De aanslag op het WTC

Inleiding We hebben de opdracht gekregen om een maatschappelijk probleem te analyseren en in kaart te brengen. Wij hebben gekozen voor de aanslagen van 11 September 2001, omdat we het een boeiend, actueel onderwerp vinden en deze aanslagen hadden ons destijds erg aangegrepen. Het blijft actueel door de oorlog tegen het terrorisme die Bush na de aanslagen had aangekondigd. Wij vinden dit een maatschappelijk probleem omdat iedereen er gevolgen van ondervindt, op economisch en emotioneel gebied. Om dit maatschappelijk probleem in kaart te kunnen brengen hebben wij een hoofdvraag met bijbehorende deelvragen opgesteld. Hoofdvraag: Wat hebben de aanslagen van 11 September 2001 met zich meegebracht, behalve heel veel slachtoffers? Deelvragen: • Wat waren de economische gevolgen? • Wat waren de gevolgen voor de internationale verhoudingen? • Is de Westerse kijk op de Islam veranderd? • Welke maatregelen zijn er getroffen tegen terrorisme? • Worden de meningen van de mensen gemanipuleerd door de media? • Wat voor gevolgen hebben de aanslagen gehad? Omdat we wilden weten hoe de mensen in onze omgeving over deze kwestie denken hebben we een enquête opgesteld. Deze hebben wij ook verwerkt in ons werkstuk. Wij hebben voor deze indeling gekozen, omdat we op deze manier de hoofdvraag naar alle interpretaties goed kunnen beantwoorden. H.1 11 September 2001 Dinsdag 11 september 2001 rond kwart voor drie (08.48 uur plaatselijke tijd) vliegt een Boeing 767 in op het WTC gebouw in Manhattan. Het toestel, een boeiing 767 van American Airlines, afkomstig uit Boston boort zich nog met onbekende reden in de noordelijke gevel van de eerste toren, dit was tussen de 93e en de 98e verdieping. Omdat natuurlijk niemand dit verwacht komen er 1360 mensen om op de geraakte verdiepingen of hoger en 72 mensen op lagere verdiepingen. Iedereen is in paniek, mensen die op een afstand staan te kijken zien dat er mensen uit de ramen springen. Men dacht dat door een communicatiefout de vliegtuigen recht op het WTC waren afgevlogen. Maar helaas, want 18 minuten later vloog er een andere Boeing 767 de zuidtoren in. Dit toestel raakte de zuidtoren vanuit het westen, tussen de 78e en de 84e verdieping. Mensen vielen als regendruppels uit de gebouwen. Het was een heel naar aanzien. Er zijn opnames gemaakt door amateurs van buiten de stad. CNN heeft kunnen filmen hoe het tweede toestel in de zuidtoren vloog. Niemand begreep wat er aan de hand was. Grote stofwolken vulden de straten van New York toen de zuidelijke toren rond 4 uur 's middags volledig instortte na een reeks explosies in het gebouw. Na de derde explosie zakte het pand in elkaar. Al het puin viel op de grond en de mensen schreeuwden van de pijn en paniek en renden voor hun leven. In de straten was haast niets anders te zien dan een grijze stofmassa en verbrande en gewonde mensen. De brandweer probeerde mensen onder het puin vandaan te krijgen, soms met succes maar meestal niet. Het was nog te gevaarlijk, omdat het instortingsgevaar zo groot was. De ziekenhuizen waren ineens vol en er kwamen honderden mensen die bloed wilden geven. En iedereen was vol ongeloof en vroeg zich af waarom en hoe kan zoiets gebeuren. In andere landen was het nieuws snel verspreid. Mensen wisten niet wat ze zagen, probeerden familie en vrienden te bellen, maar kregen geen gehoor en raakten nog meer in paniek. Ook werden de vliegreizen geannuleerd. Er zijn in Nederland een paar dagen geen vliegtuigen opgestegen om naar Amerika te vliegen. Andere bestemmingen werden redelijk snel hervat. Amerika was in shock en wist niet wat ze moest doen. Vooral toen bekend werd dat dit nog niet het einde van de aanslagen op 11 september waren. Bush vertelde in een korte toespraak dat dit een terroristische aanslag was en vertrok met Airforce One. Een half uur later, nadat het tweede vliegtuig zich had gestort op het WTC stortte een andere Boeing neer op het Pentagon. Later bleek dat de terroristen het op het Witte Huis hadden gemunt. Dit was echter mislukt. Maar toen heeft de regering besloten alle regeringsgebouwen te ontruimen en onder te duiken, omdat het mogelijk was dat er nog meer vliegtuigen zouden neerstorten. Een aantal minuten later stortte nog een vliegtuig neer in de bossen van Pensylvania. Dit vliegtuig zou op weg zijn geweest naar Camp David, het vakantieoord van President Bush. Dankzij een aantal passagiers in dat vliegtuig die de kapers van het vliegtuig hebben overmeesterd is dit niet gebeurd. Bush sprak van een nationale tragedie en probeerde het volk gerust te stellen. De torens, op drie