Inleiding
Ik heb het werkstuk over kamp Westerbork gemaakt. Dit onderwerp heb ik gekozen, omdat ik een keer in kamp Westerbork geweest ben en dat heeft heel veel indruk op me gemaakt. Ik vertel wat voor kamp het voor de aanval van Hitler op Nederland was en hoe het werd gebruikt door Hitler, hoe het dagelijkse leven er uit zag en wat er naar het transport vanuit kamp Westerbork gebeurde met de gevangenen.
De vragen
- Hoofdvraag: Wat is er gebeurd in kamp Westerbork?
- 1e Deelvraag: hoe is het kamp ontstaan?
- 2e Deelvraag: hoe zag het dagelijkse leven eruit?
- 3e Deelvraag: wat gebeurde er met de mensen na kamp Westerbork?
Ontstaan van het kamp
3.1 Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork
Voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en de invasie van Hitler was Westerbork speciaal gecreëerd voor de duitse joden die naar Nederland vluchte. Niemand vermoedde het gevaar dat het kamp later zou vormen. De joden betaalden voor Westerbork. Ze bouwden het kamp.
De eerste joden kwamen naar Westerbork in het najaar van 1939. De arbeiders die de eenvoudige houten gebouwen optrokken, waren joodse vluchtelingen uit. Deze joodse vluchtelingen vormden slechts een kleine groep van de grote stroom, die de Europese grenzen overspoelde sinds de antijoodse wetten in Duitsland waren ingevoerd. De vluchtelingen beschikten niet over geld en papieren, daardoor waren ze niet in Nederland welkom. De Nederlandse regering, die kampte met de depressie en bang was om het nazi-regime tegen het hoofd te stoten, weigerde hun permanent asiel te verlenen en bracht hen onder in de dunst bevolkte provincie.
Onder de officiële naam ´Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork´ had de Nederlandse regering een plan uitgewerkt voor de huisvesting van 3000 mensen in ongeveer 200 kleine onderling verbonden huisjes en enkele grote barakken. De huisjes waren voor gezinnen, de barakken voor alleenstaande mannen en vrouwen. Er zijn later nog barakken bijgebouwd.
3.2 Durchgangslager Westerbork
Op 1 juli 1942 werd Westerbork officieel overgedragen aan de Duitsers. Onder de nieuwe naam ´Polizeiliches Durchgangslager Westerbork´ onder de gezag van hitler. Het werd een doorvoerkamp hier werden “misdadigers” vastgehouden om later op de trein te gaan naar Duitsland waar ze moesten werken. Voor de duitsers was de vondst van dit kamp natuurlijk prachtig duizenden joden allemaal op zo’n klein stuk land in een kamp!
3.3 Na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog werd het kamp gebruikt als een soort gevangenis voor NSB-ers en landverraders. daarna werd het een militair kamp. Hier werden soldaten opgeleid.
Sinds 1950 hebben er Zuid-Molukkers gewoond. Veel Zuid-Molukkers waren als militair in Nederlandse Dienst. Ze zijn na de onafhankelijkheid naar Nederland gebracht, waar ze onder anderen in kamp Westerbork kwamen te wonen. Het kamp heette toen “woonoord Schattenberg”. Na 1969 moesten de kampbewoners verhuizen naar woonwijken in de steden. De barakken zijn daarna afgebroken.
Het dagelijkse leven
4.1 De leiding van het kamp
De algehele leiding van het kamp was in handen van de Duitse SS. De bewaking werd gedaan door de SS-militairen en marechaussees. De dagelijkse gang van zaken in het kamp lieten de nazi´s over aan de gevangenen. Het waren vooral de uit Duitsland gevluchte joden die vele functies hadden. Dat was van de registratie van de binnenkomenden tot en met het, in opdracht van de SS- commandant, samenstellen van de transportlijsten. Uit hun midden was ook een kampleider aangesteld. Het was dus wel veel voorkomend dat de Duitse joodse vluchtelingen de bevoorrechte posities kregen. De reden daarvoor was dat zij de taal goed beheersten.
