmw. op –is (+restgroep)
mannelijk/vrouwelijk: onzijdig:
nomev (-is) (-e)
datev -i -i
accev -em (-e)
nommv -es -ia
datmv -ibus -ibus
accmv -es -ia

’t Bijwoord:
longus = longe
pulcher = pulchre
fortis = fortiter
ingens = ingenter

uitzonderingen in de tijd:
dum = altijd + praesens, maar is het hoofdwerkwoord géén praesens, dan wordt dum + de tijd van het hoofdwerkwoord. (Bijvoorbeeld: ‘est wordt dan dus ‘was’)
Postquam = altijd + perfectum, maar in het Nederlands wordt het altijd ’n plusquam-perfectum. (Bijvoorbeeld: ‘is aangekomen’ wordt altijd ‘was aangekomen’)

Iemand kan iets zeggen op 2 manieren. Namelijk de directe reden en de indirecte reden.
Directe rede: Indirecte rede:
De jongen zegt: ‘Ik ben ziek’. De jongen zegt dat hij ziek is.

De indirecte reden bevat een ACI

De directe en indirecte rede kan worden weergeven in 3 periodes, namelijk het verleden, het heden en de toekomst:
Direct Indirect

Verleden: scribit scribere
Heden: scripsit scripsisse
Toekomst: scribet scripturum esse

In het Latijn kennen we 6 infinitivi. Deze kunnen gebruikt worden bij het vormen van een ACI, of een zin in de indirecte rede.
Praesens actief Perfectum actief Futurum actief
Praesens passief Perfectum passief Futurum passief  verba tran siv a ijn werkworden fleti geborge woorden