na hoogste ter wereld, zijn zwaar beschadigd. Enorme rookwolken verspreiden zich vanuit de bovenste verdiepingen over de stad. Eén vliegtuig zit nog steeds vast in het gebouw. De torens hebben nog dagen in brand gestaan. De brandweer heeft er dagen, misschien wel weken overgedaan om alles te blussen en slachtoffers te zoeken onder het puin. Er zijn heel veel mensen als vermist op gegeven en iedereen was in paniek en kon niet meer terug naar huis, omdat je daar niet kon ademen. Alles was grijs op de dag die zo mooi begon. Beide torens telden 110 verdiepingen, die stuk voor stuk waren ingestort. Volgens ooggetuigen is het onmogelijk dat de piloten de torens op het navigatiesysteem hebben gemist. De zichtbaarheid was uitstekend. Beide toestellen bevonden zich kilometers buiten de normale vliegroutes. De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij American Airlines heeft bevestigd dat twee van haar vliegtuigen waren gekaapt en gebruikt voor aanslagen. Aan boord bevonden zich 150 mensen. Luchtvaartmaatschappij United Airlines meldde dat twee van haar vliegtuigen waren gecrashed, met aan boord 110 mensen. Wie zou dit hebben gedaan, vroeg men zich af? Wie is tot zoiets in staat? De regering van de VS is er als volgt achtergekomen: Wanneer blijkt dat bijna al de kapers van Arabische afkomst zijn, valt de naam Osama Bin Laden. Enkele weken voor de aanslagen van 11 September gaf hij nog een interview met een in Londen gevestigde krant. In dit interview verklaarde Bin Laden dat er aanvallen op Amerikaanse doelwitten waren gepland. Sommigen zeggen dat Bin Laden zo goed als zeker achter deze aanslagen zit. Hij is namelijk de enige die over het nodige kapitaal en de wil om zoiets te doen beschikt om deze aanvallen te volbrengen. Hij zou ook achter een aantal andere aanslagen zitten. Bijvoorbeeld de vorige aanslag op het WTC en de bomaanslagen op Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania. De acties die de VS heeft ondernomen tegen Osama Bin Laden zijn te lezen in een van de volgende hoofdstukken.
H.2 De economische gevolgen Om de economische gevolgen te kunnen beschrijven zal ik eerst de situatie vóór de aanslagen schetsen. De economische situatie vóór de aanslagen
Vóór de aanslagen ging het al slechter met de economie. De hele wereld zat in een neerwaartse spiraal, en hoewel de economische groei niet achteruit ging (negatief was), nam hij wel af. Het gevolg hiervan was dat er veel mensen ontslagen werden, zogenaamde massa-ontslagen. In economisch goede tijden nemen bedrijven flexwerkers (tijdelijke werknemers) aan. Deze flexwerkers zorgen voor een grotere produktie. Maar zodra de economie achteruit gaat, worden deze mensen ontslagen, omdat het bedrijf hen niet meer kan betalen. Het gevolg hiervan is dat er meer werkeloosheid is en minder produktie. De produkten worden dus duurder, terwijl de mensen armer worden. Een ander gevolg was de daling van de koopbereidheid. Als men merkt dat de economie achteruit gaat, en de produkten duurder worden, wachten de meeste mensen met de aanschaf van nieuwe (grotere) produkten zoals auto’s en huizen totdat er betere tijden aanbreken. Dan zijn de prijzen lager en krijg je dus meer voor je geld. Ook daalde de koopbereidheid door de flexwerkers. Een voorbeeld: Je bent een flexwerker bij een bedrijf en je wilt je huis opknappen: een flinke verbouwing. Hiervoor zul je echter een lening af moeten sluiten, zodat je het in termijnen kunt afbetalen. Dan word je echter ontslagen: het bedrijf waar je werkte kan, door een economische recessie, niet alle werknemers meer betalen. Dan heb je een probleem, want je hebt een lening die je af moet betalen, terwijl je geen geld hebt. Deze twee redenen zijn natuurlijk slechts een paar uit tientallen oorzaken voor een verslechtering van de economie. Andere redenen waren bijvoorbeeld de MKZ-crisis en de komst van de euro, dat zorgde voor inflatie. De economische situatie na de aanslagen