4.2 Dagelijkse leven
Voor vele gevangenen was er werk: in de keuken, in het ziekenhuis, maar ook in fabrieken of bedrijfjes en ook de bunkers enzo werden door gevangenen gemaakt. Ook werd er gewerkt op boerderijen in de omgeving van het kamp of op de eigen kampboerderij. Men werkte meestal van 7-12 uur en van 14-19 uur. Tussen de middag werd bij de centrale keuken eten gehaald en na 7 uur ‘s avonds weer. ‘s Avonds en zondags was men ‘vrij’. Een vrijheid die veelal bestond uit doelloos rondlopen, eindeloze gesprekken voeren over het verleden en speculeren over wat de toekomst zou brengen, maar ook uit pogingen ondernemen vrijgesteld te worden van transport of ideeën bedenken om te ontsnappen. Maar er was ook ontspanning: muziek, ballet, toneel, cabaret en sportwedstrijden. Niet iedereen vond het leuk zich daarmee bezig te houden en als het te gezellig werd of de Duitsers verveelde zich dan kwamen zei het feest verpesten
4.3 Wonen
Het wonen gebeurde in barakken of woningen. De barakken waren rechthoekig onderkomens, ongeveer 85 meter lang, 10 meter breed en vijf tot zes meter hoog. De barakken werden normaal bewoond door 250-300 personen. Als er een grote kampbevolking was, dan pasten er ongeveer 900 personen in een barak. De bedden waren 3-hoog. Privacy was er niet.
Er was meer privacy in de woningen, die uit 2 kamers, een entree en een kookgelegenheid bestond. Hierin woonden 2 gezinnen, meestal Duitse joden, die door het vervullen van belangrijke functies in het kamp ook in het wonen en het eten koken een bevoorrechte positie hadden. Verder was er nog een toilet en het huisje was omgeven door een met doornstruiken begroeid strookje grond, dat bedoeld was als tuintje.
Het transport
5.1 Angst voor transport
Het leven in kamp Westerbork werd van dag tot dag beheerst door ‘het transport’. Bijna iedere week kwam de zeer angstige vraag of men zelf met die trein zou worden weggevoerd. Uiteindelijk was voor bijna ieder de hoop vals.
Niemand wist precies wat hem te wachten stond in de kampen in Duitsland, in Polen en Tsjecho-Slowakije. Vele geruchten gingen van mens tot mens en iedereen was bang. De meesten dachten, dat ze hard moesten werken. Sommigen wisten te vertellen, dat ze zouden worden omgebracht. Dit werd door bijna niemand geloofd. “Ze maken onschuldige kinderen, zieken en bejaarden toch niet zomaar dood”? Zo dachten veel kampbewoners. Ontsnappen was bijna onmogelijk, daarvoor werd het kamp te goed bewaakt. Als je al probeerde te ontsnappen en het werd ontdekt, werd je meteen naar de strafbarakken gebracht.
5.2 De indeling voor het transport
In het begin, dat men op transport werd gezet naar ‘het Oosten’, vertok de trein vanuit Hooghalen. Na 15 juli 1942 vertrok de eerste trein uit kamp Westerbork. De nacht voor het transport was de angst het grootst. “Wie zouden nu weer op transport moeten”? Vroegen de meeste mensen zich af.
‘s Morgens om 3.15 uur, gingen plotseling de lichten aan. Een man verscheen in de deuropening met een papier in de handen. Hierop stonden de namen, die deze keer aan de beurt waren.
Gezamenlijk gingen ze naar het perron. Daar kregen ze te horen in welke wagon ze moesten stappen. Een aantal militairen en de “Ordedienst” bewaakten de groep, zodat niemand zou ontsnappen. De rest van de kampbewoners was verplicht in de barakken te blijven.
5.3 Het begin van de transporten
Nadat de nazi’s besloten hadden tot de “Endlösung der Judenfrage” (hun omschrijving van de vernietiging van alle joden) begonnen de transporten. Het eerste transport uit Westerbork bestond uit enkele tientallen weeskinderen. Het laatste transport, op 13 september 1944, voerde 77 ontdekte ondergedoken kinderen mee. In de twee jaar tussen het eerste en laatste transport werden er meer dan 100.000 mensen op transport gezet: mannen en vrouwen, baby’s, kinderen en bejaarden, zieken en gezonden. In totaal vertrokken er 93 treinen uit Westerbork.
