Eindexamens 2024

Wij helpen je er doorheen ›

De aanslag door Harry Mulisch

Beoordeling 2.4
Foto van een scholier
Boekcover De aanslag
Shadow
  • Recensie door een scholier
  • Klas onbekend | 2921 woorden
  • 4 april 2017
  • 30 keer beoordeeld
Cijfer 2.4
30 keer beoordeeld

Boekcover De aanslag
Shadow

Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens zijn spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond klinken plotseling zes scherpe knallen. Ploeg ligt dood op de stoep voor een rijtje van vier huizen, waarvan er een door de familie Steenwijk wordt bewoond. De verschrikkelijke gevolgen van de…

Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens zijn spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond kl…

Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens zijn spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond klinken plotseling zes scherpe knallen. Ploeg ligt dood op de stoep voor een rijtje van vier huizen, waarvan er een door de familie Steenwijk wordt bewoond. De verschrikkelijke gevolgen van deze gebeurtenis zullen de dan twaalfjarige Anton Steenwijk zijn hele leven lang blijven achtervolgen.

De aanslag door Harry Mulisch
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Nieuw seizoen Studententijd de podcast!

Studenten Joes, Tess en Annemoon zijn terug en bespreken alles wat jij wilt weten over het studentenleven. Ze hebben het onder andere over lentekriebels, studeren, backpacken, porno kijken, datediners, overthinken, break-ups en nog veel meer. Vanaf nu te luisteren via Spotify en andere podcast-apps! 

Luister nu

Vergelijkende recensie

 

n

De Aanslag

Het behouden huis

Perspectief

Het verhaal wordt verteld door een alwetende verteller. Maar Rika en Waldemar sturen hun

briefen in de ik-perspectief.

Alwetende verteller en ik-perspectief. Waarbij Mulisch ‘hij’ zegt i.p.v. ‘ik’.

Ik-perspectief.

Thema’s en motieven

Thema

2e Wereldoorlog.

-oorlog grotere rol

-beschrijving kampen

-joodse onderduikers

Veschillen

Verboden liefde Motieven

Hoop, verhuizen, liefde

slavenhandel en apartheid in met name

Suriname.

- Onmogelijke liefde..

- water , begin en sterf

- Onderduiking.

 

Thema’s

2e wereldoorlog.

-over aanslag id oorlog

-gevolgen oorlog

-vaak herinnerd

Verschillen

Schuldvraag : iemand zijn schuld of toeval.

Motieven

Machteloosheid, dobbelsteen, verdriet om wat er gebeurd is.

Thema

Oorlog

Veiligheid, orde en rust zijn illusies .

Motieven

Oorlogsgeluiden beschreven, staan symbool voor chaos.

contrast oorlog en rust in het huis.

Personages

Waldemar nods = surinaams, zoontje Waldy, goede zwemmer, jong. Rika hagenaar (kath) = trouwt eerst met willem (prosts) en dan met waldemar. Bertha =dochter rikagoed contant

Anton Steenwijk (Peter = broer). Niet opvallend. Peter was meer stoer en de tweede baas in huis.

Cor Takes heeft samen met Truus Coster (in gevangenis), Fake Ploeg doodgeschoten.

De soldaat, die onbekend blijft en zo dus makkelijker volstaat als figuur van de mens in het algemeen, zoekt naar een vredige plek, weg van de chaos van de oorlog.

hoofdpersonage, de yesero, de kolonel, een paar Duitsers, de eigenaar en zijn vrouw, de oude man, een paar partizanen (,de kat); 

Waar en wanneer

Van 1910-1970 (oorlog). Paramaribo in Suriname, in de tijd dat Waldemar daar

nog woonde. Verder in Nederland, in verschillende plaatsen: in Den Haag, Scheveningen.

Duitsland, in de concentratiekampen in Neuengamme en ook op de Cap Arcona in

Ravensbruck.

Van 1945 tot 1981. In Haarlem (huis) en Amsterdam (oom en tante). Flashbacks en flash-forwards.

Einde tweede wereldoorlog 1944 1945.