De aanslagen zorgden ervoor dat er minder werd geëxporteerd en dus ook geïmporteerd. Dit betekent minder internationale handel en is dus erg slecht voor de economie. Alle (buitenlandse) produkten worden dus duurder. Een land als Nederland heeft hier erg onder te lijden, omdat wij (bijna) alles importeren. Eigenlijk geldt dat voor alle landen, omdat geen enkel land zonder import kan voortbestaan. Het gevolg hiervan is dat er minder particuliere consumptie is, omdat alles duurder is. Dit betekent natuurlijk ook weer een verdere daling van de koopbereidheid, etc. Een ander gevolg van de verminderde internationale handel is een mindere investering van bedrijven, omdat zij geen zekerheid hebben. Dit leidde tot de beurscrash. Mensen kopen aandelen als zij vertrouwen hebben in een bedrijf. Ze geloven in een toekomst in dat bedrijf zodat ze de aandelen later met winst kunnen verkopen. Na de aanslagen was het vertrouwen in de bedrijven weg. Ze hadden niet het gevoel dat de bedrijven nog winst gingen maken. Daarom verkocht iedereen zijn aandelen. Hierdoor konden bedrijven minder verkopen en daalde de winst. De koersen op de beurs daalden dus ook aanzienlijk, zoals te zien is op het plaatje. In november waren de koersen alweer bijna op het niveau van voor de aanslagen. De bevolking dacht dat de koersen niet verder konden dalen, dus kochten zij goedkoop aandelen op, waarmee ze veel winst zouden gaan maken. Hierdoor stegen de beurskoersen weer naar het oude niveau. De collectieve sector, het overheidsapparaat, had er dus relatief weinig onder te lijden, maar de marktsector des te meer. In prognoses voor de marktsector in 2002 berekende men nog een groei van ongeveer 1,25%. Na de aanslagen zakte deze groei tot slechts 0,75%. Doordat de beurskoersen kelderen verdienen de banken ook minder geld. De banken verkopen minder aandelen waardoor er dus ook minder inkomsten zijn. Bedrijven hebben minder inkomsten doordat de aandelen verkocht worden en kunnen daardoor dus minder investeren. Als bedrijven investeren moeten ze geld lenen bij de banken. Nu hoeven ze geen geld, of minder geld, te lenen omdat ze niet meer kunnen investeren. De bedrijven moeten dus bijkomen van de schok van de keldering van de aandelen, voordat ze weer kunnen investeren. Gelukkig kwamen ze die snel weer bovenop waardoor het verlies van de banken beperkt bleef. De banken komen ook voor extra kosten te staan, zoals de ING bank. De ING bank heeft vorig jaar Reliastar, een verzekeringsbedrijf, over gekocht waar veel mensen bij waren verzekerd. Veel van die mensen zijn gesneuveld bij de ineenstorting van de WTC-torens. De ING bank moet nu dus veel enorme bedragen uitkeren. De klap kan je goed zien in de beurskoersen. De ING bank werd in een klap 9 miljard euro minder waard. Ook verslechterde de concurrentiepositie, doordat er minder winst behaald werd. Dit kwam doordat de lonen niet werden aangepast aan de plotselinge daling van arbeidsproduktiviteit. De arbeidsproduktiveit is de grootte van de produktie die de arbeiders aan kunnen. Omdat er veel flexwerkers werden ontslagen werd de arbeidsproduktiveit minder. De lonen werden hoger, doordat er meer inflatie was (CAO). Daardoor waren de werkgevers gedwongen om meer salaris te geven. Dit ging natuurlijk ten koste van (een deel van) de winst. H.3 De internationale verhoudingen Het een van de belangrijke gevolgen van de aanslagen van 11 September 2001 was de oorlog tegen het terrorisme, dat leidde tot een grote verdeeldheid in Europa en de VN. Alle landen waren het er weliswaar over eens dat het terrorisme uitgeschakeld of ernstig verzwakt moest worden, maar de meningen over de manier waarop dat moest gebeuren waren verdeeld. Omdat men in eerste instantie Osama Bin Laden uit wilde schakelen richtte Amerika zijn pijlen op Afghanistan, een land in het Midden-Oosten dat volgens vele bronnen Bin Laden onderdak zou bieden. Men kreeg Osama Bin Laden niet te pakken, maar wel vele andere (belangrijke) personen van Al-Quada. Na Afghanistan wilde Amerika Irak aanvallen, omdat het regime van Saddam Hussein Al-Quada steunde en bovendien chemische wapens tegen het eigen volk inzette. Ook hierover waren de landen van de VN het eens: Hussein moest afgezet worden en Irak moest een democratie worden. De onenigheid ging echter weer over de manier waarop. Het begon al in Europa. Duitsland, Frankrijk en Rusland waren fel tegen een oorlog. Engeland wilde juist wel oorlog, en veel andere landen, zoals Nederland, gaven geen duidelijke mening. Dit leidde ook tot een grote verdeeldheid in de Verenigde Naties. Amerika wilde graag toestemming van de veiligheidsraad om een oorlog te kunnen voeren. Frankrijk en Rusland dreigden echter met een veto, zodat Amerika niet om een resolutie vroeg, maar zelf op zoek ging naar medestanders, zodat ze de oorlog zonder toestemming van de VN konden voeren. Dat lukte en Amerika bereidde samen met Engeland, Australië en Spanje een oorlog voor in het Midden-Oosten. In een later stadium van de oorlog deed Turkije ook mee. De chemische wapens waar de hele oorlog uiteindelijk om begonnen was zijn echter (nog) niet gevonden, en dit leidt tot bekritisering van vooral Amerika. Veel landen vinden dat Amerika niet het recht heeft om politie-agent van de