Herman Koch, Het Diner, Anthos uitgeverij, Amsterdam, vijfde druk februari 2009, 300 blz. Eerste druk januari 2009.

Het menu van de dag

“De dakloze vrouw was dood. Opslag dood, naar alle waarschijnlijkheid. Ik keek zoals gezegd van opzij naar Claires gezicht. Wanneer zij haar hoofd naar mij toe had gedraaid en mij had aangekeken, dan had ik het geweten. Dan had zij hetzelfde gezien als ik. En op dat moment draaide Claire haar hoofd naar mij toe en keek mij aan.

Paul en zijn vrouw Claire gaan uit eten met zijn broer Serge en diens vrouw Babette. Paul en Serge leiden beide een heel ander leven. Serge staat op het punt om de president van Nederland te worden en geniet hij zichtbaar van het luxe leven. Paul lijkt samen met Claire en hun zoon Michel een heel gelukkig gezin, maar het is al snel duidelijk dat dit alleen schijn betreft. Gaandeweg het verhaal kom je erachter dat ze ernstige ziektes verzwijgen en andere belangrijke zaken die negatieve gevolgen kunnen hebben. Koch maakt veel gebruik van flashbacks. Die maken het boek echt goed gestructureerd.

             Ik kon me gemakkelijk in Pauls situaties verplaatsen, bijvoorbeeld in zijn ergernis aan de gerant die tot in details het eten beschrijft. Je komt steeds meer te weten over Pauls niet al te vrolijke verleden. Hij kiest zijn woorden zorgvuldig. De kunst zit hem in het weglaten van belangrijke informatie. Toch weet je, door tussen de regels door te lezen, hoe de dingen werkelijk in elkaar steken. Ook doet Koch je weer beseffen dat niet alles zo mooi is als het lijkt. Ik denk dat dit ook de boodschap van het verhaal is. Het boek refereert dus zeker naar de werkelijkheid.
            In het begin van het verhaal hangt er een mysterie om de filmpjes die Paul op Michels telefoon vindt. Vanaf de passage waarvan een deel hierboven is geciteerd, krijg je meer duidelijk hierover. De passage komt pas later in het boek voor, waardoor de spanning er wel in gehouden wordt. Paul en Claire kijken naar Opsporing Verzocht. Daar ziet hij de beelden die op zijn zoons telefoon staan. 'Weet Claire het ook?' is het eerste wat je jezelf afvraagt. Vanaf hier wordt je vermoeden bevestigd. Michel heeft een misdaad begaan, samen met Rick, Serge's zoon. De rest van het verhaal kijk je uit naar het moment waarop de hele waarheid boven tafel komt. Tijdens het diner wordt er zolang mogelijk om dit feit heen gedraaid.
            Serge denkt alleen maar aan zichzelf, wat ik persoonlijk heel slecht vindt. Zelfs wanneer ze tijdens het diner de misdaad van hun zoons bespreken, kan Serge alleen denken aan hoe hij zichzelf er niet in een slecht daglicht mee zet. In tegenstelling tot hem, vind ik dat Paul zeker wel goed handelt. Hij denkt over alles na in het belang van zijn zoon. Het wordt duidelijk hoe de relatie tussen Paul en Serge is. Er wordt nergens gezegd dat Paul een enorme afgunst jegens zijn broer heeft. Koch weet dit heel subtiel duidelijk te maken door een hatelijke ondertoon toe te voegen wanneer Paul het over zijn broer heeft.

“Er was één ding waar ik vanavond geen zin in had. Ik wilde er niet bij zijn wanneer Serge Lohman door de restauranthouder of dienstdoende gerant als oude kennis zou worden begroet; hoe hij door de serveersters naar het mooiste tafeltje aan de tuinzijde zou worden begeleid, en  hoe Serge zelf zou doen alsof het allemaal niks te betekenen had dat hij diep in zijn hart altijd een gewone jongen was gebleven en zich daarom vooral op zijn gemak voelde tussen de andere gewone mensen.”

Eenmaal begonnen aan dit boek kon ik het niet meer loslaten. Het hele verhaal speelt zich op één avond af, maar toch gaat het op geen enkel moment vervelen. Je vliegt van de ene flashback naar de andere, in spanning wachtend op de onthulling. Echt een aanrader!