Hoofdstuk 3 Werk en welvaart in Indonesië

Primaire sector

De beroepssector die zich bezighoudt met het onttrekken van producten aan de natuur. Hiertoe worden akkerbouw, veeteelt, tuinbouw, bosbouw, jacht en visserij gerekend.

Bosbouw

Het beheer van bos dat gericht is op de houtproductie.

Exportvalorisatie

De industriële bewerking van een ruwe grondstof of een halfproduct voor de uitvoer.

Mijnbouw

De economische activiteit die is gericht op het onttrekken van delfstoffen aan de aardkorst ten behoeve van verdere bewerking.

Plantagelandbouw

Een vorm van akkerbouw waarbij de grond gebruikt wordt voor de teelt van commerciële producten die bestemd zijn voor de (wereld)handel, zoals rubber, palmolie, kokosnoten, peper, tabak, rietsuiker, kruidnagelen enzovoort.

Natte rijstbouw

Een vorm van irrigatielandbouw waarbij rijst wordt geteeld op kunstmatig bevloeide akkers (sawahs) die door dijkjes zijn omgeven.

Droge rijstbouw

De teelt van rijst op onbevloeide velden (tegalan) die voor hun bewatering uitsluitend afhankelijk zijn van neerslag.

Agrarische transitie

Ontwikkeling in de landbouw waarbij de inzet van menselijke arbeidskrachten en traditionele kennisoverdracht plaatsmaakt voor het gebruik van moderne productiemiddelen en de toepassing van wetenschappelijke, landbouwkundige inzichten.

De-agrarisatie

Een proces waarbij de eenzijdige gerichtheid op de landbouw en de afhankelijkheid van de plattelandssamenleving van de agrarische sector zodanig afneemt dat deze sector van ondergeschikte betekenis is geworden.

Rurale  differentiatie

Het bestaan of de toename van maatschappelijke verschillen of tegenstellingen op het land.

Industrie

De economische activiteiten die zijn gericht op het verwerken van grondstoffen tot halffabricaten en eindproducten.

Secundaire sector

De beroepssector die zich bezighoudt met de activiteiten die worden gerekend tot de industrie, de ambachten, de bouw- en constructienijverheid, de nutsbedrijven (o.a. gas, water, elektriciteit) en soms (bijv. in Nederland) ook de mijnbouw.

Importsubstitutie

Het streven van een land om zijn afhankelijkheid van de internationale handel en van de invoer van goederen uit het buitenland te verminderen door middel van het actief beschermen en stimuleren van de eigen industrie.

Exportgerichtheid

• De politiek-economische koers van een land zoals die blijkt uit de keuze voor een sterke nadruk op de goederenproductie voor de uitvoer.
• De mate waarin een land afhankelijk is van de uitvoer van een of slechts enkele exportproducten.

Interne markt

De afzetmogelijkheden die een land biedt voor goederen of diensten, waarbij het aantal mensen en de koopkracht (netto inkomen per hoofd) doorslaggevend zijn.

Assemblage

Het samenvoegen van onderdelen of halffabricaten tot eindproduct in het exportland. De assemblage en uitvoer worden vaak georganiseerd door internationale ondernemingen.

Export Processing Zone (EPZ)

In een (EPZ) worden gebouwen en diensten ter beschikking gesteld aan bedrijven die goederen produceren voor de uitvoer, waarover geen belastingen en douanerechten hoeven te worden betaald en waarbij vaak andere regels gelden wat betreft onder andere arbeid- en milieurecht. Ook wel economische productiezones genoemd.

Gastarbeid of arbeidsmigratie

De (meestal als tijdelijk bedoelde) vestiging van een persoon in een andere regio of land om daar als werknemer een inkomen te verwerven.

Overmakingen

Het verzenden van geld dat verdiend is met het verrichten van gastarbeid naar het land van herkomst.

Tertiaire sector of dienstensector

De sector die producten levert die niet tastbaar zijn, zoals horeca, handel, transport, zorg, overheid.

• Commerciële diensten, die berusten op het maken van winst (bijv. hotels, banken en sportscholen);
• Maatschappelijke diensten (of quartaire sector): hier hoeft geen winst gemaakt te worden (bijv. scholen en overheid).

Dienstverlening

Het leveren van diensten, zie: tertiaire sector.

Formele sector

Het verlenen van diensten vanuit de moderne tertiaire sector.

Mondiale oriëntatie

De aanschaf en levering van goederen en diensten binnen het wereldwijde netwerk van economisch-politieke contacten.

Informele sector

Het verlenen van diensten vanuit de scharrel- of bazaareconomie die niet officieel geregistreerd staan. Ook wel: traditionele tertiaire sector.

Fragmentarische modernisering

Het verschijnsel dat moderne en traditionele elementen in een samenleving naast elkaar blijven bestaan doordat het moderniseringsproces slechts gedeeltelijk in bepaalde sectoren of gebieden plaatsvindt.

Lokale oriëntatie

De aanschaf en levering van goederen en diensten binnen het plaatselijke netwerk van contacten.

Toerisme

Het reizen naar plaatsen buiten de dagelijkse omgeving om daar niet langer dan een jaar te verblijven voor vrije tijd, zaken of andere doeleinden, waarvoor men niet wordt beloond vanuit de bezochte plaats.

Centrum-periferie tegenstelling

De tegenstrijdige belangen die het gevolg zijn van de verschillen tussen een machtscentrum en een randgebied.

Externe economische relaties

Contacten die een land of regio op economisch gebied onderhoudt met andere landen of regio’s.

Gemengde economie

Een staatshuishouding waarin naast de consumenten en producenten de overheid een belangrijke rol speelt.

Exportpakket

De samenstelling en omvang van alle uitgevoerde goederen, diensten en kapitaalstromen van een land.

Centrum-periferie verhouding

De aard van de relatie wat betreft macht en ligging tussen de kernlanden en de landen die deel uitmaken van de periferie.

Buitenlandse directe investering

Het verwerven van blijvend belang in een onderneming in het buitenland, met het doel invloed op het beleid te kunnen uitoefenen.

• Greenfield: het stichten van een bedrijf op een plek waar eerst niets was;
• Fusie of acquisitie: overnemen van lokale bedrijven;
• Joint venture: deelname in een lokaal bedrijf