wereld te mogen spelen, en als ze dat al doen, dan moeten ze de gevolgen daarvan ook dragen. Heeft Amerika het recht om de situatie in andere landen naar eigen mening te veranderen? Deze vraag houdt veel critici bezig. Enerzijds zijn er veel landen met een onderdrukkend regime en is het goed dat de mensen van dictaturen worden bevrijd. Anderzijds is het een zaak van dat land zelf en zal het volk vanzelf in opstand komen en zichzelf bevrijden. H.4 De Westerse kijk op de Islam Het beeld dat het Westen van de Islam heeft, is een gevolg van confrontaties tussen de twee culturen in het verleden. De Islam is de enige cultuur die erin geslaagd is op godsdienstig, politiek en cultureel vlak een bedreiging te vormen voor het Westen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de kruistochten, de val van Constantinopel en de reconquista. De negatieve standpunten die het Westen nu inneemt tegenover de Islam vinden vaak hun oorsprong in een van de voorgenoemde redenen. Het negatieve idee dat we al hadden wordt nu ook versterkt door de conflictsituaties zoals de Golfoorlog en de situatie in Israel. Het probleem is dat veel mensen de Islam voorstellen als een hechte eenheid, terwijl dat helemaal niet zo is. Er is geen sprake van één godsdienstige leider die op een dictatoriale wijze bepaalt hoe de Koran geïnterpreteerd moet worden. De Koran is zelfs op veel verschillende manieren geïnterpreteerd en toegepast: socialistisch in Libië, nationalistisch in Pakistan en fundamentalistisch in Iran. Dus ook op politiek gebied kunnen we niet spreken van een eenheid. Een ander probleem is dat velen de Islam gelijkstellen met fundamentalisme. Men ziet moslims als fundamentalisten en fundamentalisten als een nieuw soort barbaren. Dat deze redenering niet volledig klopt is duidelijk. Het probleem tussen het Westen en de Islam lijkt de scheiding tussen de kerk en de staat. De Islam is op vele gebieden nauw verweven met de politiek, in tegenstelling tot het christendom (tegenwoordig). In de Koran staan dan ook wetteksten en regels voor het regelen van een samenleving, terwijl de Bijbel deze niet heeft. Daarom is het voor een Westers persoon moeilijk om zich in te leven in een Islamitische staat. Het gelijkstellen van de Islam aan fundamentalisme heeft te maken met de beelden die wij van de media krijgen. Een voorbeeld is de hedendaagse situatie in Afghanistan en Irak: beide landen hebben de Islam als godsdienst, de Taliban of de volgelingen van Saddam Hussein fungeren als dictatoriale leider die barbaarse (fundamentalistische) wetten invoeren (onderdrukking van de vrouw) en terreur uitoefend (steun aan Osama Bin Laden). Een andere factor die de Islam tot een dreiging voor het Westen maakt heeft te maken met het nationale en internationale terrorisme. Hierin komt de tegenstelling tussen de culturen en de dreiging het sterkst naar voren. De islamitische terroristische bewegingen verzetten zich op twee manieren tegen de westerse wereld: ten eerste zijn er de terroristische activiteiten zelf: tijdelijke uitbarstingen van extreem geweld door middel van aanslagen, waarbij weinig onderscheid wordt gemaakt tussen schuldigen en onschuldigen. De tweede manier is de wijze waarop ze zich omschrijven: enerzijds als islamitisch en anderzijds als antiwesters. Zowel het gebruik van extreem geweld als de antiwesterse houding lijkt voor het Westen onbegrijpelijk en alleen te verklaren door de religieuze achtergrond. H.5 Maatregelen Na de aanslagen op het WTC zijn er vele maatregelen getroffen. Dit was ook wel nodig om de mensen gerust te stellen dat dit niet snel weer zou gebeuren. Nederland beschikte vlak na de ramp al over een moderne, goed uitgeruste krijgsmacht die in staat zou zijn om een belangrijke bijdrage te leveren aan de bestrijding van het terrorisme. Ik bedoel hiermee voor zowel militaire bijstand en steunverlening in Nederland als voor de bestrijding van het terrorisme in het buitenland. Snelle inzetbaarheid, flexibiliteit en gezamenlijk optreden van delen van de krijgsmacht zijn ook van belang bij de bestrijding van het terrorisme. Omdat dit nog niet helemaal was gerealiseerd heeft defensie aanpassingen moeten ondergaan om zich beter uit te rusten voor een bijdrage aan de bestrijding van het terrorisme. Daarom heeft defensie 7 maatregelen opgenomen die moeten worden uitgevoerd om het terrorisme tegen te gaan: 1. inlichtingen en veiligheid; 2. de bewaking en beveiliging van defensieobjecten, terreinen, personeel en informatie- en communicatiesystemen alsmede van uitgezonden eenheden; 3. de bewaking en beveiliging van het Nederlandse