Probleem, conflict

Liefde tussen willem en rika en liefde tussen waldermar en rika.

Antwoord op vragen. Waarom Ploeg werd vermoord, waarom Peter werd vermoord. Hij wil oorlog achter zich laten, maar moet eerst antwoord op vragen.

Hij wil in het uis blijven omdat hij daar rust vindt, maar dat kan niet want er komen steeds mensen hem storen.

Titel

liedje werd gevloten van Al Johnson: “When there are grey skies. I don’t mind the grey

skies. You make them blue, Sonny Boy.’’

Houdt verband met de gebeurtenis in het boek bij Anton thuis. Motto: heel Nederland was al bevrijd behalve zij niet.

Behouden = beschermend

Schrijfstijl

Reconstructie (verschil)

Helder verhaal

Non fictie

Verheven taal (verschil)

Beschrijvend

Geschreven in proza. Eenvoudig nederlandse taal.

Vergelijking

Dood einde boek

Gemis ouders einde boek

Onwetendheid Waldy

Verschikelijke oorlog

Dood begin boek

Gemis ouders hele boek door grote rol

Verweking anton

Verschikkelijke oorlog

Geen ouders beschreven.

Het verschil is dat de ik-figuur hier vreedzaam met de Duitsers woont. de moffen waren de enige schuldigen en de geallieerden waren allemaal helden. Hier zijn de rollen omgekeerd. Een overloper die met welopgevoede Duitsers samenwoont en de partizanen (als bevrijders gezien door de Nederlanders) brengen chaos, bloed.

Symbool

Water= waldermar voelt zich vrij in het water, het doet hem denken aan paramaribo. Ij sterft daar ook.

Dobbelsteen

Symbool geluk, toeval. Anton na de aanslag in zijn broek. In laatste episode ziet hij een aansteker in vorm van dobbelsteen.

Kruidnagel

Moeder Anton in eerste episode, in kies tegen pijn. Liesbeth (tweede vrouw Anton) ook in kies.

Gesloten deur van de onbekende kamer. Dezekamer staat voor rust, maar als hij doorlooopt komt hij weer bij de partizipanen en komt hij erachter dat eche rust niet bestaat.

Uiteindelijk staat de kamer dus voor een illusie.

Schrijver

Literaire kenmerken
 2004 geschreven

In de modernistische cultuur is sprake van pluriformiteit, hedendaagse multiculturele samenleving. Een voorbeeld van vroeger voor de samenleving van nu.

Echt gebeurt verhaal waldy opgeschreven annejet succes v gemaakt.

 

wat Hermans ons wil vertellen: het hele leven is absurd, doelloos, het bespeelt de mens en niet andersom. Verschijnselen als verwarring en chaos beperken zich niet tot oorlogssituaties, ze zijn kenmerkend voor de menselijkheid. In dit opzicht is het boek dus een kind van eigen tijd.

Overeenkomst

Verlies ouders

Verhaal tijdens oorlog

Verwerking waldy eind

Verlies ouders

Verhaal tijdens oorlog

Verwerking anton eind

 

Verhaal tijdens oorlog

Verwerking van de soldaat

 

Het Wederzyds Huwelyksbedrog

Snikken en Grimlachjes

Kaas

Perspectief

het verhaal is een toneelstuk en het is dus in een wisselend perspectief geschreven. Om de beurt spreekt ene persoon in de ik-vorm.

Het verhaal is afwisselend geschreven vanuit het perspectief van een alwetende verteller, die in de hij-vorm over mensen (en soms ook zichzelf!) schrijft, en het perspectief van de ik-vorm. Dit verschilt per gedicht, er wordt dus niet in de gedichten zelf van perspectief gewisseld.

Het boek opent met een inleiding over stijl. Vervolgens is er als in een toneelscript een lijst van personages gevolgd door een lijst met elementen.

De rest van het boek is geschreven als een brief waarvan niet duidelijk is aan wie die is gericht. De verteller is de ik-persoon.

