Hoofdstuk 1: Globalisering

Hoofdstuk 1: Wereldglobalisering

§2,3

Globalisering:

Globalisering verandert de ruimtelijke inrichting en functie van gebieden.

Globalisering=mondialisering

Complexiteit op wereldschaal enorm toegenomen

Schaalgrootte: MNO’s

Snelheid (transport, internet)

Relaties (EU, invloed China)

 Belangrijk:

Oa. Korte reistijd, meer info over andere landen, meer contacten tussen gebieden/landen

Er komt meer verwevenheid/vervlechting tussen gebieden

Gevolg: tijd-ruimte compressie=wereld wordt steeds kleiner

 Bij globalisering ontstaan wereldwijd relaties op economisch, sociaal, cultureel en politiek gebied. De weraeld wordt een mondiaal

netwerk met diverse wereldsteden.

Dus..

Globalisering:

Steeds meer samenhang in de wereld tussen internationaal/mondiaal verspreide activiteiten

Motor achter globalisering: technologische vernieuwing en vrijhandel

Afgelopen 40/50 jaar economische ontwikkeling Noord-Amerika, Europa en opkomst nieuwe landen zoals China, BRIC/BRICMIT-landen

Er is een productieketen! Ontstaan

Globalisering: economie

Wereldwijde productiemarkt (multinationals)

Toenemende internationale concurrentie en ‘global shift’

Mobiliteit

• Footloose hightech
• Werkgelegenheid
• Toerisme
• Organisaties
• Evenementen

Productieketen: internationale arbeids(ver)deling

Vb. bedenken in Amerika, maken in China

 Globalisering: politiek

De overheid: steeds meer ondernemer

• Samenwerking met bedrijfsleven
• Internationale organisaties: meer politieke invloed
• Liberalisering markten: nationale bedrijven niet meer van de overheid

 Globalisering: cultuur

Mobiliteit mensen/informatie

• Globaal: verwestersing (Amerikanisering) (coca cola)
• Lokaal: meer mensen willen hun eigen identiteit aanhouden/versterken

Gevolg: regionalisering en nationalisme

 §4

Economische globalisering: de gevolgen

SEZ (speciale economische zones)

SEZ=vrijhandelszone

Ook genoemd EPZ=export processing zone

Kenmerken SEZ:

Er zijn speciale regelingen voor exportgeoriënteerde buitenlandse bedrijven (lage belastingen, ontheffing van betaling invoerrechten)

Bedoeld om extra buitenlandse investeringen aan te trekken

Vereist: goede bereikbaarheid (=nabijheid van luchthaven of zeehaven) + goede infrastructuur

India is aantrekkelijk vanwege goedkope arbeid en omdat een deel van de bevolking redelijk tot goed Engels spreekt. Ruilvoetverslechtering meer in de periferie doordat periferie nog veel grondstoffen levert.

§6

Natuur: alles wat is aangeboren, bv huidskleur, haarkleur

Cultuur: alles wat is aangeleerd, bv geloof, normen en waarden (‘normaal’ gedrag)

§10

India….. Olifant komt in beweging

Na 1991 kiest overheid India voor openheid:

Liberalisering van de markt

Stichten van SEZ

Naast maakindustrie vestigen veel IT-bedrijven in India

Sociale en regionale ongelijkheid neemt toe

Urbanisatie tempo naar recordhoogte

Conclusie: India wordt onderdeel van de globaliserende wereld

§11

Urbanisatietempo en urbanisatiegraad

Urbanisatietempo=toename van stedelijke bevolking per jaar

Laag urbanisatietempo in centrum landen, hoog in periferie/semi-periferie

Urbanisatiegraad=het percentage van de bevolking dat in steden woont

Hoge urbanisatiegraad in centrumlanden, laag in periferie, toenemend in semi-periferie

Ruimtelijke gevolgen globalisering in India

Vooral ontwikkeling economie rondom grote steden

Trekt mensen naar de stad: werk

Urbanisatie: trek van platteland naar stad

Te weinig werk, gevolg: groei informele sector en ontstaan van krottenwijken (slums)

Sociale gevolgen globalisering in India:

In India opkomst rijke middenklasse: westerse leefstijl

70% van de bevolking geen middenklasse: arm

Gevolg: grote sociale ongelijkheid

Binnenlandse migratie in Nederland

Urbanisatie (tot 1960): van platteland naar stad

Suburbanisatie (1960-1975): van stad naar omliggende gemeenten

Desuburbanisatie (1975-1980): vanuit omliggende gemeenten nog verder terug naar plattelandsdorpen

Re-urbanisatie (na 1980): mensen verhuizen terug naar de stad > geen files meer en meer voorzieningen

Landen in periferie en semi-periferie maken nu vooral het proces van urbanisatie door.

§15

Rol van de Europese Unie

Van productiesubsidie naar inkomenssubsidie

Productiesubsidie:

Voldoende voedsel + goedkoop voor consument

Redelijk inkomen voor boeren, ook in regio’s met ongunstige omstandigheden

Gevolg: grote bedrijven produceren veel en goedkoop

Gevolg hiervan: kleine bedrijven failliet -> overschotten

Gevolg hier weer van: EU volgt ander beleid -> inkomstensubsidie