grondgebied en luchtruim; 4. de bescherming tegen nucleaire, radiologische, biologische en chemische wapens; 5. het precisieoptreden van de krijgsmacht; 6. de procedures voor de inzet van de krijgsmacht voor bijstand en steunverlening; 7. het wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling. Deze maatregelen lopen sterk uiteen. Het gaat zowel om nieuwe beleidvoornemens als om eerder geformuleerde behoeftestellingen die nu pas echt worden doorgevoerd, omdat men die eerder niet belangrijk genoeg vond om die meteen door te voeren. Sommige maatregelen zijn organisatorisch of procedureel van aard en kunnen op korte termijn en met geringe kosten worden verwezenlijkt. Andere maatregelen vragen om grotere uitgaven of moeten in internationaal verband gestalte krijgen, dus zullen hier vele processen aan te pas moeten komen. Op grond van de aanbevelingen van defensie maken we onderscheid tussen maatregelen die al op korte termijn kunnen worden genomen en beleidsvoornemens voor de langere termijn die verder moeten worden uitgewerkt. De langtermijn maatregelen en de financiële consequenties daarvan komen te staan in het kader van het Actieplan “Terrorismebestrijding en Veiligheid.” Dit was vlak na de gebeurtenis besloten. Korte termijn maatregelen

Op grond van de aanbevelingen van de taakgroep hebben wij besloten voor de korte termijn de volgende maatregelen te nemen, dit zijn een paar maatregelen die defensie heeft opgesteld vlak na de aanslag: • verbetering informatie-uitwisseling tussen de MID en de krijgsmachtdelen op het terrein van veiligheid. • Uitbreiding van de capaciteit van de MID om geautomatiseerde netwerken van terroristische organisaties te hacken. • het komen van op afstand bedienbare springmiddelen en digitale foto- en videoapparatuur voor speciale eenheden. Maar het komt er eigenlijk op neer, dat de maatregelen die zijn getroffen de meeste voor de veiligheid zijn. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de luchthavens. Overal ter wereld hebben de luchthavens hun veiligheidsvoorzieningen aangepast. Om te voorkomen dat er nog eens iemand in een vliegtuig zou stappen met een wapen. Dit had natuurlijk eerder moeten komen, maar niemand had het besef dat zoiets kon gebeuren. Het lijkt wel of er eerst iets moet gebeuren om deze strengere maatregelen te nemen. H.6 De media De media hebben een grote rol gespeeld bij de kijk op de aanslagen op het WTC en nu vooral bij de golfoorlog. Wij krijgen de informatie van de media te horen en we dat moeten maar geloven. Wij vertrouwen op de kranten die we krijgen. Maar als je verschillende kranten vergelijkt zie al meteen dat er een groot verschil zit tussen de berichtgeving. Bijvoorbeeld de Telegraaf en de Volkskrant, die zijn rechts en links. Als de Telegraaf iets heel uitgebreid publiceert, kan daarentegen de Volkskrant dit maar heel kort publiceren. Omdat zij dit niet belangrijk genoeg vinden. Ook zul je in de Volkskrant de informatie bekijken van de ene kant en de informatie uit de Telegraaf van een hele andere kant. Dit komt doordat er zoveel verschillende meningen zijn. Nederland is een democratisch land en dus mag je kiezen op wat voor manier jij de informatie krijgt. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor kranten maar ook voor tv zenders. Vooral door deze golfoorlog zijn de mensen gemanipuleerd. Dit komt vooral doordat er landen fel tegen de oorlog waren en landen fel voor de oorlog. De Amerikaanse zender CNN is heel erg voor de oorlog. Zij gaven informatie op de manier waardoor zij probeerden andere landen te overtuigen dat de oorlog wel goed was. Hierdoor raakten mensen in de war en wisten niet meer wat ze moesten geloven. Als je CNN vergelijkt met de Arabische zender Al Jazeera, dan kom je ook tot de conclusie dat je zwaar gemanipuleerd wordt. De Arabische zender, zendt natuurlijk alleen informatie uit tegen de Amerikanen, terwijl CNN juist voor de Amerikanen is. Het is pas nog in het nieuws geweest, dat CNN te pro-Amerikaans is. Wij hebben ook een krantenartikel hierover gevonden. Men zegt dat ze CNN misschien willen vervangen door BBC World. Dit is eigenlijk ook niet helemaal eerlijk, omdat BBC een engelse zender is en die ook voor de oorlog is. Uiteindelijk is er uitgekomen, dat CNN blijft. Waarschijnlijk is er bij de aanslagen van 11 september weinig gemanipuleerd. Omdat daar alleen informatie over moest worden gegeven. Dit had niks met partijen te maken, er gebeurde iets en daar bracht men verslag over uit. Misschien had de ene zender er andere meningen over, dan de andere. Maar iedereen weet hoe het is gebeurt en