Anorexia

De inleiding: Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het ons een leuk onderwerp leek, waar we wel wat meer over wilden weten. Dit is ook een onderwerp die ons wel lag, omdat wij wel iets van dit onderwerp weten maar toch niet genoeg. Dus daarom dit onderwerp. Wat is eigenlijk anorexia? De volledige naam van anorexia is anorexia nervosa. Dit betekent letterlijk: verlies van eetlust door psychische oorzaak of gebrek aan eetlust door nerveuze oorzaken. De term ‘anorexia nervosa’ werd voor het eerst gebruikt in 1984 door de Engelse arts Gull. De meeste mensen denken dat andere mensen die aan anorexia leiden alsmaar ontkennen dat ze zo mager zijn. Omdat zij de anorexia ontkennen, zouden hun zichzelf nooit om hulp vragen, maar door hun omgeving, vooral van de moeder, worden gedwongen hulp te zoeken en zullen ze tot het uiterste ontkennen dat er iets met hun aan de hand is. Anorexiepatiënten vormen echter niet één dezelfde groep. Er bestaan grote verschillen in de manier waarop zij met hun problemen omgaan. Vaak worden deze problemen door ernstige ondervoeding over het hoofd gezien. Ook over de ouders van patiënten met anorexia zijn er onrechte opvattingen: vaak wordt er gedacht dat alle moeders overheersen en dat alle vaders ambitieus en afwezig zijn. Bij de ouders van anorexiepatiënten bestaan er allerlei verschillen. Het enige dat zij wel met elkaar gemeen hebben is hun onzekerheid, hun ongerustheid en hun gevoelens van wanhoop wanneer zij merken dat er iets met hun kind aan de hand is. Kenmerken van anorexia Eigenlijk is de naam anorexia nervosa niet goed. Je hebt geen gebrek aan eetlust, maar je bent er bang voor dat je jezelf niet meer kan beheersen als je je aan de gevoelens van je eetlust toegeeft. De angst voor controleverlies, die zal leiden tot gewichtstoename, is kenmerkend voor anorexia. Angst om jezelf niet meer in de hand te houden geld echter niet alleen voor eten. Ook met hun schoolopleiding of baan en emoties zijn ze bang om te mislukken. Je zal wel denken dat de angst voor gewichtstoename verdwijnt wanneer iemand steeds meer vermagert. Maar dit is niet zo. Het gewichtsverlies is een soort trots voor de patiënt. Elke gewichtsvermindering is het resultaat van enorme inspanning en zelfopoffering en geeft haar een gevoel van controle en beheersing over haar eigen lichaam en geest, maar vooral over haar eigen leven. Het gewichtsverlies is vaak een gevolg van minder eten. In het begin worden vooral de ‘extra’ calorieën geschrapt, zoals zoetigheid en hartige tussendoortjes. Later wordt ook het ander voedsel dat dikmakend is vermeden, omdat het koolhydraten of veel vet bevat. Uiteindelijk kan het dagelijks menu alleen nog maar bestaan uit sla, tomaten, komkommer, wortelen, appels, kwark en zwarte koffie. Ongeveer de helft van alle anorexia patiënten kunnen echter last krijgen van onbedwingbare eetbuien die onverwachts optreden. Bij zo’n vreetbui wordt vooral voedsel dat normaal vermeden wordt opgegeten. Dat waren de lichamelijke kenmerken, maar er zijn ook nog psychische kenmerken: Veel ouders vertelden dat zij met hun kind, voordat het anorexia nervosa ontwikkelde, niet echt problemen hadden. Hun kind gedroeg zich vaak voorbeeldig. Op school haalden ze goede cijfers, ze waren erg spontaan tegenover andere mensen, voelden goed aan wat andere mensen nodig hadden en ze konden zich gemakkelijk aanpassen. Door hun aangepastheid, hun zorg en verantwoordelijkheid voor anderen kregen zij waardering van hun omgeving.