Thema’s en m

otieven

Thema bedrog

De recensie gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

Belangrijke motieven Het wederzijds bedrog van Charlotte en Lodewijk.
Liefde en huwelijk
Spot met o.a. het classicisme. Dat zie je onder andere uit de spot met taal- en spellingsregels, een parodie op verzen van de rederijkers , spot met de gewoonte dat er Frans gesproken werd in hogere kringen.

Het verderf en verdriet in de wereld geven reden om uit de werkelijkheid te vluchten.

Motieven

Verdriet in liefde – tijgerlelies heel zwaarmoeidg

De dood

Piet Paaltjens ziet de dood vooral als een redding uit de wereld waar hij zich niet in thuis voelt. Hij spot ermee, op een manier waar andere mensen misschien van zijn geschrokken destijds. (gedicht zelfmorderaar)

Thema is gelukkig worden Hij wil voldoen aan een maatschappelijk wenselijk beeld. Het gaat over het feit dat mensen soms meer willen bereiken dan ze kunnen, en daarna dus terugvallen in wat ze eigenlijk bestemd zijn te doen.

Motieven

Familie = steun wannneer t mislukt. En op het einde staat hij dichter bij ze. Maatschappijkritiek

Personages

Jan en Klaar:

Loderwjk en charlootte

De hoofdpersoon in het boek is Piet Paaltjens. Hij laat Piet Paaltjens de hoofdpersoon spelen om op een humoristische manier het lijden van het bestaan. verder personages van korte duur

Meneer van schoonbeke

Frans laarmans

Fine laarmans

Dokter laarmans

Waar en wanneer

Duurt 1 dag

 van tevoren worden wel alle personen genoemd en de plaatsen waar het verhaal zich afspeelt. Het is een gesloten einde.
Het verhaal is helemaal chronologisch geschreven. Wel is er één flash-forward.

De gedichten zijn volgens Haverschmidt geschreven van 1850 t/m 1853.gepubliceerd werd rond 1867. In deze tijd kwam de romantiek op. Altijd andere plaats in gedichten.

Antwerpen in 1933. De hoofdpersoon brengt ook nog een bezoek aan Nederland.(voor een verkoopcursus)

Probleem, conflict

 

 

Van klerk naar kaasverkoper, niet happy

Titel

Wederzijds doen ze voor alsof ze rijk zijn

ironisch, spottend, droevig en zwaarmoedig.

Het product dat de hoofdpersoon zal gaan verkopen en dat zijn leven tijdelijk op z'n kop zet, is kaas.

Schrijfstijl

1. De schrijfstijl: het verhaal staat in ouderwets Nederlands geschreven. Dat
komt omdat het uit 1714 komt en men dus nog zo sprak en schreef. Omdat het een blijspel is, is het humoristisch geschreven en zit er eindrijm in.

Hele gekke schrijftsijl , je kunt duidelijk merken dat het uit 1867 komt. Het aspect dat Paaltjens zich sterk verbonden voelde met de natuur is wel belangrijk. Dit gold voor veel schrijvers uit de Romantiek; zij hadden vaak een sterk verlangen om terug te gaan naar de natuur.

Oud nederlands

Het boek heeft een archaïsche en gedragen stijl. Dit is bijvoorbeeld te zien in het gebruik van 'mijnheer' in plaats van 'meneer' .Er zijn geen flashback of vooruitblikken, waardoor het verhaal chronologisch gelezen wordt.

Verwachting en beoordeling

 

Ik vind de gedichten behoorlijk zwaarmoedig en sarcastisch

Heel simpel boek, weining diepgang. Niet spannend, duurt lang voordat kaasverkoop

Symbool

Intrigeblijspel: verwikkelingen staan centraal
Zedenblijspel: bepaalde zeden of normen staan centraal
Beiden spelen een rol: niet alleen de verwikkelingen zorgen voor een komisch effect, maar zijn ook gericht op verbetering van de zeden.

- De bleeke jongeling (1 gedicht)
- Immortelen (13 gedichten) grappig
- Tijgerlelies (4 gedichten) liefdes
- Romancen (6 gedichten)situaties van andere

Bedrijf – gafpa staat voor general antwerpen .