kan daar zijn mening over vormen. Natuurlijk wordt je wel beïnvloedt door de media, maar niet zo erg als bij de tweede golfoorlog. Dus wat is nou het antwoord op de vraag: "Worden de meningen van de mensen gemanipuleerd door de media?" : JA! Dit is een krantenartikel waaruit wel blijkt dat de media, zelfs CNN, niet geheel objectief is. Brabants Dagblad, 2 mei 2003 H.7 De gevolgen De aanslag op Amerika heeft de gehele wereld wakker geschut. Nu weet iedereen wel dat we absoluut geen perfecte wereld hebben. Hoe graag we die ook zouden hebben. De aanslagen van 11 september brachten een hoop gevolgen met zich mee. Op het gebied van beveiliging zal er een hoop veranderen. Neem bijvoorbeeld het reizen per vliegtuig. Vliegen zal nooit meer hetzelfde zijn. Alle luchthavens over de hele wereld, maar vooral in de VS, moeten de veiligheidsmaatregelen verbeteren. Bagage en passagiers zullen veel beter gecontroleerd worden, veiligheidsbeambten krijgen een betere opleiding en er zouden op de vluchten altijd gewapende agenten meevliegen. Piloten zeggen ook dat de cockpit beter beveiligd moet worden. Volgens hen is de deur veel te gemakkelijk in te beuken. Kinderen, met hun ouders, die tijdens de vluchten eens echte piloten aan het werk willen zien worden zomaar binnengelaten. Daarom zijn er plannen van een “altijd gesloten cockpit”. De deur zou worden vervangen door sluizen en kogelvrij glas. De veiligheidsmaatregelen zijn niet de enige gevolgen die de luchtvaart heeft ondergaan, maar ook de economie. De luchtvaart heeft veel economisch nadeel ondervonden van de aanslagen, omdat de aanslagen met vliegtuigen zijn gepleegd. De mensen zijn misschien banger om te vliegen, ze zijn bang voor nog meer kapingen, dit was vooral vlak na de aanslagen. Daarom vermijden ze vliegtuigen, hierdoor verkopen de vliegtuigmaatschappijen veel minder tickets. Door het grote verlies, wat geschat is op zo'n 6 miljard euro, zijn er massaontslagen geweest. ER zijn meer dan 80.000 mensen ontslagen in Amerikaanse vliegtuigmaatschappijen. Ook voor de Europese luchtvaartbedrijven waren de verliezen groot. Ze konden een paar dagen niet vliegen op Amerika. De beroemde Twin Towers van het World Trade Centre waren hét symbool van Amerika’s economische macht. Een week na de aanslagen werd de schade aan de beurzen pas echt zichtbaar. De beurs wankelde, het kapitaalverkeer was door de aanslagen totaal ontregeld. Veel mensen halen hun geld, dat ze geïnvesteerd hadden in vooral risicovolle aandelen, van de beurs. De zwaarste verliezen worden geleden in sectoren als: - luchtvaart - verzekeringen en banken - autoproducenten
Maar ook andere sectoren lijden zware verliezen. De meeste Westerse landen, waaronder België, Frankrijk en Duitsland, maar ook Japan en China delen mee in de klappen, omdat hun economie sterk afhangt van de sterke economie van Amerika. Nederland heeft ook zwaar te lijden gehad onder beurscrash, die een gevolg was van de aanslagen. Dan is er ook nog de aanval op het Pentagon. De terroristische aanslag in Washington treft de grootste defensiemacht ter wereld. Het Pentagon staat symbool voor Amerika’s nationale trots en macht; door de aanval hierop werd het land in zijn hart geraakt. Sinds WOI staat Amerika aan de top van de wereld. Zij was degene met de meeste macht, zij moest de Geallieerden van de nederlaag tegen het Duitse Rijk komen redden, zij had de sterkste economie. 11 september 2001 zal de geschiedenis ingaan als de dag waarop het onaantastbare Amerika werd aangevallen door een onbekende vijand. Want wie had dit ooit verwacht? De machthebber in Afghanistan is de Taliban, en zij bieden Osama Bin Laden onderdak. De Amerikaanse regering heeft tegen de Taliban gezegd: "Lever Osama Bin Laden aan ons uit, of we bombarderen u". De Taliban zei eerst dat Osama Bin Laden helemaal niet in Afghanistan was, maar dat geloofde de Amerikaanse regering niet, dus hebben ze hen nog 1 kans gegeven en daar zijn ze niet op in gegaan, dus is de VS tot Actie overgegaan. De bedoeling van deze bombardementen van Amerika is om het Al Qeada netwerk uit te roeien. Ze moeten de zekerheid krijgen dat dit nooit weer zal gebeuren. Je hebt eigenlijk nooit een garantie, maar als het regime van de Taliban aftreedt heb je meer kans dat het netwerk geen macht meer heeft. Het regime is afgetreden, maar Osama Bin Laden is nog steeds niet gevonden. Gelukkig hebben deze aanvallen van Amerika op Afghanistan geen derde wereldeoorlog veroorzaakt, hoewel men hier wel bang voor was. Dit eigenlijk zonder reden, omdat Afghanistan niet veel steun zou krijgen van andere landen. Een