Cito geeft uitleg bij de Tesla-tekst in het vmbo-examen Engels

Hoewel het misschien niet altijd zo voelt, wordt bij het opstellen van de eindexamens over elke vraag lang en zorgvuldig nagedacht. Tijdens de examenperiode publiceert Scholieren.com meerdere keren per week exclusieve verhalen van de examenmakers. In deze artikelen vertellen zij over de totstandkoming van een vraag waar duizenden kandidaten eerder die dag op hebben zitten zweten. Dit keer geeft toetsdeskundige Engels Natalie Schols uitleg over de Tesla-tekst van het vmbo-examen Engels.  

In 2016 werd de Model 3 van Tesla aangekondigd en men had grote verwachtingen van dit revolutionaire model. Ondertussen verlaat deze Tesla in groten getale de Nederlandse showrooms en lijkt het nieuwtje er wel vanaf. Waarom dan nu pas een artikel over deze auto in een examen? Oftewel, waarom zijn de teksten die in de examens gebruikt worden, altijd ten minste een paar jaar oud?

Dat komt omdat het maken van een examen meer tijd kost dan je misschien zou denken. Net als een auto moet examenmateriaal aan allerlei kwaliteitseisen voldoen. Ten eerste moet de tekst zélf zorgvuldig bekeken worden: is het onderwerp geschikt, is het gebruikte vocabulaire van het juiste niveau, is er bij de tekst een goede leesvaardigheidsvraag te maken? Verschillende mensen buigen zich daarover.

Groen licht

Pas als het licht op groen staat voor de tekst, worden er vragen bij gemaakt. Ook die moeten aan strenge eisen voldoen. Daarom wordt er aan die vragen in verschillende rondes flink gesleuteld. Toetsdeskundigen, meerdere docenten en een native speaker krijgen de tekst en vragen voorgelegd. En ook deze controle- en verbeterrondes kosten tijd. Maar ze zijn erg belangrijk, want het gaat hier wel om het centraal examen! Als de vragen in dat examen niet goed in elkaar zitten, bijvoorbeeld omdat ze op verschillende manieren begrepen kunnen worden, dan kunnen kandidaten onterecht scorepunten mislopen.

De vragen bij examenteksten hebben een duidelijke functie; ze moeten de kandidaten de gelegenheid geven om aan te tonen dat zij de tekst begrepen hebben. De eerste alinea van tekst 3 van het centraal examen Engels GT van dit jaar eindigt zelf met een vraag: "The Model 3 is Tesla’s first car truly aimed at the mass market. It looks great, but can it be a success?" De volgende drie alinea's vormen samen een antwoord op die vraag. In de redenering of de Tesla een succes kan zijn zit een opbouw van elkaar opvolgende elementen en er ontstaat alleen een inhoudelijk logisch antwoord als die alinea’s op één bepaalde manier achter elkaar geplaatst worden.

1p        1             De volgende drie alinea’s van tekst 3 staan hieronder, maar niet in de juiste volgorde.

Schrijf de letters van de alinea’s in de juiste volgorde op in de uitwerkbijlage.

[a] And let’s not forget the power of the Tesla brand. Tesla stands for sustainability and amazing performance and Silicon Valley cool. Still, making the Model 3 a success is going to require expanding the complexity and scale of Tesla’s operations to an unprecedented degree. Musk’s track record to date shows he’s well positioned to pull it off. Whether he actually does is anyone’s guess.

[b] However, it’s also true that an all-new electric drivetrain makes a radically better product possible. A Tesla car drives faster than a sports car, and has a trunk in both the rear and the car. The difference between a Tesla automobile and your run-of-the-mill Chevy is arguably as big as the difference between the first iPhone and a 2006 Motorola flip phone.

[c] Strategy analyst Ben Thompson compares Tesla’s cars to the iPhone, which was immediately so much better than what existed that it simply made everything old irrelevant. Of course, Tesla hasn’t made gasoline cars obsolete – at least not yet. And it certainly won’t render them useless practically overnight the way the iPhone did with dumb phones.

Het kunnen volgen van inhoudelijke verwijzingen en het doorzien van het effect van signaalwoorden, zoals ‘and’ en ‘however’, op de inhoud, is een belangrijk onderdeel van tekstbegrip. Door de drie alinea's weer in de juiste volgorde te plaatsen kunnen kandidaten laten zien dat de opbouw en interne logica voor hen helder is en dat ze de inhoud van de tekst begrijpen.