Daardoor ontstaat er een geheel. Het wordt een cyclisch verhaal. Het begint met zijn moeder en eindigt daar ook mee.

Schrijver

Pieter Langendijk. 1683 in Haarlem geboren. De schrijver, die zijn
publiek wist te vermaken, had zelf in zijn leven weinig reden tot lachen. Toen hij zes jaar oud was, stierf zijn vader.

Pseudoniem.

Als vrijzinnig predikant in een orthodoxe gemeente was zijn positie moeilijk.

De auteur maakt duidelijk dat hij literatuur als een kunstvorm ziet die te vergelijken is met bijvoorbeeld muziek.

Stroming

 

Aan de ene kant is het werk wel typerend voor de stroming van die tijd, het
classicisme. Dat blijkt uit de opbouw. Het stuk telt vijf bedrijven, die volgens de regels naar het hoogtepunt en de ontknoping voeren. Ook heeft hij met zorg de eenheid van plaats en tijd gehandhaafd. Maar aan de andere kant drijft hij juist de spot met het classicisme.

De gedichtenbundel Snikken en grimlachjes valt onder de stroming Romantiek, die haar bloeiperiode beleefde in de 19e eeuw. Mmet ontevreden

Hij is niet gelukkig met de hier en nu aanwezige werkelijkheid. Vanuit deze onvrede ontstaat de behoefte aan een vlucht uit de werkelijkheid. Spel met zijn eigen romantische gevoel, door parodie te gebruiken en het in contrast te stellen met de nuchtere werkelijkheid en door veel humor en sarcasme

 

 

 

Turks Fruit

Phileine zegt sorry

Lieve

Perspectief

perspectief van de ik-persoon.

Het verhaal wordt verteld vanuit het ik-perspectief. Dit is al gelijk aan het begin van het boek duidelijk.

Verschillende perspectieven

Thema’s en motieven

Thema = liefde (onvoorwaasrdelijk voor olga)

Motieven
Seks

Kanker

Eenzaamheid-  vader e ik persoon

Dood – vader eend olga

Thema = liefde

Motieven

Leugens en bedrog

Jaloezie

Eenzaamheid = phileine

Seks

Showbizz

Thema = liefde

Motieven

Seks

Vreemdgaan

Verdriet dood

Personages

Ik – persoon, olga, moeder olga, vader

Phileine

Moeder phileine

Gulpje, max

Liv Minnema (lieve)

Bison van Beerschot.

Casper de Goede

Noah en lieve

Waar en wanneer

Het verhaal speelt zich af in de jaren ’60 of de jaren ’70. Hitler messen

21 e eeuw

21e eeuw

Stroming

 

Generatie nix

Generatie nix

Schrijver

Later bleek dat Olga grotendeels gebaseerd was op Annemarie Nauta, een vrouw waarvan Wolkers gescheiden was. Hij zou met haar dood in het boek het einde van het rouwproces daarover hebben willen symboliseren. as een van de bekendste Nederlandse schrijvers en wordt gerekend tot de beste auteurs van na de Tweede Wereldoorlog. Jan Wolkers was afkomstig uit een gereformeerd milieu. Ik persoon heeft een hekel aan veel van de heersende normen: christenen en burgerlijke mensen verafschuwd hij. Deze figuur is duidelijk gebaseerd op Jan Wolkers zelf.
 

Ronald giphart

VRIJHEID IN SCHRIJVEN generatie nix. Ronald Giphart behoort tot een duidelijke stroming, namelijk Moderne Nederlandse Literatuur.

 

Schrijfstijl

Prima , Het verhaal is niet chronologisch verteld; het bestaat uit flashbacks naar het verleden. Daardoor warrig

Later geschreven = vrijer!!

Wat verder opviel, is dat het verhaal in zowel de verleden als de tegenwoordige tijd geschreven is. Het verhaal is wel op een chronologische wijze geschreven, maar er komen veel flashbacks in voor. Deze flashbacks gaan voornamelijk over het leven van Phileine toen ze nog met haar moeder woonde.