wereld oorlog zou tussen verschillende grootmachten worden en aangezien Rusland en Europa de VS steunen zou dit haast onmogelijk zijn geweest. Nu kun je dus zien dat deze theorie is uitgekomen. Voor Nederland heeft de oorlog tegen de Moslims eigenlijk ook geen goede invloed gehad. Er zijn bijvoorbeeld tientallen Islamitische scholen in brand gestoken en Moskees bekogeld met stenen. Dit geeft toch de haat voor de moslims weer. De aanslagen waren ook een harde klap voor het hoofd van de Palestijnen. Israël greep namelijk gelijk de kans om de Palestijnen keihard aan te pakken. Binnen een paar dagen na de aanslagen van 11 september 2001 trok Israël Palestijns grondgebied binnen en werden er tientallen Palestijnen gedood. Ook hebben de aanslagen onverwachte economische gevolgen met zich meegebracht. De beveiligingsbranche: na de kapingen zijn de vliegtuigmaatschappijen verplicht betere beveiliging aan te brengen. Er mogen niet nog meer kapingen komen en ook worden de passagiers beter in de gaten gehouden. Hiervoor hebben ze wel mensen nodig die hiervoor zijn opgeleid en zij er meer alarminstallaties nodig. Deze worden allemaal geleverd uit de beveiligingsbranche. Nu worden dus meer mensen en alarminstallaties gekocht dan daarvoor. Zij maken dus winst. Ook de farmaceutische industrie is er op vooruit gegaan. Veel mensen zijn bang dat er een oorlog uitbreekt en slaan vast medicijnen in. Ook zijn er veel gewonden gevallen die allemaal verzorgd moeten worden. Even in het kort samengevat wat de gevolgen waren van de aanslag op 11 september: De gevolgen waren vele doden, strengere veiligheidsmaatregelen, een paar kleine voordelen, een economische crash, ook voor landen buiten de VS en het eer gevoel van alle Amerikanen was diep geraakt. Niemand kon er met zijn verstand bij dat dit mogelijk was. Het onaantastbare Amerika. Hoe kon zo’n groot, rijk en machtig land getroffen worden door zulke aanslagen. Men is geschokt. Maar ondanks al deze verschrikkelijke daden is niet iedere Moslim een fundamentalist en dus een vijand voor het westen. H.8 Onderzoek Enquête
Wij hebben een opdracht voor Maatschappijleer waarbij we de gevolgen van de aanslagen op het WTC van 11-09-’01 moeten onderzoeken. Wij zouden het heel fijn vinden als u deze enquête invult. 1. Heeft u de aanslagen van 11 September 2001 en de oorlog tegen het terrorisme die daarop volgde, gevolgd? Ja Een beetje Nee Geen mening
2. Bent u bang voor aanslagen in Nederland? Ja Een beetje Nee Geen mening
3. Vindt u dat geweld met geweld moet worden bestreden? Ja Een beetje Nee Geen mening

4. Vindt u het idee dat zowel Osama Bin Laden als Saddam Hussein nog vrij rondlopen beangstigend? Ja Een beetje Nee Geen mening
5. Is de oorlog tegen Irak gerechtvaardigd? Ja Een beetje Nee Geen mening
6. Denkt u dat de oorlog in Irak het terrorisme zou helpen te bestrijden? Ja Een beetje Nee Geen mening
7. Vindt u dat de oorlog tegen het terrorisme meer is veranderd in een oorlog tegen de Islam? Ja Een beetje Nee Geen mening
8. Denkt u door deze oorlog het terrorisme werkelijk uitgeroeid wordt? Ja Een beetje Nee Geen mening
9. Stapt u, na de aanslagen van 11 September, minder snel in een vliegtuig dan daarvoor? Ja Een beetje Nee Geen mening
10. Denkt u dat er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen om een dergelijke aanslag te kunnen voorkomen, voor zover dat mogelijk is? Ja Een beetje Nee Geen mening
11. Vindt u dat er eerder maatregelen hadden moeten worden getroffen, omdat men al eerder aanwijzingen had gekregen? Ja Een beetje Nee Geen mening
12. Vindt u dat de produkten duurder zijn geworden sinds de beurscrash die volgde op de aanslagen? Ja Een beetje Nee Geen mening
13. Bent u er economisch op achteruit gegaan? Ja Een beetje Nee Geen mening
Deze enquête hebben wij eerst in onze buurt rondgebracht en later ook op school om meer mensen uit verschillende buurten te bereiken. Ook hebben wij via internet onze enquête rondgestuurd zodat we mensen uit een nog groter gebied hebben kunnen bereiken. Om te kunnen onderzoeken hoe de mensen zélf tegen de aanslagen van 11 September en de oorlog tegen het terrorisme aankijken, hebben we een enquête gehouden. Uit de resultaten hebben we kunnen afleiden dat mensen het over bepaalde dingen erg met elkaar eens zijn of juist niet. 1. 94 % van de geïnterviewden heeft de aanslagen van 11 September 2001 en de daarop volgende oorlog tegen het terrorisme gevolgd. 2. 87 % van de geïnterviewde mensen is niet bang voor aanslagen in Nederland. 3. 60% van de geïnterviewden vindt het bestrijden van geweld met geweld niet goed, 21 % vindt dit echter wel gerechtvaardigd en 17 % vindt dat dit in bepaalde gevallen een optie moet zijn. 4. 