Toen het kamp 12 april 1945 werd bevrijd waren er nog 876 gevangenen
Conclusie
Er is van alles in kamp Westerbork gebeurd.
In het begin, dat het kamp ontstond, was het een vluchtelingenkamp voor vooral Duitse joden. De bewoners moesten de kosten zelf betalen. Het kamp was ook door hen opgezet. Later werd het een Doorvoerkamp, dan werden mensen vanuit Nederland naar Westerbork gebracht in het kamp en daar vandaan gingen ze met de trein naar Duitsland, Polen en Tsjecho- Slowakije. Daar werd men omgebracht of gedwongen te werken.
Men woonde in barakken of in huisjes. De huisjes waren meestal voor de Duitse joden, die de beste baantjes hadden, en ze de taal goed beheersten. De barakken zaten stampvol soms met 900 mensen.
Men werkte in het kamp zelf of op een boerderij in de buurt van het kamp, maar wel onder zeer strenge begeleiding van Nederlandse marechaussees. De Duitse joden hadden de beste baantjes, zoals de binnenkomende mensen tellen.
Men at ’s middags en ’s avonds en moest werken van 7-12 uur en van 14-19 uur. Daarna was men vrij(wat men vrij noemde). Er werd wel eens theater, cabaretvoorstellingen gehouden of sportwedstrijden.
Het was een soort dorp, maar wel onder zeer strenge bewaking van de Duitsers
Afsluiting
ik heb veel geleerd van het maken van dit werkstuk. En heb er ook veel plezier mee gehad.
Ik hoop dat u net zo veel plezier hebt gehad en dat mijn cijfer overeenkomt met mijn inspanning voor dit werkstuk.
Bronvermelding
Ik heb de volgende bronnen gebruikt:
- www.kampwesterbork.nl
- Documentatie materiaal ‘0BS De Riemsloot’. Uitgegeven door kamp Westerbork
- Lesmateriaal kamp Westerbork. Uitgegeven door kamp Westerbork
- Het boek: Een dag in oktober en het boek Duitse jood
Ik heb het werkstuk over kamp Westerbork gemaakt. Dit onderwerp heb ik gekozen, omdat ik een keer in kamp Westerbork geweest ben en dat heeft heel veel indruk op me gemaakt. Ik vertel wat voor kamp het voor de aanval van Hitler op Nederland was en hoe het werd gebruikt door Hitler, hoe het dagelijkse leven er uit zag en wat er naar het transport vanuit kamp Westerbork gebeurde met de gevangenen.
De vragen
- 1e Deelvraag: hoe is het kamp ontstaan?
- 2e Deelvraag: hoe zag het dagelijkse leven eruit?
- 3e Deelvraag: wat gebeurde er met de mensen na kamp Westerbork?
Ontstaan van het kamp
3.1 Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork
Voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en de invasie van Hitler was Westerbork speciaal gecreëerd voor de duitse joden die naar Nederland vluchte. Niemand vermoedde het gevaar dat het kamp later zou vormen. De joden betaalden voor Westerbork. Ze bouwden het kamp.
De eerste joden kwamen naar Westerbork in het najaar van 1939. De arbeiders die de eenvoudige houten gebouwen optrokken, waren joodse vluchtelingen uit. Deze joodse vluchtelingen vormden slechts een kleine groep van de grote stroom, die de Europese grenzen overspoelde sinds de antijoodse wetten in Duitsland waren ingevoerd. De vluchtelingen beschikten niet over geld en papieren, daardoor waren ze niet in Nederland welkom. De Nederlandse regering, die kampte met de depressie en bang was om het nazi-regime tegen het hoofd te stoten, weigerde hun permanent asiel te verlenen en bracht hen onder in de dunst bevolkte provincie.
Onder de officiële naam ´Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork´ had de Nederlandse regering een plan uitgewerkt voor de huisvesting van 3000 mensen in ongeveer 200 kleine onderling verbonden huisjes en enkele grote barakken. De huisjes waren voor gezinnen, de barakken voor alleenstaande mannen en vrouwen. Er zijn later nog barakken bijgebouwd.