Verder heeft Ronald Giphart geen gebruik van moeilijke woorden of moeilijke zinsconstructies.

 

2 verhaallijnnen

Laer geschreven = vrijer

Overeen-

Komst

Ernstige ziekte einde boek olga

Seks

Dood

Ernstige ziekte einde boek aids patienten

Seks bescreven = vrijheid

Dood

Kunstwereld  

Seks

Seks

Dood

Kunstwereld

 

geen happy end

 

Verschil

Niet happy end

 

Wijze van seks minder

Happy end, grof taalgebruik

Wijze van seks beschrijven heftig

Wijze van seks heftiger

 

Symbool

Olga’s haar: Telkens beschrijft de hoofpersoon Olga als “die rooie” en als ze in het ziekenhius ligt krijgt ze een pruik.

 

 

 

Warenar

Zakelijke gegevens oorspronkelijke verhaal
a. Auteur: P.C. Hooft.
b. Titel: Warenar, Amsterdam, geschreven in 1617, 1486 versregels.
c. Genre: Toneelstuk.

Plaats in de literatuurgeschiedenis
Warenar is een realistisch karakterblijspel naar klassiek voorbeeld.RENAISSAINCE.  Het is grotendeels een navolging, gedeeltelijk een vertaling, van Aulularia, maar tevens een verbetering hiervan. Aulularia is een door Plautus geschreven blijspel naar Grieks voorbeeld. Het laatste bedrijf hiervan is echter verloren gegaan. Hooft heeft dit dus zelf bedacht. Plautus leefde van 254-184 v. Chr. Het stuk vertoont ook veel overeenkomsten met het blijspel Moortje (1615) van Bredero: klassiek voorbeeld, Amsterdamse sfeer, personages en dialect.


Hooft haalde veel inspiratie van de Italianen en de Grieken en Romeinen. P.C. Hooft heeft veel van de Italianen overgenomen, dit komt omdat hij toen hij nog jong was, naar Italië was geweest. Hij bewonderde ze en wilde de mensen in Nederland wat bijbrengen van ze. De Italiaanse renaissance komt dus veel voor in zijn werken.

Niet verwonderlijk ook, dat dit verhaal oorspronkelijk uit die tijd stamt. Hij heeft dit geschreven om een ander werk van hem te financieren. Dus eigenlijk was dit spel niet eens zo heel erg bijzonder. Hij deed het voor het geld. Hooft lanceerde de klassieke tragedie in Nederland, hij was één van de eerste die op het gebied van theater iets in het Nederlands schreef. Één van zijn boodschappen was dat de Nederlandse taal een mooie taal was voor het uitdrukken van gevoelens, net zoals het Latijn of Frans.

”Warenar’ is één van de weinige blijspelen die Hooft heeft geschreven. Hij zegt dat hij het in negen dagen had geschreven. Het is een bewerking van de komedie ‘Aulularia’ door de Romein Plautus geschreven was, die het op zijn beurt had overgenomen uit het Grieks. Hooft past de tijd en plaats aan. Ook sleutelt hij een beetje aan de personen. In Nederland waren er bijvoorbeeld geen haardgoden en daarom liet Hooft in zijn proloog de figuren Miltheidt en Gierigheidt verschijnen. Het einde heeft hij zelf bedacht omdat dit verloren was gegaan. Hij besloot voor een gelukkig eind, in tegenstelling tot de Franse versie van het stuk, waar Warnar een gierigaard blijft. Door de bewerking van Hooft is het stuk ongeveer twee keer zo lang geworden.

Hooft hield zich zo ongeveer aan de regels die door een Griek waren opgesteld. Het had vijf bedrijven en het eerste bedrijf was als inleiding bedoeld, het vierde waar het ‘spannend’ was en de vijfde waarin het einde werd verteld. Ook speelde het stuk zich binnen vierentwintig uur af en werd er niet veel van de plaats afgeweken. De handeling is ook eenvoudig, Warnar probeert zijn pot te verbergen en er komt een huwelijk.