De oorzaken van anorexia zijn: De oorzaken van anorexia zijn onbekend en in ieder geval complex. Er spelen culturele, sociale, psychologische en biologische factoren een rol in het ontstaan. De factoren die momenteel het vaakst genoemd worden zijn de culturele nadruk op slankheid, persoonlijkheidsfactoren zoals te weinig zelfvertrouwen, problematische verhoudingen in het gezin en biologische aanlegfactoren, zoals aanleg voor vetzucht of de aanleg voor een persoonlijkheidsstoornis. De oorzaken van anorexia kunnen ook variëren van een verhuizing, een andere school, het verlies van een geliefd persoon, maar ook een opmerking over het uiterlijk, (meestal negatief). Ook een verstoorde moeder-kind-relatie of de angst om volwassen te worden kunnen een oorzaak zijn. Dit vinden we vaak terug bij meisjes die seksueel misbruikt werden. Ze hongeren hun lichaam uit in de hoop minder aantrekkelijk te zijn voor mannen. Ze doen er alles voor om kind te blijven. Want hoe ouder ze worden, hoe meer hun lichaam zich ontwikkelt en hoe aantrekkelijker ze kunnen worden in de ogen van mannen. Door af te slanken willen de mensen meer zelfvertrouwen krijgen, of aardiger gevonden worden. Wie wil er immers niet lijken op die magere modellen uit de media en de reclame. In de jaren '50 en '60 werd er ook wel eens van het 'Twiggy-syndroom' gesproken, naar aanleiding van een mager fotomodel. Mensen met anorexia hebben een ideaal gewicht in gedachten. Als ze op dat gewicht komen willen ze steeds lager gaan. Ze willen hun grenzen steeds verleggen. Ze raken echt verslaafd aan het lijnen. Ondanks de ernstige vermagering blijven ze zichzelf te dik vinden. Ze kunnen een gestoord lichaamsbeeld hebben. Omdat de anorexia patiënten zichzelf te dik vinden, verleggen zij hun gewichtsgrens steeds maar naar beneden, en gaan zo door met hun vermagering. Dit geldt enkel voor het eigen lichaamsbeeld, want meestal hebben de patiënten een juiste kijk op andermans gewicht en lichaam. Misschien hebben ze angst om volwassen te worden. Zij ervaren met angst de overgang naar volwassenheid. Op hormonaal gebied verkeert de patiënte in een toestand zoals vóór de puberteit. Onvolmaaktheid wordt als een mislukking beschouwt bij de patiënten en dit lijdt ook tot anorexia. Meestal ligt de oorzaak van magerzucht bij verschillende factoren die samen spelen. Anorexia heeft verschillende gevolgen. Lichamelijke gevolgen Bij anorexiepatiënten kunnen door de ondervoeding en vermagering veel lichamelijke klachten optreden. Bij vrouwen stopt de menstruatie, want de hormonen die voor de menstruatiecyclus zorgen nemen af tot het niveau van voor de puberteit. Het uitblijven van de menstruatie heeft als gevolg dat zij tijdelijk onvruchtbaar is. De ademhaling en de hartslag worden trager, ook de bloeddruk daalt. Wanneer het lichaamsgewicht afneemt en de voedselinname vermindert, schakelt het lichaam zoveel mogelijk over op besparing in de stofwisseling. Hierdoor voelen de patiënten zich vaak erg moe, duizelig, lusteloos en depressief. Doordat er weinig eten wordt verbrand daalt de lichaamstemperatuur en hebben ze last van koude, blauwe handen en voeten. Ook kan als gevolg van de lage lichaamstemperatuur een donsachtige beharing in het gezicht, op de armen, borst en rug ontstaan. De conditie van het gebit en de haren verslechtert en er kan haaruitval optreden. De huid wordt droog, schilferig en verslapt. Door de beperkte voedselinname kan er een verstopping optreden. Dit voor anorexiepatiënten vaak een reden om in paniek te raken met als gevolg dat ze gaan braken en laxeermiddelen gaan gebruiken. Bij extreme vermagering ontstaat vaak een vochtophoping (oedeem) in de onderbenen. Het spierweefsel wordt afgebroken bij sterke vermagering. Het honger- en verzadigingsmechanisme raakt verstoord. De patiënten voelen op den duur niet meer wanneer ze honger hebben of negeren het hongergevoel. Anorexiepatiënten slapen vaak slecht. Ze hebben