Op 1 juli 1942 werd Westerbork officieel overgedragen aan de Duitsers. Onder de nieuwe naam ´Polizeiliches Durchgangslager Westerbork´ onder de gezag van hitler. Het werd een doorvoerkamp hier werden “misdadigers” vastgehouden om later op de trein te gaan naar Duitsland waar ze moesten werken. Voor de duitsers was de vondst van dit kamp natuurlijk prachtig duizenden joden allemaal op zo’n klein stuk land in een kamp!
3.3 Na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog werd het kamp gebruikt als een soort gevangenis voor NSB-ers en landverraders. daarna werd het een militair kamp. Hier werden soldaten opgeleid.
Sinds 1950 hebben er Zuid-Molukkers gewoond. Veel Zuid-Molukkers waren als militair in Nederlandse Dienst. Ze zijn na de onafhankelijkheid naar Nederland gebracht, waar ze onder anderen in kamp Westerbork kwamen te wonen. Het kamp heette toen “woonoord Schattenberg”. Na 1969 moesten de kampbewoners verhuizen naar woonwijken in de steden. De barakken zijn daarna afgebroken.
Het dagelijkse leven
4.1 De leiding van het kamp
De algehele leiding van het kamp was in handen van de Duitse SS. De bewaking werd gedaan door de SS-militairen en marechaussees. De dagelijkse gang van zaken in het kamp lieten de nazi´s over aan de gevangenen. Het waren vooral de uit Duitsland gevluchte joden die vele functies hadden. Dat was van de registratie van de binnenkomenden tot en met het, in opdracht van de SS- commandant, samenstellen van de transportlijsten. Uit hun midden was ook een kampleider aangesteld. Het was dus wel veel voorkomend dat de Duitse joodse vluchtelingen de bevoorrechte posities kregen. De reden daarvoor was dat zij de taal goed beheersten.
4.2 Dagelijkse leven
Voor vele gevangenen was er werk: in de keuken, in het ziekenhuis, maar ook in fabrieken of bedrijfjes en ook de bunkers enzo werden door gevangenen gemaakt. Ook werd er gewerkt op boerderijen in de omgeving van het kamp of op de eigen kampboerderij. Men werkte meestal van 7-12 uur en van 14-19 uur. Tussen de middag werd bij de centrale keuken eten gehaald en na 7 uur ‘s avonds weer. ‘s Avonds en zondags was men ‘vrij’. Een vrijheid die veelal bestond uit doelloos rondlopen, eindeloze gesprekken voeren over het verleden en speculeren over wat de toekomst zou brengen, maar ook uit pogingen ondernemen vrijgesteld te worden van transport of ideeën bedenken om te ontsnappen. Maar er was ook ontspanning: muziek, ballet, toneel, cabaret en sportwedstrijden. Niet iedereen vond het leuk zich daarmee bezig te houden en als het te gezellig werd of de Duitsers verveelde zich dan kwamen zei het feest verpesten
Het wonen gebeurde in barakken of woningen. De barakken waren rechthoekig onderkomens, ongeveer 85 meter lang, 10 meter breed en vijf tot zes meter hoog. De barakken werden normaal bewoond door 250-300 personen. Als er een grote kampbevolking was, dan pasten er ongeveer 900 personen in een barak. De bedden waren 3-hoog. Privacy was er niet.
Er was meer privacy in de woningen, die uit 2 kamers, een entree en een kookgelegenheid bestond. Hierin woonden 2 gezinnen, meestal Duitse joden, die door het vervullen van belangrijke functies in het kamp ook in het wonen en het eten koken een bevoorrechte positie hadden. Verder was er nog een toilet en het huisje was omgeven door een met doornstruiken begroeid strookje grond, dat bedoeld was als tuintje.
Het transport
5.1 Angst voor transport
Het leven in kamp Westerbork werd van dag tot dag beheerst door ‘het transport’. Bijna iedere week kwam de zeer angstige vraag of men zelf met die trein zou worden weggevoerd. Uiteindelijk was voor bijna ieder de hoop vals.