43 % van de geïnterviewden vindt het idee dat zowel Hussein als Bin Laden nog vrij rondlopen redelijk beangstigend. 38 % is het daar niet mee eens. 5. Hoewel de meeste mensen vonden dat geweld niet met geweld moest worden bestreden, vindt ruim 51 % van de mensen dat de oorlog in Irak redelijk tot goed gerechtvaardigd is. 6. De helft van de geïnterviewden denkt dat de oorlog in Irak het terrorisme helpt bestrijden. 7. 66 % vindt dat de oorlog tegen het terrorisme niet is veranderd in een oorlog tegen de Islam. 8. Alle geïnterviewden zijn het erover eens dat deze oorlog het terrorisme niet of niet geheel uitroeid. 9. 64 % van de mensen stapt nog steeds gewoon in een vliegtuig. 10. 45 % van de mensen vindt dat er wel genoeg voorzorgsmaatregelen zijn genomen om aanslagen zoals op 11 September 2001 te kunnen voorkomen. Velen zeggen dat er niet veel afweer mogelijk is, dus de afweer die er is, is goed. 11. De meningen zijn verdeeld over de vraag of men meer maatregelen had moeten treffen, omdat men eerder aanwijzingen had gekregen dat er aanslagen zouden komen. 45 % vindt dat men wel had moeten doen. 27 % vindt dat men dat niet had hoeven doen, omdat men niet nauwkeurig kon bepalen waar deze aanslagen plaats zouden vinden, hoe dat dan zou gebeuren en door wie. 17 % is het met beiden eens en 11 % heeft geen mening. 12. 40 % van de mensen vindt dat de produkten duurder zijn geworden sinds de beurscrash. Ruim 21 % van de mensen zegt dat de beurscrash weinig invloed had op de prijzen, omdat deze toch al duurder waren geworden door de komst van de euro. 13. 57% is er economisch op achteruit gegaan. Conclusie Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden gaan we eerst kort samenvatten wat de antwoorden op de deelvragen zijn: Wat waren de economische gevolgen? De internationale handel verminderde, waardoor particuliere comsumptie duurder werd en dus ook minder werd. Ook daalde de koopbereidheid van de mensen doordat de produkten duurder werden. Doordat er minder geïnvesteerd werd in bedrijven vanwege het vertrouwen in bedrijven daalde de beurskoersen en vond er een internationale beurscrash plaats. Wat waren de gevolgen voor de internationale verhoudingen? De VS wilde het terrorisme bestrijden en vielen daarom Afghanistan aan. Omdat zij Bin Laden niet konden vinden, ging VS verder met de oorlog tegen het terrorisme. Dit liep uit op een oorlog tegen Irak. De VS wilde oorspronkelijk toestemming van de VN, maar kreeg deze niet omdat de veiligsraad van de VN het niet toestond. Dit is een breuk in de internationale verhoudingen tussen vooral China, Rusland, Frankrijk, Duitsland, Engeland en de VS geweest. Is de westerse kijk op de Islam veranderd? De westerse landen stellen de Islam gelijk aan fundamentalisme. Dit komt o.a. doordat islamitische landen geen duidelijk scheiding tussen kerk en staat hebben. De westerse landen vinden dit moeilijk te begrijpen. Ook doordat veel terroristische bewegingen islamitisch zijn, is de kijk op de Islam op een negatieve manier veranderd. Welke maatregelen zijn er getroffen tegen het terrorisme? Er zijn voornamelijk veiligheidsmaatregelen getroffen, zoals strengere controle bij luchthavens en betere beveiliging bij overheidsgebouwen. Worden de meningen van de mensen gemanipuleerd door de media? Ja, want de informatie die de mensen krijgen wordt door de media verstrekt. Hierdoor beïnvloedt de media wat de mensen wel te horen krijgen en wat niet. Ook de manier waarop de informatie wordt verstrekt speelt een grote rol bij het manipuleren van de mens. Wat voor gevolgen hebben de aanslagen gehad? Er zijn ten eerste veel economische gevolgen. Door de aanslagen zijn er veel extra maatregelen genomen. De mens is emotioneel geschaad, omdat sommige mensen bijvoorbeeld het vliegtuig niet meer in durven. Deaanslagen hebben ook een nieuwe oorlog veroorzaakt, dat altijd leidt tot (onschuldige) slachtoffers.
Nawoord Wij vonden dat we een interessant onderwerp hadden gekozen. Het is erg actueel, iedere dag zie je er wel iets over op het nieuws of in de krant. We snappen nu meer van de situatie en de gevoelens van de verschillende personen. We hebben nu ook een duidelijkere kijk op de kwestie rondom de aanslagen. Door het houden van een enquête zijn wij meer te weten gekomen over de mening van andere mensen en het viel ons op dat veel verschil zit in de antwoorden van jongeren en volwassenen. Wij hebben de uitslagen toch bij elkaar gedaan, omdat Nederland uiteindelijk één samenleving is en daar gaat het om.