LD 1 Hoofdstuk 1: Hofdag in het dierenrijk (vers 1 t/m 496)

A2.
Verchillende dieren dienen een klacht aan tegen Reinaert. Maak een lijstje. Op grond van wiens klacht werd uiteindelijk tot de vervolging van de vos besloten?
Klager klacht
Isengrijn Reinaert heeft zijn vrouw verkracht, zijn kinderen mishandeld en
de spot met hem gedreven.
Courtois Reinaert heeft een worst van hem gestolen.
Pancer Reinaert heeft geprobeerd Cuwaert de Haas te vermoorden.
Cantecleer Reinaert heeft zijn kinderen gedood

Op grond van de klacht van Cantecleer werd besloten Reinaert te vervolgen.

A3.
Welke twee redenen had Cantecleer om zijn angst voor Reineart te laten varen?
Reinaert had een oorkonde van de koning waarin stond dat de koning aan heel
het rijk de koningsvrede had opgelegd, dus dan mocht je geen verkeerde dingen doen.
Reinaert liet door zijn kleding en gedrag merken dat hij het leven gebeterd had (vegetariër).

B5.
De Haan Cantecleer kan niet of nauwelijk lezen, maar is te trots om dat toe te geven. Uit welk vers kan dat worden opgemaakt? Leg dit uit.
Vers 362 – 366: Cantecleer dacht te weten wat er stond.

Hoofdstuk 2. Willem die Madocke maakte.

C6
het fragment van de karel begint een avond voor hofdag en reinaert op hofdag zelf. zowel karel als nobel denen dat hofdag veel lof zou doen


H3. Lotgevallen van een beer (vers 497 tot 1042)

A9.
Willem begint het verhaal met zijn eigen naam. Leg uit wat daar zo bijzonder aan is.

Van veel Middeleeuwse schrijvers was in de naam niet bekend, en anders werd het pas in de proloog genoemd.

A14.
Tijdens zijn daging spreekt Bruun Reinaert aanvankelijk met ‘u’ aan, later met ‘jij’. Verklaar hoe dat komt.
Door zijn gezelligheid vergeet hij de gedragsregels.

A15.
Op het erf van Lafroit gebruikt Bruun een spreekwoord.
a) Welk spreekwoord is dat en wat betekent dit?
Blz. 32 “Mate es alle spele” - “Matigheid is onder alle omstandigheden goed”
b) In hoeverre is dit spreekwoord in tegenspraak met Bruuns gedrag?
Bruun is heel hebberig naar de honing.
Hij is dus ook vast niet van plan er matig mee om te gaan, hij gedraagt zich juist heel gulzig.

A16.
Op weg naar huis verkeerd Reinaert even in de veronderstelling dat Lamfroit en de zijnen Bruun gedood hebben. Welke redenen heeft hij om zich hierover te verheugen?
- Als de dorpelingen Bruun gedood hebben blijft Reinaert zelf buiten schot.

- Als Bruun dood is kan er niet worden bewezen dat Bruun bij Reinaert is geweest om hem mee te nemen naar de koning, om hem te dagvaarden. Hij hoeft dus niet naar het hof en zo kan hij ook niet gestraft worden voor het verwonden van Bruun.

C20.
In de rooms-katholieke kerk is het nog steeds niet geoorloofd dat priesters trouwen. Zoek met behulp van een encyclopedie of ander naslagwerk uit waarop Rome dit baseert (trefwoord: celibaat). Hoe is het te verklaren dat de dorpspriester gehuwd is?
In de bijbel staat: “ongehuwde staat is te prefereren voor priesters.”
De gedachte dat het geestelijke hoger staat dan het lichamelijke is de basis van het celibaat.
Dat raakte vanaf de 8e eeuw in verval. Vooral in uithoeken van Europa waar de Romeinse macht zwak was.

H4 Dierenmanieren. Dieren in de middeleeuwse literatuur

A22.
Wat voor beeld had men in de middeleeuwen van de vos?
Negatief, een schadelijk roofdier, sluw & doortrapt. Zijn gedrag word in verband gebracht met de duivel.

A23.
In de middeleeuwse opvatting was de dierenwereld de mens op twee manieren tot hulp. Welke twee manieren waren dat?
- Letterlijk: een transportmiddel/voedselbron
- Figuurlijk: een positief/negatief voorbeeld van de mens

B24.
Wijs in de geciteerde passage uit Der Nature Bloeme een voorbeeld aan waarin de vos de mens op één van de in vraag 23 genoemde manieren tot hulp is. Van welke manier is dat?
Negatief voorbeeld.



H5. De kater en de das (vers 1043 tot 2049)

A29.
De relatie tussen de pastoor en Julocke voorkomt tot twee keer toe op het nippertje dat een koningsbode wordt afgemaakt. Leg uit.
- Doordat de pastoor alle aandacht richt op Julocke die dreigt te verdrinken, kan Bruun de Beer ontsnappen.
- Doordat Julocke alle aandacht richt op de gewonde pastoor, kan Tibeert ontsnappen.

