Celorganellen

Structuur van de celorganellen

1. het celmembraan of exomembraan (buiten)

· functie: barrière; het regelt de doorgang van stoffen naar buiten en binnen
· beweeglijk, soepel en rekbaar
· als de cel vaste of vloeibare stoffen opneemt dan wordt het exomembraan ingestulpt en afgesnoerd

2. het endoplasmatisch netwerk of reticulum (= ER):

· voornaamste functie: dit kernomhulsel is voorzien van poriën waardoor kern - en cytoplasma met elkaar in contact staan
· systeem om informatie uit te wisselen tussen cel, kerninhoud en buurcellen

3. het golgi-apparaat

· Deze structuur is vooral actief in cellen die enzymen en hormonen kunnen afscheiden
· hoofdfunctie: enzymen en hormonen in ER ® golgi-apparaat ® golgiblaasje ® celmembraan ® buiten

4. ritosomen

· meestal vastgehecht op het ER
· functie: “montagefabrieken” voor eiwitten, enzymen en hormonen: ze verzorgen de opbouw van de eiwitten, enzymen en hormonen

5. lysosomen

· functie: vertering van stoffen die door pino - en fagocytose zijn opgenomen.
Als de cel sterft dan verteert ze zichzelf; de membranen van de lysosomen vervallen zodat de ganse celinhoud verteerd wordt: autolyse

6. mitochondriën

· functie: energieomzetting
· dubbele membraan:
binnenste membraan vertoont talrijke plooien en is daardoor rijk aan ademhalingsenzymen ® hierdoor wordt er energie gewonnen
· per cel: ± 1000 mitochondriën (zeer actieve cellen zoals de spiercellen hebben duizenden mitochondriën)
7. centrosomen of cetriool (enkel bij dieren)
· 2 staafvormige structuren
· functie: celdeling

8. de kern

· kernlichaampjes: kleine bolvormige lichaampjes. Bij het begin van de celdeling verdwijnen ze en op het einde verschijnen ze terug.
· het chromatisch netwerk: het kernplasma is doorvlochten met een netvormig skelet dat gemakkelijk kleurstoffen opneemt = chromatine
Deze structuur verdwijnt tijdens de kerndeling ® chromosomen

9. chromosomen

· samenstelling: 46 chromosomen die bestaan uit 44 autosomen en 2 geslachtschromosomen (XX en XY)
Ø meisje= XX =
Ø jongen= XY =
® Y = - een stuk korter (gevolgen: o.a.
kleurenblindheid en bloederziekte)
- Y-chromosomen alleen is niet voldoende
- = srygen (het manmakende gen), als dit
er niet is wordt het embryo een meisje