meestal moeite om in slaap te komen of zijn al heel vroeg weer wakker. Doordat de anorexiapatienten heel eenzijdig eten hebben ze een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen. Door het gebruik van laxeer- en/of plasmiddelen en/of door regelmatig braken kunnen ernstige stoornissen in de elektrolytenhuishouding ontstaan. Vooral wanneer er een tekort is aan kalium. Dit kan leiden tot nier- en leverbeschadigingen, spierkrampen, hartritmestoornissen en zelfs hartstilstand. Bijna alle lichamelijke symptomen verdwijnen wanneer de patiënt weer een stabiel, normaal gewicht heeft bereikt. Als de ziekte vele jaren duurt kan er onherstelbare schade aangericht worden. Zeker omdat anorexiepatiënten zelf vaak de ernst van hun lichamelijke toestand ontkennen is dit risico aanwezig. Bij vrouwen die langdurig niet menstrueren kan na een tijdje botafbraak (osteoporose) ontstaan. Hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Het is dus niet overdreven om anorexia nervosa als een lichamelijke gevaarlijke ziekte te beschouwen. Sociale gevolgen Mensen met anorexia voelen zich vaak alleen en verlaten. De omgeving begrijpt niet dat de patiënten hun lichaam heel anders zien dan dat zij het zien. De vermagering en het abnormale eetgedrag roepen vel onbegrip en bezorgdheid op bij vrienden en familie. Ze proberen hun eetstoornis dan ook zo vel mogelijk verborgen te houden en verzinnen allerlei smoesjes en uitvluchten. De patiënten zijn voortdurend bezig met het plannen en geheimhouden van hun eetgedrag. Deze veroorzaakt veel stress. Iets gewoons als een etentje of een verjaardagsfeestje kan anorexiepatiënten erg nerveus maken. Door de stress worden ze kwetsbaar, onzeker, dwingerig of snel geïrriteerd en hebben ze last van grote stemmingswisselingen. Ze moeten van zichzelf aan een heleboel regels voldoen en hun ziekte heeft grote invloed op wat ze doen en hoe ze denken. Anorexiepatiënten gaan zich op den duur steeds meer afzonderen van de mensen om hen heen. Ze zijn uiteindelijk alleen nog maar bezig met wel of niet eten, met dik of dun zijn, of met hun lichamelijke bezigheden om af te vallen. Hoewel ze vaak grote moeite doen om zich zo aangepast mogelijk te gedragen zijn ze door hun ziekte geobsedeerd, dat zij haast niets meer voor andere mensen of dingen kunnen voelen. Zo komen zij al gauw in een sociaal isolement, ze leven in hun eigen wereldje. Psychologische gevolgen Anorexiepatiënten kunnen zich niet meer bewust worden van indrukken en signalen die uit hun eigen lichaam komen. Ze voelen zich dom en zijn vaak depressief. Ze beoordelen zichzelf veel te streng. Leraren en ouders merken vaak niets aan hun gedrag, er worden vaak zeer goede schoolprestaties geleverd. De patiënten hebben een hele grote angst om te falen waardoor ze onzeker zijn tegenover de eisen die ze worden gesteld en de prestaties die ze in het dagelijkse leven moeten leveren. Emotioneel zijn ze niet stabiel. Ze hebben niet of nauwelijks seksuele gevoelens. Voorkomen van anorexia nervosa Er zijn veel onderzoeken geweest naar het voorkomen van anorexia. Anorexia komt vooral voor bij meisjes die in de puberteit zitten, maar dit betekent niet dat anorexia niet kan voorkomen bij mannen van bijv. 25. Wel komt anorexia veel minder vaak voor bij jongens: slechts één op de tien anorexiepatiënten is jongen. De kenmerken en gevolgen zijn bij jongens hetzelfde als bij meisjes. Een Engels onderzoek dat in 1972 bij meisjes op middelbare scholen werd verricht, toonde aan dat 1 op de 100 van hen aan een duidelijke en ernstige vorm van anorexia nervosa leed. Alle meisjes hadden meer dan 30% van hun oorspronkelijke gewicht verloren en menstrueerden niet meer. In Nederland zijn er nog niet van zulke onderzoeken verricht. Wel blijkt uit onderzoek in ziekenhuizen en instellingen voor psychische hulpverlening dat er ook in Nederland sprake is van een toename van het aantal vrouwelijke patiënten met anorexia nervosa.