In de tijd dat het zich afspeelt speelde de tachtig jarige oorlog ook een rol. In de 17de eeuw wilde de mensen graag vrede, misschien daarom dat Warnar vergevingsgezind was en Lekker vergaf voor het stelen van zijn pot met goud.

De standen in het verhaal worden erg duidelijk gemaakt, Geertruid en Rijkert behoren tot de rijke laag. En Warnar en zijn dochter tot een armere laag. De bediendes horen daar nog weer onder, denk ik. Wat ik dan eigenlijk niet zo goed snap is waarom Hooft Rijkert laat zeggen dat hij met een arm meisje wil trouwen. Dat hoorde in die tijd niet, tenminste dat dacht ik.

Hooft heeft ook over verschillende oorlogen geschreven. Hij was een zeer objectief geschiedschrijver. Zijn werk heette ‘Nederlandse Historiën’. Waar dat over gaat dat weet ik niet zo goed, ik denk over de historie van Nederland. Hooft was een echte renaissanceschrijver en is nu nog steeds wel bekend. Ook al kende ik eerst de naam alleen maar van de ‘P.C. Hooftstraat’. Dat is nu wel anders.
 

Het toneelstuk hoort bij de Renaissance en is geschreven door P.C. Hooft. Hooft word ook wel de meest karakteristieke vertegenwoordiger van de Renaissance genoemd. In deze nieuwe stroming werd de literatuur een stuk diepzinniger en kwamen in het taalgebruik woordspelingen en dubbelzinnigheden voor. De schrijver probeerde de lezer niet alleen te vermaken maar ook iets te leren. Dat is ook terug te zien in dit verhaal. Het is duidelijk te merken dat de schrijver de lezer iets wilt bijbrengen. Het hele verhaal draait namelijk om mildheid of gierigheid. Kies je ervoor om als een wantrouwende gierigaard door het leven te gaan of laat je het los en word mild en gaat mensen vertrouwen? Warenar veranderd van een wantrouwende man in een milde man en hiermee laat hij dus zien dat iemand kan veranderen. Door het inzicht te krijgen, kan een persoon veranderen. Het einde laat dan ook goed zien dat de schrijver de lezer iets wilt bijbrengen. 

Het toneelstuk hoort bij de Renaissance en is geschreven door P.C. Hooft. Hooft word ook wel de meest karakteristieke vertegenwoordiger van de Renaissance genoemd. In deze nieuwe stroming werd de literatuur een stuk diepzinniger en kwamen in het taalgebruik woordspelingen en dubbelzinnigheden voor. De schrijver probeerde de lezer niet alleen te vermaken maar ook iets te leren. Dat is ook terug te zien in dit verhaal. Het is duidelijk te merken dat de schrijver de lezer iets wilt bijbrengen. Het hele verhaal draait namelijk om mildheid of gierigheid. Kies je ervoor om als een wantrouwende gierigaard door het leven te gaan of laat je het los en word mild en gaat mensen vertrouwen? Warenar veranderd van een wantrouwende man in een milde man en hiermee laat hij dus zien dat iemand kan veranderen. Door het inzicht te krijgen, kan een persoon veranderen. Het einde laat dan ook goed zien dat de schrijver de lezer iets wilt bijbrengen. 

Ook de woordspelingen zijn terug te vinden in sommige stukken van het verhaal. Een voorbeeld is de zin: ’Hoe gaetse voort, as ien luys op ien terighe huyck’ Er word eigenlijk gezegd: ’O, ze is zo traag als een luis op een met teer besmeurde jas. 

Het verhaal hoort bij de blijspelen. Het is namelijk in spreektaal geschreven, het verhaal is goed te begrijpen en het loopt goed af. Een andere functie van het blijspel was het voorhouden van een spiegel. Hooft laat in dit stuk zien wat hebzucht met een mens kan doen en hoe het iemands leven kan beheersen. Zijn doel was de mensen normen en waarden van goed gedrag aan te leren. Het verhaal laat de fouten en gebreken van mensen zien, er zat een moraal in. 

 

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "De aanslag door Harry Mulisch"