A30.
Met zijn aanvullende vragen tijdens de lekenbiecht bevredigt Grimbeert niet alleen zijn eigen nieuwsgierigheid. Van wie nog meer?
Van het publiek.

H6. Recht en onrecht. Juridische aspecten in de Reinaert.

A35.
Beschrijf het verschil tussen het veterecht en het procesrecht.
Veterecht: hierbij mag een slachtoffer wraak nemen volgens het principe van oog om oog. Tand om tand. Daarbij wordt over en weer vergolden waarbij de hele familie/clan aansprakelijk is.
Procesrecht: hierbij moet het slachtoffer de dader aanklagen, waarna in een proces bekeken wordt of iemand schuldig bewezen kan worden, waarop een vonnis volgt.

A36.
In de Reinaert neemt Willem tussen de regels door een standpunt in ten opzichte van het procesrecht. Welk standpunt?

Volgens Willem is het procesrecht niet beter / slechter dan een ander systeem. Het staat / valt met de eerlijkheid van degenen die het recht moeten handhaven. Koning Nobel is niet bepaald eerlijk.

B37.
Beoordeel de rechtsgeldigheid van de klachten van Courtois en van Cantecleer op de grond van de geldende eisen.
De klacht van Courtois is niet rechtsgeldig, omdat de diefstal van een worst te simpel is om de koning mee lastig te vallen. Ook is de klacht verjaard omdat het enkele winters geleden was. De schade kon niet worden getoond, en Tibeert de kater zegt dat Courtois de worst had gestolen.
De klacht van Cantecleer is wel rechtsgeldig omdat hij schade had van enige dwang, en omdat het zeer recent was. Het geweld kon worden bewezen. Een deel van het slachtoffer is als bewijs getoond.

C39.
De pauselijke ban “betekende voor de middeleeuwer een soort geestelijke doodstraf”(bladzijde 58). Leg dit uit. Maak zonodig gebruik van een encyclopedie of ander naslagwerk.
- De paus kon als het ware de deur van de hemel sluiten, en dan kwam je in de hel terecht.

H7. De rollen omgedraaid (vers 2050 – 2795)

A40.
Tijdens zijn openbare schuldbekentenis weet Reinaert de aandacht al snel van zich af te wenden. Hoe gaat hij te werk? Vermeld in je antwoord de bijbehorende versnummers.
Als eerste biecht Reinaert zijn jeugdzonden op ( vers 2073-2094)
Vervolgens vertelt hij over Isengrijn en dat ze bondgenoten werden en zweerden elkaar onvoorwaardelijk te helpen. Vers 2095-2103
Als laatste vertelt hij hoe oneerlijk Isengrijn was, omdat hij nooit de buit eerlijk deelde. Reinaert kreeg maar een klein deel of helemaal niets. Maar het kon hem niets schelen, want hij voelde grote genegenheid voor Isengrijn. Vers 2104-2133

Conclusie: Reinaert weet Isengrim en zijn gezin dus als grote schurken af te schilderen terwijl hij zelf nogal vergevingsgezind is.



H8. Lering en vermaak. Het publiek van de Reinaert.

A47.
Leg uit waarom een dierenverhaal een geschikte manier is om kritiek te leveren op het publiek.
Omdat je op deze manier indirect kritiek levert op de mens. Je doet het namelijk via de dieren. Zo hoeven de bekritiseerde personen zich niet persoonlijk aangevallen te voelen.


H9. Eind goed, al goed? (vers 2796 – 3469)

A52.
Welke oplossing draagt Firapeel aan om de crisis aan het hof op te lossen?
Koning Nobel met Bruun en Isengrijn verontschuldigingen aanbieden en hen in ere herstellen. Verder wordt Belijn de ram en zijn familie verdeeld onder Isengrijn, zijn vrouw en Bruun, als smartengeld/weergeld.

B55.
‘Zodra Nobel het hoofd van Cuwaert ziet, begrijpt hij ook dat hij de schat van koning Ermerike wel kan vergeten.’ Leg uit waarom de koning deze conclusie trekt ( er zijn twee mogelijke verklaringen).
Nobel heeft conclusie, hij heeft me zoon bedrogen hij zal nu ook wel liegen.
Cuwaert wist waar die put was, maar nu kan hij dat niet meer navertellen.

H10. Voor elk wat wils. De Reinaert door de eeuwen heen.

C64.
In de Reinaert komen verschillende standen zwaar onder vuur te liggen. Werk per stand uit welke kritiek naar voren wordt gebracht en geef aan hoe je aan die informatie komt.

1. Adel: corrupt en gierig, uit naar meer geld, vraatzuchtig, dom en gevoelig voor vleierij. Denk maar aan Bruun die klem kwam te zitten in de boom, of aan Tibeert die in de strik trapte, en Koning Nobel die de schat zou graag wou hebben dat hij Reinaerts straf kwijtschold. Koning Nobel maakte ook misbruik van zijn macht.
2. Geestelijke stand: Houdt zich niet aan de kerkelijke voorschriften, ze zijn dom en ze willen veel status. Ook laten ze zich imponeren door de adel. Ook maken ze misbruik van het aflaatsysteem.
3. Boeren: Dom, lomp, misvorm, geil en wreed.