Schuldgevoelens Ondanks de hoop op verandering, ondanks de inzet en het bereiken van kleine successen, is de genezing in het beginstadium vaak nog ver weg. Soms kan het meer of andere voedingsmiddelen eten schuldgevoelens oproepen, die weer aanleiding zijn om het extra voedsel dat gegeten is te compenseren: de patiënt gaat dus vervolgens weer minder eten. Door dit gedrag blijft gewichtstoename uit en kan zelfs gewichtsdaling optreden. Je moet natuurlijk niet tegen een patiënt zeggen dat ze een gebrek aan inzet heeft en dat ze niet echt beter wil worden, want anders was ze wel aangekomen. Dit heeft namelijk weinig effect en het vergroot de schuldgevoelens alleen maar. Je moet haar wel duidelijk maken dat ze alleen maar kan genezen
Als ze haar oude gedragsregels overtreedt, ze zich dan schuldig zal voelen, en dat gewichtstoename onvermijdelijk is. Met andere woorden: dat het niet mogelijk is te herstellen als ze haar oude situatie niet verandert. Ook het niet kunnen veranderen van eetgewoonten kan leiden tot schuld- en minderwaardigheidsgevoelens. Soms wil de patiënte een nog hoger doel stellen, bijv. om in twee weken 5 kilo aan te komen. Als ook dit voornemen mislukt, en die kans is groot, kan zo een neerwaartse spiraal ontstaan waarin steeds opnieuw onhaalbare doelen worden gesteld om de vorige mislukkelingen een beetje te kunnen laten verdwijnen. Om dit te voorkomen moet zij worden gestimuleerd om op een andere wijze met falen om te gaan. Behandeling. Bij de therapie moet ervoor gezorgd worden dat een paar dingen veranderen. De patiënt moet zelfrespect krijgen, niet meer op de vlucht slaan voor lichamelijke veranderingen en de problemen moeten opgelost worden als die er zijn. Van deze dingen is bewezen dat die veel bij anorexia patiënten voorkomen. Er zijn twee belangrijke aandachtspunten in de therapie en dat zijn: de ontwikkeling van een vertrouwensrelatie en herstel van voedsel en gewicht. Therapie is het beste middel om iemand van anorexia af te helpen. Vechten tegen anorexia Vele verschillende behandelingsmethoden zijn toegepast maar het is niet aan te geven welke de meest effectieve is bij anorexia nervosa. Sommige behandelingen zijn meer gericht op het eetgedrag, anderen meer op psychische achtergronden. Een combinatie van beide is naar verwachting het meest effectief. Over het algemeen zijn dwingende therapieën niet doeltreffend. Een ondeskundige behandeling kan de problemen verergeren. Eén van de eerste doelen van de behandeling is het herstel van het gewicht. De behandeling zal zich ook moeten richten op de verandering van het zelfbeeld, lichaamsbeleving, sociale contacten en relaties. Meestal wordt een gedragstherapeutische behandeling toegepast. De patiënten worden stapsgewijs geleerd om te gaan met stijgend gewicht door hen bloot te stellen aan de voor hen angstige situatie net zolang tot zij er vertrouwd mee zijn. Met behulp van cognitieve therapie leren patiënten de verkeerde opvattingen over het eigen gewicht en lichaam te veranderen. De behandeling kan zowel individueel als in groepsverband plaatsvinden. Het voordeel van een groepstherapeutische aanpak is het contact met lotgenoten. Deze behandeling is in de meeste gevallen langdurig. Ambulante behandeling heeft de voorkeur (behandeling overdag, 's avonds weer naar huis). Bij ernstige lichamelijke problemen of als er risico voor zelfdoding bestaat, kan een 24-uurs behandeling in een psychiatrisch ziekenhuis (of speciale kliniek) nodig zijn. Ook als er bijkomende psychische stoornissen zijn (bv : depressie) of als de thuissituatie ernstig verstoord is, kan opname wenselijk zijn. De behandeling in de kliniek duurt 3 maanden. Voorwaarde is dat de persoon ermee akkoord gaat, dat het niet louter onder druk is van de ouders. Ze beginnen altijd met gewone voeding, 3 maaltijden per dag, telkens van een uur. Dwingen om te eten mag niet, de maaltijden worden gewoon aangeboden. De personen moeten loskomen van hun fixatie op eten. Het ontstaan van anorexia Het ontstaan van anorexia wordt beïnvloed door een combinatie van lichamelijke, psychische en sociale factoren. - Een slechte moeder-kind-relatie of de angst voor volwassen worden kunnen een rol spelen. Anorexia nervosa remt de lichamelijke groei naar volwassenheid namelijk af. Het kan ook sterk door het karakter worden beïnvloed. Het blijkt dat anorexia- patiënten vaker bepaalde gedachten hebben, zoals erg negatief over jezelf denken, je vind niks meer leuk in je leven. Samenvatting Anorexia is een ernstige eetstoornis waarbij het gevoel van eetlust en honger wordt onderdrukt. De patiënten zijn geobsedeerd door alles wat met eten, gewicht en lichaamsomvang te maken heeft. Ze dwingen zichzelf tot een minimale voedselinname en vaak ook tot overmatige lichamelijke activiteiten. De ondervoeding die ontstaat brengt ernstige gevolgen met zich mee. Zowel voor het lichaam, het sociale leven als psychologisch. Het kan zelfs zo uit de hand lopen dat een patiënt in het ziekenhuis moet worden opgenomen. De oorzaak voor het ontstaan van de ziekte is niet zomaar even aan te wijzen. Het is vaak een combinatie van verschillende factoren. De gevolgen zijn zowel lichamelijk, psychisch en sociaal. De weg naar genezing duurt vaak lang. In Nederland zijn er verschillende centra waar je terecht kunt voor hulp. Daar wordt bepaald welke therapieën er worden toegepast. Er zijn echter nog geen medicijnen gevonden tegen anorexia.