Niemand wist precies wat hem te wachten stond in de kampen in Duitsland, in Polen en Tsjecho-Slowakije. Vele geruchten gingen van mens tot mens en iedereen was bang. De meesten dachten, dat ze hard moesten werken. Sommigen wisten te vertellen, dat ze zouden worden omgebracht. Dit werd door bijna niemand geloofd. “Ze maken onschuldige kinderen, zieken en bejaarden toch niet zomaar dood”? Zo dachten veel kampbewoners. Ontsnappen was bijna onmogelijk, daarvoor werd het kamp te goed bewaakt. Als je al probeerde te ontsnappen en het werd ontdekt, werd je meteen naar de strafbarakken gebracht.
5.2 De indeling voor het transport
In het begin, dat men op transport werd gezet naar ‘het Oosten’, vertok de trein vanuit Hooghalen. Na 15 juli 1942 vertrok de eerste trein uit kamp Westerbork. De nacht voor het transport was de angst het grootst. “Wie zouden nu weer op transport moeten”? Vroegen de meeste mensen zich af.
‘s Morgens om 3.15 uur, gingen plotseling de lichten aan. Een man verscheen in de deuropening met een papier in de handen. Hierop stonden de namen, die deze keer aan de beurt waren.
Gezamenlijk gingen ze naar het perron. Daar kregen ze te horen in welke wagon ze moesten stappen. Een aantal militairen en de “Ordedienst” bewaakten de groep, zodat niemand zou ontsnappen. De rest van de kampbewoners was verplicht in de barakken te blijven.
Nadat de nazi’s besloten hadden tot de “Endlösung der Judenfrage” (hun omschrijving van de vernietiging van alle joden) begonnen de transporten. Het eerste transport uit Westerbork bestond uit enkele tientallen weeskinderen. Het laatste transport, op 13 september 1944, voerde 77 ontdekte ondergedoken kinderen mee. In de twee jaar tussen het eerste en laatste transport werden er meer dan 100.000 mensen op transport gezet: mannen en vrouwen, baby’s, kinderen en bejaarden, zieken en gezonden. In totaal vertrokken er 93 treinen uit Westerbork.
Toen het kamp 12 april 1945 werd bevrijd waren er nog 876 gevangenen
Conclusie
Er is van alles in kamp Westerbork gebeurd.
In het begin, dat het kamp ontstond, was het een vluchtelingenkamp voor vooral Duitse joden. De bewoners moesten de kosten zelf betalen. Het kamp was ook door hen opgezet. Later werd het een Doorvoerkamp, dan werden mensen vanuit Nederland naar Westerbork gebracht in het kamp en daar vandaan gingen ze met de trein naar Duitsland, Polen en Tsjecho- Slowakije. Daar werd men omgebracht of gedwongen te werken.
Men woonde in barakken of in huisjes. De huisjes waren meestal voor de Duitse joden, die de beste baantjes hadden, en ze de taal goed beheersten. De barakken zaten stampvol soms met 900 mensen.
Men werkte in het kamp zelf of op een boerderij in de buurt van het kamp, maar wel onder zeer strenge begeleiding van Nederlandse marechaussees. De Duitse joden hadden de beste baantjes, zoals de binnenkomende mensen tellen.
Men at ’s middags en ’s avonds en moest werken van 7-12 uur en van 14-19 uur. Daarna was men vrij(wat men vrij noemde). Er werd wel eens theater, cabaretvoorstellingen gehouden of sportwedstrijden.
Het was een soort dorp, maar wel onder zeer strenge bewaking van de Duitsers
ik heb veel geleerd van het maken van dit werkstuk. En heb er ook veel plezier mee gehad.
Ik hoop dat u net zo veel plezier hebt gehad en dat mijn cijfer overeenkomt met mijn inspanning voor dit werkstuk.
Bronvermelding
Ik heb de volgende bronnen gebruikt:
- www.kampwesterbork.nl
- Documentatie materiaal ‘0BS De Riemsloot’. Uitgegeven door kamp Westerbork
- Lesmateriaal kamp Westerbork. Uitgegeven door kamp Westerbork
- Het boek: Een dag in oktober en het boek Duitse jood
-cover-80.jpg)
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden