Grieken H4- Begrippenlijst en Samenvatting- Havo/Vwo- Brugklas

Hoofdstuk 4 begrippenlijst Sprekend Verleden havo/vwo

Par. 1 In Athene wordt de democratie ingevoerd

Stadstaat: een staatje bestaande uit een stad met omgeving. Dit wordt ook wel een polis

genoemd.

Polis: een staatje bestaande uit een stad met omgeving. Dit wordt ook wel een stadstaat

genoemd.

Acropolis: een versterkte heuvel waar inwoners hun toevlucht zochten bij gevaar. Vaak

was er op de acropolis een tempel gebouwd waarin de belangrijkste god(in) van de polis

werd vereerd.

Agora: een plein waar burgers elkaar ontmoetten om over het bestuur van de polis te

praten en waar handel werd gedreven.

Politiek: dit woord is afkomstig van het woord polis en betekent: de manier waarop mensen

de macht onder elkaar verdelen.

Stad: grote nederzetting waar de inwoners leven van iets anders dan akkerbouw en

veeteelt.

Adel: een groep rijke en machtige families die hun macht en rijkdom erfden van hun

voorouders.

Aristocratie: een regeringsvorm waarbij een kleine groep aanzienlijken mensen de macht

heeft.

Volksvergadering: vergadering waarbij alle mannen uit de polis aanwezig waren. In het

oude Griekenland stond deze volksvergadering onder invloed van de adel.

Kolonisatie: het stichten van poleis op overzees grondgebied.

Kolonie: een polis gesticht op overzees grondgebied. Veel Griekse kolonies werden in de

periode 750 v.C. tot 550 v.C. gesticht rond de Zwarte zee en in het Middellandse

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

zeegebied. Vooral in Zuid-Italië.

Directe democratie: op voorstel van Kleistenes besloten de Atheners in 509 v.C. deze

regeringsvorm in te voeren. De belangrijkste kenmerken zijn:

- Alle belangrijke beslissingen werden voortaan door de volksvergadering genomen.

- Alle vrije mannen boven de 18 jaar mochten deelnemen aan de volksvergadering.

Indirecte democratie: een bestuursvorm waarbij beslissingen worden genomen door

gekozen volksvertegenwoordigers van de burgers (dus niet door iedereen)

Schervengericht: een systeem dat werd ingevoerd om te voorkomen dat één man alle

macht in handen zou nemen. Elk jaar kregen de burgers de kans iemand die men verdacht

naar alleenheerschappij te streven, voor een aantal jaren uit Athene te verbannen. Bij de

stemming krasten de burger een naam van iemand op een scherf aardewerk.

Par. 2 Athene als leider van de Griekse polis

Perzische oorlogen: oorlogen tussen de Grieken en de Perzen van 490 v.C. tot 479 v.C.

Perzische rijk: dit rijk strekte zich uit van Egypte tot India. De Perzen wilden dit uitbreiden.

Slag bij Marathon: de beslissende veldslag die de Eerste Perzische Oorlog beëindigde.

Athene: één van de sterkte stadstaten in Griekenland. In Athene werd op voorstel van

Kleistenes de directe democratie ingevoerd.

Sparta: één van de sterkste stadstaten in Griekenland. Een volk van soldaten. Ze hielden

de veroverde Messeniërs en hun slaven onder de duim.

Delische bond: een bondgenootschap van stadstaten onder leiding van de polis Athene.

Peloponnesische bond: een bondgenootschap van stadstaten onder leiding van de polis

Sparta.

Peloponnesische oorlog: een oorlog tussen de Delische bond en de Peloponnesische

bond van 431 v.C. tot 404 v.C. Deze eindigde in een nederlaag voor Athene.

Macedonië: een volk uit de oudheid dat woonde in het historische land Macedonië. In de

oudheid was Macedonië een land dat tegenwoordig bestaat uit een deel van Griekenland,

een deel van Bulgarije en het moderne land Macedonië.

Par. 3 De Grieken en hun goden

De Ilias en de Odyssee: twee beroemde verhalen van Homerus. Deze droegen ertoe bij

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

dat Grieken dezelfde goden gingen vereren.

Beschermgod(in): elke polis had een beschergod(in) die het meest werd vereerd.

Orakel: een plaats waar volgends de oude Grieken een god(in) antwoord geeft op vragen.

Ook het antwoord zelf noemt men een orakel. Alle Grieken vonden het orakel van Delphi

het belangrijkst.

Par. 4 De Grieken en hun nieuwe manier van denken

Hippocrates: een Griekse arts die onderzoek deed naar oorzaken en genezing van

ziekten. Hij zocht natuurlijke verklaringen in plaats van bovennatuurlijke verklaringen.

Socrates, Plato en Aristoteles: Griekse filosofen die worden gezien als een van de

invloedrijkste klassieke filosofen uit de westerse geschiedenis. Zij zochten wijsheid door het

stellen van vragen en het zoeken naar antwoorden.

Herodotus: hij wordt ‘de vader van de geschiedschrijving’ genoemd. Hij onderzocht alles

wat hij hoorde en las op betrouwbaarheid en probeerde heel nauwkeurig de geschiedenis